|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
İranda yeni etiraz dalğası: rejim 2019-adək duruş gətirəcəkmi? – Təhlil
Tarix 01.07.18, 2:45 |
|
Avigdor Eskin
regnum.ru, 29.06.2018
***
İranda etiraz nümayişləri ikinci dalğa kimi dayanıqlı şəkildə media şüuruna daxil olur. Dəqiqləşdirək ki, etirazların təzahürü yarım il əvvəlki tam alovlanmadan sonra tamamilə sönməyib. İran İslam Respublikası bu dəfə yenidən kütləvi etirazlara düçar olub. Altı ayın hamısında hərdənbir cüzi çıxışlar müşahidə olunub.
Bu gün “Investor’s Business Day” nəşrinin redaksiya məqaləsi “İranda etirazlar və Trampın sanksiyaları – bunlar İranda yeni inqilaba səbəb olacaqmı?” başlığıyla çıxıb. Müəllif İranda otuz il qabakı hadisələri yada salır: o zaman şah rejiminin laxlaması da etirazların dalğavari prosesi vasitəsilə həyata keçirilib. Müəllif qeyd edir ki, Tehranda “Böyük Bazar” deyilən Mərkəzi Bazar otuz il əvvəlki kimi olayların ortasına düşüb. Tacirlərin tətili ayətullah rejimi üçün pis xəbər və pis əlamətdir: əvvəlki inqilabın gedişində gərgin olayların çoxu məhz Mərkəzi Bazarda və çevrəsində baş verib.
Dükançıların tətili inflyasiyadan narazılıqdan daha böyük hadisədir. Bu, rejimə son xəbərdarlıqdır: bazardakı kiçik satış nöqtələrinin sahibləri heç də inqilabi köklənmiş azad düşüncəlilər deyil, hətta sakitlik və sab itlik zəmanətində maraqlıdırlar.
Sezdiyiniz kimi, Tehran dükançıları küçələrə “Fələstinə ölüm”, ya da “Suriyaya ölüm” şüarıyla çıxmayıblar. Lakin yazın başından bəri İran rialının iki dəfədən çox ucuzlaşması və durumun yaxşılaşmasına ümidin itməsi hakimiyyətin dəyişilməsi yolunda yol işarəsi kimi rejimə loyal vətəndaşların da şüuruna daxil olur.
“İnqilab keşikçiləri”nin keçmiş başçısı, indi isə Ali liderin nüfuzlu müşaviri, general Yəhya Rəhim Səfəvi ifşa ilə çıxış edib: guya etirazların arxasında ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı və İsraildən ibarət “şeytan üçbucağı” durur. Onun şefi ayətullah Əli Xamenei etirazçıların ünvanına hədəylə çıxış edib. Əslində, rejim hələlik repressiv potensialın cüzi qismindən də istifadə etməyib. Amma çıxışlar məhz sırf spontan, xəlqi xarakter daşıdığına görə hakimiyyət nümayişlərə zor basqısının əks reaksiyasıyla üzləşə bilər.
Rəhim Səfəvi və ayətullah Xameneinin ifadəsi katalizator kimi narazılar kütləsinə artıq təsir edib. Yarımil qabaq və indi antihökumət çıxışı iştirakçılarının çoxu heç də Qərbyönlü “dissidentlər” deyil, rejimə nifrətdən alışan, hökumətin qarət etdiyi və İran sisteminin təkamülünüə ümidini itirmiş adamlardır. Hətta yarım il qabaq iğtişaşlarda prezident Ruhanidə liberalı və İran Qorbaçovunu görən radikal şiələr rol oynayırdılar. Tehranda indiki kütlə daha müxtəlif cinslidir, amma nümayişçilər içində liberal dəyərlər tərəfdarlarının faizi hələlik böyük deyil.
Sezmək çətin olmadığı kimi, Qərbyönlü liberallar “Qanlı Suriya rejiminə yardım dayansın” və ya “Pulu Qəzzadakı terrorçulara deyil, təhsilə” deyə ritm tutardılar. Cümlənin əvvəlində isə “ölüm” sözü durarkən onda qorxunc “Amerikaya ölüm”, yaxud “Rusiyaya ölüm”, ya da “İsrailə ölüm” bağırtısında elə həmin İran vətəndaşlarında seyr etdiyimiz mental durumu görürük.
