|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
İranda prezident qovğası: xəstə ali rəhbər, seçkilərdən çıxdaş edilmiş Əhmədinejad və favorit Rəisi – Təhlil
Tarix 22.04.17, 21:11 |
|
İranın yeni prezidentinin maydakı seçimlərindən əvvəl favorit müəyyənləşib. Qərbin fikrincə, bu, fəaliyyətdəki prezident Həsən Ruhani və ayətullahların namizədlər sırasından sildiyi keçmiş prezident Mahmud Əhmədinejad deyil. Qabaqcadan qələbə xəbəri yayılan mühafizəkar İbrahim Rəisi nə Qərbə, nə də Rusiyaya inanır və ekspertlərin fikrincə, İran elitasının ümumi fikri bu cürdür.
İranda mayda baş tutacaq prezident seçkilərinə altı namizəd buraxılıb. İslam respublikasının fəaliyyətdə olan prezidenti Həsən Ruhani də onların içindəditr. Lakin KİV-lərin, o cümlədən “The Financial Times”-ın dəyərləndirməsinə əsasən, yarışın favoriti mötədil islahatçı Ruhani deyil. Üstünlük güc qurumlarının, o cümlədən İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) bel bağladığı mühafizəkar İbrahim Rəisiyə verilir. Eyni zamanda başqa bir məşhur ultramühafizəkar, prezident kreslosu uğrunda yenidən mübarizə aparmağı qət etmiş keçmiş prezident Mahmud Əhmədinejad ümumiyyətlə seçkilərə buraxılmayıb. Əvvəllər məlum olub ki, İran ali lideri, ayətullah Xamenei Əhmədinejada seçkilərə getməməyi tövsiyə edib.
İransayağı prezident qovğası
İzah edək ki, İran prezidenti dövlət başçısı deyil, amma bəzi parlamentli respublikalardakı kimi nominal fiqur da deyil. İslam respublikasının prezidenti faktiki olaraq baş nazir funksiyasını icra edir (İranda hökumət başçısı vəzifəsi yoxdur), cari siyasəti əlaqələndirir. Ancaq ali hakimiyyət ali rəhbərə, ruhani şəxsə məxsusdur. Bu, indiki anda İslam respublikasının banisi ayətullah Xomeyninin varisi ayətullah Əli Xameneidir. Ali rəhbər bütün başqa məsələlərdən savayı İİKK-in birbaşa tabe olduğu ali baş komandandır. Tətbiqi şərqşünaslıq və afrikaşünaslıq İnstitutunun rəhbəri Səid Qafurov “Vzqlyad” qəzetinə izah edir ki, ali rəhbərin mövqeyi siyasi olsa da, “o, birbaşa kritik oyunçudansa daha çox bəzi ali maraqlarda oyun qaydalarına əməl edən olduqca böyük dərəcədə ali arbitrdir”.
Prezident seçkiləri proseduru da dünyanın əksər ölkələrində qəbul edilmiş qaydalardan fərqlənir. İran DİN nəzdindəki seçkilərin keçirilməsi üzrə Qərargah seçkiyə qatılmaq istəyənləri qeydə alır. Bu, indiki halda keçən həftə baş verib, qərargah beş gün ərzində potensial namizədləri qeydə alıb; siyahıya 1636 nəfər – 1499 kişi və 137 qadın daxil olub.
Sonra İslam fəqihlərinin və ali şiə ruhaniliyinin təmsilçiləri daxil olan Müşahidə Şurası bu namizdələrin hər birini nəzərdən keçirir və ən layiqlilərini seçir. Hamı kimi ərizə vermiş Mahmud Əhmədinejad bu saya daxil olmayıb.
Qılıncla dəyənək arasında seçim
Səid Qafurov izah edir: Əli Xamenei “son dərəcə dolayısı ilə təsir edir. O cümlədən seçkilərə də. Onun məqsədi kiminsə qələbəsi deyil, siyasi qüvvələr arasında güzəştin tapılmasıdır”.
Yaxın Şərq İnstitutunun prezidenti Yevgeni Satanovski “Vzqlyad” qəzetinə deyir: “İranda seçkilərdə konkret adamın qələbəsinə zəmanət olmur, intriqa həmişə lap axıradək gedir”.
