|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Erməni işğalı: Qarabağda mədəni irsin məhvi
Tarix 12.04.21, 9:35 |
|
Jurnalist Anri Furkadi bloqlardan birində 1992-cı ilədək azərbaycanlıların yaşadığı, əslində elə onlara da məxsus olan Qarabağ bölgəsində Ermənistanın 27 illik işğal zamanı mədəni irsi necə məhv etdiyinə dair hesabat dərc edib.
MONDAFRIQUE-də yayımlanmış sözügedən hesabatı WorldMedia.Az fransız dilindən tərcümə edib.
Qeyd edək ki, Azərbaycan təxminən 30 illik erməni işğalına ötən il noyabrın 10-da imzalanmış birgə bəyanatla son qoyub, Yerevanın SSRİ-nin dağılmasından sonra qeyri-qanuni olaraq ələ keçirdiyi torpaqları geri qaytarıb, bununla da öz ərazi bütövlüyünü bərpa edib.
Qarabağın Ermənistanın işğalı altında qaldığı 27 ildə bölgədə bu ssenari yaşanıb: şəhərlər, tarixi və mədəniyyət abidələri, hətta təbiət Ermənistan tərəfindən dağıdılıb, sözün əsl mənasında vandalism aktına məruz qalıb. Bu 27 ildə bölgənin inkişafı istiqamətində heç bir addım atılmayıb. Eyni zamanda, bu işğal Ermənistanın özünün də regional inkişafına mane olub.
Ağdam – “kabus şəhər”
Hələ 1918-ci ildə elan olunmuş birinci, dünyəvi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Avropadan qayıtmış azərbaycanlıların da fəaliyyəti ilə Ağdam dirçəlməyə başlamış, onilliklər ərzində tədricən bölgənin mədəniyyət mərkəzinə çevrilmişdi. İllər uzunu burada həyat sanki Avropa modeli ilə qaynayırdı – teatrlar, operalar, kitabxanalar, kinoteatrlar və s.
İşğaldan sonra isə Ağdam əsl “kabus şəhər”ə çevrilib. Burada 5200-dən çox fərdi ev və bina ermənilər tərəfindən tamamilə dağıdılıb. 27 ildə nəinki bu şəhərin tarixi irsindən heç nə saxlanılmayıb, həm də burada yeni heç nə tikilməyib. Ən acınacaqlısı isə odur ki, bu sözləri bütünlükdə Qarabağ bölgəsinə aid etmək olar.
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin məlumatına görə, burada 571 mədəniyyət müəssisəsi, o cümlədən 286 kitabxana, 237 mədəniyyət evi və klubu, 19 muzey, uşaqlar üçün 24 musiqi məktəbi, 1 kinoteatr, 2 teatr və 2 qalereya və s. olub. Bu gün onların heç biri yoxdur.
“Sağ qalmış” yeganə məscid
Hesabata əsasən, müharibəyədək Ağdamda 67 məscid olub. Təəssüf ki, erməni işğalından sonra burada yalnız 1 məscid qalıb, o da pis vəziyyətdə. Ermənilər Ağdam məscidindən şəhərə nəzarət üçün istifadə edirlərmiş. Başqa sözlə, onun dağıdılmamasının səbəbi bu strateji əhəmiyyə malik olmasıdır.
Bölgədə bütün digər məscidlər tam və ya qismən məhv edilib. Bu Füzuli rayonundakı Hacı Ələkbər məscidinə, Dədəli, Merdinli, Gecəgözlü, Yuxarı Veysəlli kəndlərindəki məscidlərə, Horadiz kəndində 2 məscidə, Cəbrayıl rayonunun Süleymanlı və Papı kəndlərindəki məscidlərə, Qubadlı rayonunun Məmər və Yusifbəyli kəndlərindəki, həmçinin Zəngilandakı məscidlərə, eyni zamanda, mədrəsələrə, Zərdüşt ibadətgahlarına, körpülərə və s. də aiddir. Onların hamısı yerlə-yeksan edilib. Ağdam şəhərindəki Pənahəli xan (XIX əsr) və Mehdiqulu xanın türbələri də erməni işğalçı qüvvələri tərəfindən dağıdılıb, müxtəlif abidələrə ciddi ziyan dəyib. XIX əsrə aid tarixi abidə olan İbrahimxəlil xanın türbəsi isə yer üzündən silinib.
