![]() |
|


8.jpg)











Qazaxıstan hadisələri Rusiya və Çini yaxınlaşdırıb - “Orta Asiyada iğtişaşlar Pekini çox əsəbləşdirib“
Tarix 18.01.22, 13:10 |
|

"Orta Asiyanı adətən Pekinlə Moskva arasında rəqabət regionu hesab edirlər. Amma onların Qazaxıstan hadisələrinə reaksiyası birgə işləməyi öyrəndiklərini göstərir".
AzFakt.com xəbər verir ki, bu haqda "Azadlıq" radiosunun müxbiri Reyd Stendiş yazıb.
Məqalədə qeyd olunur ki, son illər Moskva regionun əsas hərbi təminatçısı kimi çıxış edib, Pekin isə Orta Asiyada təhlükəsizlik məsələlərinə tədricən girişib, qeyri-rəsmi forpostlar yaradıb, təlimi gücləndirib. Eyni zamanda çoxmilyardlıq Kəmər və Yol Təşəbbüsü (KYT) infrastruktur layihəsi ilə nüfuzunu artırıb.
Amma təhlilçilərin fikrincə, Çinlə Rusiyanın ümumi qonşuları Qazaxıstanın ərazisində zorakı etirazlara münasibəti iki ölkəni bir-birinə daha da yaxınlaşdırıb.
“Qazaxıstanda böhran Çin və Rusiyanın Orta Asiyada münasibətinin sabit olduğunu göstərdi. Onların idarə ediləsi xeyli çətin məsələləri və potensial problemləri var. Bu böhranın öhdəsindən gəlmələri isə Pekinlə Moskvanın əlaqələrinin necə davamlı olduğunu göstərir”, – Varşavada yerləşən Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin aparıcı əməkdaşı Yakub Yakobovski radioya deyib.
Yanvarın 2-də Qazaxıstanda maye qazın bahalanmasına etirazlar başlanıb, bir sıra şəhərlərə yayılıb, zorakılıqla müşahidə olunub. Təhlükəsizlik qüvvələri ilə toqquşmalar, talanlar Prezident Kasım Jomart Tokayevi Moskvanın başçılıq etdiyi KTMT-dən kömək istəməyə sövq edib. Ölkədə hakimiyyət savaşının işartıları görünüb, keçmiş prezident Nursultan Nazarbayev, ona sadiq bir sıra şəxslər aparıcı vəzifələrdən kənarlaşdırılıb.
Təhlilçilərin fikrincə, görünməmiş böhranının Qazaxıstan üçün bir sıra nəticələri olacaq, həmçinin Pekinlə Moskvanın münasibətlərini daha da çalxalayacaq.

Kreml Qazaxıstana hərbi müdaxilə və Tokayevə dəstək verməklə regionda hələ də əsas təhlükəsizlik qarantı olması və buraya strateji sahəsi kimi baxması mesajını verdi. Eyni zamanda onsuz da böyük siyasi nüfuzunu daha da gücləndirdi.
Digər tərəfdən, Qazaxıstanda kadr yerdəyişmələri Çinin mövqeyinə müəyyən təsir göstərə bilər. Çünki Nazarbayev və Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin vəzifədən çıxarılaraq həbs olunmuş sədri Kərim Məsimovun Pekinlə münasibətləri yaxşı idi. Amma bu dəyişikliyə və potensial gərginlik nöqtələrinə baxmayaraq, Pekinlə Moskva böhrandan bir-birlərinə dəstəyi artırmaq üçün yararlanıblar.
“Hər ikisi Orta Asiyada sabitlikdə maraqlıdır. Çin Rusiyanı regiondan sıxışdırmağa çalışmır. Pekin düşünür ki, Orta Asiyada eksklüziv oyunçu olmaqdansa, qlobal səhnədə daha vacib məsələlər var və Moskvanın ambisiyalarına hörmət göstərir”, – Yakobovski deyib.
Çin Qazaxıstana onmilyardlarla dollar yatırmasına baxmayaraq, son etirazları sükutla qarşılayıb. Ölkəyə KTMT qüvvələrini yerləşdiriləcəyi rəsmi elan olunandan sonra Pekin Tokayevə tam dəstəyini bildirdi. Prezident Si Tsinpinq Qazaxıstanda “rəngli inqilab”ı yatırmaq üçün köməyini də təklif etdi.