Lakin ayətullah indiki seçkilərə olduqca fəal maraq göstərir. Və görünür, arbitr bu dəfə rəğbət və nifrətini nümayiş etdirir. Qərb KİV-ləri martda qeyd edirdi ki, Xamenei seçkilərin yaxınlaşması ilə mötədil prezident Ruhanini daha çox tənqid edir. Fəaliyyətdəki prezident bunda məzəmmət olunurdu ki, 2015-ci il nüvə sazişindən sonra İran iqtisadiyyatı elə belə də gözlənilən artıma məruz qalmadı. Ayətullah Xamenei Barak Obamanın başçılıq etdiyi “altılıq”la sazişi təqdir edib, amma ABŞ-la istənilən yaxınlaşma addımına münasibətdə narahatlıq ifadə edib, amerikalıları “ikiüzlü və kinli” adlandırıb. “İranın dünyaya açılması”nın ciddi yatırım artımına səbəb olmadığı mühafizəkarlar – Ruhaninin opponentləri tərəfindən tənqid üçün istifadə olunub.
Nüvə sazişinin “həmmüəllifi” Ruhaninn mövqeyi Donald Trampın seçilməsindən sonra da sarsılıb. ABŞ-ın yeni prezidenti Obamanın İranla bağladığı sazişi pozmaq niyyətindədir və Tehrana nisbətdə Vaşinqtonun siyasətini sərtləşdirir. Bu, Xameneinin “ikiüzlü və kinli amerikalılar” haqda qənaətini təsdiqləyir.
“Ruhani Qərbə arxayın oldu, bu, qismən alındı, qismən baş tutmadı, – Səid Qafurov qeyd edir. – Amma adamlar orada daha çox narazıdır, deyirlər: biz həddindən artıq “qabağa getdik”. Amma Suriya hadisələri göstərir ki, çox da deyil”.
Ancaq ayətullah ultramühafizəkar Əhmədinejada da istinad etmədi. Ekspertlərin qeyd etdiyi kimi, prezident olarkən Əhmədinejadın yürütdüyü Qərblə sərt qarşıdurma “İranın ayətullah rejimi”nin mövqeyi ilə eyni deyil. Yevgeni Satanovskinin əvvəllər izah etdiyi kimi, mötədil Ruhaninin 2013-cü ildə radikal Əhmədinejadın əvəzinə hakimiyyətə gəlişi məhz buna işarə edirdi: “Köhnə dini isteblişment qılıncla deyil, dəyənəklə hərəkət etməyə üstünük verən və çox şeyi korlayan İİKK-in sərt dünyəvi qanadını boğub”.
İndiki seçkilərdən qabaq isə Əhmədinejadla “çox da nəzakətlə davranmırlar, çünki hesab edirlər ki, o kiminçünsə, Qərb tərəfdaşları üçün qeyri-məqbuldur və o gəlsə, onda müharibə başlanar” – Səid Qafurov belə düşünür.
Ümumi rəyin ifadəçisi
Satanovski izah edir – İbrahim Rəisi (Qərb onu qovğann favoriti adlandırır) – mühafizəkar ruhanilərin adamıdır. Eyni zamanda, yuxarıda deyildiyi kimi, “inqilab keşikçiləri” ilə yaxşı münasibəti var. Bu, namizəd üçün böyük üstünlükdür.
Rəisinin xarici siyasət görüşlərinə gəlincə, Qərbə rəğbətdən məhrumdur və Rusiyaya ehtiyatla yanaşır. “O deyir: “Ruslar vəd etdiklərini yerinə yetirmir, Qərb isə dəqiq aldadır, – Qafurov şərh edir. – Bu, İranda ümumi mövqedir”.
İbrahim Rəisi ümumi mühafizəkar baxış nöqtəsini ifadə edir. Satanovski qeyd edir ki, Rəisi daxil olmaqla bütün namizədlər mühafizəkar yönlüdür. Həmsöhbətimiz işarə edir: “Mötədil, qeyri-mötədil – bu, artıq ikinci dərəcəli məsələdir. Bugünki anda İranda yalnız mühafizəkarlar yüksək vəzifələrə keçmək şansına malikdir”.
Rəisinin rəqib mühafizəkarlar üzərində qələbəsi heç də əvvəlcədən müəyyən edilməyib. Səid Qafurovun fikrincə, ola bilsin, Rəisinin favorit adlandırıldığı hansısa sorğular keçirilir, amma bunlar “siyasi texnologiyanın tərkib hissəsi” ola bilər. Bundan başqa, məsələyə heç də siyasi olmayan amil qarışır.
