|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
İranın növbəti prezidenti “Qırğın ayətullahı” ola bilər:Seyid İbrahim Rəisi kimdir? - TƏHLİL
Tarix 27.03.17, 6:35 |
|
İranda 19 may cümə günü keçiriləcək on ikinci prezident seçkiləri yaxınlaşdıqca, 11 aprel tarixində başlayacaq namizədlik müraciətində qarşımıza çıxacaq adlar də aydınlaşmaqdadır. Bu adlardan bəziləri uzun müddətdən bəri bilindiyi halda, bəziləri hələ də qətiləşməyib.
Prezident Həsən Ruhaniyə 2013-cü ildə uğur qazandıran islahatçı koalisiya bu seçkilərdə də onun dəstəkləyəcəyini açıqlayıb. Fikir ayrılıqlarının yaşandığı mühafizəkarlar arasından isə hələ də Ruhaninin qarşısına çıxa biləcək güclü bir namizəd müəyyənləşdirilməyib.
Seçkilər üçün erkəndən meydana atılan Mahmud Əhmədinejada dini rəhbər Əli Xamenei tərəfindən veto qoyulub. Xameneinin bu addımına mövcud şəraitdə İranda 2009-cu il seçkilərində müşahidə olunan qarışıqlığa bənzər bir qütbləşmə və xaosa yol açmaq istənilməməsinin də böyük təsiri olub. Bütün hallarda Əhmədinejadın oyundankənar vəziyyətə düşməsiylə mühafizəkarlar önəmli alternativlərini itiriblər.
Mühafizəkar qanadın ən diqqət çəkən fiquru
İslamçı Koalisiya Partiyasından Mustafa Mir Səlim, İran Radio və Televiziya Təşkilatı sabiq rəhbəri İzzətullah Zərkami, Əhmədinejadın dəstəklədiyi keçmiş köməkçilərindən Hamid Rza Bəqa, Əhmədinejad iqtidarının neft naziri Rüstəm Qasımi, Milli Təhlükəsizlik Ali Şurasının sabiq katibi və İranla aparılan nüvə müzakirələrinin əsas nümayəndəsi Səid Cəlili indiyədək mühafizəkarlar arasında adları dəqiqləşmiş namizədlərdir. Ancaq bu namizədliyə namizədlərdən heç birisi mühafizəkar cəbhənin bütünləşdirici aktyoru deyil. Buna görə də daha xarizmatik və birləşdirici namizəd axtarışı hələ də davam edir və bir neçə dəfə adı gündəmə gələn ölkənin baş prokuroru və eyni zamanda İranın ən güclü yardım fondu olan, Məşhəddəki İmam Rza türbəsinə baxan “Astani Qüdsi Rzəvi"nin müdiri ayətullah Seyyid İbrahim Rəisinin adı mühafizəkarları daha çox həyəcana gətirir. Bu həyəcanın bir başqa səbəbi də Rəisinin yaşlı və xəstə Xameneidən sonra dini rəhbərliyə ən şanslı namizədlər arasında yer almasıdır.
Son dövrlərdə İranda Xamenei sonrası ilə bağlı müxtəlif ssenarilər müzakirə edilməkdədir. Ölkənin növbəti dini rəhbəri postu uğrunda daha müasir paradiqmalara sahib qruplarla mühafizəkar məzhəbçi təmayüllü milliyyətçilər arasında ciddi rəqabət gedir. Ancaq müasir milliyyətçilərin mənəvi lideri olan Haşimi Rəfsəncaninin 2017-ci ilin əvvəlində gözlənilməz ölümü balansı dindar milliyyətçilərin lehinə çevirib. Odur ki, prezidentliyin və Xamenei sonrası dini rəhbərliyin hansı cinahın idarəsində olacağı kritik əhəmiyyətə sahibdir. Bu da hər iki cinah üçün Rəisini son dərəcədə əhəmiyyətli bir şəxsiyyətə çevirir.
Rəisi necə yüksəlib?
