|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
ABŞ Qazaxıstanda hakimiyyətin ötürülməsinə necə baxır ?- Qarşıdakı 12 ay həlledici olacaq – Təhlil
Tarix 21.03.19, 20:27 |
|
Lyuk Koffi
The National Interest (ABŞ)
Enerji resursları Qərbi Avropaya Rusiyanın neft və qazından təhlükəli asılılığı aradan qaldıra bilməkdə yardım edəsi bölgəni təsəvvür edin. İndi isə təsəvvür edin ki, Rusiyanın həmin bu bölgəyə təftişçi iddiaları var, Çin orada öz iqtisadi nüfuzunu gücləndirir… Amerika siyasətçiləri isə ona sadəcə etinasız yanaşırlar.
Bu hansısa xəyali bölgə deyil. Mərkəzi Asiyadır. Qazaxıstan onun mərkəzində yerləşir və son dönəmlər orada baş verən siyasi hadisələr Vaşinqtonda təşviş doğurmalıdır.
Qazaxıstan iqtisadiyyatı zəifləyib və bu prezident Nursultan Nazarbayevə çox böyük siyasi gərginlik gətirir. O, bir neçə ay qabaq öz kabinetini iqtisadiyyata bacarıqsız rəhbərlik etməkdə ittiham edərək açıq tənqid edib, martın sonunda isə tam mənasıyla kabinet üzvlərini istefa verməyə vadar edib.
Bu radikal qərarın həqiqi motivləri o qədər də aydın deyil. Ola bilsin, Nazarbayev, sadəcə, bir çox qazaxların yaşadıqları əsaslı siyasi və iqtisadi narazılıqlara hay vermək qətiyyəti sərgiləyib.
Bundan savayı, 2020-də Qazaxıstanda növbəti prezident seçkiləri keçirilməlidir. Nazarbayevin 78 yaşı var və ölkə 27 il qabaq müstəqillik əldə edəndən bəri onun prezidentidir. Çoxları onun bir də seçiləcəyinə şübhə edir. İstisna deyil ki, Nazarbayev daha bacarıqlı, habelə ona və ailəsinə sadiq yeni nazirlər kabinetini bu səbəbdən təyin etməyi kəsdirib. Əlbəttə, bu habelə ona işarə edə bilər ki, Nazarbayev hakimiyyəti qəsb etməyə və öz ailəsinin onsuz da önəmli iqtisadi və siyasi nüfuzunu daha da gücləndirməyə çalışır.
Kabinetin istefa səbəbləri hər necə olur-olsun, bundan sonra nələr olacağı daha mühümdür.
Siyasi qarışıqlıq Pekinə, ya Moskvaya Astanaya təsiri gücləndirmək imkanı verə bilər. Qazaxıstan Amerikanın Əfqanıstandakı qoşunlarını təchiz etdiyi önəmli nəqliyyat dəhlizi olduğundan isə belə bir qarışıqlıq ABŞ-ın bu ölkədəki fəaliyyətinə birbaşa və dolayı təsir göstərə bilər. ABŞ və Qazaxıstan 11 sentyabrdan sonra ekstremizmə qarşı birgə mübarizə aparır. Amma Qazaxıstan daxili çəkişmələrə cəlb olunsa, artıq mühüm geopolitik problemlərin həllinə faydalı təsir göstərə bilməz. Məsələn, Qazaxıstan Əfqanıstandakı qəliz problemlərin həllinə təkcə nəqliyyat yolları təqdim etməklə deyil, həm də BMT-də dost mövqeyi tutmaqla tənzimləməyə yardım edir.
O habelə məqsədi Suriyada vətəndaş savaşının dayandırılmasından ibarət olan “Astana prosesi”nə başçılıq edir. Bu səylər hələlik heç nəyə gətirməyib, amma fərq etməz, Qazaxıstan tərifə layiqdir.