Xəstəlik əsas intriqa kimi
“Əlbəttə, ali rəhbər Xameneinin fikri vacibdir. Lakin Xamenei hazırda son dərəcə pis durumdadır”, – deyə Satanovski qeyd edir.
Artıq İran liderinin 2015-cin ilin martında xəstəxanaya yerləşdirilməsi spekulyasiyalar üçün bəhanə idi. Artıq o zaman rəhbərin mümkün varisi və mühafizəkar və yaxud islahatçı olub-olmayacağı haqda məsələ müzakirə olunurdu. Satanovski vurğulayır – Xamenei getsə, Rəisi prezident deyil, rəhbər vəzifəsinə əsas iddiaçılardan biri olacaq. Həmsöhbətimiz qeyd edir: “Hər şey dəyişilə bilər. Orada xətti intriqa yoxdur”.
Satanovski etiraf edir ki, Xamenei Əhmədinejada təkidlə məsləhət görüb ki, seçkilərdə öz namizədliyini irəli sürməsin, amma o, qulaq asmayıb. “Görünür, hər şey şayiələrə uyğun gəlirsə, rəhbərin durumu olduqca pisdir”.
Ekspert xülasə edir: “Müşahidə Şurasının İran elitasını parçalamağı lazım deyil, onsuz da parçalanıb”.
Marina Baltaçeva
Vzqlyad.ru, 21.04.2017
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 364
Analiz
Xəbərlər
-
“Bu, müharibəyə gətirib çıxaracaq...“ - Paşinyan
-
Azərbaycanlı müğənniyə toyda 70 min qonorar ödənilib - VİDEO
-
Xam nefti ən baha qiymətə Fransaya satırıq – Ölkələrin tam siyahısı
-
Novruz bayramı öncəsi bazarda vəziyyət necədir? - VİDEO
-
İcra başçısı üçün 57 minə xidməti avtomobil - Seymur Orucov maşınını yeniləyir
-
Fermerlərin heyvan saxlamağa marağı niyə azalıb? - ARAŞDIRMA
-
Azərbaycanda tapılan qədim sikkələrin görüntüləri - VİDEO
-
“Bank of Baku“dan narazılıq: Keşbek limitini 3 dəfə azaldıb
-
Niger hakimiyyətindən ABŞ hərbçilərinə şağırış - “Ölkəni tərk edin...“
-
AXCP Daşkəsən rayon şöbəsinin sədri niyə saxlanılıb? - DİN açıqladı
-
Taksilərlə bağlı yeni qaydalar: Bundan sonra... (VİDEO)
-
Rayonlara qar yağıb, şaxta olub - FAKTİKİ HAVA
-
Novruz tətili başlayır - Neçə gün qeyri-iş günü olacaq?
-
Çin hava taksilərinin satışına başlayıb - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım etdi - FOTO
-
Bakıda sakinlər uçmaq təhlükəsi olan binada yaşayırlar - VİDEO
-
Füzulidə dəhşətli cinayət: Arvadını kabab yediyinə görə öldürdü
-
Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək
-
Cənubi Qafqazda müasir çağırışlara əsaslanan yanaşma
-
NATO ilə davam edən uğurlu dialoq
-
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
-
Xalq artisti görünüşü ilə təəccübləndirdi - VİDEO
-
Futbolumuzun yeganə xilas yolu - Yalnız o gəlməlidir
-
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
“Məhkumlar soyuq havalarda üst-üstə paltarlar geyiniblər”: Generalın istintaqı bitdi
-
Səfirin qardaşı oğlu yüzlərlə insana qarşı dələduzluq edib: Bulut Bağcı kriptovalyuta işini necə “qurub?”