Daha sonra Çin hökuməti və getdikcə millətçi mövqe tutan dövlət mediası Rusiyanın başçılıq etdiyi missiyanı dəstəklədi, Orta Asiyada Moskva ilə daha dərin koordinasiyaya çağırdı.
“KTMT missiyasını Qazaxıstan hökumətinin istəməsi və bunun sülhməramlı missiya adlandırılması Pekin üçün daha az problem yaradan məsələdir. Sülhməramlılıq Çinin rəsmi ritorikasının dəstəklədiyi xarici müdaxilə növüdür”, – İtaliya Beynəlxalq Siyasi Araşdırmalar İnstitutundan Culia Skiorati deyib.
Çinin başçılıq etdiyi Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) bildirib ki, Qazaxıstandakı olaylar terrorçuluq, separatçılıq və dini ekstremizmdən ibarət “üç şər”ə qarşı mübarizənin vacibliyini göstərir. Qazaxıstan və Rusiyanın da üzv olduğu ŞƏT regionda iştirakını gücləndirməyi təklif edib. Sonradan Çinin Qazaxıstandakı səfiri Janq Siao deyib ki, ölkəsi “xarici müdaxilə”yə qarşı qonşuları ilə təhlükəsizlik əməkdaşlığını gücləndirəcək.
“Çin bu cür davamlı ritorikanı sevir. Xarici təhdidlərlə bağlı xəbərdarlıq həm Çinin, həm də Rusiyanın ehtiyaclarına uğundur, əməkdaşlığı gücləndirmək, Qərbi çıxdaş etmək üçün böyük fürsətdir”, – Frostburq Dövlət Universitetinin professoru Haiyun Ma deyib.
Ma həm də düşünür ki, Orta Asiyada iğtişaşlar Pekini çox əsəbləşdirib və Qazaxıstandakı yeni durum Çin üçün qarmaqarışıqdır.
KTMT missiyası ilk dəfəydi üzv ölkənin ərazisinə girirdi və bu alyansın çəkisinin artması ŞƏT-in hesabına başa gələ bilər.
Digər tərəfdən, Kremlin Tokayevi dəstəkləməsi Kremlin Nur-Sultandan daha çox güzəşt qoparmasına səbəb olar. Məsimovun həbsi isə Çinin bu ölkədə nüfuz şəbəkəsinin müəyyən qədər sarsılması deməkdir. Məsimov Çinin Qazaxıstan elitası içində sağ əli idi, KYT planının gerçəkləməsinə kömək edirdi.Ma istənilən halda Rusiya-Çin münasibətlərinə daha geniş mənada ziyan dəyməyəcəyini düşünür. Çünki Pekinlə Moskva Qazaxıstanda tam əməkdaşlıq etməsələr də, rəqabət halında da deyillər.
Xəbərin oxunma sayı : 757
loading...
Dünya
Xəbərlər
-
“Qarabağ”ın ÇL-də rəqibləri hansı komandalar ola bilər? - 3 turnirə 233 komanda qatılacaq
-
Güclü külək əsəcək, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Rus sülhməramlıların sabiq komandanı yaralandı - Bacısı oğlu öldürüldü + FOTO
-
Keçmiş məhkum polisdən qaçmaq istədi: Atəş açıldı
-
Azərbaycanda “meymun çiçəyi“ qeydə alınıb? - Səhiyyə Nazirliyindən açıqlama
-
Şuşa Real Məktəbi bərpadan sonra necə olacaq? - VİDEO
-
Bakının bəzi küçə və prospektlərində sıxlıq müşahidə edilir - SİYAHI
-
“Tayvan məsələsi ölkənin daxili işidir“ - Çin Baydenə cavab verib
-
Postmüharibə dövründə 93 min şəxsə sosial ödənişlər təyin olunub - FOTO
-
Bulvardan dənizə çirkab suları axıdılır? - VİDEO
-
“ŞTUTQART” mağazalar şəbəkəsi adını niyə dəyişir?