Əlli altı yaşlı Rəisi Məşhəddə başladığı klassik mədrəsə təhsilini Qumda tamamlayıb və İran İslam İnqilabdan sonra kritik vəzifələrdə işləyib. İnqilabın əhəmiyyətli simalarından ayətullah Məhəmməd Behiştinin yeni rejimin idarəçi elitasına hazırladığı yetmiş nəfərlik tələbə qrupunda Rəisi də yer alıb. Behiştiylə yanaşı, sabiq məhkəmə sədri ayətullah Musəvi Ərdəbili və ayətullah Xamenei də bu heyətə dərs verənlər arasındadır. Bu səbəbdən də Xamenei və Rəisi arasındakı yaxınlığın dərin bir keçmişi var.
Rəisinin yeni rejimdəki kritik rollarından biri də inqilabdan sonra qiyamların yaşandığı və ərəblərin sıx yaşadığı Xuzistan əyalətində işləməsidir. İnqilabdan sonra bu əyalətdəki Məscidi Süleyman şəhəri solçu təşkilat və qrupların idarəsi altına düşmüşdü. İmam Xomeyninin hadisələri yatırtmaq üçün göndərdiyi ayətullah Şeyx Hadi Mərvə özünə köməkçi kimi Rəisini mədəniyyət sahəsi üzrə müavin vəzifəsinə dəvət etmişdi.
“Ayətullahi-Qətliam” 40 min müxalifətçinin edamında günahlandırılır
Rəisi hələ on səkkiz yaşında Kərəcdə prokuror köməkçisi olub, bir neçə ay keçmədən inqilabın baş prokuroru ayətullah Qüddusi tərəfindən Kərəc Baş prokuroru təyin edilib və iki il icra etdiyi bu vəzifənin sonra Həmədan Prokurorluğu vəzifəsinə gətirilib.
İki şəhərin işini eyni vaxtda icra etmək çətin olduğundan, 1981-84 illəri arasında Həmədan Baş prokuroru kimi fəaliyyət göstərib.
Rəisi iyirmi üç yaşında ikən, Tehran İnqilab Baş prokuroru vəkili olaraq təyin edilib və müvəffəqiyyəti ilə Ayətullah Xomeyninin diqqətini çəkib. 1987-ci ildə ona bəzi əyalətlərin məhkəmə problemlərini həll etmək üzrə xüsusi vəzifələr tapşırılıb.
Rəisinin ən mübahisəli vəzifəsi isə Xomeyninin təlimatıyla 1988-ci ildə həbsdəki müxaliflərin edam qərarını vermək üçün yaradılan və müxaliflər tərəfindən "Ölüm komitəsi" kimi tanınan dörd nəfərlik komitədə yer almasıdır. Bu vəzifəsi Rəisinin “Ayətullah-i qətliam” ("Qırğın Ayətullahı") kimi tanınmasına səbəb olub.
Onun verdiyi edam qərarlarının sayı, rəsmi statistikada 3-4 min ətrafında göstərilsə də, müxaliflərə görə, 30-40 min civarındadır. Həmin komitə sonralar ayətullah Müntəzərinin "tarix sizi insanlıq cinayəti işləyən canilər kimi xatırlayacaq" qınağına tuş gəlib.
Siyasi təcrübəsi yoxdur
İnqilab Rəhbəri tərəfindən Tehran prokuroru təyin olunan Rəisi daha sonra – 1994-2004 illəri arasında Ölkə Ümumi Nəzarət Təşkilatının rəhbərliyinə gətirilib. Rəisi 2004-2014 illəri arasında isə İran Ali məhkəməsinin sədr müavini vəzifəsini daşıyıb. 2014-ci ildən isə Baş prokuror vəzifəsiylə yanaşı, 2012-ci ildə Din Adamları Xüsusi məhkəməsinin Baş prokuroru olub. O, nəhayət, 7 mart 2016 tarixində Xameneinin təyinatıyla ölkənin ən güclü fondu olan Astan-i Qüdsi Rzəvinin rəhbərliyinə gətirilib.
Rəisinin adı dini rəhbərliyə namizəd kimi keçəndə Müntəzərinin oğlu Əhməd Müntəzəri atasının 1988-ci il edamlarıyla bağlı tənqidlərini ehtiva edən səs yazısını yaydı. Səs yazısı Rəisinin prestijinə ciddi kölgə saldı. Nəticədə əvvəl səs yazısı ortadan qaldırıldı və oğul Müntəzəri Din Adamları Xüsusi Məhkəməsi tərəfindən mühakimə edilərək, öncə din adamı adından məhrum olundu, sonra 6 il həbsə atıldı.