1979-cu il inqilabına oxşarlıq hərtərəfli dəqiq ola bilməz, amma hadisələrin bəzi əlamətləri nəzərdən keçirilməyə layiqdir. Hər şeydən əvvəl söhbət saray çevrilişindən deyil, mərkəzdə və yerlərdə professional şəkildə möhkəmlənmiş rejimin saxlanmasında maliyyəcə maraqlı olan yuxarıdan idarəçilikdən gedir.
Mossadın yetmişinci illərin ortaları və sonunda Tehranda işləmiş bir əməkdaşı öz memuarlarında etiraf edib ki, İran vətəndaşı olsaydı, etirazçılara qoşulardı. Lovğa və ölkə vətəndaşlarına təkəbbürlü rəhbərlik indiki kimi özünü çəpərlənmiş və toxunulmaz hiss edirdi. Şaha qarşı inqilab da narazı kütlələrin iqtisadi və sosial islahatlar ümidiylə çıxışı idi. O zaman heç kim şübhələnməzdi ki, antihökumət çıxışlarının son məhsulu ayətullah Xomeyninin repressiv rejiminin hökmranlığı olacaq. İndi baş verənlərlə analogiyanın burada yeri var: radikal islamçı şiələrin, uzaq səfər sürücülərinin, yaxud narazı dükançıların yamadığı küçə çıxışları son nəticədə şiəçi islam paradiqmasının millətçi fars paradiqmasıyla əvəzlənməsinə gətirib çıxara bilər. Bu cür dönüş hicabdan və dövlət məcburiyyətinin digər atributlarından ayrılmağı ehtiva edə bilər, amma, orada indi “Qərb dəyərləri”nə tələsik üz tutmaq ehtimalı azdır. Çox ehtimal ki, şahın taxta çıxarılması, ya da bunun transformasiya olunmuş hansısa variasiyası. Yəni xarici siyasətdə Vaşinqtona istiqamətlənmə və Moskva ilə konstruktiv münasibətlər, amma idarəçiliyin avtoritar təməlindən imtina etmədən.
Oxuculardan kimsə qıyıq gözlərin şəkkini təsvir edər və mənə məkrli sual verər: doğrudanmı, mən o qədər sadəlövhəm ki, Tehran rejiminin yırğalanmasında Vaşinqton və Qüdsün (mətndə bu cürdür-red.) əlini görməyim? Cavab sadədir: Amerika sanksiyalarının təzələnməsi və sərtləşdirilməsilə, habelə Tramp və Netanyahunun ritorikasıyla İrandakı nümayişlər arasında birbaşa bağlılıq var. Prezident Tramp İranda birbaşa yeni iqtisadi çöküşə şərait yaradıb, İsrail baş naziri isə İran xalqına birbaşa müraciətlərində oradakı ağıllara xeyli təsir edə bilib. Yanlış olan isə bu iddiadır ki, guya “texnologiyaları” kiminsə maliyyələşdirdiyi bir yığın fitnəkar hərəkətə gətirir. Qarşımızda, həqiqətən, digərlərindən savayı, Trampın sərt addımlarının və Netanyahunun ustasayaq natiqliyinin doğurduğu səmimi xalq çıxışlarıdır.
Özünüz fikir yürüdün: İsrail baş naziri gerilik və quduzluğun simvolu olan ayətullah rejiminin ünvanına adi ittihamlar əvəzinə iranlıların ABŞ-da və Qərbdəki əzəmətli intellektual uğurlarından danışmağa başlayıb, sonra isə soruşub: bu istedadlar niyə İranda özlərini heç cür göstərə bilmirlər? Və cavab verib: çünki onların hökuməti öz istedadlı adamlarını şövqləndirmək əvəzinə pulu hərbi macəralara və xaricdə terrorçulara dəstəyə xərcləyir.