Aydın görünür ki, işğal dövründə İslam mədəni irsini xüsusilə hədəfə alan erməni silahlı qüvvələri dünya irsi üçün təhdiddir. Bundan da pisi odur ki, işğal illərində saxta arxeoloji ekspedisiyalar, o cümlədən xarici ölkələrin mütəxəssisləri Xocavənd rayonundakı Azıx mağarası və Ağdam rayonundakı Şahbulaq qalası yaxınlığında qeyri-qanuni arxeoloji qazıntılar aparıb, Qafqaz Abaniyasına məxsus çox sayda məbəd, o cümlədən Kəlbəcər rayonundakı Xudavəng və Gəncəsər monastırları vandalism aktına məruz qalıb.
Pravoslav kilsələrinə qarşı vandallıq
Daha bir misal: Xocavənd rayonunda 127 yaşı olan Rus Pravoslav kilsəsi də erməni vandalizminə məruz qalıb. Bundan başqa, Füzuli rayonunda Məhəmməd Füzulinin abidəsi, Laçın rayonunun Güləbird kəndində Sarı Aşığın xatirə muzeyi, Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi, Ağdam şəhərində şairə Natəvanın məzarı tamamilə məhv edilib. Qarabağ xanı, Şuşanın əsasını qoymuş Pənahəli xan Cavanşirin Şuşadakı sarayı da ermənilər tərəfindən dağıdılıb.
UNESCO bütün bu dağıntıların qeydiyyatının aparılması üçün Azərbaycana dəvət olunub. Hazırda bu missiyanın təşkili üçün texniki məsələlər nəzərdən keçirilir. Beynəlxalq təşkilatların bunu bunları görməsi, qeydə alması çox vacibdir. Çünki Ermənistan tərəfindən regionun mədəni irsinə qarşı törədilmiş vandalizm aktları çoxsaylı beynəlxalq sənədlərin, xüsusilə də “Silahlı münaqişələr zamanı mədəni sərvətlərin qorunmasına dair” 1954-cü il Haaqa Konvensiyasının, “Arxeoloji irsin qorunmasına dair” Avropa Konvensiyasının və “Dünya mədəni və təbii irsinin qorunmasına dair” Konvensiyanın müddəalarının kobud şəkildə pozulmasıdır.
İşğaldan təbiət də əziyyət çəkib. Belə ki, Azərbaycanın 54 min hektarlıq meşə sahəsi ermənilər tərəfindən məhv edilib.
Son müharibə zamanı yandırılmış evlər
Təəssüf ki, ermənilər bu cür əməlləri son müharibə zamanı da davam etdirib. İşğal olunmuş ərazilərdən çıxmalı olan ermənilər onlara verilmiş 20 gün ərzində Azərbaycanın təbiətinə və mədəniyyət nümunələrinə maksimum zərər vurmağa çalışıblar: evlər yandırılıb, qarət edilib, ağaclar kəsilib və s.
Lakin Azərbaycan artıq işğaldan azad edilmiş ərazilərin yenidən qurulmasına başlayıb. Hazırda hökumət səviyyəsində yenidənqurma proqramı icra olunur.
Ümumilikdə dağıdılmış ərazi 10 min kvadrat kilometrlik ərazini əhatə edir. Bu gün bu torpaqlarda 3 aeroportun və yüz kilometrlərlə quru və dəmir yolunun tikintisinə start verilib. Tezliklə buralardan köçkün düşmüş 1 milyon insanın geri qayıtmasına, Qarabağda məskunlaşmasına imkan verəcək infrastruktur yaradılacaq: yeni məktəblər, xəstəxanalar, idman mərkəzləri, mədəniyyət müəssisələri və s. Bir sözlə, Qarabağın yenidən yaşayış zonasına, cəlbedici bölgəyə çevrilməsi üçün bütün lazımi işlər görülür.
Xəbərin oxunma sayı : 340
Hadisə
Xəbərlər
-
Azərbaycanda uşaqlar arasında yeni virus YAYILDI
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyada işgüzar səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
NATO baş katibi qırıcı təyyarədə ikinci pilot oldu - FOTO
-
Avtobuslarda gigiyenik qaydalara əməl olunmur - VİDEO
-
Lukaşenko nüvə başlığını qucaqladığını bildirib - VİDEO
-
Milli Məclisdən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ETİRAZ
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 23 bəfər saxlanıldı
-
İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş
-
Hansı rayonda nə qədər özəl uşaq bağçası var? – Tam siyahı
-
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib - VİDEO
-
Keçmiş nazir müvininə 7 il iş kəsildi - 125 milyon mənimsəyib
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
TOP 10
ARXİV