Göründüyü kimi, ölkə rəhbərliyinə dair bütün təcrübəsini məhkəmə orqanında keçirmiş Rəisinin dini rəhbəri kimi kritik bir vəzifəyə gələ bilməsi üçün siyasi təcrübəsi yoxdur və onun bu təcrübəni qazanmaq üçün prezident seçilməsi vacibdir. Rəisi 19 may seçkilərində namizəd olmayacağını açıqlasa da, Xameneinin bir işarəsi ilə namizədliyini açıqlaması qaçılmazdır. Xameneidən dəstək alacağı təqdirdə isə Rəisinin mühafizəkarların ümumi namizədinə çevriləcəyi və dövlətin bütün imkanlarından faydalanacağı aşkardır.
Bütün bunlara baxmayaraq, seçkidə məğlubiyyət ehtimalı da Rəisi üçün böyük riskdir. Xamenei-Rəisi cütlüyünün bu riski alıb almayacaqları isə önümüzdəki günlərdə dəqiqlik qazanacaq.
Mehmet Koç
"Yeni Şafak" qəzeti
Tərcümə etdi: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 325
Analiz
Xəbərlər
-
Cənubi Qafqazda müasir çağırışlara əsaslanan yanaşma
-
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
-
Xalq artisti görünüşü ilə təəccübləndirdi - VİDEO
-
Futbolumuzun yeganə xilas yolu - Yalnız o gəlməlidir
-
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
“Məhkumlar soyuq havalarda üst-üstə paltarlar geyiniblər”: Generalın istintaqı bitdi
-
Səfirin qardaşı oğlu yüzlərlə insana qarşı dələduzluq edib: Bulut Bağcı kriptovalyuta işini necə “qurub?”
-
Dərman vasitələrinin farmakonəzarət qaydası ilə bağlı YENİLİK
-
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
-
Sərnişindaşımaya dair müsabiqələrdə iştiraka görə ödəniləcək məbləğlər - SİYAHI
-
Ramazan ayının doqquzuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını azad edilmiş Qarabağda qalayıram” - Prezident
-
AFFA 4 nəfəri futboldan ömürlük uzaqlaşdırdı - RƏSMİ
-
Nura Suridən Xəyyam Nisanov barədə şok sözlər - VİDEO
-
Jurnalsit İstanbul Klinikasını ittiham etdi: “Anamı öldürdülər“
-
Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri: “Hindistandan alınan silahlar yararsız vəziyyətdədir”
-
Gürcüstan və Azərbaycan iki müstəqil dövlət kimi daim bir-birinin yanındadır
-
Əfv və amnistiya olacaq! - Hüquq müdafiəçisi tarixi açıqladı
-
Azərbaycanda ilk dəfə cəzaçəkmə müəssisəsində üztanıma sistemi yaradılıb - FOTO
-
“Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik” - İlham Əliyev
-
Zəngilanın bu kəndi yenidən qurulacaq - 1,1 milyon ayrıldı
-
Hikmət Hacıyev Çinə niyə gedib? - TƏHLİL
-
“Azpetrol“ məntəqələrində yolxlama: İnsanların həyatı təhlükəyə atılıb!
-
Yerli və idxal kərə yağları cüzi bahalaşıb – Son qiymətlər
-
Xalası onu təhqir etdiyini deyən müğənnini məhkəməyə verdi: 30 min təzminat istədi
-
Özəl universitetlərdə tibb təhsili bərpa olunacaqmı? - VİDEO
-
Rumıniyada NATO-nun ən böyük hərbi bazası tikilir: Minlərlə hərbçi yerləşdiriləcək
-
“Bu gün Azərbaycan dünyada nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir” - Prezident
-
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? - “Rang Rover“lə qəza...
