|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
“İran bumeranqı” – Trampın etirazlara dəstəyi özünə qarşı çevrilə bilər
Tarix 09.01.18, 1:26 |
|
Leonid Berşidski
“Bloomberg”
08 yanvar 2018
Bu yaxınlarda İranda başlayan nümayişlər fonunda ABŞ açıq-aşkar etirazçıları dəstəklədiyini bildirib. Avropa Birliyi (AB) isə baş verənlərdən kənar qalmağa və neytralitetini qorumağa çalışıb. Fransa prezidenti Emmannuel Makron (Emmanuel Macron) hətta ABŞ-ı tərəflərdən birini dəstəklədiyi üçün tənqid edib. ABŞ-ın sərgilədiyi mövqe tərəfdalarına bəxş etdiyi mənəvi zövqə baxmayaraq, AB-nin mövqeyi daha məntiqli görünür.
İranda əvvəlcə iqtisadi, sonra rejimə qarşı etirazlar dalğasının sürətlə vüsət aldğı bir vaxtda ABŞ administrasiyası hər tərəfdən hücuma keçib. Prezident Donald Tramp (Donald Trump) Tvitterdə etirazçıları qeyd-şərtsiz dəstəklədiyini bildirib və söz verib ki, “yaxın günlərdə” ABŞ onlara kömək edəcək – bu, demək olar planlaşdırılan müdaxilə haqqında bəyanatdır. Dövlət Departamenti iki bəyanatla çıxış edib. Departament bəyanatlarında etirazçılara dəstəyini dilə gətirib və İran hökumətinin atdığı addımları pisləyib. Vitse-prezident Maykl Pens (Mike Pence) “Washington Post” qəzetində dərc etdiyi məqalədə bildirib ki, Obama (Barack Obama) administrasiyasından fərqli olaraq “bu dəfə biz susan deyilik”. Pens vurğulayıb ki, məhz Obamının müdaxilə etməməsi 2009-cu il Yaşıl inqilabın yatırılmasında İran rejiminin uğuruna səbəb olub və hazırkı administrasiyanın ritorikasını Ronald Reyqanın (Ronald Reagan) Sovet İttifaqının ünvanına səsləndirdiyi sərt tənqidlə müqayisə edib.
ABŞ Rusiyanı Amerika siyasətinə müdaxilədə ittiham etməkdə davam edir. Bunun fərqi yoxdur. Amerika demokratiyadır, İran isə repressiv, korrupsiyaya uğramış rejimdir. İstənilən halda ikili standartlar geosiyasətdə kifayət qədər geniş yayılmış haldır və onlar konkret halları qismən doğruldur. ABŞ-ın reaksiyasını praktik baxımdan nəzərdən keçirmək, onu AB-nin mövqeyi ilə müqayisə etmək daha yaxşı olardı.
Avropalı diplomatlar İran hökuməti ilə “şəffaflıq və hörmət” prinsipi əsasında əlaqə saxlayır, onu mövqeyini ifadə edərkən vətəndaşlarının hüququna hörmət etməyə çağırır. Makron ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanını “İranın ünvanına səslənən və müharibəyə səbəb ola biləcək ritorikada” ehtiyatlı olmağa, həmçinin İranla dialoqu davam etdirməyə çağırıb. AB-nin sırf öz maraqlarına xidmət etməsi (Fransa və başqa ölkələr artıq uzun müddətdir İranda iqtisadi imkanları hesablayır) ilə bağlı nəticəyə gəlmək və ya belə bir mövqenin etiraz hərəkatına ziyan vurduğunu söyləmək çox asandır. Ancaq AB-nin yanaşması kifayət qədər məntiqli görünür.
İrandan daxil olan xəbərlər və kəşfiyyat məlumatları yarımçıqdır. Lakin artıq indidən aydındır ki, mərkəzləşdirilməmiş bu etirazlar dağınıq xarakter daşıyır. İştirakçılardan bəziləri sırf iqtisadi tələblər irəli sürür. Onlar Qərb, Rusiya və Çin ilə İranın nüvə proqramı haqqında saziş imzalandıqdan sonra iqtisadi inkişafa nail olmaq və korrupsiyanı aradan qaldırmaqla bağlı söz verən prezident Həsən Ruhaninin fəaliyyətindən narazıdırlar. Bir başqaları klerikal rejimdən və əyatullah Əli Xameneinin hökmranlığından təngə gəlib.
