|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
İranın növbəti prezidenti “Qırğın ayətullahı” ola bilər:Seyid İbrahim Rəisi kimdir? - TƏHLİL
Tarix 27.03.17, 6:35 |
|
İranda 19 may cümə günü keçiriləcək on ikinci prezident seçkiləri yaxınlaşdıqca, 11 aprel tarixində başlayacaq namizədlik müraciətində qarşımıza çıxacaq adlar də aydınlaşmaqdadır. Bu adlardan bəziləri uzun müddətdən bəri bilindiyi halda, bəziləri hələ də qətiləşməyib.
Prezident Həsən Ruhaniyə 2013-cü ildə uğur qazandıran islahatçı koalisiya bu seçkilərdə də onun dəstəkləyəcəyini açıqlayıb. Fikir ayrılıqlarının yaşandığı mühafizəkarlar arasından isə hələ də Ruhaninin qarşısına çıxa biləcək güclü bir namizəd müəyyənləşdirilməyib.
Seçkilər üçün erkəndən meydana atılan Mahmud Əhmədinejada dini rəhbər Əli Xamenei tərəfindən veto qoyulub. Xameneinin bu addımına mövcud şəraitdə İranda 2009-cu il seçkilərində müşahidə olunan qarışıqlığa bənzər bir qütbləşmə və xaosa yol açmaq istənilməməsinin də böyük təsiri olub. Bütün hallarda Əhmədinejadın oyundankənar vəziyyətə düşməsiylə mühafizəkarlar önəmli alternativlərini itiriblər.
Mühafizəkar qanadın ən diqqət çəkən fiquru
İslamçı Koalisiya Partiyasından Mustafa Mir Səlim, İran Radio və Televiziya Təşkilatı sabiq rəhbəri İzzətullah Zərkami, Əhmədinejadın dəstəklədiyi keçmiş köməkçilərindən Hamid Rza Bəqa, Əhmədinejad iqtidarının neft naziri Rüstəm Qasımi, Milli Təhlükəsizlik Ali Şurasının sabiq katibi və İranla aparılan nüvə müzakirələrinin əsas nümayəndəsi Səid Cəlili indiyədək mühafizəkarlar arasında adları dəqiqləşmiş namizədlərdir. Ancaq bu namizədliyə namizədlərdən heç birisi mühafizəkar cəbhənin bütünləşdirici aktyoru deyil. Buna görə də daha xarizmatik və birləşdirici namizəd axtarışı hələ də davam edir və bir neçə dəfə adı gündəmə gələn ölkənin baş prokuroru və eyni zamanda İranın ən güclü yardım fondu olan, Məşhəddəki İmam Rza türbəsinə baxan “Astani Qüdsi Rzəvi"nin müdiri ayətullah Seyyid İbrahim Rəisinin adı mühafizəkarları daha çox həyəcana gətirir. Bu həyəcanın bir başqa səbəbi də Rəisinin yaşlı və xəstə Xameneidən sonra dini rəhbərliyə ən şanslı namizədlər arasında yer almasıdır.
Son dövrlərdə İranda Xamenei sonrası ilə bağlı müxtəlif ssenarilər müzakirə edilməkdədir. Ölkənin növbəti dini rəhbəri postu uğrunda daha müasir paradiqmalara sahib qruplarla mühafizəkar məzhəbçi təmayüllü milliyyətçilər arasında ciddi rəqabət gedir. Ancaq müasir milliyyətçilərin mənəvi lideri olan Haşimi Rəfsəncaninin 2017-ci ilin əvvəlində gözlənilməz ölümü balansı dindar milliyyətçilərin lehinə çevirib. Odur ki, prezidentliyin və Xamenei sonrası dini rəhbərliyin hansı cinahın idarəsində olacağı kritik əhəmiyyətə sahibdir. Bu da hər iki cinah üçün Rəisini son dərəcədə əhəmiyyətli bir şəxsiyyətə çevirir.
Rəisi necə yüksəlib?