-
Dərman vasitələrinin farmakonəzarət qaydası ilə bağlı YENİLİK
-
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
-
Sərnişindaşımaya dair müsabiqələrdə iştiraka görə ödəniləcək məbləğlər - SİYAHI
-
Ramazan ayının doqquzuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını azad edilmiş Qarabağda qalayıram” - Prezident
-
AFFA 4 nəfəri futboldan ömürlük uzaqlaşdırdı - RƏSMİ
-
Nura Suridən Xəyyam Nisanov barədə şok sözlər - VİDEO
-
Jurnalsit İstanbul Klinikasını ittiham etdi: “Anamı öldürdülər“
-
Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri: “Hindistandan alınan silahlar yararsız vəziyyətdədir”
-
Gürcüstan və Azərbaycan iki müstəqil dövlət kimi daim bir-birinin yanındadır
-
Əfv və amnistiya olacaq! - Hüquq müdafiəçisi tarixi açıqladı
-
Azərbaycanda ilk dəfə cəzaçəkmə müəssisəsində üztanıma sistemi yaradılıb - FOTO
-
“Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik” - İlham Əliyev
-
Zəngilanın bu kəndi yenidən qurulacaq - 1,1 milyon ayrıldı
-
Hikmət Hacıyev Çinə niyə gedib? - TƏHLİL
-
“Azpetrol“ məntəqələrində yolxlama: İnsanların həyatı təhlükəyə atılıb!
-
Yerli və idxal kərə yağları cüzi bahalaşıb – Son qiymətlər
-
Xalası onu təhqir etdiyini deyən müğənnini məhkəməyə verdi: 30 min təzminat istədi
-
Özəl universitetlərdə tibb təhsili bərpa olunacaqmı? - VİDEO
-
Azərbaycan NATO ilə əməkdaşlıq alətlərindənsəmərəli şəkildə istifadə edir
-
Rumıniyada NATO-nun ən böyük hərbi bazası tikilir: Minlərlə hərbçi yerləşdiriləcək
-
“Bu gün Azərbaycan dünyada nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir” - Prezident
-
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? - “Rang Rover“lə qəza...
-
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Rusiyada səslərin 100 faizi sayıldı: Putindən mütləq qələbə
-
“Əfsuslar olsun ki, bu, Ermənistana dərs olmadı“ - Azərbaycan lideri
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Strateji əməkdaşlıq və dostluq münasibətləri Azərbaycan ilə Gürcüstan üçün həmişə prioritet olub
-
“Azəriqaz”da Cahid Hüseynov ruzigarı: direktor müavininin bacısı oğlu yeni vəzfəyə təyin edildi
-
Xətai rayonunda saxlanılan narkokuryerlərdə 10 kq marixuana aşkar edilib - VİDEO
-
“İnflyasiya ilə əlaqədar zəruri tədbirlər davam etdiriləcək“ - Nazirlər Kabineti
-
Tenderə nəzarət edən dövlət qurumunun özü qanunsuz tender keçirir? – FOTOFAKT
-
Ölkəmizin NATO ilə tərəfdaşlığı müsbət olmuşdur
-
Prezident Azərbaycan xalqını təbrik etdi - MƏTN
-
Dövlət qulluqçusu olmaq istəyənlərin nəzərinə - Nəticələr elan olundu
-
Polis gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq - DİN
-
Azərbaycanda işsizlərin sayı artdı – Son 20 ilin statistikası
-
İkitərəfli əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təzahürü
-
“Manatın məzənnəsi Mərkəzi Bankdan asılı olacaq“ - Millət vəkili
-
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb - Xalqı təbrik edib + FOTOLAR
-
Nazirlik “Araz Supermarket”i cərimələdi - Məhsulu üzərində göstərilən qiymətdən baha satıb
-
İşdən çıxarılan Ruslan Əliyev Badamdardakı villasını satışa çıxarıb - FOTOLAR
-
Martın 20-də geomaqnit qasırğası gözlənilir - Xəbərdarlıq
-
NATO-nun baş katibinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Dünyanın ən isti yeri: burada hətta bakteriyalar belə yaşaya bilməz
-
İlham Əliyev Vladimir Putini təbrik etdi - Prezident seçkisində qələbəsinə görə
-
Xırdalan dairəsində ev adı altında tikilən obyekt restoran kimi fəaliyyət göstərəcək - FOTOLAR
