Müqavilənin AÇG-ə irihəcmli sərmayələr cəlb edəcəyi və blokun işlənməsinin davam etdirilməsinə yol açacağı gözlənlir. Bu arada Azərbaycanın bu layihədə payını 20 faizədək artırmaq istədiyi barədə məlumatlar var.

"Əsrin müqaviləsi" adlanan sövdələşmə 1994-cü ildə imzalanıb. Ötən ilin sonunda isə onun 2050-ci ilədək işlənməsinə dair Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) və BP-nin əməliyyatçı olduğu Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) arasında niyyət protokolu imzalanıb.

Hazırda Xəzərdəki layihədə səhmlərin böyük hissəsi BP-nin əlindədir. Britaniya şirkəti 35.8 faizlik paya malikdir. Digər səhmdarlar, SOCAR, ABŞ-ın "Chevron" və Yaponiyanın "İnpex" şirkəti hərəsi 11 faizə, Norveçin "Statoil" şirkəti isə 8.6 faizə malikdir. Amerikanın "Exxon" şirkəti isə 8 faizin sahibidir.

Lakin belə görünür ki, bu nisbət dəyişə bilər. "Reuters" agentliyinə əsasən, Azərbaycan öz iştirak payını 11,6 faizdən 20 faizədək artırmaq niyyətindədir. Agentliyin mənbələrinə görə, bu, başqa şirkətlərin payının azalması hesabına baş verməlidir. Məqalədə qeyd olunur ki, BP şirkətinin səhmləri 35.8 faizdən 30 faizədək azala bilər.

Bu məlumatı təsdiq etmək üçün SOCAR-la əlaqə saxlamaq mümkün olmayıb. BP şirkəti isə məlumatlardan xəbəri olduğunu desə də, onlara münasibət bildirməyib.

“AÇG üzrə müqavilənin uzadılmasına dair ötən ilin dekabr ayında niyyət protokolu imzalanıb və biz onun gerçəkləşdirilməsi üzərində işləyirik", – BP mətbuat katibliyindən "BBC Azərbaycanca"ya deyiblər.

Bu arada neft üzrə təhlilçi İlham Şaban hesab edir ki, SOCAR ABƏŞ-də payını artırmaqla gəlirlərini də artırmaq istəyir. Onun sözlərinə görə, indiyədək bir çox layihələrə sərmayə qoyan SOCAR ABƏŞ-də payını artırmaq yükünün altına girməkdən çəkinirdi: "2015-ci ildə SOCAR Şahdəniz yatağında 10 faiz paya sahib idi və "Statoil" çıxmaq istədiyini deyəndə onun payını alaraq öz səhmlərini 16.7 faizə çatdırdı".

İlham Şabanın sözlərinə görə, Azərbaycan öz payını artırmaqla investisiyalarını da artırmalı olacaq və belə görünür ki, son zamanlar "bir çox başqa yatırımlara və xərclərə başı qarışan" SOCAR artıq bunu etməyə qadirdir.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fonduna əsasən, 2001-ci ilin əvvəlindən bu ilin mart ayınadək AÇG yatağı üzrə əldə olunan ümumi gəlir 123.102 mlrd ABŞ dollarına bərabər olub.

(BBC)