Əlli altı yaşlı Rəisi Məşhəddə başladığı klassik mədrəsə təhsilini Qumda tamamlayıb və İran İslam İnqilabdan sonra kritik vəzifələrdə işləyib. İnqilabın əhəmiyyətli simalarından ayətullah Məhəmməd Behiştinin yeni rejimin idarəçi elitasına hazırladığı yetmiş nəfərlik tələbə qrupunda Rəisi də yer alıb. Behiştiylə yanaşı, sabiq məhkəmə sədri ayətullah Musəvi Ərdəbili və ayətullah Xamenei də bu heyətə dərs verənlər arasındadır. Bu səbəbdən də Xamenei və Rəisi arasındakı yaxınlığın dərin bir keçmişi var.
Rəisinin yeni rejimdəki kritik rollarından biri də inqilabdan sonra qiyamların yaşandığı və ərəblərin sıx yaşadığı Xuzistan əyalətində işləməsidir. İnqilabdan sonra bu əyalətdəki Məscidi Süleyman şəhəri solçu təşkilat və qrupların idarəsi altına düşmüşdü. İmam Xomeyninin hadisələri yatırtmaq üçün göndərdiyi ayətullah Şeyx Hadi Mərvə özünə köməkçi kimi Rəisini mədəniyyət sahəsi üzrə müavin vəzifəsinə dəvət etmişdi.
“Ayətullahi-Qətliam” 40 min müxalifətçinin edamında günahlandırılır
Rəisi hələ on səkkiz yaşında Kərəcdə prokuror köməkçisi olub, bir neçə ay keçmədən inqilabın baş prokuroru ayətullah Qüddusi tərəfindən Kərəc Baş prokuroru təyin edilib və iki il icra etdiyi bu vəzifənin sonra Həmədan Prokurorluğu vəzifəsinə gətirilib.
İki şəhərin işini eyni vaxtda icra etmək çətin olduğundan, 1981-84 illəri arasında Həmədan Baş prokuroru kimi fəaliyyət göstərib.
Rəisi iyirmi üç yaşında ikən, Tehran İnqilab Baş prokuroru vəkili olaraq təyin edilib və müvəffəqiyyəti ilə Ayətullah Xomeyninin diqqətini çəkib. 1987-ci ildə ona bəzi əyalətlərin məhkəmə problemlərini həll etmək üzrə xüsusi vəzifələr tapşırılıb.
Rəisinin ən mübahisəli vəzifəsi isə Xomeyninin təlimatıyla 1988-ci ildə həbsdəki müxaliflərin edam qərarını vermək üçün yaradılan və müxaliflər tərəfindən "Ölüm komitəsi" kimi tanınan dörd nəfərlik komitədə yer almasıdır. Bu vəzifəsi Rəisinin “Ayətullah-i qətliam” ("Qırğın Ayətullahı") kimi tanınmasına səbəb olub.
Onun verdiyi edam qərarlarının sayı, rəsmi statistikada 3-4 min ətrafında göstərilsə də, müxaliflərə görə, 30-40 min civarındadır. Həmin komitə sonralar ayətullah Müntəzərinin "tarix sizi insanlıq cinayəti işləyən canilər kimi xatırlayacaq" qınağına tuş gəlib.
Siyasi təcrübəsi yoxdur
İnqilab Rəhbəri tərəfindən Tehran prokuroru təyin olunan Rəisi daha sonra – 1994-2004 illəri arasında Ölkə Ümumi Nəzarət Təşkilatının rəhbərliyinə gətirilib. Rəisi 2004-2014 illəri arasında isə İran Ali məhkəməsinin sədr müavini vəzifəsini daşıyıb. 2014-ci ildən isə Baş prokuror vəzifəsiylə yanaşı, 2012-ci ildə Din Adamları Xüsusi məhkəməsinin Baş prokuroru olub. O, nəhayət, 7 mart 2016 tarixində Xameneinin təyinatıyla ölkənin ən güclü fondu olan Astan-i Qüdsi Rzəvinin rəhbərliyinə gətirilib.
Rəisinin adı dini rəhbərliyə namizəd kimi keçəndə Müntəzərinin oğlu Əhməd Müntəzəri atasının 1988-ci il edamlarıyla bağlı tənqidlərini ehtiva edən səs yazısını yaydı. Səs yazısı Rəisinin prestijinə ciddi kölgə saldı. Nəticədə əvvəl səs yazısı ortadan qaldırıldı və oğul Müntəzəri Din Adamları Xüsusi Məhkəməsi tərəfindən mühakimə edilərək, öncə din adamı adından məhrum olundu, sonra 6 il həbsə atıldı.