-
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Rusiyada səslərin 100 faizi sayıldı: Putindən mütləq qələbə
-
“Əfsuslar olsun ki, bu, Ermənistana dərs olmadı“ - Azərbaycan lideri
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Strateji əməkdaşlıq və dostluq münasibətləri Azərbaycan ilə Gürcüstan üçün həmişə prioritet olub
-
“Azəriqaz”da Cahid Hüseynov ruzigarı: direktor müavininin bacısı oğlu yeni vəzfəyə təyin edildi
-
Xətai rayonunda saxlanılan narkokuryerlərdə 10 kq marixuana aşkar edilib - VİDEO
-
“İnflyasiya ilə əlaqədar zəruri tədbirlər davam etdiriləcək“ - Nazirlər Kabineti
-
Tenderə nəzarət edən dövlət qurumunun özü qanunsuz tender keçirir? – FOTOFAKT
-
Prezident Azərbaycan xalqını təbrik etdi - MƏTN
-
Dövlət qulluqçusu olmaq istəyənlərin nəzərinə - Nəticələr elan olundu
-
Polis gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq - DİN
-
Azərbaycanda işsizlərin sayı artdı – Son 20 ilin statistikası
-
İkitərəfli əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təzahürü
-
“Manatın məzənnəsi Mərkəzi Bankdan asılı olacaq“ - Millət vəkili
-
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb - Xalqı təbrik edib + FOTOLAR
-
Nazirlik “Araz Supermarket”i cərimələdi - Məhsulu üzərində göstərilən qiymətdən baha satıb
-
İşdən çıxarılan Ruslan Əliyev Badamdardakı villasını satışa çıxarıb - FOTOLAR
-
Martın 20-də geomaqnit qasırğası gözlənilir - Xəbərdarlıq
-
NATO-nun baş katibinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Dünyanın ən isti yeri: burada hətta bakteriyalar belə yaşaya bilməz
-
İlham Əliyev Vladimir Putini təbrik etdi - Prezident seçkisində qələbəsinə görə
-
Xırdalan dairəsində ev adı altında tikilən obyekt restoran kimi fəaliyyət göstərəcək - FOTOLAR
-
“Bakı otis lift“ valyuta vəsaitini xaricdən geri qaytarmayıb - PROTOKOL
-
Füzuli şəhərinə daha 34 ailə yola salınıb - FOTOLAR
-
Azərbaycan dünyanın ən təhlükəsiz ölkələri arasındadır - REYTİNQ
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları aşkar edilənlərlə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev Pakistanın Çindəki səfiri ilə görüşüb - FOTO
-
“Putin prezident seçkilərində qalib gəldi“ - Rusiya MSK
-
Dövlətə məxsus 10 avtomobil hərraca çıxarılır – Qiymətlər 1 300 manatdan başlayır (SİYAHI)
-
Bakıda həll yolunu tapmayan səki problemi - VİDEO
-
Məktəb təhsili əlavə hazırlıqlara sövq edir? - VİDEO
-
Deputat Erkin Qədirlinin köməkçisi ölkədən qaçıb? - İDDİA
-
Əli Əsədovdan qeyri-müntəzəm sərnişin daşınması ilə bağlı QƏRAR
-
“Rusiya ilə NATO arasında müharibə mümkündür“ - Putin
-
Bakıda eyni rayon ərazisində fərqli qiymətə satılan mənzillər - ARAŞDIRMA
-
“Ukrayna üçün hərbçilərin göndərilməsi, silah və sursat təchizatı yoxdur“ - Avstriyanın XİN
-
Novruz Bayramı ərəfəsində Azərbaycana turist axını gözlənilir - VİDEO
-
“Biz onu dəyişmək istəyirdik, amma o, öldü“ - Putin
-
Lənkəranda sərnişin avtobuslarının əksəriyyəti istismara yararsızdır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva Saida Mirziyoyeva ilə sərgi açılışında - FOTOLAR
-
Binəqədidə söküntü problemi: Mənzil sahibləri tikinti şirkəti ilə razılaşmırlar - VİDEO
-
“Rəsmi nikahım yoxdur“ - Vəfa Şərifova
-
“Görsək ki, Azərbaycan futboluna faydası var, lazımi addımı atacağıq” - Qurban Qurbanov
-
“Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığının uzun tarixi var“ - Prezident İlham Əliyev
-
Rusiyada prezident seçkisinin ilkin nəticələri: Putin qalib gəlir
-
“Biz sülhə heç vaxt olmadığımız qədər yaxınıq“ - Prezident
-
Gəncə sakinləri mavi yanacaq problemi yaşayırlar - VİDEO
-
Prezidentin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - VİDEO
-
Mənzil almaq istəyənlər bankların daxili ipotekasından niyə istifadə edə bilmir? - VİDEO
-
“COP-29 dönüş nöqtəsi olacaq“ - Stoltenberq
-
Dövlət Baxçalı Ərdoğana çağırış etdi - “Ayrıla bilməzsən! Türk millətini yalnız buraxa bilməzsən!