-
Rusiyanı dərin iqtisadi böhran gözləyir: Zərər 100 milyard dollara çatdı
-
“Yardımlı meşələri yağmalanır” - Meşəbəyi
-
Prezident İlham Əliyev Roma Papasına məktub göndərib - MƏTN
-
20 günə 13 tender müqaviləsi imzalayan holdinq... - Külli miqdarda vergi borcu var
-
Şəhidlər Xiyabanı yaxınlığındakı gecə klubu bağlanacaqmı? - VİDEO
-
Azərbaycanda qəribə kənd: Yayda adam donur, qışda isə tərləyir
-
“Çin Tayvanı işğal edəcəyi təqdirdə ABŞ hərbi müdaxilə edəcək” - Bayden
-
Sürücülərə bəd xəbər: Mühərrik yağları kəskin bahalaşdı (VİDEO)
-
“Azərlotereya” ASC uduşlu biletlərin seriya nömrəsini niyə gizlədir? – Açıqlama
-
Bu ölkədən “meymun çiçəyi“nə görə 21 günlük KARANTİN QƏRARI
-
Ukrayna necə aldadıldı? – ABŞ səfirindən ilginc cavab
-
AMEA-nın alimləri dava edib, bir-birini təhqir etdi – Qalmaqal
-
Sahil Babayev son 3 ayda daha 23 min pensiyaçını “zərərsizləşdirdi” – Nemət Əliyev statistikanı açıqladı
-
Kişilərin nəzərinə: Potensiyanı artıran qidalar
-
“Təhlükəsizlik üçün Avropa Silahlı Qüvvələrinə ehtiyac var“ - Borrel
-
ABŞ Türkiyəni Qara dənizi NATO-ya açmağa razı salmalıdır - “The Hill”
-
“Sülh müqaviləsinin müzakirəsini davam etdirmək barədə razılığa gəlinib” - Şarl Mişel
-
Röya dərin yarıqlı geyimi ilə göz qamaşdırdı - FOTO
-
“Milan” 19-cu çempionluğunu 11 il sonra qazandı - VİDEO
-
Gəncənin Cavadxan qəsəbəsinin bitməyən su dərdi – VİDEO
-
“Rusiya Ukrayna ilə danışıqlara hazırdır” - Medinski
-
“Qubad birbaşa siyasətlə məşğuldur, qardaşımla mövqelərimiz üst-üstə düşmür” - Vüqar Bayramov
-
“Dünyanın 70-ə yaxın ölkəsində koronavirusa yoluxma artır“ - ÜST
-
Milli Məclisdə kadr islahatları – Yeni təyinatların məqsədi nədir?
-
“Türkiyəyə PKK ilə bağlı zəmanət verə bilərik” - Finlandiya XİN
-
Brüsseldə üçtərəfli görüş başlayıb - FOTO/VİDEO
-
“5 prinsip sülh müqaviləsinin hazırlanmasında əsas rol oynayır“ - Prezident İlham Əliyev
-
İcbari tibbi sığorta üzrə xidmətlər zərfinə daha hansı xəstəliklər əlavə oluna bilər? - Açıqlama
-
“Ukraynalılar bütün Avropanın və dünyanın qəhrəmanlarıdır” - Duda
-
“Meymun çiçəyi” Rusiya laboratoriyasında hazırlanıb” - Britaniya nəşri
-
“Prezidentin və prokurorun köməkçisinə yalan məlumat verdikləri üzə çıxdı” - “Olyumpus Park”dan şikayət
-
Şuşanın əsas küçələrindən birinə Atatürkün adı verildi
-
II ixtisas qrupu və III ixtisas qrupu üzrə coğrafiya fənni üzrə düzgün cavablar bəlli oldu - LİNKLƏR
-
Rusiya iqtisadiyyatı gözləndiyindən çox zəifləyib – “Bloomberg”
-
Bu abituriyentlər ikinci dəfə imtahanda iştirak edə bilməyəcəklər - AÇIQLAMA
-
Prezident İlham Əliyevin Şarl Mişellə təkbətək görüşü başlayıb - Fotolar + VİDEO
-
Koronavirusa yoluxanların sayı açıqlandı - Ölən olmayıb
-
“Aİ Rusiya neftinin əvəzini tapmayacaq“ - Vahid Ələkbərov
-
Əlilliyin müəyyən edilməsi sistemində yeni meyarlar - İyulun 1-dən qüvvəyə minəcək + VİDEO