Sonra isə su resurslarının tükəndiyi və İran üçün həyati önəmli suyu şirinləşdirməkdə İsrail texnologiyaları haqda danışıb.
Yada salaq ki, 2009-cu ildə İranda “yaşıl inqilab” qələbəyə artıq yaxın idi, amma ABŞ-ın o zamankı prezidenti Barak Obama rejimə nümayikaranə və təntənəli şəkildə dəstək verməklə nümayişçiləri dəstəkləmədi. O zaman məhz bu, etiraz edən İran vətəndaşlarını ruhdan saldı. ABŞ-ın indiki prezidenti mahiyyətcə özgə siyasət yürüdür. Onun müşaviri Con Bolton deyib ki, İranda rejimin dəyişilməsi bu ilin axırına qədər baş verəcək. Buna şübhə etməyi təklif edirəm. Amma, bax, ayətullahların 2020-ci ilə doğru, çətin ki, hakimiyyətdə duruş gətirmək şansları olsun.
Bəs burada Rusiya haradadır? O, İranın Suriyada ona və prezident Əsədə gərəksiz iştirakından qurtulur. Habelə neft qiymətlərinin yüksəlməsilə bağlı qəm çəkmir…
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 295
Analiz
Xəbərlər
-
Azərbaycanda daha bir bank bağlanır - Rəsmi açıqlama
-
Füzulidə səsucaldcı ilə başçını söyən şəxs həbs edildi - TƏFƏRRÜAT
-
İstanbulda Azərbaycan nömrə nişanı ilə “Niva” - qayda pozdu, görün nə dedilər- VİDEO
-
Azərbaycan Texniki Universiteti publik hüquqi şəxsə çevrildi - Baş nazirdən qərar
-
Bakıda bu saatlarda geomaqnit qasırğası olacaq - Xəbərdarlıq
-
Yumurta kəskin ucuzlaşdı - Qiymətlər daha da ENƏCƏK?
-
Dostundan Mehinə dələduzluq - VİDEO
-
Ərzaqların üzərində niyə Azərbaycan dilində yazı yerləşdirilmir? - VİDEO
-
Bakıda çörək zavodunda qətl - İş yoldaşını öldürdü
-
Xınalığa dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
Azərbaycanda çörəyin qiyməti artacaq? - ARAŞDIRMA
-
Baha satılan və ucuz alınan brilyantla bağlı araşdırma - VİDEO
-
“Ukraynadakı müharibə daha bir neçə il davam edə bilər“ - Şolts
-
Palma yağının ölkəyə gətirilməsi qadağan edilməlidir? - VİDEO
-
Şuşalılar doğma yurduna qayıdırlar - VİDEO
-
Nəsrindən bikini və əzələ şousu - Fotolar
-
Zinəddin Zidan axır ki, razılıq verdi - Bu klubu çalışdıracaq
-
Azərbaycana qaytarılan dörd kəndin sakinləri danışdılar - VİDEO
-
Səs-küy salıb, qonşularını narahat edənləri hansı cəza gözləyir? – HÜQUQİ İZAH
-
Məktəb direktoru icra başçısına müavin təyin olundu - FOTO
-
Ağdaş sakininin adına şirkət açıldı, 105 min manat vergi borcu gəldi - VİDEO
-
Banklar 3 ayda faizlərdən nə qədər qazanıblar? – Tam siyahı
-
“Qərb Zelenskini aradan götürəcək” – Medvedev
-
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verildi - Torpaq qalmaqalı
-
İsmayıllının bu kəndinin sakinləri alış-verişə atla gedirlər - VİDEO
-
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olundu - DETALLAR
-
Rusiya və Azərbaycan prezidentləri Moskvada görüşəcək - Bu tarixdə
-
Uşaqlara peyvənd vurulacaq - Nazir əmr imzaladı
-
Nazir generalları topladı, yeni tapşırıqlar verdi - DİN-də kollegiya iclası (FOTOLAR)
-
“Hakimiyyət hücumun arxasında İsrailin dayandığını gizlədir“ - İran rəsmisi
-
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinə qəbul davam edir - VİDEO
-
Evlənmək istəyənlər psixoloji müayinədən keçməlidirlər? - VİDEO
-
Bəzi rayonlarda yağış yağacaq, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
İran və Türkiyə XİN başçıları arasında telefon danışığı olub - FOTO
-