-
Ramazan ayının səkkizinci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında dayanıqlı sülhə nail olunacağına ümid edirik“ - NATO-nun Baş katibi
-
Xocavəndin əsrarəngiz Tuğ kəndi: Yeni görüntülər - VİDEO
-
Messi Argentina millisinin qarşıdakı oyunlarını buraxacaq - SƏBƏB
-
Prezident İlham Əliyevin Yens Stoltenberqlə təkbətək görüşü başlayıb - FOTOLAR
-
Ukraynaya hərbi yardım ABŞ-nin silah ehtiyatlarını azalda bilər - Ağ Ev
-
Xəzər dənizi yox olacaq? - “Proses 2050-ci ilə qədər davam edəcək“
-
NATO baş katibi Azərbaycanda səfərdədir - FOTO
-
Pravoslav kilsəsinin lideri müsəlmanların boynuna xaç asmağa çağırıb - Patriarxın qorxulu fətvası
-
“Tramp prezident olmaq üçün çox yaşlıdır” - Baydendən məzəli ittiham
-
“Hökumət inflyasiyanı birrəqəmli həddə endirəcək“ - Ərdoğan
-
“Azəriqaz“ı onlar idarə edirmiş...- Sədr müavini Cahid Hüseynovun qohumları
-
İslandiyada şəhər boşaldıldı: Turistlər və yerli sakinlər təxliyə edildilər
-
Bu gün 46 mindən çox şagird üçün buraxılış imtahanı keçirilib - 2 nəfər imtahandan xaric edilib
-
“Atamı KQB öldürdü...” - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı?
-
Dövlət Baxçalı yenidən MHP sədri seçildi - 11-ci dəfə
-
“Bitcoin” alaq, yoxsa qızıl? - ARAŞDIRMA
-
Ermənistanda narazı əhali ayağa qalxdı - VİDEO
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Sumqayıtda tank mərmisi aşkarlandı - FOTO/VİDEO
-
Havanın temperaturu aşağı düşəcək, intensiv yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Moskvada hava limanları bağlandı: Ukrayna dronlarının hücumları
-
Dumanlı hava şəraiti ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
-
NATO tükənir: Pul yoxdur
-
Kiberdələduzların yeni fırıldağı: bu keçidlərə daxil olmayın! (VİDEO)
-
Zeytun yağı xilaskara çevrilir: 5 yaşınadək uşaqlarda...
-
Bakıda bu küçələrə avtomobillər buraxılmayacaq - Bu gündən qadağa qüvvəyə minib
-
Dünyanın ən böyük təyyarəsi yaradılacaq - FOTO
-
Kim Çen In hava-desant təlimlərinə qızı ilə birlikdə rəhbərlik etdi - FOTOLAR
-
“Mən seçilməsəm, ABŞ qan gölünə çevriləcək” - Tramp
-
Bakı və Parisin Gürcüstanda mübarizəsi - Tbilisi vədləri, yoxsa reallığı seçəcək?
-
“Fransa Ukraynada Rusiyaya qarşı əməliyyat keçirə bilər” - Makron
-
İpoteka ilə ev alanlara sevindirici xəbər - VİDEO
-
Sudanda milyonlarla insanı dəhşətli aclıq gözləyir - BMT
-
Dövlət qulluğu vəzifələri üzrə test imtahanları keçiriləcək - DİM məlumat yaydı
-
Azərbaycanda boşanmış kişiyə fantastik məbləğdə aliment kəsildi - VİDEO
-
Ramazan ayı ilə bağlı suallara cavab: Azan oxunarkən yemək olar? - VİDEO
-
Ən dəbli məşhurlar onlardır - SİYAHI
-
Neymar haqda qorxunc proqnoz - Həkimi açıqladı
TOP 10
ARXİV