|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
İsrailin yeni müharibə hazırlığı:İranla birbaşa qarşıdurma ehtimalı günbəgün artır - Təhlil
Tarix 29.09.17, 20:17 |
|
Conatan Spayer
“Foreign Policy” (ABŞ)
İsrail rəsmiləri hesab edirlər ki, İran Yaxın Şərqdə hökmranlığa dair yarışda qalib gəlir və onlar təhlükə yaradan regional qarşıdurmada səfərbər olmağa davam edirlər. Suriya İsrailin hərbi-diplomatik kampaniyasının mərkəzində durur. Bu ölkədəki daxili müharibə dövründə Suriyadakı rejimin İran silah sistemlərini “Hizbullah”a köçürməsinə maneə törətmək Tel-Əvivin əsas məqsəddir. Hava kampaniyasını genişləndirərək sentyabrın 7-də İsrail təyyarələri Masiafa yaxınlığında kimyəvi silah və “yer-yer” raketlərinin istehsal edən Suriya zavoduna zərbə endirib.
Hücum İsrail səlahiyyətlilərinin diplomatik raundda Suriyadakı vəziyyətin nəzərə alınmadığına dair nəticəyə gəlməsindən sonra həyata keçirilib. “Mossad” başçısı Yossi Koenin başçılıq etdiyi yüksək səviyyəli bir heyət avqustun sonunda Vaşinqtona səfər edib və administrasiyanın Suriyaya dair görünüşündən məmnun qalmayıb. İsrail baş naziri Binyamin Netanyahu da Rusiyanın dövlət başçısı Vladimir Putinlə anlaşa bilməyib.
Hər iki halda israillilər cavablardan məyus olub. Onların başlıca ümidi budur ki, Suriyadakı bütün əsas oyunçuları idarə edəcək və nicat tapacaqlar. Bu problemin həllini heç kim təmin etməyənə qədər, İsrail özü bunu həll etməyi planlaşdırır.
İran qüvvələri indi Colan təpələrinin İsrailin nəzarətində olan hissəsi və Suriyanın nəzarət etdiyi hissəsində, Əl-Quneytrə kəsişməsində varlığa malikdir. İsrail Suriyadakı müharibə dövründə iranlılar və onların “Hizbullah” şərikləri, Livanın cənubuna əlavə olaraq, yəhudi dövlətinə qarşı ikinci cəbhə yaradırlar.
Əlbəttə, "Suriya" bu gün mövcud deyil. Rejim iranlı və rus “müəllimlər”inin əlindədir, amma İranın rəhbərliyi altında olan blok İsraili məhv etmək niyyətindədir və ona qarşı gerçək tampon ərazi yaradır. “Hizbullah”ın baş katibi Həsən Nəsrullah bu yaxınlarda Suriya müharibəsində "qələbə"nin qazanıldığını elan edib və artıq "dağınıq döyüşlər"in aparıldığını deyib.
İranın "quru dəhlizi" İranın özü ilə İsrailin nəzarətində olan Colanın bir neçə kilometrinədək davam edir. Bu ayın əvvəlində İsrail Colan Təpələri üzərində İran dronunu məhv edib. Bu, İranın sərhəddəki fəaliyyətinin son sübutu idi. Suriya müxalifətinin xəbərlərinə görə, Taleh əl-Şaar bölgəsində, Tal-Əhmarda və sərhəd yaxınlığında İranın hərbi varlığı mövcuddur. Eyni zamanda, İranpərəst güclər öz ambisiyalarında açıqdırlar. "Hizbullah əl-Nücəba" – İraq şiə gücü vahid "Azad Colan" birliyi formalaşdırır və sərhədə yaxın ərazilərin – "Colanın azad edilməsi üçün addımlar atmağa hazır" olduğunu bildirib.
İsrail bu ambisiyalara hələ ki iki yolla maneə törədib. Birincisi, o, bölgədə hərbi infrastruktur qurma cəhdlərini dayandırıb. Buna ən bariz nümunə 2015-ci ilin yanvarında Quneytrə yaxınlığındakı Mazraat Əməlin hədəf alınması nəticəsində İmad Mugniyənin, "Hizbullah" komandanının öldürülməsi idi. Hücum nəticəsində “Hizbullah”ın digər beş üzvü və İran İnqilab Keşikçilərinin generalı Məhəmməd Allahdadi də öldürülüb.
İkincisi, İsrail hazırda yerli üsyançı qrupları ilə praqmatik münasibətlər formalaşdırıb. Sərhədlərin böyük hissəsinə, məsələn, “Fursan əl-Culan”ın qrupu nəzarət edir. Bu əməkdaşlıq yaralı döyüşçülərin və vətəndaşların müalicəsinə, humanitar yardım və maddi yardımlara da yönəlib. İsrailli əsgərləri bəzən üsyançılar adından hərəkət edir.
