|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Maldiv adaları uğrunda Çin-Hindistan rəqabəti - Təhlil
Tarix 21.02.18, 5:41 |
|
Pekin bu bölgədə 17 ada alıb, Dehli isə nə edəcəyini bilmir
Maldiv adaları – mindən çox möhtəşəm mərcan adalarını əhatə edən Hind okeanının gözəl ölkəsi – bütün dünyada rahatlıq və lüks səyahət yeri kimi tanınır. Ancaq hazırda bu ölkə siyasi böhran keçirir. Elə ciddi bir böhran ki, beynəlxalq məsləhətçilər ora səyahəti tövsiyə etmirlər.
2013-cü ildə prezident Abdullah Yaminin hakimiyyətə gəldiyi gündən Maldivdə qanunun aliliyi davamlı olaraq pozulur. Onun Ali Məhkəmənin yekdil qərarını yerinə yetirməkdən imtinası ilə bu ayın əvvəlində vəziyyət kəskinləşib.
Yamin 9 müxalifətçini, o cümlədən sabiq prezident Məhəmməd Nəşidi terrorizmdə ittiham edib və bu şəxslər barədə hökm çıxartdırıb. Cəzaları ləğv edənləri azad etmək əvəzinə, Yamin fövqəladə vəziyyət elan edib və Ali Məhkəmənin beş hakimindən ikisini, o cümlədən baş hakimi həbs etdirib.
Əlbəttə, avtoritarizm Maldiv üçün yeni hal deyil. Həqiqətən, Nəşid – 1965-ci ildə Britaniyadan müstəqillik qazandıqdan sonra ölkənin yeganə demokratik seçilmiş, qeyri-avtoritar prezidenti idi. Onun iqtidarı üç il davam edib – ta 2012-ci ildə silahlı təzyiqlə istefa verməyə məcbur olunana qədər.
Amma Maldiv adalarının siyasəti radikal İslamla yaxından bağlı olduğu üçün getdikcə daha da pisləşir. Nəşidin devrildiyi gün islamçılar Maldivin əsas muzeyində misilsiz buddist və hindu heykəllərini parçalayıb və ölkənin İslamdan əvvəlki köklərinə dair bütün sübutları siliblər. Suriya və İraqdakı terror qruplarını dəstəkləmək üçün (adambaşı sayına görə) ən çox xarici döyüşçü də məhz Maldivdən göndərilib.
Üstəlik, Maldiv adaları Hind okeanında mühüm yükdaşıma məkanı kimi tanınır və bu, təhlükəsizlik sarıdan onu vacib coğrafi nöqtə halına gətirir. Nəticədə, ölkənin pisləşən siyasi şərtləri getdikcə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini çəkir. ABŞ-dan Hindistana qədər bütün demokratik qüvvələr BMT-nin böhrana müdaxilə etməsinə çağırış edir, eyni zamanda, Çin Hind okeanında öz maraqlarını inkişaf etdirmək istəyərək, Yamini müdafiə edir.
Hindistanın ölkənin əsas regional ortağı olduğu keçmişdən bu günə Çin və Maldiv arasında getdikcə daha da sıxlaşan əlaqələr əhəmiyyətli dəyişiklik meydana gətirib. Maldiv əhalisi əsasən Hindistan və Şri-Lanka mənşəli olduğundan, ada sakinləri həmin ölkələrlə güclü mədəni və iqtisadi əlaqələrə malikdirlər.
Bu dövlət ənənəvi olaraq Hindistanın təsir dairəsi kimi nəzərdən keçirilib. Lakin son illərdə Çin, Hindistanın Maldivdəki nüfuzunu "inci sapı" – Hind okeanında Çinə məxsus hərbi bazalar və iqtisadi layihələr zənciri qurmaqla qırır.
