|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
İran elitası intizarda: İbrahim Rəisi üçün “varis ssenarisi” hazırlanırmı? – TƏHLİL
Tarix 02.04.17, 21:04 |
|
Mərhum Ayətullah Haşimi Rəfsəncanin ölümündən bəri Yaxın Şərq üzrə ixtisaslaşmış bir sıra analitiklər bir mövzu ətrafında ciddi müzakirəyə aparırlar: Xamneinin vəfatından sonra onun varisi kim olacaq?
Əslində, mövzu köhnədir və müxtəlif media, strateji araşdırma və təhlil mərkəzlərində siyasi möhtəkirlik niyyəti ilə neçə-neçə ildir ki, dartışdırılır. Lakin son dönəmlərdə “Iran after Khamenei” (“İran Xamneidən sonra”), “Post-Khamenei Iran” (Post-Xamnei İranı”) və “Who will lead Post-Khamenei Iran? (“Post-Xamnei dövründə İrana rəhbərlik edəcək?) başlıqlı analitikada say artımı eynəksiz görülür.
“İks saatı”nda siyasi trio
ABŞ-la kəskin polemika, İranın cəlb olunduğu Suriyadakı vətəndaş müharibəsi, Körfəz ölkələri ilə düşmənçilik, Yəmən və Bəhreyndə təəssübkeşlik, habelə qonşu Türkiyə ilə münasibətlərdə iti bucaqlar işığında həqiqətən Vilayəti-fəqihin (Rəhbər) rolu çox önəmlidir. Bu mənzərəyə qarşıdakı prezident seçkilərini də əlavə etdikdə, işdi-şayəd, fənalıq yetişərsə, nə baş verəcək?
Nəzəri olaraq, daha doğrusu, İran Konstitusiyasının 111-ci maddəsinə görə, lider vəfat etdikdə, “prezident, məhkəmə hakimiyyətinin başçısı, Nəzarətçilər Şurasının bir fəqihindən ibarət” üçlük müvəqqəti olaraq Rəhbərin bütün səlahiyyətlərini öz üzərinə götürür.
Bu şəxslər kimlərdir?
İran Konstitusiyasında qeyd olunan ardıcıllığa əsasən, Həsən Ruhani, Ayətullah Sadiq Laricani, Ayətullah Əhməd Cənnəti. Onların hər biri İranın siyasi səhnəsində real gücə malik aktyorlardır.
Yeni lideri seçən isə Ekspertlər Şurasıdır (Məcles-e Xobreqan), zəruri hallarda ali dini lideri kənarlaşdırmaq da bu qurumun səlahiyyətidir.
Bununla belə, London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbinin eksperti Məsumə Torfenin fikrincə, istənilən halda qanuni varisliyin seçimində əsas sözü “Sepah” (İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu – İİKK) deyəcək. Lakin onun gələcək liderin şəxsiyyəti ilə bağlı təxminləri gerçəkdən çox uzaqdır.
1972-1979-ci illərdə nüfuzlu “Keyhan” qəzetinin sabiq baş redaktoru olmuş Əmir Tahirinin “Asharq Al-Awsat” nəşrində paylaşdığı rəyə görə, Ayətullah Xamneinin varisinin seçimi prosesinə artıq başlanılıb. O, Ekspertlər Məclisi üzvlərindən ibarət on nəfərlik heyətin "növbəti Rəhbəri seçməsi” barədə Tehranın müvəqqəti imam-cüməsi Ayətullah Əhməd Xatəminin “mətbuat konfransındakı açıqlaması”na istinad edir.
Mənbəyi olmayan “bulaqdan süzülən” beşlik
Bu məlumatı ilk yayan “Al-Arabiya” hətta mümkün namizədlərin siyahısını açıqlayıb (Doğrudur, onun istinad etdiyi mənbədə – “İSNA”da (İranian Students News Agency) nə qeyd edilən, nə də ondan əvvəlki tarixlərdə həmin məlumat yox idi – dezinformasiya):
Ayətullah Seyyid İbrahim Rəisi (56 yaş, sabiq baş prokuror, Ekspertlər Şurasının üzvü);
Ayətullah Seyyid Mahmud Şahrudi (68 yaş, Ekspertlər Şurasının üzvü);
Ayətullah Seyyid Müctəba Xamnei (48 yaş, Xamneinin ikinci oğlu, İİKK-yə yaxın ruhani, vaxtilə Mahmud Əhmədinejadın dəstəkçisi);
Ayətullah Sadiq Laricani (58 yaş, Ali Məhkəmənin sədri, parlament sədri Əli Laricaninin qardaşı) və…
Həsən Ruhani (68 yaş, İranın hazırkı prezidenti).
