|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
İranın növbəti prezidenti “Qırğın ayətullahı” ola bilər:Seyid İbrahim Rəisi kimdir? - TƏHLİL
Tarix 27.03.17, 6:35 |
|
İranda 19 may cümə günü keçiriləcək on ikinci prezident seçkiləri yaxınlaşdıqca, 11 aprel tarixində başlayacaq namizədlik müraciətində qarşımıza çıxacaq adlar də aydınlaşmaqdadır. Bu adlardan bəziləri uzun müddətdən bəri bilindiyi halda, bəziləri hələ də qətiləşməyib.
Prezident Həsən Ruhaniyə 2013-cü ildə uğur qazandıran islahatçı koalisiya bu seçkilərdə də onun dəstəkləyəcəyini açıqlayıb. Fikir ayrılıqlarının yaşandığı mühafizəkarlar arasından isə hələ də Ruhaninin qarşısına çıxa biləcək güclü bir namizəd müəyyənləşdirilməyib.
Seçkilər üçün erkəndən meydana atılan Mahmud Əhmədinejada dini rəhbər Əli Xamenei tərəfindən veto qoyulub. Xameneinin bu addımına mövcud şəraitdə İranda 2009-cu il seçkilərində müşahidə olunan qarışıqlığa bənzər bir qütbləşmə və xaosa yol açmaq istənilməməsinin də böyük təsiri olub. Bütün hallarda Əhmədinejadın oyundankənar vəziyyətə düşməsiylə mühafizəkarlar önəmli alternativlərini itiriblər.
Mühafizəkar qanadın ən diqqət çəkən fiquru
İslamçı Koalisiya Partiyasından Mustafa Mir Səlim, İran Radio və Televiziya Təşkilatı sabiq rəhbəri İzzətullah Zərkami, Əhmədinejadın dəstəklədiyi keçmiş köməkçilərindən Hamid Rza Bəqa, Əhmədinejad iqtidarının neft naziri Rüstəm Qasımi, Milli Təhlükəsizlik Ali Şurasının sabiq katibi və İranla aparılan nüvə müzakirələrinin əsas nümayəndəsi Səid Cəlili indiyədək mühafizəkarlar arasında adları dəqiqləşmiş namizədlərdir. Ancaq bu namizədliyə namizədlərdən heç birisi mühafizəkar cəbhənin bütünləşdirici aktyoru deyil. Buna görə də daha xarizmatik və birləşdirici namizəd axtarışı hələ də davam edir və bir neçə dəfə adı gündəmə gələn ölkənin baş prokuroru və eyni zamanda İranın ən güclü yardım fondu olan, Məşhəddəki İmam Rza türbəsinə baxan “Astani Qüdsi Rzəvi"nin müdiri ayətullah Seyyid İbrahim Rəisinin adı mühafizəkarları daha çox həyəcana gətirir. Bu həyəcanın bir başqa səbəbi də Rəisinin yaşlı və xəstə Xameneidən sonra dini rəhbərliyə ən şanslı namizədlər arasında yer almasıdır.
Son dövrlərdə İranda Xamenei sonrası ilə bağlı müxtəlif ssenarilər müzakirə edilməkdədir. Ölkənin növbəti dini rəhbəri postu uğrunda daha müasir paradiqmalara sahib qruplarla mühafizəkar məzhəbçi təmayüllü milliyyətçilər arasında ciddi rəqabət gedir. Ancaq müasir milliyyətçilərin mənəvi lideri olan Haşimi Rəfsəncaninin 2017-ci ilin əvvəlində gözlənilməz ölümü balansı dindar milliyyətçilərin lehinə çevirib. Odur ki, prezidentliyin və Xamenei sonrası dini rəhbərliyin hansı cinahın idarəsində olacağı kritik əhəmiyyətə sahibdir. Bu da hər iki cinah üçün Rəisini son dərəcədə əhəmiyyətli bir şəxsiyyətə çevirir.
Rəisi necə yüksəlib?
Əlli altı yaşlı Rəisi Məşhəddə başladığı klassik mədrəsə təhsilini Qumda tamamlayıb və İran İslam İnqilabdan sonra kritik vəzifələrdə işləyib. İnqilabın əhəmiyyətli simalarından ayətullah Məhəmməd Behiştinin yeni rejimin idarəçi elitasına hazırladığı yetmiş nəfərlik tələbə qrupunda Rəisi də yer alıb. Behiştiylə yanaşı, sabiq məhkəmə sədri ayətullah Musəvi Ərdəbili və ayətullah Xamenei də bu heyətə dərs verənlər arasındadır. Bu səbəbdən də Xamenei və Rəisi arasındakı yaxınlığın dərin bir keçmişi var.
