|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Putin “Böyük Avropanı” yoxsa “kosmetik təmir”i seçəcək?
Tarix 14.03.18, 22:26 |
|
Putin indi növbəti altı il üçün siyasətini müəyyənləşdirəcək hansı variantı seçəcək?
Heç kim martın 18-i Vladimir Putinin bütün rəqiblərini böyük fərqlə qabaqlayaraq, növbəti altı il müddətinə prezident seçiləcəyinə şübhə etmir. İlk baxışdan, onun avtoritarizmi sarsılmaz görünür: dəyişməz prezidentin reytinqi artıq 18 ildir 80% təşkil edir. Lakin bu, xülyadır. Əslində Rusiya radikal dəyişikliklərə hamilədir. Ancaq dünyaya nəyin “göz açacağı” hələlik bilinmir. Bu, islahatlar, ölkənin Avropa inkişaf yoluna qayıdışı yoxsa nəinki Rusiyaya, həmçinin beynəxalq ictimaiyyətə təhlükə törədəcək fəlakət olacaq?!
Rusiya cəmiyyəti demokratiya, insan hüquqları və bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinin imitasiyası üzərində qurulub. Neft və digər xammalın satışından dövlət büdcəsinə daxil olan yüksək gəlirlərlə möhkəmlənən siyasi sistemin bu cür konstruksiyası həmişə yüksək davamlılıq göstərib. Əslində isə hər şey mövcud bir institutun – dəyişməz hakimiyyət və onun əsas siması Vladimir Putinin ətrafında fəaliyyət göstərir. Bu faktı gizlətmək üçün bütün kütləvi informasiya vasitələrini nəzarətdə saxlayan güclü təbliğat maşını işləyir, istənilən gerçək siyasi müxalifət isə marginal vəziyyətə salınıb.
Bu zaman xammal ixracı üzərində qurulan iqtisadi model kövrək çıxıb. Hələ 2013-cü ildə, neftin qiyməti 110 dollara çatdığı və Rusiya-Ukrayna münaqişəsi açıq şəkil almağa başlamadığı bir vaxtda ÜDM cəmi 1,3% artmışdı. Sonradan neft və qaz qiymətinin kəskin azalması, Ukrayna hadisələrinə müdaxilədən sonra Rusiyaya qarşı tətbiq edilən sanksiyalar dərhal iqtisadi artımı dayandırıb və artıq beş ildir əhalinin real gəlirlərini azaltmağa davam edir. Vladimir Putinin hələ də yüksək olan etimad reytinqi indi vətəndaşların sosial gələcəkləri ilə bağlı narahat gözləntiləri və Rusiyada islahatların keçirilməsini vacib hesab edən ekspert konsensusu ilə birləşir.
Bəs yaranmış problemləri necə həll etmək olar? Burada fikirlər ayrılır. Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, siyasi sistemdə heç nəyi dəyişmək lazım deyil, çünki avropasayağı institutların formalaşdırılması çox vaxt aparacaq. Ona görə iqtisadi artımı illik 4%-dən az olmayan səviyyəyə qaldırmaq üçün müəssisələrə ucuz kredit təqdim etmək və vergiləri azaltmaq kifayətdir. Üstəlik, məhkəmə və hüquq mühafizə sistemində kosmetik təmir aparmaq, yeni sosial yardım proqramları tətbiq etmək olar.
Əsasən keçmiş maliyyə naziri Aleksey Kudrinin ətrafında cəmlənən digərləri israr edir ki, iqtisadiyyata “pul vurmaq” iqtisadi artımı təmin etməməklə yanaşı, əksinə, inflayasiyaya gətirib çıxaracaq və investisiya mühitini pisləşdirəcək. Bu qrup ekspert hesab edir ki, yaxın illər ərzində insan kapitalına (təhsil, səhiyyə), infrastruktura (yollar, rabitə) yatırımı artırmaq və yeni texnologiyalar (digitalizasiya, robotlaşdırma və sair) tətbiq etmək lazımdır. Bundan başqa, dövlət idarəçiliyinin effektivliyini radikal şəkildə artırmaq lazımdır. Bu isə Rusiyanın əvvəlki kimi bir hissəsi olduğu Böyük Avropaya qarşı iqtisadiyyatının və cəmiyyətinin açıqlığı olmadan mümkün deyil.