Göründüyü kimi, ölkə rəhbərliyinə dair bütün təcrübəsini məhkəmə orqanında keçirmiş Rəisinin dini rəhbəri kimi kritik bir vəzifəyə gələ bilməsi üçün siyasi təcrübəsi yoxdur və onun bu təcrübəni qazanmaq üçün prezident seçilməsi vacibdir. Rəisi 19 may seçkilərində namizəd olmayacağını açıqlasa da, Xameneinin bir işarəsi ilə namizədliyini açıqlaması qaçılmazdır. Xameneidən dəstək alacağı təqdirdə isə Rəisinin mühafizəkarların ümumi namizədinə çevriləcəyi və dövlətin bütün imkanlarından faydalanacağı aşkardır.
Bütün bunlara baxmayaraq, seçkidə məğlubiyyət ehtimalı da Rəisi üçün böyük riskdir. Xamenei-Rəisi cütlüyünün bu riski alıb almayacaqları isə önümüzdəki günlərdə dəqiqlik qazanacaq.
Mehmet Koç
"Yeni Şafak" qəzeti
Tərcümə etdi: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 325
Analiz
Xəbərlər
-
Bu gün instaqramda olanlar - Fotolar
-
“Real“dan zəng gələndə iki dəfə fikirləşmədim“ - Cud Bellingem
-
“Türkiyə olaraq üçüncü ölkələrin öz münaqişələrini bölgəyə gətirməsini istəmirik” - Hakan Fidan
-
Paytaxt sakinini həkim yox, texniki işçi əməliyyat edib? - Ağılasığmaz İDDİA
-
Bayden Trampı geridə qoydu - SORĞU
-
Urmiya gölünün son peyk görüntüsü - FOTO
-
Sosial şəbəkələrdə satılan soyuq silahlarla bağlı DİN-dən açıqlama - VİDEO
-
Pakistanda güclü yağışlar: Ölənlərin sayı 65-ə çatıb
-
Rusiyadan gətirilən dondurulmuş toyuq məhsulunda salmonella aşkarlandı - AQTA
-
Bir, üç və beş qəpiklərdən istifadə hansı səviyyədədir? - SORĞU + VİDEO
-
Azərbaycanda ucuzlaşan ərzaq məhsulları hansılardır? - VİDEO
-
MN-dəki doqquz milyonluq mənimsəmə ilə bağlı növbəti MƏHKƏMƏ
-
Rusiya parlamentinin komitə sədrinin müavini: “Hazırda Qarabağda sülhməramlılar lazım deyil”
-
İran vətəndaşı tərəfindən narkokuryerliyə cəlb olunan dəstə üzvü ələ keçdi - VİDEO
-
Bu halda Rusiyaya qalib gəlmək şansımız yoxdur - Zelenski
-
Vüqar Qurbanov işdən çıxardığı müavinə yeni vəzifə verdi - FOTO
-
Xiyarın qiyməti dəyişməyib, pomidorun qiyməti 4,3% bahalaşıb – Rəsmi
-
Ceyhun Bayramov AQEM-in baş katibi ilə görüşüb - FOTO
-
“Dövlətin yürütdüyü siyasətə güvənməliyik” - Ramin Əhmədov
-
Avropa Komissiyasının rəhbəri: “Rusiyaya görə hərbi büdcə xərclərimizi 20 faiz artırmışıq”
-
Yer kürəsində güclü maqnit qasırğası müşahidə olunacaq - Xəbərdarlıq
-
Sülhməramlıların Qarabağdan çıxmasının yeni görüntüləri – VİDEO
-
“Bank Avrasiya”nın xalis mənfəəti 23% azalıb - Kredit portfeli kiçilib
-
Azərbaycanda bu futbol oyununa külli miqdarda pul qoyulub - UEFA
-
Prezident İlham Əliyev Şuşa ilə bağlı sərəncam imzalayıb
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əfv Komissiyası toplandı: daha 100-dən artıq müraciətə baxılıb
-
Zeytun yağını xaricə 9,5 manata, özümüzə 16 manata satırıq
-
Əri ilə boşanan qadın qızını başqa kişiyə təhvil verdi - İDDİA + FOTO
-
“16 milyon seçicinin səsverməyə getməməsi seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşməyib“ - Ərdoğan
-
“Aİ-nin rəhbərliyi dəyişməlidir” - Viktor Orban
