|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Ukrayna analitiki Ankaranın Kiyevə “atdığı”nı yazdı:“Bizə təntənəylə tomos təqdim etdi, qaz qovşağı və milyardları özünə götürdü” – Araşdırma
Tarix 06.12.18, 23:45 |
|
Aleksey Kuş
112.ua (Ukrayna), 05.12.2018
Yüksək keyfiyyətli dövlət menecmenti möcüzələr yaradır: qaz qovşağı roluna heç vaxt iddia etməyən ölkələr buna çevrilir. Kimsə iyirmi il qabaq desəydi ki, Türkiyə qaz qovşağına və Rusiya qazının Avropaya ən böyük tranzitçisinə çevriləcək, çoxları bu gümanı “Min bir gecə” düzümündən növbəti nağıl sayardı…
Ukraynanın QNS-i (qaz nəqli sistemi-red.) magistral qaz borularının yüksək buraxılış qabiliyyəti və Avropanın fəal həcminin üçdə birini təşkil edən təbii qazın yeraltı anbarlarıyla o zaman bu qədər sarsılmaz sayılırdı. Amma o vaxtdan bəri “boru” vasitəsilə bizdə daha kimlər qazanmayıb. Ukrayna gerçəkliklərində “qazdan” qazanc “mavi göz”dəki həqiqət kimidir: “qaz tarlası” nisbətən qısa dönəmdə Azov dənizinin Ukrayna və RF-nin daxili suları kimi tanınması və eləcə ucuz tranzit kimi siyasi güzəştlərlə “satın alınan” təkcə ucuz enerji resurslarının qiymətindən başqa bir neçə oliqarx qrupu yetişdirməkdən savayı nə dövlətə, nə də adi adamlara nəsə verib.
Amma Türkiyədə dövlət menecmenti “qovşaq” möcüzələri yaradırsa, Ukraynada bizim “elitalar” bundan az olmayan, iqtisadi antiutopiyanın nadir örnəkciyi kimi baxılması mümkün olan fantastik “antimöcüzələr” rəqsləndirirlər. Antiutopiyanın sinonimlərindən birinin “kakotopiya” (şər ölkə-red.) olduğunu yada salsaq, onda hər şey öz yerini tutur.
Həm QNS-in, həm də YQA-ların (yeraltı qaz anbarı-red.) nadir rəqabət imkanlarına baxmayaraq, məhv olmasa da, “pas tutduğu” bir zamanda biz bu “kakotopiya”da hərfi mənada batırıq. Belə bir tranzit potensialını söndürərək qovşaq ölkədən dalan ölkəyə çevrilmək – bunun üçün də görkəmli idarəçilik istedadı, ya da qeyri-adi acgözlük gərəkdir.
Bəs təmtəraqlı limanlar?
2017-də Türkiyədə qazın işlənməsi il boyunca 16%-i aşmaqla 53 milyard kubmetr çoxalaraq ən yüksək tarixi nöqtəyə çatıb. Bu tendensiya bundan sonra da saxlanacaq, axı iqlim dəyişikliyi və su ehtiyatlarının azalması üzündən ölkədə hidroenergetika imkanları kiçilir və elektrik almaq üçün qaz yandırmaq gərəkdir.
Tədarüklərin şaxələndirilməsi baxımından, haradasa, 25 milyard kubmetr RF-nin payına düşür. Qalan tədarükləri o cümlədən Azərbaycan və İran bağlayır. Bundan başqa, Türkiyə Əlcəzair və Nigeriyadan dəniz yoluyla sıxılmış qaz tədarükünü yoluna qoyub.
Türkiyə gələn il “Mavi axın”dan əlavə öz adıyla axın da əldə edəcək. “Türk axını”nın iki qanadının inşası 7 milyard avro dəyərləndirilir, bu QNS-in yekun buraxılış bacarığı ildə 30 milyard kubmetrdən yuxarı olacaq.
“Qazprom”un proqnozlarına görə, “Türk axını”nın inşasının tam başa çatması qaz borusunun qurudakı hissəsinin istismara veriləcəyi 2019-cu ildə baş tutacaq. Tranizitin dəniz hissəsi lap bu günlərdə vaxtından qabaq başa çatıb və RF və Türkiyə başçıları tərəfindən təntənəylə “qəbul edilib”.