Maliyyə Nazirliyindən büdcədən vəsait alan qurumlara MÜRACİƏT
-
FHN əməliyyat görüntüləri yayıb - VİDEO
-
Azərbaycan Prezidenti Almaniyaya səfər edəcək - Şoltsla danışıqlar aparacaq
-
“Rusiya hərbi əməliyyatları dayandırmayacaq” - Lavrov
-
Şirkət rəhbərinə hökm oxundu - Bu nazirliyin vəsaitini mənimsəmişdi
-
Üzərinə həbs qoyulmuş əmlaklar... - Prezident qanuna dəyişikliyi təsdiqlədi
-
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
-
Dollar neçəyə olacaq? – 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqlandı
-
“İsrail və İran fərqli şeylər deyir“ - Ərdoğan
-
“Özəl məktəblərdə təhsil haqları kosmik rəqəmlərə çatıb” - Deputat
-
Azərbaycanda 22 yaşlı oğlan qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb - RƏSMİ
-
20 min manat borca görə qəssab HƏBS EDİLDİ
-
Deputat nazirliyin fəaliyyətini tənqid etdi: “Özündən qanun düzəldib...”
-
Azərbaycanda marketlərdə 19 manata satılan kərə yağı Rusiyaya 9,6 manata ixrac edilir – RƏSMİ
-
Hal şahidləri əvəzinə videoçəkiliş: İXM-ə dəyişiklik edilir
-
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır - RƏSMİ
-
Megastore və Hiperstore-nin saxta rəqabət oyunları - Onları külli miqdarda cərimə gözləyir...
-
Dövlət Xidmətinin vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır - BU QƏDƏR
-
Saxlanılan tiktokerlər nə edirmişlər? - ARAŞDIRMA
-
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Yeni qanun
-
“Ukraynaya dəstək artırılmalıdır“ - Donald Tramp
-
Naxçıvanda 120 milyon manatdan çox maliyyə pozuntusu - Bəzi materiallar DTX-yə göndərilib
-
Bakıda evdə partlayış: Ölən var
-
Fransanın növbəti diplomatları Azərbaycandan qovulub - “Observer Online“ yazır
-
“Ən çox ciddi nöqsan sahəsi satınalmalar və tender fəaliyyətidir“ - Deputat
-
Xocavənddə fermada xeyli sayda partlayıcı qurğu və maddə aşkarlanıb - FOTO
-
“Putin indi Finlandiyaya fokuslanıb“ - Von der Leyen
-
Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlimdə - VİDEO
-
Hər 100 manatdan 51 manatı ərzağa xərclənir – 3 ayda yeyib-içməyə 7 milyard xərclənib
-
Rusiyada kütləvi tədbirlər ləğv edildi - 1 mayda yürüşlər və 9 may paradı olmayacaq
-
Ağdərə-Ağdam avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTO/VİDEO
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 14 məsələ var
-
Güclü maqnit qasırğası gözlənilir: Ən təhlükəli günlər açıqlandı
-
Hansı hallarda qonşulara vurulan zərəri sığorta şirkəti ödəyir? - ARAŞDIRMA
-
Şəmkirdə yerin altından tapılan saraydan GÖRÜNTÜLƏR - VİDEO
-
Rusiya Ukraynaya aviazərbələr endirib - Ölən və yaralananlar var
-
“Bu yaxınlarda parlament seçkisi olacaq” - Deputat
-
Xocalı aeroportu Azərbaycanın nəzarətinə keçir - VİDEO
-
Orta məktəblər üçün olan dərsliklər yenilənir? - VİDEO
-
Yaylaqda vəzifəli şəxs çobanın arvadına sataşdı - Qətlin TƏFƏRRÜATI
-
Kosmik silahlara malik ölkələr - Siyahıya ABŞ başçılıq edir
-
Sülhməramlılara məxsus hərbi texnikalar qatarlarla Rusiya yolunda - VİDEO
-
Dubayda su altında qalan avtomobillər Azərbaycana gətirilə bilər - İDDİA + VİDEO
-
Qayalar yarılaraq Kəlbəcərə qaz xətti çəkilir - VİDEO
-
Verilən bütün vədlər hər zaman yerinə yetirilir
-
Həbsxanada evlənən müğənni: “Heç kimin bacarmadığını etmişəm“
-
Arda Güler üçün rəsmi təklif gəldi:“Sevilya”nın heyətində oynayacaq?