-
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
-
“Qadınların pensiya yaşı kişilərlə müqayisədə aşağı salınsın” - Əli Məsimlidən təklif
-
Azərbaycanda film kimi olay: Kişi evli ola-ola başqası ilə nigaha girib
-
“Hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib“ - Hikmət Hacıyev sülhməramlıların çıxarılmasından danışdı
-
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə hökm oxundu - FOTO
-
Rusiya qoşunları Çerniqova raket zərbəsi endirib: Ölənlər və yaralananlar var
-
Çovdarovun 30 milyonluq əmlakı əlindən çıxdı - Son qərar
-
Sülhməramlılar Qarabağdan çıxır - Kreml təsdiqlədi
-
Yaşı 30-dan aşağı olan milyarderlər -Siyahı
-
Müştərilər “AFB Bank”dan pullarını geri götürür – Bank zərərlə işləyir
-
Sabah 28 dərəcə isti olacaq - Hava
-
Aşağı Güzdəkdə təhlükə: “Göl zəhərli ilanlar, vəhşi heyvanlarla doludur”
-
“İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq“ - İbrahim Rəisi
-
Rusiyanın üç hava limanında uçuşlar dayandırıldı - SƏBƏB
-
Deputat cərimələrin artırılmasını istəyir: “Cərimənin məbləği elədir ki...“
-
Bayden Yaxın Şərqdə münaqişənin genişlənməsini istəmir - Con Kirbi
-
İlham Əliyev Kayrat Sarıbayı qəbul etdi - YENİLƏNİB
-
Azərbaycanda banklar son 3 ayda nə qədər pul qazanıblar? – Tam siyahı
-
Bu klinikalar sertifikasiyadan keçməyən həkimlərlə işləyir? - SİYAHI
-
Əsgəran avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTOLAR
-
Dövlət İnvestisiya Şirkəti pulları belə batırıb... - Hesablama Palatasının ŞOK HESABATI
-
Azərbaycan XİN Fransaya xəbərdarlıq etdi:“Heç bir nəticə verməyəcək”
-
Ermənistana məxsus kvadrokopter zərərsizləşdirildi - RƏSMİ
-
Deputatlığa namizəd olan iş adamının ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər
-
Nazir Baş İdarəyə rəis müavinini işdən çıxardı - Yerinə Şabanovu təyin etdi
-
Aytən Səfərova yol qəzasına düşüb – Ölən var
-
Bakıda görmə məhdudiyyətli şəxs evini kirayə verdi, bütün əşyaları oğurlandı - VİDEO
-
Sabiq deputat Hadı Rəcəbli vəfat edib - Burada dəfn olunacaq
-
Əfv sərəncamı kimlərə şamil olunacaq? - VİDEO
-
Bakıda işıq dirəkləri oğurlanan, qaranlığa qərq olan yol - VİDEO
-
“Vaşinqton Ukraynanın effektiv müdafiə əməliyyatlarını aparmaq imkanını məhdudlaşdırır“ - ABŞ institutu
-
Bazarlarda satılan mövsümə uyğun olmayan meyvələrin qiymətləri - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
“Qərb Ukraynada “Dəmir qübbə” sistemi yarada bilməz” - Borrel
-
Masallıda məktəb binası qəzalı vəziyyətdədir - VİDEO
-
Sevdanın geyimi tənqid olundu - Video
-
Ən yaxşı məşqçilərinin siyahısı açıqlandı:Qurbanovun reytinqi yüksəlib
-
Fransa Azərbaycandakı səfirini geri çağırdı
-
İranın öz simasını qorumaq əməliyyatı - VİDEO
-
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
-
Deputatlar toplanır - Gündəlikdə 14 məsələ var
-
Ceyhun Bayramov Aİ-nin xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
-
Elm və Təhsil Nazirliyində “nüfuz savaşı” – Aparat rəhbəri ilə müavini nəyin davasını aparır?