-
“Bakı otis lift“ valyuta vəsaitini xaricdən geri qaytarmayıb - PROTOKOL
-
Füzuli şəhərinə daha 34 ailə yola salınıb - FOTOLAR
-
Azərbaycan dünyanın ən təhlükəsiz ölkələri arasındadır - REYTİNQ
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları aşkar edilənlərlə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev Pakistanın Çindəki səfiri ilə görüşüb - FOTO
-
“Putin prezident seçkilərində qalib gəldi“ - Rusiya MSK
-
Dövlətə məxsus 10 avtomobil hərraca çıxarılır – Qiymətlər 1 300 manatdan başlayır (SİYAHI)
-
Bakıda həll yolunu tapmayan səki problemi - VİDEO
-
Məktəb təhsili əlavə hazırlıqlara sövq edir? - VİDEO
-
Deputat Erkin Qədirlinin köməkçisi ölkədən qaçıb? - İDDİA
-
Əli Əsədovdan qeyri-müntəzəm sərnişin daşınması ilə bağlı QƏRAR
-
“Rusiya ilə NATO arasında müharibə mümkündür“ - Putin
-
Bakıda eyni rayon ərazisində fərqli qiymətə satılan mənzillər - ARAŞDIRMA
-
“Ukrayna üçün hərbçilərin göndərilməsi, silah və sursat təchizatı yoxdur“ - Avstriyanın XİN
-
Novruz Bayramı ərəfəsində Azərbaycana turist axını gözlənilir - VİDEO
-
“Biz onu dəyişmək istəyirdik, amma o, öldü“ - Putin
-
Lənkəranda sərnişin avtobuslarının əksəriyyəti istismara yararsızdır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva Saida Mirziyoyeva ilə sərgi açılışında - FOTOLAR
-
Binəqədidə söküntü problemi: Mənzil sahibləri tikinti şirkəti ilə razılaşmırlar - VİDEO
-
“Rəsmi nikahım yoxdur“ - Vəfa Şərifova
-
“Görsək ki, Azərbaycan futboluna faydası var, lazımi addımı atacağıq” - Qurban Qurbanov
-
“Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığının uzun tarixi var“ - Prezident İlham Əliyev
-
Rusiyada prezident seçkisinin ilkin nəticələri: Putin qalib gəlir
-
“Biz sülhə heç vaxt olmadığımız qədər yaxınıq“ - Prezident
-
Gəncə sakinləri mavi yanacaq problemi yaşayırlar - VİDEO
-
Prezidentin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - VİDEO
-
Mənzil almaq istəyənlər bankların daxili ipotekasından niyə istifadə edə bilmir? - VİDEO
-
“COP-29 dönüş nöqtəsi olacaq“ - Stoltenberq
-
Dövlət Baxçalı Ərdoğana çağırış etdi - “Ayrıla bilməzsən! Türk millətini yalnız buraxa bilməzsən!
-
Ramazan ayının səkkizinci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında dayanıqlı sülhə nail olunacağına ümid edirik“ - NATO-nun Baş katibi
-
Xocavəndin əsrarəngiz Tuğ kəndi: Yeni görüntülər - VİDEO
-
Messi Argentina millisinin qarşıdakı oyunlarını buraxacaq - SƏBƏB
-
Prezident İlham Əliyevin Yens Stoltenberqlə təkbətək görüşü başlayıb - FOTOLAR
-
Ukraynaya hərbi yardım ABŞ-nin silah ehtiyatlarını azalda bilər - Ağ Ev
-
Xəzər dənizi yox olacaq? - “Proses 2050-ci ilə qədər davam edəcək“
-
NATO baş katibi Azərbaycanda səfərdədir - FOTO
-
Pravoslav kilsəsinin lideri müsəlmanların boynuna xaç asmağa çağırıb - Patriarxın qorxulu fətvası
-
“Tramp prezident olmaq üçün çox yaşlıdır” - Baydendən məzəli ittiham
-
“Hökumət inflyasiyanı birrəqəmli həddə endirəcək“ - Ərdoğan
-
“Azəriqaz“ı onlar idarə edirmiş...- Sədr müavini Cahid Hüseynovun qohumları
-
İslandiyada şəhər boşaldıldı: Turistlər və yerli sakinlər təxliyə edildilər
-
Bu gün 46 mindən çox şagird üçün buraxılış imtahanı keçirilib - 2 nəfər imtahandan xaric edilib
-
“Atamı KQB öldürdü...” - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı?
-
Dövlət Baxçalı yenidən MHP sədri seçildi - 11-ci dəfə
-
“Bitcoin” alaq, yoxsa qızıl? - ARAŞDIRMA
-
Ermənistanda narazı əhali ayağa qalxdı - VİDEO
TOP 10
ARXİV