|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
İraq Kürdüstanının müstəqillik referendumu: “İraqda və bölgədə yeni silahlı münaqişə yetişir” – Təhlil
Tarix 19.09.17, 3:38 |
|
Stanislav Tarasov
regnum.ru, 17.09.2017
İraqda və çevrəsindəki gərginlik sentyabrın 25-ə təyin edilmiş İraq Kürdüstanının müstəqillik referendumunun yaxınlaşması ilə çoxalır. İraq baş naziri Heydər əl-Abadi Associated Press-ə müsahibədə bildirib ki, “Kürdüstan bölgəsinin müstəqilliyi üzrə referendum zorakılığa səbəb olarsa, Bağdad hərbi müdaxiləyə hazırdır”.
Onun sözlərinə görə, “Konstitusiyanı qəbul etmir, İraq və bölgənin sərhədlərinə meydan oxuyursunuzsa, bu, bölgə ölkələri üçün İraq sərhədlərini pozmağa aşkar dəvət olacaq, bu da çox təhlükəli eskalasiyadır”.
Türkiyə baş naziri Binəli Yıldırım da eyni vaxtda çıxış edib: “İraq Kürdüstanı rəhbərliyinin müstəqillik haqda planlaşdırdığı referendum ölkəmizin milli təhlükəsizliyinə toxunur. Və heç kim şübhə etməməlidir ki, bununla bağlı gərəkən bütün addımları atacağıq”.
Qərb də Ərbilə uyğun basqı göstərir, lakin müəyyən çalarlarla. Deməli, ABŞ kürdlərdən referendumun vaxtını dəyişmək və Bağdadla yeni şərtlərlə dialoqa girməyi tələb edir. Kürdüstan Demokratik Partiyası (KDP) siyasi bürosunun üzvü Huşiyar Zəbari bununla bağlı bildirib ki, “Cənubi Kürdüstanın (İraq Kürdüstanı nəzərdə tutulur-S.T.) siyasi rəhbərliyi referendumun vaxtını yalnız BMT TŞ-nınn yazılı zəmanəti halında dəyişə bilər, kürd rəsmiləri zəmanət olmayan yerdə təklifləri qəbul etməyəcəklər”.
London özünəməxsus mövqe tutub. Bir tərəfdən Vaşinqtonun “əsas diqqətin İŞİD üzərində qələbəyə cəmlənməli olduğu bir vaxtda referendum bölgədə sabitsizliyi artırmaq riski” haqda arqumentini təkrarlayır. Digər yandan, britaniyalılar nədənsə israr edirlər ki, “Ərbilin Bağdadla danışıqları zamanca məhdudlaşdırılsın və beynəlxalq birlik tərəfindən möhkəmləndirilsin”.
Bir sözlə, İraq Kürdüstanı ətrafında qüvvələrin maraqlı bölgüsü formalaşır. İsrail müstəqillik referendumunu dəstəkləyir. Səudiyyə Ərəbistanı yüksəkmövqeli heyəti Körfəzin ərəb ölkələri üzrə naziri Tamər əl-Səbhanın başçılığı ilə Ərbildə olub. O, kürd muxtariyyətinin başçısı Məsud Bərzani ilə görüşüb və Ər-Riyadın Bağdadla Ərbil arasında dialoq və vasitəçiliyə başlamağa hazır olduğunu ifadə edib. Bununla belə, səudlar hələlik müstəqillik referendumu keçirmək qərarının nə lehinə, nə də əleyhinə fikir deyiblər. Eyni zamanda Səudiyyə Ərəbistanının yeni varis şahzadəsi Muhəmməd ibn-Salman əl-Səud bildirib ki, “Səudiyyə Ərəbistanında döyüş gözləmək niyyətində deyil, bunun əvəzində İranın döyüş meydanı olması üçün işləyəcək”.
Bu onun Tehranın İraqdakı nüfuzunu zəiflətməkdən ötrü İraq Kürdüstanının müstəllik haqda referendumunu dəstəkləyə biləcəyinə eyhamdır. Bunu da istisna etmək olmaz ki, Səudiyyə Ərəbistanı Suriyada İŞİD-dən azad etdikləri əraziləri tək etməyəcəyini gizlətməyən YPG (“Kürd xalq özünümüdafiə dəstələri) və PYD (“Demokartik Birlik”) dəstələrini dəstəkləyəcək. Bu isə “gələcəkdə Suriyanın bəzi ərazilərinin kürd dövlətinə birləşdirilməsinə səbəb ola bilər”.