Bundan başqa, Qazaxıstanın nüvə silahının yayılmamasına diqqətli marağı Koreya yarımadasının nüvəsizləşdirilməsi üzrə Tramp administrasiyasının səylərinə tam uyğun gəlir.
Amerika bu səbəblərdən Qazaxıstanda iqtisadi və siyasi dayanıqlığın saxlanmasında maraqlı olmalıdır. Heç bir şübhə yoxdur ki, bu ölkənin təsirli islahatlara son dərəcə ehtiyacı var.
Son illərdə orada dövlət idarəçiliyində müsbət dəyişikliklər baş verir, amma ölkə hökuməti qabaqkı kimi fəal siyasi müxalifətin, ifadə azadlığının və müstəqil KİV-lərin varlığıyla barışmaq istəmir. Birləşmiş Ştatlar Qazaxıstanın dostu olmaqla bunu ona göstərərək elə etməlidir ki, Astana bu tənqidi ədalətsiz adlandıraraq qeyd etməsin.
Aydındır ki, Qazaxıstan siyasi dəyişikliklər dönəminə girib və hakimiyyətin Nazarbayevdən varisə ötürülməsi müddəti tədricən yaxınlaşır. Amma bu hakimiyyət ötürülməsi qanuni olacaqmı?
Siyasi və iqtisadi hakimiyyətin qanunsuz qəsbi bu ölkədə bu gün keçirilən bütün islahatları heçə aparar. Habelə yatırımçıları hürküdər, Qazaxıstanın iqtisadi bəlalarını dərinləşdirər və onun beynəlxalq nüfuzuna ciddi ziyan vurar.
Lakin nəzərə almaq önəmlidir ki, dövləti vicdanla yönəltməyə yol uzundur və bunu bir günə keçmək olmaz. ABŞ-ın keçmiş müdafiə naziri Donald Ramsfeld Mərkəzi Assiyada demokratiyanın inkişafından danışaraq qeyd edib: “Onların hansı yöndə hərəkətləndiyini soruşmaq önəmlidir. Daha azad siyasi sistemə doğrumu gedirlər, ya geri hərəkət edirlər?”
Qazaxıstan 1991-də Sovet İttifaqından müstəqillik əldə edərək bütünlükdə demokratik trayektoriya ilə düzgün yöndə hərəkət edir, amma bunu bəzən ilbiz sürətilə edir. Ancaq Qazaxıstan seçkilər astanasında demokratiyadan geri çəkilmək riskinin tam gerçək olduğu siyasi yolayrıcına çıxıb.
Tramp administrasiyasının mili təhlükəsizlik strategiyasında deyilir ki, ABŞ “Mərkəzi Asiya ölkələrinin rəqib dövlətlərin dominantlığına qarşı möhkəm durması, cihadçılar yuvasına çevrilməməsi və islahatları başda tutmasına” can atır.
Birləşmiş Ştatlara iqtisadi, hərbi, energetik və dövlət məsələlərində özünü bölgə lideri kimi göstərən sabit, müstəqil Qazaxıstan gərəkdir.
Qazaxıstanın belə keyfiyyətləri sərgiləmək və demokratiyanın məsuliyyətli inkişafı və hətta Mərkəzi Asiyada da dividend gətirdiyini bütün dünyaya göstərmək imkanı var. Nursultan Nazarbayevin çağdaş Qazaxıstanın böyük qurucu atası kimi tarixə düşmək şansı var. Məsələ bundadır ki, o bu imkandan yararlanacaqmı, ya ailəsiylə birgə daha çox hakimiyyət ələ keçirməyə can atacaq?
Sıradakı 12 ay son dərəcə önəmli olacaq. Və Amerika baş verənləri diqqətlə izləməlidir.
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 184
Analiz
Xəbərlər
-
Həbsxanada evlənən müğənni: “Heç kimin bacarmadığını etmişəm“
-
Arda Güler üçün rəsmi təklif gəldi:“Sevilya”nın heyətində oynayacaq?