Açıq səslənməsə də, aydındır ki, Rusiyada siyasi rejim dəyişməsə, Aleksey Kudrinin qrupu tərəfindən təklif edilən islahatların heç bir şansı yoxdur. Daimi hakimiyyət və avtoritarizmdən real demokratiyaya, ona xas sərt siyasi rəqabətə, müstəqil məhkəmələrə və yerli idarəetmə oqranlarına keçmək lazımdır. Aydındır ki, belə bir dönüş Rusiyanın xarici siyasətində də dəyişikliklərə səbəb olacaq. Əsaslandırılmamış aqressiv elementlərə malik indi mövcud olan təcriddən ümumi baza dəyərlərə əsaslanan Qərblə tərəfdaşlığa dönüş baş verəcək.
2018-ci ildən sonra Rusiyanın inkişaf yolu ilə bağlı üçüncü mövqe də var. Bu mövqenin ideoloqları hesab edirlər ki, ölkə ənənəvi dəyərlər üzərində qurulmuş sivilizasiyanın qeyri-avropa növüdür. İnsanın ehtiyacları barədə demaqoqluğu bir kənara qoysaq, bu dəyərlər arasında ən əsası dövlət mərkəzləşməsidir. Məhz dövlət ona xidmət etməli olan şəxsiyyətə qarşı müqəddəs mahiyyət kimi çıxış edir. Məsələn, Konstitutsiya məhkəməsinin indiki sədri Valeri Zorkin “Rossiyskaya qazeta” dövlət qəzetində bildirib: “Təhkimçiliyin bütün xərclərinə baxmayaraq, məhz o, millətin daxili birliyini qoruyan əsas bənd olub”. Vladimir Putin isə Rusiyanı “sivilizasiya dövləti” adlandırıb. Bu dünyagörüşünün arxasında həmin praqmatik məna gizlənir: dövləti tənqid edənlərin hamısı Rusiyanın düşmənləridir. Dəyişməyən indiki hakimiyyətin ideoloji əsası belə sadə, ancaq effektiv üsulla təmin olunur.
Yuxarıda təsvir edilən nöqteyi-nəzər indiki avtoritar rejim qurulan zaman Rusiyada müəyyən dərəcədə həyata keçirilib. İqtisadi böhrana, beynəlxalq münasibətlərin kəskin gərginləşməsinə və Rusiyaya qarşı sanksiyaların tətbiq edilməsinə səbəb olan xarici siyasətin formalaşmasına gətirib çıxaran da məhz bu olub.
Beləliklə, indi siyasətini növbəti altı il müddətinə müəyyənləşdirən Vladimir Putinin yuxarıda qeyd olunan üç alternativdən ibarət menyusu var: “kosmetik təmir”, “Böyük Avropa” və “xüsusi, qeyri-avropa yolu”.
O, hansı variantı seçəcək?
Martın 1-i Federal Məclisə müraciəti nəzərə alsaq, “sivilizasiya dövləti” elementləri ilə birləşdirilmiş “kosmetik təmir” (lakin iqtisadiyyatı ucuz pullarla doldurmaq olmayacaq) variantı daha çox ehtimal edilir.
Görünən odur ki, “Böyük Avropa”dan söhbət belə getmir. Bu variantdan yalnız ritorika götürüləcək. Ritorika həyata keçirilən siyasətin ümumdünya mütərrəqqiliyini nümayiş etdirəcək: “İrəli getmək, dinamik şəkildə inkişaf etmək üçün bütün sahələrdə azad məkanı genişləndirməli, demokratiya institutlarını, yerli özünü idarəetmə orqanlarını, vətəndaş cəmiyyəti strukturlarını, məhkəmələri möhkəmləndirməli, dünyaya, yeni ideyalara və təşəbbüslərə açıq ölkə olmalıyıq”.
Putinin prezidentlik dövrü boyu olduğu kimi, əslində hər şey “Böyük Avropa”ya zidd tendensiyalar üzrə aparılır. Həmin çıxış zamanı Putin təxminən bir saatını yeni silah növlərini təsvir etməyə həsr edib. Həmin silahlar Rusiyanı bu sahədə qeyd-şərtsiz üstünlüklə təmin etməlidir. Bəs bütün bunlar “dünyaya açıq” ölkə statusu, iddialı sosial inkişaf planları və Putinin nitqində toxunduğu infrastruktur inşasına uyğun gəlirmi?