İyulun 9-da ABŞ vəRusiya tərəfindən cənub-qərbi Suriyaya dair atəşkəs razılaşması imzalandığı açıqlandı. Quneytra və Daraa əyalətləri də Suriyanın cənub-qərbində yerləşir. Hərbisizləşdirilən zonanın detalları hələ müzakirə olunur. Ancaq İsrail sərhəd zolağına İranın girişinə dair zəmanətlərin ciddiliyindən dərin narahatdır. Müharibə başa çatdıqda, ona fiziki müqavimət daha da çətinləşəcək və üsyançıların potensial sponsorları artıq olmayacaq.
Hazırda Rusiya atəşkəs şərtlərinin İsrailin problemlərini kifayət qədər əks etdirdiyinə əmin etməyə çalışır. Bu zonada aparılan danışıqlara dair son xəbərlər ABŞ-ın Moskva ilə razılığa gəldiyini göstərir ki, bu da İran tərəfdarı milislərin sərhəddən 25 mil uzaqlıqda qalacağı deməkdir. Ancaq bu məsələ Suriyanın cənub-qərbinə dair razılaşmalardan kənara çıxır. İsrail İranın hərtərəfli regional ambisiyaları ilə bağlı narahatdır.
Gələcək müharibədə Livana əlavə qrupların – digər iranpərəst milislərin cəlb edə biləcəyinə dair "Hizbullah" lideri Nəsrullahın şərhləri Tel-Əvivə yaxşı məlumdur. İsrailin kəşfiyyat naziri İsrael Katz bu yaxınlarda bildirib ki, İran və hava və quru qüvvələri üçün baza yaradır. Londonda nəşr olunan “Əl-Qüds Əl-Ərəbi” Dəməşq və Livan sərhədi arasında sünni-ərəb əhalisinin azaldılması, yerli sakinlərin digər ölkələrdən olan şiələrlə əvəz olunmasına dair İran planlarından xəbər verib.
İsrailin strateji mədəniyyəti, bir qayda olaraq, təcili təhdidlərin həllinə ehtiyac olduğunu vurğulayır, lakin bu zaman potensial demoqrafik proseslər də Tel-Əvivdə yaxından izlənilir. Bütün bunlar regional güc balansında əhəmiyyətli dəyişikliyin göründüyü böyük bir mənzərəni yaradır: İran və onun (əsasən şiə) müttəfiqləri; Misir, İordaniya və İsraillə yanaşı, Fars körfəzinin ərəb avtokratiyasını da əhatə edən İran əleyhdarı olan qrup; Türkiyə, Qətər, “Həmas”, “Müsəlman Qardaşlar” və Suriyadakı sünni-Ərəb üsyançılar; nəhayət, sünni-sələfilər, ilk növbədə İŞİD və “Əl-Qaidə”nin regional şəbəkələri.
Bu tablo ilə bağlı bəzi problemlər var. Mühafizəkar sünni islamçılarla sələfilər arasında olan xətt həmişə bulanıq olub. Üstəlik, Əbdülfəttah əl-Sisi Suriya prezidenti Bəşər Əsədə bir az təəssübkeşlik edir. Buna baxmayaraq, tablo son on il ərzində Yaxın Şərqin bir çox reallıqlarına uyğundur. Ancaq bu tablonun tektonik plitələri xüsusilə sünni siyasi İslamla əlaqəli olan iki düşərgənin zərərinə dəyişir.
2010-cu ildə “Ərəb baharı” dövründə sünni-islamçı və sələfi gücü qısa yüksələn görüb. Lakin sonradan geri çəkilmələr və bəzi hallarda sünni despotizm onları İranpərəst qüvvələrin kölgəsində qoyub. “Həmas” İranla əlaqələrini bərpa etməyə çalışır. Misirin sabiq prezidenti Məhəmməd Mursi həbsxanadadır. Tunisdə islamçılar hökumətdə azlıq elementidir və Qətər öz mövqeyinə görə Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən olan qrupun hücumuna məruz qalır. Bu qrupun dəstəklədiyi Suriya üsyançılarının Əsəd rejiminə qarşı mübarizədə qələbəyə heç bir ümidi qalmayıb. Sələfilər də ən azı siyasi rəqiblər kimi kölgədədir.
İsraildən baxdıqda bu proses qarışıq bir çantanı xatırladır. Sünni islamçılar, əlbəttə, İsrailə düşməndirlər, amma əksər hallarda Təl-Əvivdə rəğbətlə qarşılanır. Məsələn, İsrailin yüksək səviyyəli təhlükəsizlik rəsmiləri, "Müsəlman Qardaşlar"ın devrildiyi 2013-cü il hərbi çevrilişini, bir növ, "möcüzə" kimi təqdim edir. Ancaq Suriyadakı sünni islamçıların səyləri fərqli bir düşmənin – İran liderliyindəki regional blokuna yönəlib. Beş ildir İsrail sünni və şiə siyasi İslamın mübarizəsini izləyib, sərhədinin şimal və şərqində rahatlıq qazanmışdı. Lakin Rusiya və İranın müdaxiləsi sona balans dəyişib.