-
“NATO ölkələri Ukraynanı altı “Patriot” sistemi ilə təmin edə bilər” - Şolts
-
Qobustanın problemlərlə dolu kəndi: “Burada beş-altı adam qalmışıq”
-
Bakıda məmur olmaq istəyən qadına qarşı DƏLƏDUZLUQ
-
“Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişə təhlükəsi mövcuddur” - Quterreş
-
Binə sakini: “Elə bil Somalidə yaşayırıq”
-
Keçmiş məmur 43 milyon manat dəyərindəki əmlaklarını geri almaq istəyir - MƏHKƏMƏ
-
Röya Ayxan ailə quracaq - Toya hazırlaşır (VİDEO)
-
Dövlət məktəblərində servis xidməti yaradılır? - RƏSMİ + VİDEO
-
Rusiya sülhməramlılarına vida: Ermənistan yeni şəraiti necə dəyərləndirəcək? - FOTO
-
“ABŞ və müttəfiqləri İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edir“ - Bayden
-
“Dönər bıçağı ilə atamın ayağını kəsəcəyini dedi” - TƏFƏRRÜAT
-
Uşaqlar neçə yaşdan sonra idmanla məşğul olmalıdırlar? - VİDEO
-
Azərbaycana minik avtomobilləri hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Siyahı
-
“Rabitəbank” kiçilir: 70 milyon geri çəkilib
-
Vergi ödəyicilərinin nəzərinə - VİDEO
-
Türkiyənin 14 əyalətində FETÖ əməliyyatı - 60 şübhəli şəxs saxlanıldı
-
Bakıda narkokuryerdən beş kiloqram narkotik götürülüb - VİDEO
-
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı, direktoru təyin edildi - FOTOLAR
-
Üç rayonda ağaclar qanunsuz kəsilib - Təbiətə 13 min manatdan çox ziyan dəyib
-
Əfv olunanlar arasında niyə qadınlar azdır? - Komissiya üzvündən açıqlama
-
Rəqsanə İsmayılovanın əmlaklarına həbs qoyulub? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Qubad İbadoğluya yekun ittiham elan edildi - İstintaq bitir
-
“Azərbaycan satıcısı hələ də əlini lazımi şəkildə yuya bilmir” - Qoşqar Təhməzli
-
“Xalq Bank”ın kapitalı 8%-dən çox azalıb - Kredit və depozit portfeli kiçilib
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir“ - Rusiya XİN
-
8 min manatlıq spirtli içki oğurladı, saxlanıldı - VİDEO
-
Avtomobillərin şüşəsini tündləşdirmək neçəyə başa gəlir? - VİDEO
-
Regionların inkişafı dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsasıdır
-
Keçid balları qaldırılır? - VİDEO
-
Baş nazirdən motosikletlərlə bağlı QƏRAR
-
“Azərbaycanlıların Ermənistana qaytarılması üçün böyük həcmdə işlər görülməlidir“ - Zaxarova
-
Polis qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirilən tədbirlərlə 21 əcnəbini saxlayıb - VİDEO
-
Bakının Türkan qəsəbəsindəki məhəllədə 30 ildir qaz yoxdur - VİDEO
-
Şirvan kanalının əhəmiyyəti göz önündə olacaq
-
Təhsil Nazirliyi tender keçirmədən 2 milyonu Ramiz Mehdiyevin oğlunun şirkətinə verdi – Təfərrüat
-
“Ermənistana yalnız Qərbin əlində alət rolu verilir” - Zaxarova
-
345 məktəbdə yoxlama aparıldı - 55 nəfər işdən çıxarıldı
-
İcra Hakimiyyətindən narazı qalan fermer söyüş söydü - Həbs edildi
-