Rusiyanın silah yarışına və sosial proqramlara sadəcə pulu çatmaz. Ölkənin problemi təkcə bunda deyil. XXI əsrdə hərbi sahə də daxil olmaqla, innovativ inkişaf yalnız demokratik cəmiyyətdə yaşayan azad insan ilə təmin olunur. Vladimir Putinin rəğbət bəslədiyi “sivilizasiya dövləti” konsepsiyası isə heç cürə buna uyğun gəlmir.
Ona görə, çox güman, Vladimir Putinin növbəti prezidentlik müddəti Rusiya üçün elə də asan olmayacaq. Onun prinsipcə heç nə dəyişmədən, nəyi isə dəyişmək istəyi ölkəni gec-tez açıq böhran vəziyyətinə gətirib çıxaracaq. Bununla yanaşı, bir fakt danılmaz olaraq qalır: Rusiya Avropa islahatlarından heç yana qaça bilməz. Bütün məsələ isə bundan ibarətdir: həmin islahatların nəhayət başlaması üçün cəmiyyət hansı bədəli ödəməli olacaq?
Yevgeni Qontmaçer
“Ali İqtisadiyyat Məktəbi” milli araşdırma universitetinin professoru
Xpressa.net
Xəbərin oxunma sayı : 574
Analiz
Xəbərlər
-
Azərbaycanda daha bir bank bağlanır - Rəsmi açıqlama
-
Füzulidə səsucaldcı ilə başçını söyən şəxs həbs edildi - TƏFƏRRÜAT
-
İstanbulda Azərbaycan nömrə nişanı ilə “Niva” - qayda pozdu, görün nə dedilər- VİDEO
-
Azərbaycan Texniki Universiteti publik hüquqi şəxsə çevrildi - Baş nazirdən qərar
-
Bakıda bu saatlarda geomaqnit qasırğası olacaq - Xəbərdarlıq
-
Yumurta kəskin ucuzlaşdı - Qiymətlər daha da ENƏCƏK?
-
Dostundan Mehinə dələduzluq - VİDEO
-
Ərzaqların üzərində niyə Azərbaycan dilində yazı yerləşdirilmir? - VİDEO
-
Bakıda çörək zavodunda qətl - İş yoldaşını öldürdü
-
Xınalığa dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
Azərbaycanda çörəyin qiyməti artacaq? - ARAŞDIRMA
-
Baha satılan və ucuz alınan brilyantla bağlı araşdırma - VİDEO
-
“Ukraynadakı müharibə daha bir neçə il davam edə bilər“ - Şolts
-
Palma yağının ölkəyə gətirilməsi qadağan edilməlidir? - VİDEO
-
Şuşalılar doğma yurduna qayıdırlar - VİDEO
-
Nəsrindən bikini və əzələ şousu - Fotolar
-
Zinəddin Zidan axır ki, razılıq verdi - Bu klubu çalışdıracaq
-
Azərbaycana qaytarılan dörd kəndin sakinləri danışdılar - VİDEO
-
Səs-küy salıb, qonşularını narahat edənləri hansı cəza gözləyir? – HÜQUQİ İZAH
-
Məktəb direktoru icra başçısına müavin təyin olundu - FOTO
-
Ağdaş sakininin adına şirkət açıldı, 105 min manat vergi borcu gəldi - VİDEO
-
Banklar 3 ayda faizlərdən nə qədər qazanıblar? – Tam siyahı
-
“Qərb Zelenskini aradan götürəcək” – Medvedev
-
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verildi - Torpaq qalmaqalı
-
İsmayıllının bu kəndinin sakinləri alış-verişə atla gedirlər - VİDEO
-
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olundu - DETALLAR
-
Rusiya və Azərbaycan prezidentləri Moskvada görüşəcək - Bu tarixdə
-
Uşaqlara peyvənd vurulacaq - Nazir əmr imzaladı
-
Nazir generalları topladı, yeni tapşırıqlar verdi - DİN-də kollegiya iclası (FOTOLAR)
-
“Hakimiyyət hücumun arxasında İsrailin dayandığını gizlədir“ - İran rəsmisi
-
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinə qəbul davam edir - VİDEO
-
Evlənmək istəyənlər psixoloji müayinədən keçməlidirlər? - VİDEO
-
Bəzi rayonlarda yağış yağacaq, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
İran və Türkiyə XİN başçıları arasında telefon danışığı olub - FOTO
-
