|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Neftdən düzəldilmiş qidalar - İnsanlar fəlakətə sürüklənir
Tarix 13.04.19, 10:58 |
|
Yeyinti sənayesi yerində «saymır» və artıq qorxmağa başlayırıq ki, tezliklə istehsalçılar bizləri nefdən düzəldilmiş kotletlərlə yemləyəcəklər. Yeri gəlmişkən, bu qorxu heç də əsassız deyil.
Belə ki, artıq neftdən həm yeyinti sənayesində istifadə olunan, həm də ev kulinariyasında işlədilən mühüm ərzaqlar istehsal olunur.
Neftdən düzəldilmiş proteinlər
İnsanların qidalanmasında tam dəyərli zülalların çatışmazlığı problemi artıq çoxdan öz kəskinliyi ilə qarşıda dayanır. Hələ 19-cu əsrin sonunda insanlar anlamağa başlayıblar ki, tezliklə qida məhsulları çatışmazlığı ortaya çıxacaq, nədən ki, planet əhalisi çox sürətlə artır. İstehsal problemini 20-ci əsrdə həll etməyə cəhdlər göstərilib. Tədqiqatlar indi də dayanmayıb…
1960-cı illərin əvvəllərində akademik Aleksandr Nesmeyanov – SSRİ Elmlər Akademiyasının prezidenti və Moskva Dövlət Universitetinin (MDU) rektoru neft-kimya istehsalının tullantılarından sintetik zülalların əldə olunması üsulunu təklif edib. Onun texnologiyasının köməyi ilə ət və süd məhsulları əldə etmək olur. Sovet kimyaçıları işləri iki istiqamətdə aparıblar. Bir tərəfdən, neft məhsullarından aminturşular – zülalların əsası sintez edilib. Digər tərəfdən isə karbohidrogen neftində mayalar becərilib və sonradan da onlardan yeynti zülalı əldə olunub.
Nesmeyanov texnologiyasının köməyi ilə təbii ət və süd məhsullarından 4-5 dəfə ucuz süd və ət məhsulları əldə etmək olar.
Doğrudur, sintetik zülaldan təbii ətin strukturunu bərpa etmək mümkün olmayıb, ancaq alimlər ondan kolbasa və ət yarımfabrikatları istehsal ediblər. Bu eksperimentlər Nesmeyanovun ölümündən sonra demək olar ki, tam dayandırılıb.
Bunun əsas səbəblərindən biri də sovet vətəndaşlarının sintetik qidalara inamının olmamasıdır. Onu da etiraf etmək lazımdır ki, süni yaradılmış ərzaqların insan sağlamlığına təsiri məsələsi hələ də əsaslı şəkildə öyrənilməyib. Amma belə bir fikir var ki, həmin ərzaqlar irsan sağlamlığına neqativ təsir göstərə bilər.
Bundan başqa, süni zülalların kütləvi istehsalı kənd təsərrüfatını çökdürə bilər, çoxlu sayda sovet vətəndaşını işsiz qoyardı. Ona görə də neftdən zülalların kütləvi istehsalı baş tutmayıb, amma belə ərzaqlar heyvanların yemlənməsinə yönəldilib (başqa sözlə, mətbəxlərə dolayısı ilə yol tapıb).
Günümüzdə heyvani proteinləri kütləvi halda bitki zülalları, dənli bitkilərin, soyanın, paxlalıların və s. emalı proseslərinin tullantıları ilə əvəz etməyə başlayıblar. Odur ki, bizlər indi neft məhsulları ilə təkcə benzindoldurma məntəqələrində və gözəllik salonlarında (bütün kremlərdə və şampunlarda praktiki olaraq, neft məhsulları iştirak edir) yox, həm də stol arxasında və gün ərzində bir neçə dəfə qarşılaşırıq…
Kürü
Süni dənəli kürü də akademik Nesmeyanovun qrupunun eksperimentlərinin nəticəsi olaraq meydana gəlib. Əvvəlcə onu yumurta və süd zülalından (daha dəqiqi – süd istehsalı prosesinin tullantılarından və jelatin əlavə olunmaqla) istehsal ediblər. Belə kürü kütləvi istehsala yol tapıb. Proses hələ də davam edir, amma artıq süd tullantılarından yox, bitki məhsullarından – yosunlardan, balıq tullantılarından, aqardan və ya jelatindən istifadə olunur.