Türkiyə-Rusiya Monitorinq Mərkəzi də bağlanır - Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi
-
Azərbaycan “Laçın” hücum təyyarələrini havaya qaldırdı - VİDEO
-
Bu il I siniflərə qəbulda tətbiq olunacaq YENİLİKLƏR - RƏSMİ
-
Sabah Bakıda 27 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
40-a yaxın bağça müdiri işdən çıxarılıb: 200-nə töhmət verilib
-
“Victory Construction Group“ MMC məhkəməyə verildi - Öhdəliyi yerinə yetirmədiyinə görə
-
“Amaras monastırında monitorinqlər aparılıb” - Dövlət Xidməti
-
Bakıda viza fırıldağı - Şirkət rəhbərlərinə cinayət işi açıldı
-
Prezident yeni nazir müavini təyin etdi - Foto + DOSYE
-
Şəxsiyyət vəsiqələri ilə bağlı yenilik - VİDEO
-
Azərbaycanlı aktrisa yeni sevgilisi ilə görüntüləndi - FOTO/VİDEO
-
Rusiyada işləyən azərbaycanlıların nəzərinə: Rus dili imtahanında dəyişikliklər olacaq
-
“Başlıbel sakinləri kütləvi şəkildə qətlə yetirilib, bəziləri diri-diri yandırılıb“ - Ombudsman
-
Aytən Səfərovanın keçirdiyi qəza ilə bağlı yeni detallar - Günah kimdə olub? + VİDEO
-
“Rusiya qalib gələrsə, Üçüncü Dünya müharibəsi başlayacaq“ - Ukraynanın Baş naziri
-
Bakıda bu ərazini də sökürlər - Mülkiyyət sahibləri narazıdır + VİDEO
-
Antarktidanın sirləri üzə çıxdı: İnanılmaz kəşf
-
Lənkəranda məktəbli qıza atasının dostu təcavüz etdi: “Anana oxşayırsan...”
-
“Çin ABŞ-ni məğlub etmək üçün ordu yaradır“ - Amerikalı nazir
-
Təlim zamanı sürücüyə yazılan cəriməni kim ödəməlidir? - VİDEO
-
İsrail Pasxa bayramından əvvəl İrana cavab verməyəcək - ABC
-
Bakı-Quba yolunda bildirişsiz dairə təhlükə mənbəyinə çevrilib - VİDEO
-
Yenidən qurulan Qarabağdan son görüntülər - VİDEO
-
Başlıbel qətliamından 31 il ötür
-
Bu gün instaqramda olanlar - Fotolar
-
“Real“dan zəng gələndə iki dəfə fikirləşmədim“ - Cud Bellingem
-
“Türkiyə olaraq üçüncü ölkələrin öz münaqişələrini bölgəyə gətirməsini istəmirik” - Hakan Fidan
-
Paytaxt sakinini həkim yox, texniki işçi əməliyyat edib? - Ağılasığmaz İDDİA
-
Bayden Trampı geridə qoydu - SORĞU
-
Urmiya gölünün son peyk görüntüsü - FOTO
-
Sosial şəbəkələrdə satılan soyuq silahlarla bağlı DİN-dən açıqlama - VİDEO
-
Pakistanda güclü yağışlar: Ölənlərin sayı 65-ə çatıb
-
Rusiyadan gətirilən dondurulmuş toyuq məhsulunda salmonella aşkarlandı - AQTA
-
Bir, üç və beş qəpiklərdən istifadə hansı səviyyədədir? - SORĞU + VİDEO
-
Azərbaycanda ucuzlaşan ərzaq məhsulları hansılardır? - VİDEO
-
MN-dəki doqquz milyonluq mənimsəmə ilə bağlı növbəti MƏHKƏMƏ
-
Rusiya parlamentinin komitə sədrinin müavini: “Hazırda Qarabağda sülhməramlılar lazım deyil”
-
İran vətəndaşı tərəfindən narkokuryerliyə cəlb olunan dəstə üzvü ələ keçdi - VİDEO
-
Bu halda Rusiyaya qalib gəlmək şansımız yoxdur - Zelenski
-
Vüqar Qurbanov işdən çıxardığı müavinə yeni vəzifə verdi - FOTO
-