Heç bir vahid cəbhədən söhbət belə getmir. Çünki narazı İran vətəndaşları öz aralarında razılığa gələ bilmirlər. İstəklərinə aydınlıq gətirmədən bütün etirazçıları dəstəkləmək pis nəticələrə səbəb ola bilər. ABŞ 2011-ci il Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsədə qarşı üsyanı dəstəkləyirdi. Bu da vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxarmışdı. Daha sonra Birləşmiş Ştatlar hansı qruplaşmaların dəstəyə layiq olduğunu, hansıların terror təşkilatları ilə əlaqəli olduğunu aydınlaşdırmalı olmuşdu. Eyni səhv uzun müddət Liviya, İraq və Əfqanıstanda da sabitliyin pozulmasına səbəb olub. Nəticədə bu ölkələrdəki rejimlər devrilib.
Hazırda İranda inqilabın uğurlu olması çox çətindir. ABŞ güclü üsyanı dəstəkləmək qərarının nəticələri barədə ciddi düşünməlidir. Dövlət katibi Hillari Klinton (Hillary Clinton) 2011-ci il Rusiyada parlament seçkilərdində saxtakarlığa qarşı etiraz iştirakçılarını açıq-aşkar dəstəkləmiş, bunun əvəzində Vladimir Putinin simasında qatı düşmən qazanmışdı. İndi Rusiya lideri Klintonun dəstəyini ABŞ-ın Rusiyanın daxili işlərinə müdaxiləsinə nümunə kimi göstərir. Bu da Rusiyada Putinin mövqeyini möhkəmlədib və 2016-cı ildə ABŞ-da təbliğat və dezinformasiya kampaniyasına başlamaq üçün ona təkan verib.
Əlbəttə, İran liderləri Tramp administrasiyasının onlara qarşı düşmən mövqeyi ilə bağlı xəyala qapılmayıb. Hətta ABŞ açıq şəkildə etirazçıları dəstəklədiyini söyləyənə qədər bu, belə olub. Amma indi İran rejiminin əlində “gülünc” müdaxilə adlandırdıqları sübut var. Və onlar bundan xüsusilə son bir neçə gün ərzində rejimin lehinə nümayişlərin keçirilməsinə çağırışların səsləndirildiyi bir vaxtda ölkə daxilində dəstək qazanmaq üçün istifadə edəcəklər. İstənilən halda xarici düşmənlər ittiham edilirdi. Əgər belə bir təbliğatın əlində faktiki sübut varsa, bu, sadə insanların qəlbində nifrəti daha da dərinləşdirməyə kömək edəcək və həm qısamüddətli, həm də uzunmüddətli perspektivdə repressiv rejimin devrilməsini çətinləşdirəcək.
Nə dediyimi bilirəm. Ölkəmdə kommunist rejiminin qürub etdiyi bir vaxtda anti-sovet etirazlarında, həmçinin Klintonun yöndəmsizcəsinə dəstəklədiyi 2011-ci il nümayişlərində iştirak etmişəm. Habelə 2014-cü il Ukraynada Ləyaqət İnqilabının şahidi olmuşam.
Bu üç haldan ikisində etirazçılar istəklərinə nail ola biliblər və onlara xaricdən heç bir kömək lazım olmayıb. İnsanlar həqiqətən son həddə çatanda bütün qəzəbləri ilə qiyama qalxırlar, onları vahid məqsəd birləşdirir və onlar möcüzəvi bir şəkildə öz istədiklərini əldə edə bilirlər. Zeppelin buzu və tualet kağızının çatışmazlığı sovet rejiminin süqutunda Reyqanın (Ronadl Reagan) bütün nitqlərindən daha əhəmiyyətli amil olub. ABŞ-ın dəstəyi deyil, məhz Ukraynanın düz sərhədlərində, yaxınlığında yerləşən AB-nin rahat cəlbediciliyi ölkənin tarixi seçimini müəyyənləşdirib.
2011-ci il Moskvada etirazların müvəffəqiyyətsizliyə məruz qaldığı halda biz rejimi devirmək üçün kifayət qədər güclü və qərarlı davranmadıq. Ancaq Dmitri Medvedyevin prezident olduğu dövrdə hökumət təzyiq altında kompromisə gedə bilərdi. Bunun əvəzinə Klintonun yöndəmsiz müdaxiləsi Putini özünü mümkün dövlət çevrilişindən maksimum qorumağa səbəb oldu. Bu, ən azından mühacirət etməyən bütöv bir nəsil üçün əldən çıxmış imkanlarla yadda qaldı.
Etirazlar mərhələsində heç bir xarici dəstəyə ehtiyac yoxdur. İnqilab uğurla başa çatdıqdan sonra isə güclü, yaxşı planlaşdırılmış yardıma ehtiyac var. Belə olduğu halda Qərb dəyərləri həqiqətən fayda gətirəcək, onların opponentlərinə isə təbliğat vasitəsilə xal qazanmaq daha çətin olacaq. Bundan başqa, Qərb analitiklərinə etiraz hərəkatının müxtəlif və qismən gücsüz liderlərindən baş açmaq yerinə post-inqilab hökumətinin fəaliyyət qabiliyyətini başa düşmək daha asandır.
