|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
İranın mühasirəsi, “Hizbullah”ın zəiflədilməsi, “Həmas”ın sıxışdırılması… – İsrailin üç məqsədi
Tarix 20.07.17, 3:44 |
|
Bora Bayraktar
“Anadolu News Agency”
İraqda İŞİD-ə qarşı aylarla davam edən Mosul əməliyyatı, Suriyada ABŞ və terror təşkilatı PKK-nın Suriya qolu olan YPG-nin Raqqa əməliyyatı, İordaniya sərhədində yaşanan Rusiya-ABŞ gərginliyi, bir başqa nöqtədə İran-Səudiyyə Ərəbistanı arasındakı çəkişmə, Yəməndə vətəndaş müharibəsi, Misirdə yaşanan terror hadisələri, Liviyadakı vətəndaş müharibəsi və son olaraq Körfəzdə Səudiyyə Ərəbistanının başçılığı ilə dörd ölkənin Qətərin blokadaya alması – Yaxın Şərqdə yapon sunamisini xatırladır.
Hər sarsıntının da, çox vaxt hesablanması çətin güclü təsirləri olur. Bu sarsıntıların mərkəzinə – bölgədəki münaqişələrin bəlkə də təməli olan Fələstin məsələsinə barmaqarası baxılsa da, unudulmağa üz tutsa da, 14 iyulda “Əl-Əqsa”da yaşanmış hadisə ilə yenidən gündəmə gəlir və nə qədər partlayıcı ola biləcəyini xatırladır.
Fələstin məsələsi və Qüdsün statusunun gündəmdən çıxması, İraqın və Suriyanın kölgəsində qalması, İsrailin bekar qalması mənasını vermir. İsrail bölgədə davam edən böyük xaosun içində səssizcə öz təhlükəsizliyinə dair əhəmiyyətli addımlar atır. Bu strateji səssizlik siyasəti ilə o, hücumlarını mümkün olduğu qədər diqqət çəkmədən reallaşdırmağa çalışır. Örtülü ittifaqlarını gücləndirməyə, təhlükəsizliyini həyata keçirməyə çalışır.
İsrailin bölgəyə dair plan və gözləntiləri ən az iki paytaxt tərəfindən daha çox mənimsənilir: Vaşinqton və Riyad.
İsrailin hədəfləri
İsrailin bu gün üçün bölgədə bir-biriylə əlaqədar üç böyük təhdidi var: birincisi, uzunmənzilli ballistik raketlərə və nüvə silahlarına çatmağa çalışdığı düşünülən İran; ikincisi, cənubi Livana nəzarət edən və təsir sahəsini Suriyanın cənubuna doğru genişləndirən “Hizbullah”; üçüncüsü, Qəzzanı nəzarətdə saxlayan, Qərbi Şəriyəyə doğru yayılmağa çalışan və israilli ərəblər üzərində təsirini gedərək artıran “HƏMAS”.
Təl-Əvivin strategiyası də buna görə şəkillənir. Onun əsas məqsədi İranın mühasirəyə alınmasıdır. Bunun üçün lazım olan – ABŞ administrasiyası və Körfəzdəki ərəb ölkələrinin dəstəyidir. Məhz bu nöqtədə, sanki ulduzlar maraqlı bir bucaq yaradaraq Vaşinqton-Riyad və Tel-Əvivi eyni hədəfdə görüşdürür.
Bu ilin may ayında ilk rəsmi xarici səfərini Səudiyyə Ərəbistanına və dərhal ardınca İsrailə reallaşdıran ABŞ prezidenti Trampın cəhdləri təsadüf deyil. Tramp Səudiyyə Ərəbistanını və onun rəhbərlik etdiyi Körfəz ölkələrini İrana qarşı təşkilatlandırır və silahlandırır.
Riyadın və müttəfiqlərinin İrana qarşı İsraili də yanlarında görməkdən məmnun olduğu aydındır. Birləşmiş Ərəb Əmrliklərinin İsraillə Demokratiyanı Müdafiə Fondu (Foundation for Defense of Democracies) vasitəsilə əlaltından birlikdə hərəkət etdiyi də. İsrail, İran əleyhdarı ittifaq cəhdlərinin arxa plandakı üzvüdür.
İsrailin səssiz strategiyasının ikinci ayağı isə Suriyanın cənubudur. Burada atdığı addımlar həm İran, həm də “Hizbullah”a qarşı ortaq bir hərəkət planına işarə edir. 2006-cı ildəki iyul müharibəsində “Hizbullah” qarşısında istədiyi qədər təsirli ola bilməyən və şimal sərhədini zəmanətə ala, Litani çayına qədər olan sahəni bufer bölgə etmə hədəfini gerçəkləşdirə bilməyərək, bu bölgəyə nəzarəti BMT qurumuna – UNIFIL-ə verib.
Amma İsrail hələ də, Suriya müharibəsini fürsət bilərək, şimalda bufer bölgəmeydana gətirməyə çalışır. İsrail ABŞ-ın İordaniyanın şimalında Suriya sərhədinə yerləşməsini təşviq edərək, zaman-zaman birbaşa “Hizbullah” hədəflərini bombalayaraq, Colan təpələrinin şimalından Süveydəyə uzanan “tərəfsiz ərazi”ni şəkilləndirmək istəyir.
Hədəf “Hizbullah”ı İsrail sərhədindən uzaq tutmaq, İranın Livan ilə quru əlaqəsini kəsməkdir.