Xiyarın qiyməti dəyişməyib, pomidorun qiyməti 4,3% bahalaşıb – Rəsmi
-
Ceyhun Bayramov AQEM-in baş katibi ilə görüşüb - FOTO
-
“Dövlətin yürütdüyü siyasətə güvənməliyik” - Ramin Əhmədov
-
Avropa Komissiyasının rəhbəri: “Rusiyaya görə hərbi büdcə xərclərimizi 20 faiz artırmışıq”
-
Yer kürəsində güclü maqnit qasırğası müşahidə olunacaq - Xəbərdarlıq
-
Sülhməramlıların Qarabağdan çıxmasının yeni görüntüləri – VİDEO
-
“Bank Avrasiya”nın xalis mənfəəti 23% azalıb - Kredit portfeli kiçilib
-
Azərbaycanda bu futbol oyununa külli miqdarda pul qoyulub - UEFA
-
Prezident İlham Əliyev Şuşa ilə bağlı sərəncam imzalayıb
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əfv Komissiyası toplandı: daha 100-dən artıq müraciətə baxılıb
-
Zeytun yağını xaricə 9,5 manata, özümüzə 16 manata satırıq
-
Əri ilə boşanan qadın qızını başqa kişiyə təhvil verdi - İDDİA + FOTO
-
“16 milyon seçicinin səsverməyə getməməsi seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşməyib“ - Ərdoğan
-
“Aİ-nin rəhbərliyi dəyişməlidir” - Viktor Orban
-
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
-
“Qadınların pensiya yaşı kişilərlə müqayisədə aşağı salınsın” - Əli Məsimlidən təklif
-
Azərbaycanda film kimi olay: Kişi evli ola-ola başqası ilə nigaha girib
-
“Hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib“ - Hikmət Hacıyev sülhməramlıların çıxarılmasından danışdı
-
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə hökm oxundu - FOTO
-
Rusiya qoşunları Çerniqova raket zərbəsi endirib: Ölənlər və yaralananlar var
-
Çovdarovun 30 milyonluq əmlakı əlindən çıxdı - Son qərar
-
Sülhməramlılar Qarabağdan çıxır - Kreml təsdiqlədi
-
Yaşı 30-dan aşağı olan milyarderlər -Siyahı
-
Müştərilər “AFB Bank”dan pullarını geri götürür – Bank zərərlə işləyir
-
Sabah 28 dərəcə isti olacaq - Hava
-
Aşağı Güzdəkdə təhlükə: “Göl zəhərli ilanlar, vəhşi heyvanlarla doludur”
-
“İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq“ - İbrahim Rəisi
-
Rusiyanın üç hava limanında uçuşlar dayandırıldı - SƏBƏB
-
Deputat cərimələrin artırılmasını istəyir: “Cərimənin məbləği elədir ki...“
-
Bayden Yaxın Şərqdə münaqişənin genişlənməsini istəmir - Con Kirbi
-
İlham Əliyev Kayrat Sarıbayı qəbul etdi - YENİLƏNİB
-
Azərbaycanda banklar son 3 ayda nə qədər pul qazanıblar? – Tam siyahı
-
Bu klinikalar sertifikasiyadan keçməyən həkimlərlə işləyir? - SİYAHI
-
Əsgəran avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTOLAR
-
Dövlət İnvestisiya Şirkəti pulları belə batırıb... - Hesablama Palatasının ŞOK HESABATI
-
Azərbaycan XİN Fransaya xəbərdarlıq etdi:“Heç bir nəticə verməyəcək”
-
Ermənistana məxsus kvadrokopter zərərsizləşdirildi - RƏSMİ
-
Deputatlığa namizəd olan iş adamının ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər
TOP 10
ARXİV