Çeynənilən saqqızlar
Çeynənilən saqqızın yaradılmasında neft polimerləri istifadə olunur, amma saqqızın özü təbii komponentlərdən düzəldilir. Ancaq o, yumşaqlığı və çeynənilə bilmək xassəsini neft məhsullarının iştirakı sayəsində əldə edir – qliserin, lanolin, stearin turusu və s. Ona görə də çeynənilən saqqız çox yavaş parçalanır – yenə də neftin sayəsində…
Fəqət, problem ondadır ki, işbazlar saqqız istehsalında əsas komponent olan təbii kauçuku əksər hallarda daha ucuz sintetik kauçukla əvəz edirlər. Belə saqqız ağız boşluğunda baş verən fermenləşmə prosesi zamanı tez parçalanır və nəticədə, selikli qişanı dağıdan birləşmə – benzolun törəmələri əmələ gəlir…
Aspirin
Dərmanların da böyük qismi neftdən və neft etmalı prosesinin tullantılarından düzəldilir. O cümlədən, məşhur aspirin də. Bu dərmandan ev şəraitində konservləşdirmə məqsədilə isttadə olunur – onu meyvə-tərəvəz konservləşdirərkən əlavə edirlər ki, məhsul xarab olmasın və qış dövründə kiflənməsin.
Yeri gəlmişkən, neft məhsulları antibiotiklərin, antiseptiklərin də tərkibinə daxildir ki, bunlar da bu və ya digər yolla insanın qidalanmasında iştirak edir. Məsələn, isti ölkələrdə suyu butılkalara süzərkən, ona antibiotik də əlavə edirlər.
Vanilin
Natural vanil çox baha olur. Ona görə də yeyinti sənayesində tez-tez onu sünisi ilə – vanilinlə əvəz edirlər. Onu da neftdən hazırlayırlar. Süni vanilin dəfələrlə ucuz başa gəlir və təbiisi ilə müqayisədə xeyli az miqdarda istifadə olunur – süninin konsentrasiyasının yüksək olması səbəbilə. Vanilin çoxlu miqdarda qida məhsullarına əlavə olunur – şor «pendirciyi»nə, qənnadı məhsullarına və s.
Yeyinti boyaları və konservantlar
Çoxlu sayda qida əlavələri – rəng maddələri, konservantlar, stabilizatorlar, emulqatorlar, dad gücləndiriciləri və s. neftdən istehsal olunur.
Məsələn, natrium-benzoat yeyinti sənayesində konservant qismində (ət və süd məhsulları istehsalında) istifadə olunur. Məhz bu səbəbdən dolayı, zülalla zəngin olan və bu xassəsinə görə, zəhərlənmələrin qarşısını almalı olan süd özü bir çox hallarda insanı «zəhərləyir». Məsələ burasındadır ki, «yararlılıq» müddətini uzatmaq məqsədilə (hətta yarım ilə qədər!) südün (və ya ət məhsullarının) tərkibinə konservantı (natrium-benzoatı) yol verilən miqdardan artıq əlavə edirlər. O da zülalı öldürür (denaturasiya edir), əvəzində isə məhsul konservantla zəngin olur. Konservant isə yüksək konsentrasiyada konserogendir – oksidləşmə-reduksiya reaksiyasına cavabdeh olan qida fermentlərinin, piyləri və kraxmalı parçalayan fermentlərin sintez prosesini pozur.
Yeyinti boyalarının hamısı praktiki olaraq, neftdən və ya daş kömür qətranından istehsal olunur. Onların hamısı insan sağlamlığı üçün zərərlidir. Hamısından artıq zərərlisi qırmızı rəng maddələrdir.
Plastik tara
Nefti nadir hallarda yeyirik. Ancaq qidaları onunla qablaşdırırıq. Bütün plastik konteynerlər, paketlər, birdəfəlik və ya çoxdəfəlik boşqablar və s. hamısı neftdən və ya neft tullantılarından düzəldilir.
Ərzaqlar üçün yeyinti plastiki mövcuddur – onları qızdırmaq və soyutmaq olur. Amma onların da təhlükəsiz olduğunu söyləmək çətindir. Mütəxəssislər məsləhət görürlər ki, daxilində qida olan taraları heç olmasa, yüksək temperatura qədər qızdırmasınlar.