“Qazprom”un dəyərləndirdiyinə görə, “Türk axını”nın birinci qanadı qazın Türkiyə bazarına tədarükü, ikincisi isə qazın Cənubi Avropaya – Bolqarıstan, Serbiya, Yunanıstan, İtaliyaya tədarükü üçün işləyəcək. Bundan savayı, işlək olan “Mavi axın” da Türkiyənin tələbatını ödəyəcək.
Beləliklə, türklər gözümüzün qabağında yarış iştirakçılarınım zeytun yağıyla gen-bol yağlandığı “gürəş” milli güləşi qaydasınca həm şərqli, həm də qərbli qonşularına qarşı incə bir kələk işlətdi. Sanki AB və Rusiyanın qəliz geopolitik kombinasiyaları şəraitində türklərin tutacağı heç nə yox idi. Amma yox, yekəpər rəqiblərin “gövdə”sindən yapışıb onları “kürəyini yerə qoydular”.
Rusiyalılar başlanğıcda Rusiya qazının Anapadan (RF) Varnaya (Bolqarıstan) və sonra Balkanlara və Mərkəzi Avropa ölkələrinə tədarük marşrutunu açmalı olan “Cənub axını” layihəsinin inşasını gözdən keçirirdilər. Amma dolayı cənub yolunun bəxti şimaldakından xeyli az gətirdi. Onun startı 2014-cü ildə gözlənilirdi və Ukraynada savaş, habelə Krımın ilhaqı rusiyalıların planını tam pozan dırmıq oldu. Sofiyada bolqarların iniltisinə baxmayaraq, “Cənub axını”nın dondurulması Brüsselin Kiyevə doğru siyasi avansına çevrildi. Bundan savayı, Tranzit və qaz satışı funksiyalarının bölünməsini nəzərdə tutan Üçüncü energetika zərfiylə “Qazprom”un boğazından yapışdı. Axı RF bütün dolayı qaz borularını praktik olaraq öz puluna çəkir.
“Qazprom” indi Avropa ölkələrində qeydə alınan törəmə treyder qrurumları yaratmaqla bu normativ suqsvanqdan yan keçir. Amma bu, türklərlə baş tutmayıb. Ərdoğan rusiyalılara öz siyasi protektoratını və canlandırılmış “Cənub axını”nın Türkiyə variantının hətta Ukraynada durumun kəskinləşəcəyi halda da bağlanmayacağı zəmanətini təklif edib. Türkiyə lideri əvəzində, şərti deyilsə, “təkcə” yeni QNS “bağışlamağı” deyil, həm də Rusiya qazının AB bazarına tranzit profisit pay tədarükünə eksklüziv verməyi tələb edib.
“Qazprom” bu tranzit modelində qazı yalnız AB sərhədinədək tədarük edir, avropalılar isə qazın yeni QNS-dən götürülməsi yolu və mexanizmini artıq Türkiyə tərəfiylə birgə müəyyən edirlər. RF bu qayda ilə son dərəcə özəl olsa da, Üçüncü enerj zərfinin tələblərini yerinə yetirir, Türkiyə isə on milyardlarla kubmetr gücü olan qaz qovşağı qurmaq üçün ideal texniki çıxış şərtlərini asanlıqla əldə edir. Təbii ki, perspektivdə.
Bu tranzit sxemi Moskva üçün ona görə yaxşıdır ki, bir yandan, cənubda dolayı magistral tranzit marşrutlarıyla Ukrayna QNS-ini faktiki gücdən salır, o biri yandan isə Vaşinqtonun sanksiya tələblərinə “yox” deyə biləcək Ankaranın simasında tranizt tərəfdaşı qazanır.