Maliyyə Nazirliyindən büdcədən vəsait alan qurumlara MÜRACİƏT
-
FHN əməliyyat görüntüləri yayıb - VİDEO
-
Azərbaycan Prezidenti Almaniyaya səfər edəcək - Şoltsla danışıqlar aparacaq
-
“Rusiya hərbi əməliyyatları dayandırmayacaq” - Lavrov
-
Şirkət rəhbərinə hökm oxundu - Bu nazirliyin vəsaitini mənimsəmişdi
-
Üzərinə həbs qoyulmuş əmlaklar... - Prezident qanuna dəyişikliyi təsdiqlədi
-
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
-
Dollar neçəyə olacaq? – 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqlandı
-
“İsrail və İran fərqli şeylər deyir“ - Ərdoğan
-
“Özəl məktəblərdə təhsil haqları kosmik rəqəmlərə çatıb” - Deputat
-
Azərbaycanda 22 yaşlı oğlan qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb - RƏSMİ
-
20 min manat borca görə qəssab HƏBS EDİLDİ
-
Deputat nazirliyin fəaliyyətini tənqid etdi: “Özündən qanun düzəldib...”
-
Azərbaycanda marketlərdə 19 manata satılan kərə yağı Rusiyaya 9,6 manata ixrac edilir – RƏSMİ
-
Hal şahidləri əvəzinə videoçəkiliş: İXM-ə dəyişiklik edilir
-
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır - RƏSMİ
-
Megastore və Hiperstore-nin saxta rəqabət oyunları - Onları külli miqdarda cərimə gözləyir...
-
Dövlət Xidmətinin vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır - BU QƏDƏR
-
Saxlanılan tiktokerlər nə edirmişlər? - ARAŞDIRMA
-
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Yeni qanun
-
“Ukraynaya dəstək artırılmalıdır“ - Donald Tramp
-
Naxçıvanda 120 milyon manatdan çox maliyyə pozuntusu - Bəzi materiallar DTX-yə göndərilib
-
Bakıda evdə partlayış: Ölən var
-
Fransanın növbəti diplomatları Azərbaycandan qovulub - “Observer Online“ yazır
-
“Ən çox ciddi nöqsan sahəsi satınalmalar və tender fəaliyyətidir“ - Deputat
-
Xocavənddə fermada xeyli sayda partlayıcı qurğu və maddə aşkarlanıb - FOTO
-
“Putin indi Finlandiyaya fokuslanıb“ - Von der Leyen
-
Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlimdə - VİDEO
-
Hər 100 manatdan 51 manatı ərzağa xərclənir – 3 ayda yeyib-içməyə 7 milyard xərclənib
-
Rusiyada kütləvi tədbirlər ləğv edildi - 1 mayda yürüşlər və 9 may paradı olmayacaq
-
Ağdərə-Ağdam avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTO/VİDEO
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 14 məsələ var
-
Güclü maqnit qasırğası gözlənilir: Ən təhlükəli günlər açıqlandı
-
Hansı hallarda qonşulara vurulan zərəri sığorta şirkəti ödəyir? - ARAŞDIRMA
-
Şəmkirdə yerin altından tapılan saraydan GÖRÜNTÜLƏR - VİDEO
-
Rusiya Ukraynaya aviazərbələr endirib - Ölən və yaralananlar var
-
“Bu yaxınlarda parlament seçkisi olacaq” - Deputat
-
Xocalı aeroportu Azərbaycanın nəzarətinə keçir - VİDEO
-
Orta məktəblər üçün olan dərsliklər yenilənir? - VİDEO
-
Yaylaqda vəzifəli şəxs çobanın arvadına sataşdı - Qətlin TƏFƏRRÜATI
-
Kosmik silahlara malik ölkələr - Siyahıya ABŞ başçılıq edir
-
Sülhməramlılara məxsus hərbi texnikalar qatarlarla Rusiya yolunda - VİDEO
-
Dubayda su altında qalan avtomobillər Azərbaycana gətirilə bilər - İDDİA + VİDEO
-
Qayalar yarılaraq Kəlbəcərə qaz xətti çəkilir - VİDEO
-
Verilən bütün vədlər hər zaman yerinə yetirilir
-
Həbsxanada evlənən müğənni: “Heç kimin bacarmadığını etmişəm“
-
Arda Güler üçün rəsmi təklif gəldi:“Sevilya”nın heyətində oynayacaq?