(Azpolitika.İnfo)
Xəbərin oxunma sayı : 721
İqtisadiyyat
Xəbərlər
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev Rusiyada səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
9 və 28 mayda ardıcıl qeyri iş günləri olacaq: Əmək Məcəlləsi nə deyir?
-
Yeni fırıldaq sxemi - Telegram hesabları necə oğurlayırlar...
-
Çiyələk və qaragilə ilə bağlı araşdırma: İnsan orqanizmini nələrdən qoruyur?
-
HHM bölmələrimiz döyüş atışlı taktiki təlim icra edib - VİDEO
-
Nazirdən yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Ağdaşda internet xətlərinə qənim kəsilənlər tutuldular - FOTO
-
Rayonlarda torpaq almaq neçəyə başa gəlir? - ARAŞDIRMA
-
Neçə yerdə işləyə bilərik? - VİDEO
-
Yeni virus pandemiyaya səbəb ola bilər - TƏHLÜKƏ
-
Məcnun Məmmədov Ağstafada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Gürcüstanın avtomobil bazarındakı durğunluq Azərbaycana təsir edə bilərmi? - VİDEO
-
“Yollara görə maşın hər gün ustadadır” - VİDEO
-
Şirkətlər tikinti materiallarını sığortalamaqda niyə maraqlı deyillər? - ARAŞDIRMA
-
“ABŞ Ukraynaya “ATACMS” taktiki raketləri verə bilər” - Senator Uorner
-
Bəyan edilməyən telefonlara görə cərimələnə bilərsiniz - VİDEO
-
Xalq artistinin sinə dekoltesi gündəm oldu - VİDEO
-
“Liverpul“la fəxr edirəm“ - Pep Qvardiola
-
Azərbaycanda yenidən zəlzələ ola bilərmi? - RƏSMİ
-
Yollar Zəngəzura aparır - VİDEO
-
Meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarana bilər - Sabahın havası
-
Əhaliyə ən çox hansı banklar kredit verib? – Tam siyahı
-
Türkiyədən Azərbaycana gələn mallar ucuzlaşacaq? - VİDEO
-
Aygün və Namiq toyda hərəkətləri ilə diqqət çəkdilər - VİDEO
-
Fransa şəhər meri nasist salamı verdi - VİDEO
-
“İsrail HƏMAS-a təzyiqi artıracaq” - Benyamin Netanyahu
-
Azərbaycanda un 30% ucuzlaşdığı halda, çörək niyə 11% ucuzlaşıb? – Rəsmi rəqəmlər
-
Vəfat edənlərin yığılan pullarının taleyi necə olacaq? - ARAŞDIRMA
-
Erməni postları sökülür - Qazaxın işğaldan azad edilən kəndlərindən görüntülər
-
Tarixin ən davamlı avtomobilləri - SİYAHI
-
Ukrayna Rusiyanın böyük hücumuna hazırlaşır - Zelenski qələbəyə inanır
-
Dövlət Xidməti Komitənin tenderini ləğv etdi – Səbəb bilinmir
-
Roza toy qiymətini açıqladı - 5-12 min manat (VİDEO)
-
ABŞ “son ukraynalıya qədər döyüş“ə məcbur edir - Volodin
-
Dumana görə bəzi yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Ermənilər Qazaxın 4 kəndinə gedən yolu bağladılar – Video
-
“İŞİD-lə əlaqəsi olan 36 şübhəli saxlanılıb“ - Türkiyə DİN
-
Qazaxıstanda daşqınlar: Doqquz minə yaxın şəxs evinə qayda bilmir
-
Hədəfə doğru növbəti addım: Kremlin dəyişən baxışı - TƏHLİL
-
Ərdoğan İraqa səfər edəcək: 30-a yaxın sənəd imzalanacaq
-
Bakıdan sonra ən çox fərdi sahibkar hansı regiondadır? - SİYAHI
-
“Ukrayna münaqişəsindən çıxış yolu yoxdur” - İlon Mask
-
Azərbaycanda hotellər bahalaşdı - VİDEO
-
Bugünkü imtahanda nəzarətçi köçürməyə şərait yaradıb – Rəsmi
TOP 10
ARXİV