-
“NATO ölkələri Ukraynanı altı “Patriot” sistemi ilə təmin edə bilər” - Şolts
-
Qobustanın problemlərlə dolu kəndi: “Burada beş-altı adam qalmışıq”
-
Bakıda məmur olmaq istəyən qadına qarşı DƏLƏDUZLUQ
-
“Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişə təhlükəsi mövcuddur” - Quterreş
-
Binə sakini: “Elə bil Somalidə yaşayırıq”
-
Keçmiş məmur 43 milyon manat dəyərindəki əmlaklarını geri almaq istəyir - MƏHKƏMƏ
-
Röya Ayxan ailə quracaq - Toya hazırlaşır (VİDEO)
-
Dövlət məktəblərində servis xidməti yaradılır? - RƏSMİ + VİDEO
-
Rusiya sülhməramlılarına vida: Ermənistan yeni şəraiti necə dəyərləndirəcək? - FOTO
-
“ABŞ və müttəfiqləri İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edir“ - Bayden
-
“Dönər bıçağı ilə atamın ayağını kəsəcəyini dedi” - TƏFƏRRÜAT
-
Uşaqlar neçə yaşdan sonra idmanla məşğul olmalıdırlar? - VİDEO
-
Aqrar sektorun dayanıqlı inkişafına mühüm töhfə
-
Azərbaycana minik avtomobilləri hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Siyahı
-
“Rabitəbank” kiçilir: 70 milyon geri çəkilib
-
Vergi ödəyicilərinin nəzərinə - VİDEO
-
Türkiyənin 14 əyalətində FETÖ əməliyyatı - 60 şübhəli şəxs saxlanıldı
-
Bakıda narkokuryerdən beş kiloqram narkotik götürülüb - VİDEO
-
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı, direktoru təyin edildi - FOTOLAR
-
Üç rayonda ağaclar qanunsuz kəsilib - Təbiətə 13 min manatdan çox ziyan dəyib
-
Əfv olunanlar arasında niyə qadınlar azdır? - Komissiya üzvündən açıqlama
-
Rəqsanə İsmayılovanın əmlaklarına həbs qoyulub? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Qubad İbadoğluya yekun ittiham elan edildi - İstintaq bitir
-
“Azərbaycan satıcısı hələ də əlini lazımi şəkildə yuya bilmir” - Qoşqar Təhməzli
-
“Xalq Bank”ın kapitalı 8%-dən çox azalıb - Kredit və depozit portfeli kiçilib
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir“ - Rusiya XİN
-
8 min manatlıq spirtli içki oğurladı, saxlanıldı - VİDEO
-
Avtomobillərin şüşəsini tündləşdirmək neçəyə başa gəlir? - VİDEO
-
Regionların inkişafı dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsasıdır
-
Keçid balları qaldırılır? - VİDEO
-
Baş nazirdən motosikletlərlə bağlı QƏRAR
-
“Azərbaycanlıların Ermənistana qaytarılması üçün böyük həcmdə işlər görülməlidir“ - Zaxarova
-
Polis qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirilən tədbirlərlə 21 əcnəbini saxlayıb - VİDEO
-
Bakının Türkan qəsəbəsindəki məhəllədə 30 ildir qaz yoxdur - VİDEO
-
Şirvan kanalının əhəmiyyəti göz önündə olacaq
-
Təhsil Nazirliyi tender keçirmədən 2 milyonu Ramiz Mehdiyevin oğlunun şirkətinə verdi – Təfərrüat
-
“Ermənistana yalnız Qərbin əlində alət rolu verilir” - Zaxarova
TOP 10
ARXİV