-
“NATO ölkələri Ukraynanı altı “Patriot” sistemi ilə təmin edə bilər” - Şolts
-
Qobustanın problemlərlə dolu kəndi: “Burada beş-altı adam qalmışıq”
-
Bakıda məmur olmaq istəyən qadına qarşı DƏLƏDUZLUQ
-
“Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişə təhlükəsi mövcuddur” - Quterreş
-
Binə sakini: “Elə bil Somalidə yaşayırıq”
-
Keçmiş məmur 43 milyon manat dəyərindəki əmlaklarını geri almaq istəyir - MƏHKƏMƏ
-
Röya Ayxan ailə quracaq - Toya hazırlaşır (VİDEO)
-
Dövlət məktəblərində servis xidməti yaradılır? - RƏSMİ + VİDEO
-
Rusiya sülhməramlılarına vida: Ermənistan yeni şəraiti necə dəyərləndirəcək? - FOTO
-
“ABŞ və müttəfiqləri İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edir“ - Bayden
-
“Dönər bıçağı ilə atamın ayağını kəsəcəyini dedi” - TƏFƏRRÜAT
-
Uşaqlar neçə yaşdan sonra idmanla məşğul olmalıdırlar? - VİDEO
-
Aqrar sektorun dayanıqlı inkişafına mühüm töhfə
-
Azərbaycana minik avtomobilləri hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Siyahı
-
“Rabitəbank” kiçilir: 70 milyon geri çəkilib
-
Vergi ödəyicilərinin nəzərinə - VİDEO
-
Türkiyənin 14 əyalətində FETÖ əməliyyatı - 60 şübhəli şəxs saxlanıldı
-
Bakıda narkokuryerdən beş kiloqram narkotik götürülüb - VİDEO
-
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı, direktoru təyin edildi - FOTOLAR
-
Üç rayonda ağaclar qanunsuz kəsilib - Təbiətə 13 min manatdan çox ziyan dəyib
-
Əfv olunanlar arasında niyə qadınlar azdır? - Komissiya üzvündən açıqlama
-
Rəqsanə İsmayılovanın əmlaklarına həbs qoyulub? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Qubad İbadoğluya yekun ittiham elan edildi - İstintaq bitir
-
“Azərbaycan satıcısı hələ də əlini lazımi şəkildə yuya bilmir” - Qoşqar Təhməzli
-
“Xalq Bank”ın kapitalı 8%-dən çox azalıb - Kredit və depozit portfeli kiçilib
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir“ - Rusiya XİN
-
8 min manatlıq spirtli içki oğurladı, saxlanıldı - VİDEO
-
Avtomobillərin şüşəsini tündləşdirmək neçəyə başa gəlir? - VİDEO
-
Regionların inkişafı dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsasıdır
-
Keçid balları qaldırılır? - VİDEO
-
Baş nazirdən motosikletlərlə bağlı QƏRAR
-
“Azərbaycanlıların Ermənistana qaytarılması üçün böyük həcmdə işlər görülməlidir“ - Zaxarova
-
Polis qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirilən tədbirlərlə 21 əcnəbini saxlayıb - VİDEO
-
Bakının Türkan qəsəbəsindəki məhəllədə 30 ildir qaz yoxdur - VİDEO
-
Şirvan kanalının əhəmiyyəti göz önündə olacaq
-
Təhsil Nazirliyi tender keçirmədən 2 milyonu Ramiz Mehdiyevin oğlunun şirkətinə verdi – Təfərrüat
-
“Ermənistana yalnız Qərbin əlində alət rolu verilir” - Zaxarova
TOP 10
ARXİV