"Al-Arabiya"nın "varis siyahısı"ndakı Müctəba Xamnei və general Qasim Süleymani
“İqtisadi mücahid” xalq arasında
Arəş Kərəmi bu siyahıdan bir nəfəri xüsusi ayırır – İbrahim Rəisi.
“Al-Monitor”un müxbirinin fikrincə, 14 ay əvvəl Astan-e Qods-e Rəzəvinin – Məşhəddə İranın ən varlı və nüfuzlu xeyriyyə təşkilatının rəhbəri təyin edilmiş bu şəxsin adı gələcək Rəhbər kimi yox, mayın 19-da olacaq növbəti prezident seçkilərində islahatçılara qarşı mühafizəkarların ən güclü namizəd kimi nəzərdən keçirilir.
“Tasnim News”un təxminən bir ay öncə ona namizədliyini irəli sürüb-sürməyəcəyi barədə sualına İbrahim Rəisi belə cavab vermişdi: “Hələ ki Astan-e Qods-e Rəzəvinin xidmətçisiyəm”.
Bununla belə, Ayətullah Xamneinin qərarı ilə Astan-e Qods-e Rəzəvidə Ayətullah Abbas Vaez Təbəsinin yerini tutmuş sabiq baş prokurora (2014-16) artıq İran mediasında daha aşağı dərəcəli höccətül-islam kimi deyil, ayətullah kimi istinad olunur.
Bu gözlənilməz dəyişikliyin arxasında nə durur?
Martın 29-da Rəisi Xorasanda, Məşhəd yaxınlığındakı yoxsul bir kəndi ziyarət edib. Uçuq-sökük evlərin arası ilə yeriyən qaşqabaqlı və zəhmli simalı şəxs, kəndlilərlə onların başa düşəcəyi dildə söhbətləşən potensial varis barədə məlumat mühafizəkar mediada geniş müzakirə olunur. Həm də cəmiyyətin ən aşağı zümrələrinin həyatına göstərilən maraq xüsusi vurğulanmaqla.
Xamneinin builki Novruz bayramında məhz Məşhəddə kütlə qarşısında, ilk dəfə bütün nitqi boyu ABŞ barədə bircə kəlmə danışmaması, vurğunu yalnız və yalnız “iqtisadi müqavimətə” endirməsi işığında, İ.Rəisinin məlum addımı Rəhbərin ona etimadı kimi yozulur. Onunla müqayisədə, nüvə sazişinin imzalanmasından sonra iqtisadi geriliyin əsaslandırılmasında çətinlik çəkən Həsən Ruhanin üzərindəki kölgə daha da qatılaşır.
Ayətullah Seyyid İbrahim Rəisi və general Qasim Süleymani
Rəisinin ABŞ-dakı prezident kampaniyalarında olan “dinləmə turları” təcrübəsindən istifadəsi onun rəsmi olaraq namizədliyini elan etməyə hazırlaşdığı təəssüratı yaradır. Amma bu, daha yüksək məqama hazırlıq kimi də təfsir oluna bilər.
Təkrarlanan təcrübə
Yaxın Şərq Siyasəti üzrə Vaşinqton İnstitutunun eksperti Mehdi Xələci diqqəti Novruz bayramında, Məşhəddəki nitqində Ayətullah Xamneinin açıq şəkildə səsləndirdiyi bəyanata yönəldir: "Mən heç vaxt seçkilərə müdaxilə etməmişəm və mən insanlara kimə səs verməli olduqlarını, kimə səs verməmələrini buyurmuram, lakin bəzi şəxslər problemlər yaradaraq, xalqın [sərbəst] səsverməsinə qarşı çıxsalar, mən müdaxilə edəcək və onlara müqavimət göstərəcəyəm”.