İranın baxımından, biz 2010-cu il Yaxın Şərqinə qayıtmışıq. O zaman İsrail və Qərbyönümlü sünni qüvvələr hələ baş qaldırmamışdı. Lakin 2017-ci ildə Rusiyanın birbaşa fiziki mövcudluğu – İsrail düşmənləri ilə ittifaq və ya ən azı əməkdaşlıq durumu daha da mürəkkəbləşdirən amildir.
Diqqətini İŞİD-lə mübarizəyə cəmləmiş Tramp administrasiyası İsrailin problemlərinin həlli üçün az iş görüb. Təbii ki, o, İranın regional ehtiraslarını qiymətləndirir. Lakin belə təəssürat yaranır ki, administrasiya Suriya, İraq və Livanda İran irəliləyişini dayandırmaq üçün həm hərbi, həm də siyasi tədbirlərə yetərincə diqqət ayırmır.
İndi İsrail nə edəcək?
Birincisi, Suriyadakı beynəlxalq güc brokerləri ilə sövdələşməyə dair diplomatik imkanları açıq qalır. İkincisi, İsrail bölgədə öz hərbi müdafiə sisteminə güvənməyə davam edəcək. Yəni İranın başçılıq etdiyi blokun təşəbbüsünü dayandırmaq və qarşısını almaq üçün birbaşa qarşıdurma ehtimalı artırır.
Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 316
Analiz
Xəbərlər
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev Rusiyada səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
9 və 28 mayda ardıcıl qeyri iş günləri olacaq: Əmək Məcəlləsi nə deyir?
-
Yeni fırıldaq sxemi - Telegram hesabları necə oğurlayırlar...
-
Çiyələk və qaragilə ilə bağlı araşdırma: İnsan orqanizmini nələrdən qoruyur?
-
HHM bölmələrimiz döyüş atışlı taktiki təlim icra edib - VİDEO
-
Nazirdən yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Ağdaşda internet xətlərinə qənim kəsilənlər tutuldular - FOTO
-
Rayonlarda torpaq almaq neçəyə başa gəlir? - ARAŞDIRMA
-
Neçə yerdə işləyə bilərik? - VİDEO
-
Yeni virus pandemiyaya səbəb ola bilər - TƏHLÜKƏ
-
Məcnun Məmmədov Ağstafada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Gürcüstanın avtomobil bazarındakı durğunluq Azərbaycana təsir edə bilərmi? - VİDEO
-
“Yollara görə maşın hər gün ustadadır” - VİDEO
-
Şirkətlər tikinti materiallarını sığortalamaqda niyə maraqlı deyillər? - ARAŞDIRMA
-
“ABŞ Ukraynaya “ATACMS” taktiki raketləri verə bilər” - Senator Uorner
-
Bəyan edilməyən telefonlara görə cərimələnə bilərsiniz - VİDEO
-
Xalq artistinin sinə dekoltesi gündəm oldu - VİDEO
-
“Liverpul“la fəxr edirəm“ - Pep Qvardiola
-
Azərbaycanda yenidən zəlzələ ola bilərmi? - RƏSMİ
-
Yollar Zəngəzura aparır - VİDEO
-
Meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarana bilər - Sabahın havası
-
Əhaliyə ən çox hansı banklar kredit verib? – Tam siyahı
-
Türkiyədən Azərbaycana gələn mallar ucuzlaşacaq? - VİDEO
-
Aygün və Namiq toyda hərəkətləri ilə diqqət çəkdilər - VİDEO
-
Fransa şəhər meri nasist salamı verdi - VİDEO
-
“İsrail HƏMAS-a təzyiqi artıracaq” - Benyamin Netanyahu
-
Azərbaycanda un 30% ucuzlaşdığı halda, çörək niyə 11% ucuzlaşıb? – Rəsmi rəqəmlər
-
Vəfat edənlərin yığılan pullarının taleyi necə olacaq? - ARAŞDIRMA
-
Erməni postları sökülür - Qazaxın işğaldan azad edilən kəndlərindən görüntülər
-
Tarixin ən davamlı avtomobilləri - SİYAHI
-
Ukrayna Rusiyanın böyük hücumuna hazırlaşır - Zelenski qələbəyə inanır
-
Dövlət Xidməti Komitənin tenderini ləğv etdi – Səbəb bilinmir
-
Roza toy qiymətini açıqladı - 5-12 min manat (VİDEO)
-
ABŞ “son ukraynalıya qədər döyüş“ə məcbur edir - Volodin
-
Dumana görə bəzi yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Ermənilər Qazaxın 4 kəndinə gedən yolu bağladılar – Video
-
“İŞİD-lə əlaqəsi olan 36 şübhəli saxlanılıb“ - Türkiyə DİN
-
Qazaxıstanda daşqınlar: Doqquz minə yaxın şəxs evinə qayda bilmir
TOP 10
ARXİV