Hələlik Qərbin edə biləcəyi ən yaxşı iş Tehranı legitim etiraz aksiyalarını yatırtmaq üçün güc tətbiq etməkdən yayındırmaqdır. Ölkə xaricində ola-ola etiraz hərəkatının uğurunu təmin etmək qeyri-mümkündür. Hətta İran əhalisi rejiminin devrilməsi üçün kifayət qədər qəzəb və qətiyyət nümayiş etdirsə belə, ABŞ səbirli olmalı və yalnız İran vətəndaşları gələcək planları ilə bağlı müstəqil qərar verdikdən sonra öz kömək əlini uzatmalıdır. Sadiq dostlar məhz belə qazanılır. (Xpressa)
Xəbərin oxunma sayı : 142
Analiz
Xəbərlər
-
Uşaqlara pulsuz verilən dərman bir aydır gömrükdə saxlanılır - FOTO
-
“Aİ-nin Ermənistandakı missiyası NATO missiyasına çevrilir” – Lavrov
-
İsrail Suriya ordusunun mövqelərini bombaladı: 40-a yaxın hərbçi ölüb - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? – 3 günlük rəsmi məzənnə açıqlandı
-
“ABŞ-nin müəyyən bəyanatları və addımları bizi məyus edir” - Hikmət Hacıyev
-
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Saxta avtoehtiyat hissələri bazarı bürüyüb? - VİDEO
-
Dünyada ilin ən yaxşı avtomobilləri açıqlanıb - SİYAHI
-
Göytəpə meşəsində “soyqırım“: 20 gündə minlərlə ağac kəsilib (VİDEO)
-
“AzSığorta” kiçilir: əməliyyatlar zərərlə icra olunur
-
İpoteka kreditləri üzrə şərtlər yüngülləşdirilsin - Deputat
-
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
-
Vüsalə Mənsimova Mübariz və Mais Mənsimovları məhkəməyə verdi
-
3 dərəcə şaxta, qar, güclü külək - Sabahın havası
-
Cəza sərtləşdirildi: bu şəxslər 2500 manat cərimələnəcək
-
Bu şəxslərin maaşları artırılır - MƏBLƏĞ
-
Moskvadakı terroru kim maliyyələşdirib? - İstintaq Komitəsi açıqlama yaydı
-
Kommunal xidmətlərlə bağlı dəyişiklik - QƏRAR
-
Üçqat dünya çempionumuzun cinayət işi: 185 mini kim mənimsəyib?
-
Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı
-
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə vermədi? - Rəsmi açıqlama
-
Qazaxıstandan öz vətəndaşlarına çağırış: “Odessa və Xarkov vilayətlərini tərk edin”
-
Azərbaycan xaricdən ət alışını artırıb: Ən çox nə idxal edirik? - CƏDVƏL
-
Yevlaxda dəmiryol xətti ilə kəsişən yol xəbərdarlıq edilmədən bağlanıb? - FOTO
-
Avtomobili ağ və qırmızı olmayanlar nə etməlidir? - AÇIQLAMA
-
İsrail Hələbə hava zərbələri endirib - 36 Suriya hərbçisi həlak olub
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 21 məsələ var
-
NK qərarından sonra kütləvi satış başladı: Minlərlə “Prius”un aqibəti necə olacaq? - FOTO
-
1,2 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan iş adamı azadlığa buraxıldı - 7 il cəza almışdı
-
NATO Ukraynaya ciddi dəstək verməlidir - Latviya XİN başçısı
-
Dünyanın ən bahalı altı futbolçusu: Siyahıda Mbappe yoxdur
-
Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin fırlanma sürətini dəyişib - Görünməmiş TƏHLÜKƏ
-
Yaponiyadan texnoloji yenilik: Yuyula bilən smartfon istehsal edildi
-
Bazarlarda hansı meyvə-tərəvəzlərə tələbat artıb? - VİDEO
-
“ABŞ-nin NATO-dan çıxması məsələsi gündəmə gələ bilər” - Bolton
-
Jurnalist İdrak Camalbəyli Kiyevdə vəfat edib
-
Konqoda altı milyona yaxın insan evlərini tərk edib - SƏBƏB
-
Ər və arvada verilmiş hədiyyələr boşanma zamanı geri alına bilərmi? - VİDEO
-
İlon Mask müğənni sevgilisindən ayrıldıqdan sonra depressiyaya düşüb? - FOTO
-
Azərbaycan əhalisinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
TOP 10
ARXİV