Artıq bu da məlumdur ki, ali dini lideri seçən Ekspertlər Şurasının 88 üzvündən əllisi İbrahim Rəisinin namizədliyinə dəstək ifadə edən məktub imzalayıb. Namə müəlliflərinin soyadları bilinmir, amma şayiələrə görə, təşəbbüs nüfuzlu mühafizəkar ruhani, Məşhədin imam-cüməsi və Rəisinin qayınatası Ayətullah Seyyid Əhməd Aləmolhodadan gəlib.
Bəzi analitiklər hesab edir ki, İbrahim Rəisi üçün “hazırlanan” siyasi bioqrafiya Xamneinin öz yüksəlişinə oxşayacaq: əvvəlcə iki dönəm prezidentlik, sonra Rəhbər məqamı.
“Atlantic Council”in daimi yazarı Sina Azodi, Rəisinin prezident seçkilərində iştirakını şübhəli sayır. Onun fikrincə, bu marafonda H.Ruhaniyə məğlubiyyət gələcək varisin nüfuzuna xələl yetirə bilər.
Həqiqətən də, başa şah tacı qoymaq fürsəti var ikən, vəzir xələtini geyinmək İbrahim Rəisinin nəyinə lazımdır?!
Xəbərin oxunma sayı : 244
Analiz
Xəbərlər
-
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
-
Xalq artisti görünüşü ilə təəccübləndirdi - VİDEO
-
Futbolumuzun yeganə xilas yolu - Yalnız o gəlməlidir
-
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
“Məhkumlar soyuq havalarda üst-üstə paltarlar geyiniblər”: Generalın istintaqı bitdi
-
Səfirin qardaşı oğlu yüzlərlə insana qarşı dələduzluq edib: Bulut Bağcı kriptovalyuta işini necə “qurub?”
-
Dərman vasitələrinin farmakonəzarət qaydası ilə bağlı YENİLİK
-
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
-
Sərnişindaşımaya dair müsabiqələrdə iştiraka görə ödəniləcək məbləğlər - SİYAHI
-
Ramazan ayının doqquzuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını azad edilmiş Qarabağda qalayıram” - Prezident
-
AFFA 4 nəfəri futboldan ömürlük uzaqlaşdırdı - RƏSMİ
-
Nura Suridən Xəyyam Nisanov barədə şok sözlər - VİDEO
-
Jurnalsit İstanbul Klinikasını ittiham etdi: “Anamı öldürdülər“
-
Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri: “Hindistandan alınan silahlar yararsız vəziyyətdədir”
-
Gürcüstan və Azərbaycan iki müstəqil dövlət kimi daim bir-birinin yanındadır
-
Əfv və amnistiya olacaq! - Hüquq müdafiəçisi tarixi açıqladı
-
Azərbaycanda ilk dəfə cəzaçəkmə müəssisəsində üztanıma sistemi yaradılıb - FOTO
-
“Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik” - İlham Əliyev
-
Zəngilanın bu kəndi yenidən qurulacaq - 1,1 milyon ayrıldı
-
Hikmət Hacıyev Çinə niyə gedib? - TƏHLİL
-
“Azpetrol“ məntəqələrində yolxlama: İnsanların həyatı təhlükəyə atılıb!
-
Yerli və idxal kərə yağları cüzi bahalaşıb – Son qiymətlər
-
Xalası onu təhqir etdiyini deyən müğənnini məhkəməyə verdi: 30 min təzminat istədi
-
Özəl universitetlərdə tibb təhsili bərpa olunacaqmı? - VİDEO
-
Rumıniyada NATO-nun ən böyük hərbi bazası tikilir: Minlərlə hərbçi yerləşdiriləcək
-
“Bu gün Azərbaycan dünyada nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir” - Prezident
-
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? - “Rang Rover“lə qəza...