Bu yaxınlarda Şri-Lankanın Hambantota limanını 99 illik müddətə icarəyə götürməsi kimi, Nəşidin razılığı ilə, Çin investisiya məqsədləri üçün ağır borcu olan Maldivdə 17 ada əldə edib. Strateji məqsədlərinə uyğun olaraq Çin Maldivə döyüş gəmiləri göndərib. Himalay sərhədi boyunca Hindistana qarşı hərbi təzyiqləri gücləndirmiş rəsmi Pekin Maldiv adalarından dəniz bazası qurarsa, Çin növbəti mərhələyə keçərək qonşusunun strateji qütbündə Hindistana əleyhinə yeni bir dənizçi cəbhəsi açmış olur.
Maldiv böhranı – Hindistan üçün müəyyənedici bir andır. Nəşid və digər maldivli müxalifət liderlərinin tələb etdikləri kimi, Hindistan adalara hərbi müdaxilə edəcəkmi və ya Yamin bölgədə Çinin strateji məqsədlərini yerinə yetirməyə davam edəcəkmi?
Maldiv adalarına hind hərbi müdaxiləsinin bir neçə nümunəsi var. 1988-ci ildə Hindistan maldivli bir iş adamı tərəfindən silahlıların, xüsusilə şri-lankalı tamil separatçılarının köməyi ilə avtokratik Məumun Əbdul Qəyyumu devirmək təşəbbüsünün qarşısını alıb. Hindistanın sürətli hərbi hərəkatı sayəsində Qəyyum daha 20 il iqtidarda qalıb.
Lakin 2012-ci ildə ofisi mühasirəyə almış ölkənin ilk və yeganə demokratik yolla seçilmiş prezidenti islamçı qüvvələrdən xilas olmaq üçün Hindistandan kömək istədikdə, Dehli üzünü yana çevirib. Hindistan hökuməti Nəşidin timsalında Çinlə əlaqəsi olan xəyanətlərdən pərişandır. Çinə ilk infrastruktur müqavilələrini verən yalnız Nəşid deyil. Amma devrilməsindən 3 gün əvvəl o, paytaxt Male şəhərində yeni Çin səfirliyinin açılışını edib. Hindistanın ovaxtkı baş naziri Manmohan Sinqh regional zirvədə iştirak etmək üçün adalara gələrkən…
Bu gün Hindistanın müdaxiləsi riskli ola bilər, çünki heç bir qanuni hakimiyyət Hindistandan hərbi qüvvə göndərməyi xahişi etmir. Halbuki hind paraşütçülər bir neçə saat ərzində Maleyə nəzarət edə bilərlər. Ancaq nəticə nə olacaq?
Maldiv iqtisadiyyatına və siyasətində üstün mövqedə olan bir çox güclü ailələr arasında islamçı təsirin yüksəlişi, siyasi meyllərin dəyişməsi demokratik azadlıqları qoruyan daha etibarlı müttəfiqlərin tapılması baxımından çətin bir problem kimi görünür.
Bundan başqa, hətta Yamin də devrilsə və ölkədə demokratik seçki keçirilsə də, Çin təsirinin azalma ehtimalı yoxdur. Banqladeş, Myanma, Nepal və Şri-Lankanın təcrübəsi göstərir ki, Çin demokratik şəkildə seçilən hökumətlərlə də əlaqədə olarkən belə, diplomatik dabanı bərk basır. Həqiqətən, Maldivdə də Nəşidə bu cür təzyiq göstərilib. Ölkənin borcu artacaq, liderin kimliyindən asılı olmayaraq, Çin sevimli “qorxu alətləri”ni saxlayacaq. Maldivə yaxınlığı və tarixi əlaqələri ilə Hindistan çox güclü bir imkana sahibdir. Lakin hərbi müdaxilə dəyişkən siyasi vəziyyəti daha da ağırlaşdıracaq və Dehli bir çox şeyləri itirəcək.
Hindistan üçün ən yaxşı seçim – digər demokratik güclərlə birlikdə iqtisadi sanksiyaları tətbiq etməklə, Yaminə dəstək verən, bir çoxları boşalmış lüks kurortlara sahib olan Maldiv elitasını parçalamaqdır.