Üçüncü hədəf isə Fələstində yeganə və ən böyük müqavimət mərkəzi olan İslami Müqavimət Hərəkatını – “HƏMAS”ı aradan qaldırmaq, heç olmazsa zəiflətməkdir.
Beləcə, Fələstin problemini zaman içində lehinə çevirərək həll etmək; Qüdsün statusunu İsrailin lehinə dəyişdirmək, Qərbi Şəriyədə və Şərqi Qüdsdə məskunlaşdırmaq, yəni bu torpaqları yəhudiləşdirilmək – səssiz strategiyanın bir hissəsi olaraq görünür.
Qətər böhranı və İsrail faktoru
Qətər böhranı İsrailin səssiz strategiyasında tam mərkəzində yerləşir. Rəsmi Dohanın iki nöqtədə tətbiq etdiyi siyasət İsrailin və Körfəz ərəblərinin bölgə görüntüsünü və gələcək planlarını mənfi təsir edir. Birincisi, Qətərın İranla daha də balanslı əlaqələr qurma meyli, Tehran rəhbərliyiylə əlaqələrini davam və enerji sahəsində əməkdaşlıq etmək istəməsidir.
Bu, başda Səudiyyə Ərəbistanı olmaqla, Körfəz ölkələrinin çoxunun təpkisi ilə üzləşir. Riyadın Qətərdə rəhbərliyi dəyişdirməyi hədəfləyən, Qətərın xəritədən silməyə çatacaq qədər təcavüzkar və dağıdıcı mühasirə qərarı, böyük ölçüdə bundan qaynaqlanır.
İranı bölgəyə inteqrasiya edəcək, fəaliyyətlərini davam etdirməsinə imkan təmin edəcək bir sahədə açılmasına İsrail də qarşı çıxır. O, İranın tamamilə təcrid edilməsini istəyir. Buna görə də, Qətərin iradəsinin qırılması İsrail üçün də müsbət istiqamətdə bir addım kimi görünür.
İkinci məsələ Doha rəhbərliyinin Fələstində “HƏMAS” və Misirdə “Müsəlman Qardaşlar” təşkilatı ilə olan yaxın əlaqələridir. Qətər “HƏMAS”a və “Müsəlman Qardaşlar”a maliyyə dəstək verir, lider heyətinin sürgündə qalmasına mane olur, onlara fəaliyyətlərini davam etmə fürsəti verir, medianı istifadə edərək problemləri gündəmdə tutur və unutdurmur.
Bu da İsrailin “HƏMAS”ı zəiflətmə siyasətinin həyata keçməsinə mane olur. Qətər “HƏMAS”ın ABŞ və digər ölkələrlə əlaqəsini də təmin edərək təşkilatın təcrid edilməsini maneə törədir. Qətərin təsirsizliyi Fələstində “HƏMAS”ın qaynaqlarını qurutmaq, yolları qısmaq üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu mümükün olarsa, İsrail, Fələstində asan loxma olaraq gördüyü “Əl-Fəth”li fələstinlilərin iradəsini azaldacaq, dilədiyi təslim sənədini imzalada biləcəyini düşünür.
“Məscidi-Əqsa”dakı hadisələr
Ancaq Fələstin problemi bu hesablamalardan nə qədər uzaq olduğunu, nə qədər tez nəzarətdən çıxa biləcəyini 14 İyul səhəri bir daha göstərdi. “Əl-Əqsa” məscidinə soxulan silahlarla müqəddəs məkanın girişində yaşanan qarşıdurma, dərhal sonra hücumu həyata keçirilən üç adamın “Hərəmüş-Şərif”in həyətində öldürülməsi, məsələnin bağlı qapılar ardında asanca çözülməyəcəyinin açıq dəlili oldu. Hücumu həyata keçirilən üç adamın İsrail vətəndaşı olan ərəb kimliyi, Ummül-Fəhmdən gələrək bu hərəkəti reallaşdırmaları da həyəcanvericidir.
İsrailin hadisədən sonra tez-tələsik Qüdsdəki status-kvonun qorunacağına dair bəyənatı, amma digər tərəfdən, “Əl-Əqsa” məscidində Cümə namazını qadağan etməsi çətin bir tarazlığa işarə edir. İsrail belə zamanlarda bütün İslam dünyasının təpki göstərəcəyini bilir. Buna görə də sakitləşdirici şərhlər altında əzbərlədiyini söyləyir.
Bu mövqeyi ortaya çıxaran və Ərəb dünyasının önünə qoyan isə əksəriyyətlə Qətərin dəstəklədiyi media və düşüncə quruluşları olur.
İşğal altındakı Fələstin ilə İsrail arasındakı sərhədlər qeyri-müəyyən ikən, Fələstin siyasətinin də yavaş-yavaş israilli Ərəbləri təsirinə alma meyli ortaya çıxır. “HƏMAS”la bənzər baxışa sahib siyasi İslam anlayışın yayılması və güclənməsi İsraili ciddi şəkildə sıxışdırır.
İsrailin, yenə arxa planda qalmaq şərti ilə, Körfəz ölkələrinin Qətəri küncə sıxışdırma səylərini dəstəkləməsi çaşdırıcı deyil. Çünki İsrailin səssiz strategiyasına əngəl olan az saydakı ölkədən biri Qətərdir.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 571
Analiz
Xəbərlər
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırıldı - FOTO
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri daha da güclənəcək
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
TOP 10
ARXİV