-
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Rusiyada səslərin 100 faizi sayıldı: Putindən mütləq qələbə
-
“Əfsuslar olsun ki, bu, Ermənistana dərs olmadı“ - Azərbaycan lideri
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Strateji əməkdaşlıq və dostluq münasibətləri Azərbaycan ilə Gürcüstan üçün həmişə prioritet olub
-
“Azəriqaz”da Cahid Hüseynov ruzigarı: direktor müavininin bacısı oğlu yeni vəzfəyə təyin edildi
-
Xətai rayonunda saxlanılan narkokuryerlərdə 10 kq marixuana aşkar edilib - VİDEO
-
“İnflyasiya ilə əlaqədar zəruri tədbirlər davam etdiriləcək“ - Nazirlər Kabineti
-
Tenderə nəzarət edən dövlət qurumunun özü qanunsuz tender keçirir? – FOTOFAKT
-
Prezident Azərbaycan xalqını təbrik etdi - MƏTN
-
Dövlət qulluqçusu olmaq istəyənlərin nəzərinə - Nəticələr elan olundu
-
Polis gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq - DİN
-
Azərbaycanda işsizlərin sayı artdı – Son 20 ilin statistikası
-
İkitərəfli əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təzahürü
-
“Manatın məzənnəsi Mərkəzi Bankdan asılı olacaq“ - Millət vəkili
-
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb - Xalqı təbrik edib + FOTOLAR
-
Nazirlik “Araz Supermarket”i cərimələdi - Məhsulu üzərində göstərilən qiymətdən baha satıb
-
İşdən çıxarılan Ruslan Əliyev Badamdardakı villasını satışa çıxarıb - FOTOLAR
-
Martın 20-də geomaqnit qasırğası gözlənilir - Xəbərdarlıq
-
NATO-nun baş katibinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Dünyanın ən isti yeri: burada hətta bakteriyalar belə yaşaya bilməz
-
İlham Əliyev Vladimir Putini təbrik etdi - Prezident seçkisində qələbəsinə görə
-
Xırdalan dairəsində ev adı altında tikilən obyekt restoran kimi fəaliyyət göstərəcək - FOTOLAR
-
“Bakı otis lift“ valyuta vəsaitini xaricdən geri qaytarmayıb - PROTOKOL
-
Füzuli şəhərinə daha 34 ailə yola salınıb - FOTOLAR
-
Azərbaycan dünyanın ən təhlükəsiz ölkələri arasındadır - REYTİNQ
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları aşkar edilənlərlə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev Pakistanın Çindəki səfiri ilə görüşüb - FOTO
-
“Putin prezident seçkilərində qalib gəldi“ - Rusiya MSK
-
Dövlətə məxsus 10 avtomobil hərraca çıxarılır – Qiymətlər 1 300 manatdan başlayır (SİYAHI)
-
Bakıda həll yolunu tapmayan səki problemi - VİDEO
-
Məktəb təhsili əlavə hazırlıqlara sövq edir? - VİDEO
-
Deputat Erkin Qədirlinin köməkçisi ölkədən qaçıb? - İDDİA
-
Əli Əsədovdan qeyri-müntəzəm sərnişin daşınması ilə bağlı QƏRAR
-
“Rusiya ilə NATO arasında müharibə mümkündür“ - Putin
-
Bakıda eyni rayon ərazisində fərqli qiymətə satılan mənzillər - ARAŞDIRMA
-
“Ukrayna üçün hərbçilərin göndərilməsi, silah və sursat təchizatı yoxdur“ - Avstriyanın XİN
-
Novruz Bayramı ərəfəsində Azərbaycana turist axını gözlənilir - VİDEO
-
“Biz onu dəyişmək istəyirdik, amma o, öldü“ - Putin
-
Lənkəranda sərnişin avtobuslarının əksəriyyəti istismara yararsızdır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva Saida Mirziyoyeva ilə sərgi açılışında - FOTOLAR
-
Binəqədidə söküntü problemi: Mənzil sahibləri tikinti şirkəti ilə razılaşmırlar - VİDEO
-
“Rəsmi nikahım yoxdur“ - Vəfa Şərifova
-
“Görsək ki, Azərbaycan futboluna faydası var, lazımi addımı atacağıq” - Qurban Qurbanov
-
“Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığının uzun tarixi var“ - Prezident İlham Əliyev
-
Rusiyada prezident seçkisinin ilkin nəticələri: Putin qalib gəlir
-
“Biz sülhə heç vaxt olmadığımız qədər yaxınıq“ - Prezident
-
Gəncə sakinləri mavi yanacaq problemi yaşayırlar - VİDEO
-
Prezidentin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - VİDEO
-
Mənzil almaq istəyənlər bankların daxili ipotekasından niyə istifadə edə bilmir? - VİDEO
-
“COP-29 dönüş nöqtəsi olacaq“ - Stoltenberq
-
Dövlət Baxçalı Ərdoğana çağırış etdi - “Ayrıla bilməzsən! Türk millətini yalnız buraxa bilməzsən!