Bakı ərəbşünası Rufiz Hafizoğlu hətta qeyd edir – “tamamilə mümkündür ki, yeni şahzadə Türkiyəni Yaxın Şərq siyasətindən sıxışdırmağın ardıcılı olacaq”.
Beləliklə, əlbəttə, Ərbil Qərbin təklif etdiyi qərarlardan birini qəbul etməsə, İraqda və İraq ətrafında yeni silahlı münaqişə yetişir. Kürdlər isə hələlik hədə gəlirlər ki, “İraq qoşunları və yaxud şiə yığma könüllüsü hazırda kürd peşmərgə qüvvələrinin nəzarətindəki mübahisəli ərazilərə, xüsusən də neftlə zəngin Kərkük şəhərinə girməyə çalışsa, müdafiə olunacaqlar”. Hələ Türkiyənin mümkün müdaxiləsini demirik. Türkiyənin “Вugun” qəzeti proqnozlaşdırır: “Yaxın Şərq dediyimiz bölgə əzablar içində tezliklə müstəqil kürd dövlətini doğura bilər”, “əsas xarici aktorların bölgə siyasəti isə 100 il əvvəl Osmanlı dövləti dağılarkən meydana çıxmış duruma gətirib, lakin kürdlərin müstəqillik əldə etdiyi duruma səbəb olmamışdı”.
Qəzet eyni zamanda qeyd edir ki, “bu gün İraq Kürdüstanının təkcə “bundan belə mən müstəqiləm” deməyi yetərli deyil. Yaxın Şərq mürəkkəb bölgədir, yeni dövlətin qurulması xeyli çətinliklərə bağlıdır”. Ərbil bu cür olduqca qəliz oyuna hazırdırmı? Hələlik duyum yaranır ki, Bərzani tələblər plankasını qaldırıb və güman etmirəm ki, müstəqillik referendumundan imtina edər. Heç olmasa, ona görə ki, “Kürdüstan adını alacaq müstəqil dövlət yaradan ilk şəxs olmaqda” tarixi fürsəti buraxmaq istəmir. Onun dünya birliyi tərəfindən tanınması məsələsi ikinci dərəcəlidir. Lakin Qərbin hazırda tutduğu mövqeyi daha incə şəkildə dəyərləndirsək, indiki tərəddüdlərə baxmayaraq, kürd dövlətinin tanınmasına gedə bilər.
Digər tərəfdən, türk ekspertlərin açıq yazdıqları kimi, Yaxın Şərqin XX əsrin əvvəlindəki geopolitik cizgiləri, yeri gəlmişkən, kürd dövlətinin yaradılması ilə yanaşı Ermənistanın başqa sərhədlərinin müəyyən edildiyi 1920-ci il Sevr müqaviləsi “dirilməyə” başlayır. Geopolitik gerçəklik elədir ki, İraq Kürdüstanının bölgə qurumundan dövlətə çevrilməsi Türkiyə kürdlərinin statusunu yüksəldir və indi Ankara və İrəvan arasındakı mövcud sərhəd rejimini dəyişə bilər. Türkiyədə bunu çox gözəl anlayaraq bildirirlər ki, İraq Kürdüstanındakı hadisələr “ölkənin milli təhlükəsizliyinə toxunur”.
Paradoks məhz bundadır ki, Kürdüstan müstəqilliyinin elan edilməsi əvvəllər ərəb dünyasında İraq ərəb dövlətinin bölünməsi kimi nəzərdən keçirilirdisə, indi bu proses İran nüfuzu ilə mübarizə bəhanəsi altında aparılır.
Daha bir məqam. Türkiyənin İraq Kürdüstanına müdaxiləsi halında bu cür aksiya ərəb dünyasında, xüsusən də Səudiyyə Ərəbistanında Tehrana yardım göstərmək kimi dəyərləndirilə bilər. Belə ki, Bərzani Türkiyə və İranı neytrallaşdıraraq incə geopolitik oyun aparır. Moskva da gec, ya tez bu istiqamətdə yerini müəyyən etməli olacaq. Bölgədə durum sürətlə dəyişilir.
Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 415
Analiz
Xəbərlər
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev Rusiyada səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
9 və 28 mayda ardıcıl qeyri iş günləri olacaq: Əmək Məcəlləsi nə deyir?
-
Yeni fırıldaq sxemi - Telegram hesabları necə oğurlayırlar...
-
Çiyələk və qaragilə ilə bağlı araşdırma: İnsan orqanizmini nələrdən qoruyur?
-
HHM bölmələrimiz döyüş atışlı taktiki təlim icra edib - VİDEO
-
Nazirdən yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Ağdaşda internet xətlərinə qənim kəsilənlər tutuldular - FOTO
-
Rayonlarda torpaq almaq neçəyə başa gəlir? - ARAŞDIRMA
-
Neçə yerdə işləyə bilərik? - VİDEO
-
Yeni virus pandemiyaya səbəb ola bilər - TƏHLÜKƏ
-
Məcnun Məmmədov Ağstafada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Gürcüstanın avtomobil bazarındakı durğunluq Azərbaycana təsir edə bilərmi? - VİDEO
-
“Yollara görə maşın hər gün ustadadır” - VİDEO
-
Şirkətlər tikinti materiallarını sığortalamaqda niyə maraqlı deyillər? - ARAŞDIRMA
-
“ABŞ Ukraynaya “ATACMS” taktiki raketləri verə bilər” - Senator Uorner
-
Bəyan edilməyən telefonlara görə cərimələnə bilərsiniz - VİDEO
-
Xalq artistinin sinə dekoltesi gündəm oldu - VİDEO
-
“Liverpul“la fəxr edirəm“ - Pep Qvardiola
-
Azərbaycanda yenidən zəlzələ ola bilərmi? - RƏSMİ
-
Yollar Zəngəzura aparır - VİDEO
-
Meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarana bilər - Sabahın havası
-
Əhaliyə ən çox hansı banklar kredit verib? – Tam siyahı
-
Türkiyədən Azərbaycana gələn mallar ucuzlaşacaq? - VİDEO
-
Aygün və Namiq toyda hərəkətləri ilə diqqət çəkdilər - VİDEO
-
Fransa şəhər meri nasist salamı verdi - VİDEO
-
“İsrail HƏMAS-a təzyiqi artıracaq” - Benyamin Netanyahu
-
Azərbaycanda un 30% ucuzlaşdığı halda, çörək niyə 11% ucuzlaşıb? – Rəsmi rəqəmlər
-
Vəfat edənlərin yığılan pullarının taleyi necə olacaq? - ARAŞDIRMA
-
Erməni postları sökülür - Qazaxın işğaldan azad edilən kəndlərindən görüntülər
-
Tarixin ən davamlı avtomobilləri - SİYAHI
-
Ukrayna Rusiyanın böyük hücumuna hazırlaşır - Zelenski qələbəyə inanır
-
Dövlət Xidməti Komitənin tenderini ləğv etdi – Səbəb bilinmir
-
Roza toy qiymətini açıqladı - 5-12 min manat (VİDEO)
-
ABŞ “son ukraynalıya qədər döyüş“ə məcbur edir - Volodin
-
Dumana görə bəzi yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Ermənilər Qazaxın 4 kəndinə gedən yolu bağladılar – Video
-
“İŞİD-lə əlaqəsi olan 36 şübhəli saxlanılıb“ - Türkiyə DİN
-
Qazaxıstanda daşqınlar: Doqquz minə yaxın şəxs evinə qayda bilmir
-
Hədəfə doğru növbəti addım: Kremlin dəyişən baxışı - TƏHLİL
-
Ərdoğan İraqa səfər edəcək: 30-a yaxın sənəd imzalanacaq
-
Bakıdan sonra ən çox fərdi sahibkar hansı regiondadır? - SİYAHI
-
“Ukrayna münaqişəsindən çıxış yolu yoxdur” - İlon Mask
-
Azərbaycanda hotellər bahalaşdı - VİDEO
-
Bugünkü imtahanda nəzarətçi köçürməyə şərait yaradıb – Rəsmi
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
“Vaşinqton Kiyevə yardımla bağlı qəti cavab alacaq” - Mariya Zaxarova
-
“Qobu park 3” yaşayış kompleksində binalar əyildi – VİDEO
TOP 10
ARXİV