Rəisinin yeni rejimdəki kritik rollarından biri də inqilabdan sonra qiyamların yaşandığı və ərəblərin sıx yaşadığı Xuzistan əyalətində işləməsidir. İnqilabdan sonra bu əyalətdəki Məscidi Süleyman şəhəri solçu təşkilat və qrupların idarəsi altına düşmüşdü. İmam Xomeyninin hadisələri yatırtmaq üçün göndərdiyi ayətullah Şeyx Hadi Mərvə özünə köməkçi kimi Rəisini mədəniyyət sahəsi üzrə müavin vəzifəsinə dəvət etmişdi.
“Ayətullahi-Qətliam” 40 min müxalifətçinin edamında günahlandırılır
Rəisi hələ on səkkiz yaşında Kərəcdə prokuror köməkçisi olub, bir neçə ay keçmədən inqilabın baş prokuroru ayətullah Qüddusi tərəfindən Kərəc Baş prokuroru təyin edilib və iki il icra etdiyi bu vəzifənin sonra Həmədan Prokurorluğu vəzifəsinə gətirilib.
İki şəhərin işini eyni vaxtda icra etmək çətin olduğundan, 1981-84 illəri arasında Həmədan Baş prokuroru kimi fəaliyyət göstərib.
Rəisi iyirmi üç yaşında ikən, Tehran İnqilab Baş prokuroru vəkili olaraq təyin edilib və müvəffəqiyyəti ilə Ayətullah Xomeyninin diqqətini çəkib. 1987-ci ildə ona bəzi əyalətlərin məhkəmə problemlərini həll etmək üzrə xüsusi vəzifələr tapşırılıb.
Rəisinin ən mübahisəli vəzifəsi isə Xomeyninin təlimatıyla 1988-ci ildə həbsdəki müxaliflərin edam qərarını vermək üçün yaradılan və müxaliflər tərəfindən "Ölüm komitəsi" kimi tanınan dörd nəfərlik komitədə yer almasıdır. Bu vəzifəsi Rəisinin “Ayətullah-i qətliam” ("Qırğın Ayətullahı") kimi tanınmasına səbəb olub.
Onun verdiyi edam qərarlarının sayı, rəsmi statistikada 3-4 min ətrafında göstərilsə də, müxaliflərə görə, 30-40 min civarındadır. Həmin komitə sonralar ayətullah Müntəzərinin "tarix sizi insanlıq cinayəti işləyən canilər kimi xatırlayacaq" qınağına tuş gəlib.
Siyasi təcrübəsi yoxdur
İnqilab Rəhbəri tərəfindən Tehran prokuroru təyin olunan Rəisi daha sonra – 1994-2004 illəri arasında Ölkə Ümumi Nəzarət Təşkilatının rəhbərliyinə gətirilib. Rəisi 2004-2014 illəri arasında isə İran Ali məhkəməsinin sədr müavini vəzifəsini daşıyıb. 2014-ci ildən isə Baş prokuror vəzifəsiylə yanaşı, 2012-ci ildə Din Adamları Xüsusi məhkəməsinin Baş prokuroru olub. O, nəhayət, 7 mart 2016 tarixində Xameneinin təyinatıyla ölkənin ən güclü fondu olan Astan-i Qüdsi Rzəvinin rəhbərliyinə gətirilib.
Rəisinin adı dini rəhbərliyə namizəd kimi keçəndə Müntəzərinin oğlu Əhməd Müntəzəri atasının 1988-ci il edamlarıyla bağlı tənqidlərini ehtiva edən səs yazısını yaydı. Səs yazısı Rəisinin prestijinə ciddi kölgə saldı. Nəticədə əvvəl səs yazısı ortadan qaldırıldı və oğul Müntəzəri Din Adamları Xüsusi Məhkəməsi tərəfindən mühakimə edilərək, öncə din adamı adından məhrum olundu, sonra 6 il həbsə atıldı.
Göründüyü kimi, ölkə rəhbərliyinə dair bütün təcrübəsini məhkəmə orqanında keçirmiş Rəisinin dini rəhbəri kimi kritik bir vəzifəyə gələ bilməsi üçün siyasi təcrübəsi yoxdur və onun bu təcrübəni qazanmaq üçün prezident seçilməsi vacibdir. Rəisi 19 may seçkilərində namizəd olmayacağını açıqlasa da, Xameneinin bir işarəsi ilə namizədliyini açıqlaması qaçılmazdır. Xameneidən dəstək alacağı təqdirdə isə Rəisinin mühafizəkarların ümumi namizədinə çevriləcəyi və dövlətin bütün imkanlarından faydalanacağı aşkardır.
Bütün bunlara baxmayaraq, seçkidə məğlubiyyət ehtimalı da Rəisi üçün böyük riskdir. Xamenei-Rəisi cütlüyünün bu riski alıb almayacaqları isə önümüzdəki günlərdə dəqiqlik qazanacaq.
Mehmet Koç
"Yeni Şafak" qəzeti
Tərcümə etdi: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 325
Analiz
Xəbərlər
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
TOP 10
ARXİV