|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
ABŞ-ın yeni Əfqanıstan strategiyası:Tramp “terror cini“ni şüşəyə qaytara biləcəkmi? - Təhlil
Tarix 05.09.17, 3:20 |
|
Şahid Cavid Burki
“Project Syndicate” (Çexiya)
Virciniya ştatının Fort Mayer şəhərində müraciətində prezident Donald Tramp öz administrasiyasının Əfqanıstandakı gələcək fəaliyyətinə dair strategiyasını açıqlayıb. Tramp bu çətin ölkədə ABŞ qoşunlarının sayının artmasına icazə verdiyini açıqca etiraf etməyib, bunun əvəzinə, hərbi liderlərin belə qərarlar qəbul edəcəyini söyləyib. Lakin onun planı artıq 16 il davam edən hərbi missiyasında Amerikanın iştirakını daha da dərinləşdirəcək.
ABŞ-ın xaricdəki münaqişələrdən qurtulmasına dair vəd verən Tramp çıxışında böyük enerji, vəsait və çox sayda insan bahasına yürüdülən xarici siyasətlə bağlı ABŞ xalqının məyusluğunu bölüşdüyünü bir daha təkrarlayıb.
O bildirib ki, yeni strategiya milli təhlükəsizlik qrupunun dərin düşüncənin məhsuludur. Məqsəd, 11 sentyabr 2001-ci ildəki kimi, Əfqanıstanın yenidən ABŞ-a qarşı terror hücumunun qaynağına çevrilməsinin qarşısını almaqdır.
Eks-prezidentlər Barak Obama və Corc Buş da eyni məqsədi güdürdü. Əslində, Tramp öz strategiyasının sələflərinin strategiyasından fərqləndirməyə çalışsa da, elan etdiyi addımların bir çoxu artıq sınaqdan çıxarılıb. Ancaq Trampın strategiyasında Əfqanıstan üçün ciddi, uzunmüddətli nəticələrə səbəb olacaq fərqli yanaşmalar var.
Birincisi, Tramp Amerikanın Əfqanıstan strategiyasındakı "milli quruluş" elementini azaldıb. Tramp “başqa ölkələri sahmana salmaq” cəhdləri ilə Amerikanın öz imicinin zərər çəkdiyini, ABŞ-ın təhlükəsizliyinin arxa plana salındığını əsas gətirərək, çox-çox əvvəlki səylərini tənqid edib. Onun iddiasına görə, ABŞ-ın bölgədə varlığı nisbətən müasir siyasi və iqtisadi ölkə olmağı üçün Əfqanıstana dövlət quruculuğunda kömək məqsədi daşıyır. Bununla birlikdə, Əfqanıstan hökumətindən korrupsiya ilə effektiv məşğul olması, idarəetməni yaxşılaşdırması və əldə etdiyi resursları beynəlxalq birliyin daha yaxşı istifadə etməsi tələb olunacaq.
İkincisi, Tramp, Buş və ya Obamadan fərqli olaraq, Pakistana öz Əfqanıstan siyasətini daha açıq göstərib və iddia edib ki, bu ölkənin sərhədində yerləşən “terrorçu ziyarətgahları”ndan üsyançılar Əfqanıstan və NATO qüvvələrinə hücumlar həyata keçirir. ABŞ-ın bu məsələdə Pakistana təzyiqi artacaq. Əgər Pakistan bu hücumların qarşısını almazsa, "itirəcəyi çox şey var". Tramp ABŞ və NATO-nun Əfqanıstandakı qüvvələrə xidmətlərin təmin edilməsi üçün Pakistana ödənişlər edilməsinin qarşısını alıb, halbuki artıq böyük ödəmələr həyata keçirilib.