-
Ramazan ayının səkkizinci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında dayanıqlı sülhə nail olunacağına ümid edirik“ - NATO-nun Baş katibi
-
Xocavəndin əsrarəngiz Tuğ kəndi: Yeni görüntülər - VİDEO
-
Messi Argentina millisinin qarşıdakı oyunlarını buraxacaq - SƏBƏB
-
Prezident İlham Əliyevin Yens Stoltenberqlə təkbətək görüşü başlayıb - FOTOLAR
-
Ukraynaya hərbi yardım ABŞ-nin silah ehtiyatlarını azalda bilər - Ağ Ev
-
Xəzər dənizi yox olacaq? - “Proses 2050-ci ilə qədər davam edəcək“
-
NATO baş katibi Azərbaycanda səfərdədir - FOTO
-
Pravoslav kilsəsinin lideri müsəlmanların boynuna xaç asmağa çağırıb - Patriarxın qorxulu fətvası
-
“Tramp prezident olmaq üçün çox yaşlıdır” - Baydendən məzəli ittiham
-
“Hökumət inflyasiyanı birrəqəmli həddə endirəcək“ - Ərdoğan
-
“Azəriqaz“ı onlar idarə edirmiş...- Sədr müavini Cahid Hüseynovun qohumları
-
İslandiyada şəhər boşaldıldı: Turistlər və yerli sakinlər təxliyə edildilər
-
Bu gün 46 mindən çox şagird üçün buraxılış imtahanı keçirilib - 2 nəfər imtahandan xaric edilib
-
“Atamı KQB öldürdü...” - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı?
-
Dövlət Baxçalı yenidən MHP sədri seçildi - 11-ci dəfə
-
“Bitcoin” alaq, yoxsa qızıl? - ARAŞDIRMA
-
Ermənistanda narazı əhali ayağa qalxdı - VİDEO
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Sumqayıtda tank mərmisi aşkarlandı - FOTO/VİDEO
-
Havanın temperaturu aşağı düşəcək, intensiv yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Moskvada hava limanları bağlandı: Ukrayna dronlarının hücumları
-
Dumanlı hava şəraiti ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
-
NATO tükənir: Pul yoxdur
-
Kiberdələduzların yeni fırıldağı: bu keçidlərə daxil olmayın! (VİDEO)
-
Zeytun yağı xilaskara çevrilir: 5 yaşınadək uşaqlarda...
-
Bakıda bu küçələrə avtomobillər buraxılmayacaq - Bu gündən qadağa qüvvəyə minib
-
Dünyanın ən böyük təyyarəsi yaradılacaq - FOTO
-
Kim Çen In hava-desant təlimlərinə qızı ilə birlikdə rəhbərlik etdi - FOTOLAR
-
“Mən seçilməsəm, ABŞ qan gölünə çevriləcək” - Tramp
-
Bakı və Parisin Gürcüstanda mübarizəsi - Tbilisi vədləri, yoxsa reallığı seçəcək?
-
“Fransa Ukraynada Rusiyaya qarşı əməliyyat keçirə bilər” - Makron
-
İpoteka ilə ev alanlara sevindirici xəbər - VİDEO
-
Sudanda milyonlarla insanı dəhşətli aclıq gözləyir - BMT
-
Dövlət qulluğu vəzifələri üzrə test imtahanları keçiriləcək - DİM məlumat yaydı
-
Azərbaycanda boşanmış kişiyə fantastik məbləğdə aliment kəsildi - VİDEO
-
Ramazan ayı ilə bağlı suallara cavab: Azan oxunarkən yemək olar? - VİDEO
-
Ən dəbli məşhurlar onlardır - SİYAHI
-
Neymar haqda qorxunc proqnoz - Həkimi açıqladı
-
HƏMAS-ın Qəzzadakı atəşkəs planı məlum olub - TƏFƏRRÜAT
TOP 10
ARXİV