Beləliklə, Türkiyədə Krımın ilhaqının tanımamaq və İstanbulda təntənəylə tomos təqdim etməkdə hər sayaq dəstək yoluyla Ukrayna hökumətinin başının altına yastıq qoyunca türklər daha bayağı və daha az ruhsal öyüdlə, yəni Ukraynada qaz qovşağının yarısını atüstü yerə basdıraraq, haradasa, ildə bir milyard dollarlıq tranzit üstünlüyünü Kiyevdən “gəmirməklə” uğraşıblar.
Azərbaycanın Şahdəniz yatağından Cənub Qaz Dəhlizi deyilən yeni qaz marşrutunun işə salınması perspektivini də bura əlavə edək və Türkiyənin qaz qovşağı pazlı tam formalaşacaq…
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 310
Analiz
Xəbərlər
-
Azərbaycanda 22 yaşlı oğlan qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb - RƏSMİ
-
20 min manat borca görə qəssab HƏBS EDİLDİ
-
Deputat nazirliyin fəaliyyətini tənqid etdi: “Özündən qanun düzəldib...”
-
Azərbaycanda marketlərdə 19 manata satılan kərə yağı Rusiyaya 9,6 manata ixrac edilir – RƏSMİ
-
Hal şahidləri əvəzinə videoçəkiliş: İXM-ə dəyişiklik edilir
-
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır - RƏSMİ
-
Megastore və Hiperstore-nin saxta rəqabət oyunları - Onları külli miqdarda cərimə gözləyir...
-
Dövlət Xidmətinin vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır - BU QƏDƏR
-
Saxlanılan tiktokerlər nə edirmişlər? - ARAŞDIRMA
-
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Yeni qanun
-
“Ukraynaya dəstək artırılmalıdır“ - Donald Tramp
-
Naxçıvanda 120 milyon manatdan çox maliyyə pozuntusu - Bəzi materiallar DTX-yə göndərilib
-
Bakıda evdə partlayış: Ölən var
-
Fransanın növbəti diplomatları Azərbaycandan qovulub - “Observer Online“ yazır
-
“Ən çox ciddi nöqsan sahəsi satınalmalar və tender fəaliyyətidir“ - Deputat
-
Xocavənddə fermada xeyli sayda partlayıcı qurğu və maddə aşkarlanıb - FOTO
-
“Putin indi Finlandiyaya fokuslanıb“ - Von der Leyen
-
Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlimdə - VİDEO
-
Hər 100 manatdan 51 manatı ərzağa xərclənir – 3 ayda yeyib-içməyə 7 milyard xərclənib
-
Rusiyada kütləvi tədbirlər ləğv edildi - 1 mayda yürüşlər və 9 may paradı olmayacaq
-
Ağdərə-Ağdam avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTO/VİDEO
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 14 məsələ var
-
Güclü maqnit qasırğası gözlənilir: Ən təhlükəli günlər açıqlandı
-
Hansı hallarda qonşulara vurulan zərəri sığorta şirkəti ödəyir? - ARAŞDIRMA
-
Şəmkirdə yerin altından tapılan saraydan GÖRÜNTÜLƏR - VİDEO
-
Rusiya Ukraynaya aviazərbələr endirib - Ölən və yaralananlar var
-
“Bu yaxınlarda parlament seçkisi olacaq” - Deputat
-
Xocalı aeroportu Azərbaycanın nəzarətinə keçir - VİDEO
-
Orta məktəblər üçün olan dərsliklər yenilənir? - VİDEO
-
Yaylaqda vəzifəli şəxs çobanın arvadına sataşdı - Qətlin TƏFƏRRÜATI
-
Kosmik silahlara malik ölkələr - Siyahıya ABŞ başçılıq edir
-
Sülhməramlılara məxsus hərbi texnikalar qatarlarla Rusiya yolunda - VİDEO
-
Dubayda su altında qalan avtomobillər Azərbaycana gətirilə bilər - İDDİA + VİDEO
-
Qayalar yarılaraq Kəlbəcərə qaz xətti çəkilir - VİDEO
-
Verilən bütün vədlər hər zaman yerinə yetirilir
-
Həbsxanada evlənən müğənni: “Heç kimin bacarmadığını etmişəm“
-
Arda Güler üçün rəsmi təklif gəldi:“Sevilya”nın heyətində oynayacaq?