Nəhayət, Tramp Hindistanı Əfqanıstanda daha böyük rol oynamağa dəvət edib. Halbuki Hindistanı cənub qonşusu – Pakistan ilə tarixi mübarizədə ikinci cəbhə riski yarana bilər. Tramp Hindistanın bölgədə artıq etdiyini yüksək qiymətləndirir, amma Əfqanıstan iqtisadiyyatını bərpa etmək üçün ABŞ-a ixracdan qazandıqlarını daha səxavətlə xərcləməyə çağırır. O, həmçinin Hindistana Hind-Sakit okean hövzəsində təhlükəsizlik zonası yaratmaq üçün ABŞ ilə geniş əməkdaşlıq təklif edib. Hər halda, görünür ki, ABŞ-Hindistanda təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq potensialı var və Trampın işarələrindən artıq iki hökumət arasında bu məsələnin müzakirə olunduğu aşkarlanır.
Trampın çıxışı, göründüyü kimi, Amerikanın Əfqanıstandakı siyasətindən kənara çıxır. May ayında Səudiyyə Ərəbistanına səfərində və iyul ayında Polşada "Tramp doktrinası" adlandırılacaq strategiyanın konturları açıqlanıb.
Prezident Tramp, deyəsən, Qərb və "yerdə qalan" dünya arasında münaqişəni labüd hesab edir. Səudiyyə Ərəbistanında o, “İslam radikalizmi”nin tərəfdarlarını aradan qaldırmaq üçün müsəlman ölkələrini qərblilərə qoşulmağa dəvət edib. Polşada iradəli çıxışla, Qərb düşmənlərinin fiziki və fəlsəfi təsirlərinə meydan oxuyub.
Tramp yalnız müsəlman dünyasını hədəfə almayıb. Əfqanıstan ilə bağlı çıxışında o, həmçinin Çinin qarşısını almaq səyləri göstərib. Tramp Çin hökumətinin Şimali Koreyaya dair köməyinə daha çox maraq göstərdiyinə işarə etsə də, görünür, yalnız Şimali Koreyanın doğurduğu nüvə böhranı aradan qaldırıldıqdan sonra Asiya nəhənginə diqqət yetirəcək.
Ancaq Tramp doktrinası Qərbə qarşı terror təhlükəsinin aradan qaldırılması ilə müqayisədə, Çini məhdudlaşmağa qadir deyil. Əslində, uzunmüddətli zaman çərçivəsində Fort Mayerdə ortaya qoyulan strategiya əks-təsirə malik olacaq.
Əgər hərbi qüvvələr son 16 ildə Əfqanıstanın sabitləşdirməyə nail olmayıbsa, strategiyanın işlək olacağı şübhəlidir. Lazım olan şey – Trampın rədd etdiyidir: Əfqanıstanda davamlı dövlət və iqtisadiyyat quruculuğu, Əfqanıstanın gənc əhalisinə ümid vermə. Gənclər (bu ölkədə orta yaş 18,6-dır) gələcəyə güvənsə, silahı yerə qoyacaq.
Bununla yanaşı, terrorun kökünü kəsmək üçün Pakistan hökuməti NATO və Əfqanıstan qüvvələri ilə döyüşən “Haqqani” şəbəkəsi kimi aktyorların yaratdığı partizan qrupları ilə daha açıq mübarizəyə məcbur edilməlidir. Bu, sərhəd bölgələrinə nəzarəti gücləndirəcək, Əfqanıstan və Pakistan arasında effektiv bufer zonası yaradacaq.
ABŞ-ın maliyyə dəstəyi azaldıqca, Pakistan da, güman ki, Çinlə əlaqələrini dərinləşdirəcək. Rəsmi İslamabad çinli vəzifədaşı ilə görüşmək üçün artıq xarici işlər nazirini Pekinə göndərib. Görüşdən sonrakı açıqlamada Çinin Pakistana tam və qeyd-şərtsiz dəstək verdiyi bildirilib.
Tramp doktrinasının məqsədi ABŞ-ın öz maraqlarını həyata keçirə bilməsi üçün sabit qlobal fon yaratmaqdırsa, o, uğursuzluğa məhkumdur. Əslində, qeyri-sabitlik cinini şüşənin içərisinə qaytarmaq mümkün olmayacaq.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 319
Analiz
Xəbərlər
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırıldı - FOTO
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri daha da güclənəcək
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
TOP 10
ARXİV