Bununla yanaşı, bəlkə də beynəlxalq birlik bu ilin sonuna planlaşdırılan prezident seçkilərinin ədalətli və əhatəli olması üçün BMT nəzarətini təmin edə bilər. Bu, böhrana son qoymaq və Hind okeanındakı cənnətdə sülhü bərpa etmənin yeganə yoldur.
Brahma Çellani
“Project Syndicate”
(strateq.az)
Xəbərin oxunma sayı : 259
Analiz
Xəbərlər
-
Göytəpə meşəsində “soyqırım“: 20 gündə minlərlə ağac kəsilib (VİDEO)
-
“AzSığorta” kiçilir: əməliyyatlar zərərlə icra olunur
-
İpoteka kreditləri üzrə şərtlər yüngülləşdirilsin - Deputat
-
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
-
Vüsalə Mənsimova Mübariz və Mais Mənsimovları məhkəməyə verdi
-
3 dərəcə şaxta, qar, güclü külək - Sabahın havası
-
Cəza sərtləşdirildi: bu şəxslər 2500 manat cərimələnəcək
-
Bu şəxslərin maaşları artırılır - MƏBLƏĞ
-
Moskvadakı terroru kim maliyyələşdirib? - İstintaq Komitəsi açıqlama yaydı
-
Kommunal xidmətlərlə bağlı dəyişiklik - QƏRAR
-
Üçqat dünya çempionumuzun cinayət işi: 185 mini kim mənimsəyib?
-
Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı
-
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə vermədi? - Rəsmi açıqlama
-
Qazaxıstandan öz vətəndaşlarına çağırış: “Odessa və Xarkov vilayətlərini tərk edin”
-
Azərbaycan xaricdən ət alışını artırıb: Ən çox nə idxal edirik? - CƏDVƏL
-
Yevlaxda dəmiryol xətti ilə kəsişən yol xəbərdarlıq edilmədən bağlanıb? - FOTO
-
Avtomobili ağ və qırmızı olmayanlar nə etməlidir? - AÇIQLAMA
-
İsrail Hələbə hava zərbələri endirib - 36 Suriya hərbçisi həlak olub
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 21 məsələ var
-
NK qərarından sonra kütləvi satış başladı: Minlərlə “Prius”un aqibəti necə olacaq? - FOTO
-
1,2 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan iş adamı azadlığa buraxıldı - 7 il cəza almışdı
-
NATO Ukraynaya ciddi dəstək verməlidir - Latviya XİN başçısı
-
Dünyanın ən bahalı altı futbolçusu: Siyahıda Mbappe yoxdur
-
Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin fırlanma sürətini dəyişib - Görünməmiş TƏHLÜKƏ
-
Yaponiyadan texnoloji yenilik: Yuyula bilən smartfon istehsal edildi
-
Bazarlarda hansı meyvə-tərəvəzlərə tələbat artıb? - VİDEO
-
“ABŞ-nin NATO-dan çıxması məsələsi gündəmə gələ bilər” - Bolton
-
Jurnalist İdrak Camalbəyli Kiyevdə vəfat edib
-
Konqoda altı milyona yaxın insan evlərini tərk edib - SƏBƏB
-
Ər və arvada verilmiş hədiyyələr boşanma zamanı geri alına bilərmi? - VİDEO
-
İlon Mask müğənni sevgilisindən ayrıldıqdan sonra depressiyaya düşüb? - FOTO
-
Azərbaycan əhalisinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
-
Bahalaşmanın növbəti dalğası gəlir: Evlərin qiyməti yenə artacaq
-
Məşhur vəkilə qarşı ittiham: 7 min manat pul alıb
-
Qanunsuz evlər yaxın vaxtlarda sənədləşdiriləcək? - AÇIQLAMA
-
Ağalarovun “Crocus City Hall” konsert zalı bankda girov imiş - Yeni DETALLAR
-
“Bahalaşmanı müsbət qarşılamaq lazımdır“ - Deputat
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin prinsipləri razılaşdırılıb“ - Paşinyan
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Ukraynada rusiyalı agentlər ifşa edildilər - FOTO
TOP 10
ARXİV