-
Nikol Paşinyanın həyat yoldaşının yeni oliqarxiya axtarışı - TƏHLİL + FOTO
-
Jurnalist övladları imtahanlarda neçə bal topladılar… - SİYAHI+FOTO
-
Azərbaycan İran və Türkmənistandan pomidor almağa başlayıb – 94 qəpiyə
-
DİN tərəfindən müsadirə edilmiş 2 ton narkotik məhv edilib - VİDEO
-
“Türkiyənin milli gəliri 1,1 trilyon dolları ötüb” - Ərdoğan
-
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə paytaxtın Nizami rayonunda ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTOLAR
-
Aleksandr Vuçiç Prezident İlham Əliyevə zəng etdi - Müzakirə
-
Əsirlikdən azad olunan dini abidələrimiz və tikilən yeni məscidlər - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycanda ən çox bu universitetin məzunları iş tapıblar - SİYAHI
-
“Mənzurə Mətanəti biabır etdi: “O, yaxşı şpaqat aça bilər...“ - VİDEO
-
Şəxsi bank kart məlumatları ələ keçirilir - DİN-dən XƏBƏRDARLIQ
-
Bakının illər sonra ilk dəfə səki salınan küçəsi - FOTO
-
Azərbaycan Avropa Şurasına qayıdır... - Qərar qəbul edilib
-
Yaxın günlərdə 156 ailə Füzuli şəhərinə köçürüləcək - Püşkatma keçirilib + FOTOLAR
-
Şirkətlər “Bank Respublika”dan 45 milyondan çox depoziti geri çəkiblər - Aktivləri isə azalıb
-
Buraxılış imtahanında 39 nəfər 300 bal toplayıb – SİYAHI
-
İki ayda 3456 boşanma: Ailələr niyə dağılır?
-
Dünyanın ən zəngin 10 varisinin adı açıqlanıb - SİYAHI
-
“Naxçıvanqala”nın divarı bərpa zamanı yol verilmiş nöqsanlara görə uçub – FOTOLAR
-
Bakıda ucuz qiymətə çıxarışlı mənzillər satılır - ÜNVANLAR
-
Qeyri-etik paşlaşımlar edən daha bir tiktoker həbs edildi - 30 sutka
-
“Ukrayna sülh danışıqlarına hazırdır” - Zelenski
-
Avtomobilinizi sığorta edərkən diqqətli olun – Ən çox şikayət olunan şirkətlər
-
Masazırda narkoanbar kimi istifadə olunan ev aşkarlanıb - Həbs edilənlər var
-
Hadisə onu aşağıdan çəkən operatora əsəbiləşdi - VİDEO
-
Azərbaycanda kimlər daha çox əmək haqqı alır? – Siyahı
-
“Medeks Hospital“da bu həkimlər sertifikasiyadan keçməyib - Külli miqdarda cərimə
-
Bakıda 24, rayonlarda 27 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
Həcc ziyarəti üçün kvota niyə azaldılıb? - QMİ-dən açıqlama
-
“Şirvan suvarma kanalı istifadəyə veriləndən sonra Hacıqabul gölü də dolacaq” - İlham Əliyev
-
Neft hasilatı azalıb, qaz hasilatı artıb – “Sənaye məhsulunun 64,5 faizi mədənçıxarma sektorunun payına düşür”
-
Reklam Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri vəzifəsindən azad edilib - Yeni təyinat
-
Buraxılış imtahanının nəticələri açıqlanıb - 11 nəfərin nəticəsi ləğv olunub
-
Prezident Şirvan suvarma kanalının təməlini qoydu - Video+Fotolar
-
İdman Akademiyası aprel ayında Novruz tədbiri keçirəcək? – 14 min pul xərcləyəcək
-
Bakıda müğənni səhnəyə çılpaq çıxdı, restoran üzr istədi - VİDEO
-
Vəfat edən şəxsin pensiya kapitalının aqibəti necə olur? – AÇIQLAMA
-
AQTA soğan təsərrüfatlarında monitorinq aparıb: Nöqsanlar aşkarlanıb
-
Ruben Vardanyan - “Çirkli pulları yuma“ hesabatlarında, yoxsa Nobel namizədliyində?
-
“İranın İsrailə cavab zərbəsi endirəcəyini bilirdik“ - Jozep Borrell
-
Bu rayonda uşaqların yarısı nikahdankənar doğulub – Rəsmi
-
Vaxtilə düşmənin qurutduğu torpaqlar yenidən canlanıb - VİDEO
-
Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 30 nəfər saxlanılıb - DİN
-
“ABŞ İsrailin özünümüdafiə hüququnu tanıyır“ - Ostin
-
Prezident İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub
-
Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
TOP 10
ARXİV