-
“NATO ölkələri Ukraynanı altı “Patriot” sistemi ilə təmin edə bilər” - Şolts
-
Qobustanın problemlərlə dolu kəndi: “Burada beş-altı adam qalmışıq”
-
Bakıda məmur olmaq istəyən qadına qarşı DƏLƏDUZLUQ
-
“Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişə təhlükəsi mövcuddur” - Quterreş
-
Binə sakini: “Elə bil Somalidə yaşayırıq”
-
Keçmiş məmur 43 milyon manat dəyərindəki əmlaklarını geri almaq istəyir - MƏHKƏMƏ
-
Röya Ayxan ailə quracaq - Toya hazırlaşır (VİDEO)
-
Dövlət məktəblərində servis xidməti yaradılır? - RƏSMİ + VİDEO
-
Rusiya sülhməramlılarına vida: Ermənistan yeni şəraiti necə dəyərləndirəcək? - FOTO
-
“ABŞ və müttəfiqləri İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edir“ - Bayden
-
“Dönər bıçağı ilə atamın ayağını kəsəcəyini dedi” - TƏFƏRRÜAT
-
Uşaqlar neçə yaşdan sonra idmanla məşğul olmalıdırlar? - VİDEO
-
Aqrar sektorun dayanıqlı inkişafına mühüm töhfə
-
Azərbaycana minik avtomobilləri hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Siyahı
-
“Rabitəbank” kiçilir: 70 milyon geri çəkilib
-
Vergi ödəyicilərinin nəzərinə - VİDEO
-
Türkiyənin 14 əyalətində FETÖ əməliyyatı - 60 şübhəli şəxs saxlanıldı
-
Bakıda narkokuryerdən beş kiloqram narkotik götürülüb - VİDEO
-
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı, direktoru təyin edildi - FOTOLAR
-
Üç rayonda ağaclar qanunsuz kəsilib - Təbiətə 13 min manatdan çox ziyan dəyib
-
Əfv olunanlar arasında niyə qadınlar azdır? - Komissiya üzvündən açıqlama
-
Rəqsanə İsmayılovanın əmlaklarına həbs qoyulub? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Qubad İbadoğluya yekun ittiham elan edildi - İstintaq bitir
-
“Azərbaycan satıcısı hələ də əlini lazımi şəkildə yuya bilmir” - Qoşqar Təhməzli
-
“Xalq Bank”ın kapitalı 8%-dən çox azalıb - Kredit və depozit portfeli kiçilib
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir“ - Rusiya XİN
-
8 min manatlıq spirtli içki oğurladı, saxlanıldı - VİDEO
-
Avtomobillərin şüşəsini tündləşdirmək neçəyə başa gəlir? - VİDEO
-
Regionların inkişafı dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsasıdır
-
Keçid balları qaldırılır? - VİDEO
-
Baş nazirdən motosikletlərlə bağlı QƏRAR
-
“Azərbaycanlıların Ermənistana qaytarılması üçün böyük həcmdə işlər görülməlidir“ - Zaxarova
-
Polis qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirilən tədbirlərlə 21 əcnəbini saxlayıb - VİDEO
-
Bakının Türkan qəsəbəsindəki məhəllədə 30 ildir qaz yoxdur - VİDEO
-
Şirvan kanalının əhəmiyyəti göz önündə olacaq
-
Təhsil Nazirliyi tender keçirmədən 2 milyonu Ramiz Mehdiyevin oğlunun şirkətinə verdi – Təfərrüat
-
“Ermənistana yalnız Qərbin əlində alət rolu verilir” - Zaxarova
-
345 məktəbdə yoxlama aparıldı - 55 nəfər işdən çıxarıldı
-
İcra Hakimiyyətindən narazı qalan fermer söyüş söydü - Həbs edildi
-
Türkiyə-Rusiya Monitorinq Mərkəzi də bağlanır - Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi
