|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Şimali Koreya problemi Trampla Sini dosta çevirəcəkmi? –ABŞ-ın müharibə iştahası yoxdur - TƏHLİL
Tarix 04.06.18, 19:23 |
|
Riçard Haass
“Project Syndicate”
Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Şimali Koreya ABŞ-Çin münasibətləri üçün ən yaxşı körpü ola bilər. Bunun həyata keçirilib-keçirilməyəcəyindən asılı olmayaraq, bu potensialı başa düşmək çətin deyil.
Müasir Çin-Amerika münasibətləri təxminən yarım əsr əvvəl Sovet İttifaqı tərəfindən hər iki ölkəni özünə təhlükə görməsi ilə bağlı ümumi narahatlıq yarandıqda doğulub. Bu, köhnə zərb-məsələ uyğun dərslik idi: “Düşmənimin düşməni mənim dostumdur”.
Bu cür əlaqələr yalnız ümumi düşmənin yox olması istisna olmaqla, hər yerdə işlək ola bilərdi. Amma 1989-cu ildə Soyuq müharibənin sona çatması və 1992-ci ilin əvvəlində Sovet İttifaqının dağılması ilə ümumi düşmən buxarlandı.
Bununla belə, ABŞ-Çin əlaqələri təəccüblü sabitlik qazandı: iqtisadi fayda. Amerikalılar nisbətən ucuz Çin istehsalı olan malların böyük miqdarda satın alınmasından xoşbəxt idilər, bu əmtəələrə tələbat on milyonlarla çinlinin yoxsul kəndlərdən yeni və sürətlə genişlənən şəhərlərə köçü ilə nəticələndi.
Öz növbəsində, Birləşmiş Ştatlar daha qabaqcıl məhsulların – hələ də yerli istehsalı olmayan malların böyük Çin bazarına ixracı potensialı ilə heyranlıq duyurdu.
ABŞ-da bir çoxları güman edirdi ki, ticarət Çinə mövcud beynəlxalq nizamı qorumaqda, böyük sülhpərvər güc olmaqda kömək edəcək. Ehtimala görə, siyasi islahat iqtisadi artımı izləyəcəkdi. Bu kimi hesablamalar ABŞ-ın Çinin 2001-ci ildə Dünya Ticarət Təşkilatına daxil olmasına dəstək verməsinə gətirib çıxardı.
İndi, illər sonra Çin-Amerika əlaqələrinin təməli halına gələn iqtisadi əlaqələr getdikcə daha çox təhdid qaynağı halına gəlir. Çin, ABŞ-a milyon dollarlıq əmtəə ixrac etməklə, amerikalıların iş yerlərini itməsinə səbəb olur, gözlənildiyi kimi, öz bazarını ABŞ-a açmayıb və vəd edilən islahatlara təslim olmayıb. Bundan başqa, Çin hökuməti dövlət müəssisələrini subsidiyalaşdırmağa davam edir, əqli mülkiyyətləri ələ keçirir və xarici şirkətlərin daxili bazarına çıxmasının əsas şərti kimi Çin tərəfdaşları tapmağı tələb edir.
Bu tənqid Çinin Tramp administrasiyası tərəfindən təklif olunan bir çox vasitə ilə razılaşmadığı halda, həm ABŞ-lı respublikaçılar, həm də demokratlar tərəfindən çox geniş şəkildə dilə gətirilir. Üstəlik, tənqid iqtisadi məsələlərlə məhdudlaşmır. ABŞ-da Çinin öz sərhədlərindən kənarda artan iddiaları ilə bağlı narahatlıq güclənir. “Bir Kəmər-Bir Yol” təşəbbüsü inkişaf proqramından daha çox Çin təsirini genişləndirmək üçün geoiqtisadi vasitələr kimi görünür. Pekinin Cənubi Çin dənizinə geniş iddiaları və orada hərbi bazalar yaratması bölgədə təxribat tək nəzərdən keçirilir.
Çinin daxili siyasi inkişafı da müşahidəçiləri məyus edib. Başçılıq dövrü məhdudiyyətinin ləğv edilməsi və prezident Si Zinpinin güc konsentrasiyası çoxları üçün xoşagəlməz bir sürprizdir. Müxalifətin yatırılması (Sinin korrupsiyaya qarşı mübarizə üsulu kimi), vətəndaş cəmiyyətinə təzyiq və Qərbi Çində uyğur və Tibet azlıqlarına qarşı repressiya ilə əlaqədar digər narahatlıqlar var.
Nəticədə, rəsmi Pekin barədə, Rusiya kimi, strateji rəqib tək danışılır.
Bütün bunlar bizi nüvə silahları və uzun mənzilli raketləri olan Şimali Koreya məsələsinə qaytarır. Çin tərəfindən özü üçün deyil, rəqiblərin regional maraqları üçün təhlükə kimi qiymətləndirilən Şimali Koreyaya.
Çin regional ticarəti pozan və öz sərhədindən axan milyonlarla qaçqına səbəb ola biləcək qarşıdurma istəmir. Belə bir müharibənin Amerikanın strateji orbitində möhkəm birləşmiş Koreya ilə bitəcəyindən qorxur. Yaponiya və digər qonşularının nüvə silahlarını inkişaf etdirməsini istəmir. Çin hökuməti Cənubi Koreyanın raket əleyhinə müdafiə sisteminə də qarşı çıxır.
Ağ Ev Amerika şəhərlərinə nüvə başlıqlarını çatdırmağa qadir olan uzun məsafəli raketlərə malik Şimali Koreyanın kölgəsində yaşamaq istəmir. Eyni zamanda, ABŞ-ın bahalı sərt tədbirlərlə, müharibə iştahası yoxdur.
Beləliklə, Çin və ABŞ diplomatiyası istənilən ABŞ-Şimali Koreya sammitinin uğurlu olmasını təmin etməkdə şərikdirlər.
Amma Çinlə bağlı əsas sual budur: o, Şimali Koreyanın nüvə və raket proqramları üzərində mənalı sərhədlərin qəbul edilməsi üçün kifayət qədər təzyiq göstərməyə hazırdırmı?
ABŞ-la bağlı sual: Ağ Ev Koreya yarımadasında nüvə vəziyyətinin sabitləşdirən diplomatik nəticəni qəbul etməyə hazırdırmı? Əlbəttə, yaxın gələcəkdə bu məsələyə bir daha qayıtmadan…
ABŞ-Şimali Koreya zirvəsi nə ABŞ-a, nə də Çinə fayda gətirəcək bir böhranı önləyib, hər iki ölkədə Çin-Amerika əməkdaşlığının dəyərini xatırladıb.
Regional və qlobal problemləri həll etmək üçün dünyanın iki böyük gücünün birgə işləmə nümunəsi yeni əsrdə ikitərəfli münasibətlərin növbəti dövrü üçün təməl ola bilər.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 355
Analiz
Xəbərlər
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırıldı - FOTO
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri daha da güclənəcək
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
TOP 10
ARXİV