-
Azərbaycan “Laçın” hücum təyyarələrini havaya qaldırdı - VİDEO
-
Bu il I siniflərə qəbulda tətbiq olunacaq YENİLİKLƏR - RƏSMİ
-
Sabah Bakıda 27 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
40-a yaxın bağça müdiri işdən çıxarılıb: 200-nə töhmət verilib
-
“Victory Construction Group“ MMC məhkəməyə verildi - Öhdəliyi yerinə yetirmədiyinə görə
-
“Amaras monastırında monitorinqlər aparılıb” - Dövlət Xidməti
-
Bakıda viza fırıldağı - Şirkət rəhbərlərinə cinayət işi açıldı
-
Prezident yeni nazir müavini təyin etdi - Foto + DOSYE
-
Şəxsiyyət vəsiqələri ilə bağlı yenilik - VİDEO
-
Azərbaycanlı aktrisa yeni sevgilisi ilə görüntüləndi - FOTO/VİDEO
-
Rusiyada işləyən azərbaycanlıların nəzərinə: Rus dili imtahanında dəyişikliklər olacaq
-
“Başlıbel sakinləri kütləvi şəkildə qətlə yetirilib, bəziləri diri-diri yandırılıb“ - Ombudsman
-
Aytən Səfərovanın keçirdiyi qəza ilə bağlı yeni detallar - Günah kimdə olub? + VİDEO
-
“Rusiya qalib gələrsə, Üçüncü Dünya müharibəsi başlayacaq“ - Ukraynanın Baş naziri
-
Bakıda bu ərazini də sökürlər - Mülkiyyət sahibləri narazıdır + VİDEO
-
Antarktidanın sirləri üzə çıxdı: İnanılmaz kəşf
-
Lənkəranda məktəbli qıza atasının dostu təcavüz etdi: “Anana oxşayırsan...”
-
“Çin ABŞ-ni məğlub etmək üçün ordu yaradır“ - Amerikalı nazir
-
Təlim zamanı sürücüyə yazılan cəriməni kim ödəməlidir? - VİDEO
-
İsrail Pasxa bayramından əvvəl İrana cavab verməyəcək - ABC
-
Bakı-Quba yolunda bildirişsiz dairə təhlükə mənbəyinə çevrilib - VİDEO
-
Yenidən qurulan Qarabağdan son görüntülər - VİDEO
-
Başlıbel qətliamından 31 il ötür
-
Bu gün instaqramda olanlar - Fotolar
-
“Real“dan zəng gələndə iki dəfə fikirləşmədim“ - Cud Bellingem
-
“Türkiyə olaraq üçüncü ölkələrin öz münaqişələrini bölgəyə gətirməsini istəmirik” - Hakan Fidan
-
Paytaxt sakinini həkim yox, texniki işçi əməliyyat edib? - Ağılasığmaz İDDİA
-
Bayden Trampı geridə qoydu - SORĞU
-
Urmiya gölünün son peyk görüntüsü - FOTO
-
Sosial şəbəkələrdə satılan soyuq silahlarla bağlı DİN-dən açıqlama - VİDEO
-
Pakistanda güclü yağışlar: Ölənlərin sayı 65-ə çatıb
-
Rusiyadan gətirilən dondurulmuş toyuq məhsulunda salmonella aşkarlandı - AQTA
-
Bir, üç və beş qəpiklərdən istifadə hansı səviyyədədir? - SORĞU + VİDEO
-
Azərbaycanda ucuzlaşan ərzaq məhsulları hansılardır? - VİDEO
-
MN-dəki doqquz milyonluq mənimsəmə ilə bağlı növbəti MƏHKƏMƏ
-
Rusiya parlamentinin komitə sədrinin müavini: “Hazırda Qarabağda sülhməramlılar lazım deyil”
-
İran vətəndaşı tərəfindən narkokuryerliyə cəlb olunan dəstə üzvü ələ keçdi - VİDEO
-
Bu halda Rusiyaya qalib gəlmək şansımız yoxdur - Zelenski
-
Vüqar Qurbanov işdən çıxardığı müavinə yeni vəzifə verdi - FOTO
-
Xiyarın qiyməti dəyişməyib, pomidorun qiyməti 4,3% bahalaşıb – Rəsmi
-
Ceyhun Bayramov AQEM-in baş katibi ilə görüşüb - FOTO
TOP 10
ARXİV