-
Avropa İttifaqı -Azərbaycan əməkdaşlığı uğurla inkişaf edir
-
Şəhidlər xiyabanı yaxınlığında gecə klubu açılması etirazlara səbəb oldu - VİDEO
-
Toy menyularının qiymətləri artıb - Səbəbi açıqlandı
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Ukraynada Rusiya ordusunun döyüş texnikalarının məhv edilmə anı - VİDEO
-
Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda Litvanın çox önəmli tərəfdaşıdır
-
Azərbaycanda 1 manat 1000 manata satılır - VİDEO
-
Türkiyə kəşfiyyatından PUA əməliyyatı: Terrorçular izlənilərək məhv edildi - VİDEO
-
2 275 nəfər şəhid ailəsi üzvü və qazi işlə təmin olunub - Nazirlik
-
“Rusiya “İskəndər”ləri Ukrayna sərhədləri yaxınlığında yerləşdirib“ - Ukrayna MN
-
Ramiz Mehdiyevin yaxın qohumu AMEA-dakı vəzifəsindən çıxarıldı
-
Bakıda bu məktəblərin direktoru yoxdur - SİYAHI
-
Azərbaycanlı məşhurların bahalı geyimləri və aksessuarları - SİYAHI - FOTO
-
Bakı səmasında PUA-lar göründü - 2 min kilometr uçdular (VİDEO)
-
Azərbaycan Premyer Liqasının bombardiri bəlli olub - Kadi Borges
-
May ayına xas olmayan hava: “Yağışlar uzunmüddətli olsa...”
-
Yeni təhlükəli virus... - “Meymun çiçəyi“ haqqında nələri bilməliyik?
-
“Verilişimə 700 mindən artıq pul xərcləmişəm” - Roza Zərgərli
-
Kral, vəlihəd və prezidentlər... - Bu ölkələrin dövlət başçıları İlham Əliyevə məktub göndərib
-
2022-ci ildə yüksək vəzifələrə gətirilmiş gənc kadrlar - FOTOLAR
-
“Vaşinqton Post”: Rusiya uduzur
-
“Çox zərbələr alıram, söyülürəm” - Xoşqədəm Hidayətqızı
-
Milan məhkəməsinin iki deputatımızla bağlı həbs qərarı... – Sifarişçi kim idi?
-
“Traktor” azarkeşləri stadiona buraxılmayacaq - İranda yeni qərar
-
Baş nazir mühüm qərar imzaladı - Bu qaydalar dəyişdi
-
5 000 manatlıq cərimə: Marketlərə ət haradan gətirilir?
-
Azərbaycan və Litva arasında ticarət sahəsində əlaqələr genişlənəcək
-
“Yeni güclü müdafiə yardımı gözləyirik“ - Zelenski
-
Ərdoğan İsveçin baş naziri ilə danışdı: Türkiyə şərtlərini bir-bir açıqladı
-
III qrupa qəbul imtahanındakı test tapşırıqlarının düzgün cavabları: buradan öyrənə bilərsiniz (LİNKLƏR)
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Nazirlər Kabineti lotereya oyunları ilə bağlı yeni qərar verdi - Dəyişiklik
-
Sabiq nazirin həbsxanada səhhəti ağırlaşdı - Xəstəxanasına köçürüldü
-
May bitir, gilas bitmir: Meyvələrin qiyməti niyə əl yandırır?
-
“Şimali Koreya lideri ilə görüşə hazıram“ - Bayden
-
Bu gün III qrupa qəbul imtahanı keçirilib, 6 nəfərdə telefon aşkarlanıb
-
Hava yağmursuz keçəcək, 29 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Litva hər zaman Azərbacanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən dost ölkədir
-
“Biz hamısını qaytarmaq istəyirik, Rusiya heç nəyi geri vermək istəmir“ - Zelenski
-
Sərhəddə nə baş verir? - 6 nəfər saxlanıldı + FOTO
-
Əlilliyin qiymətləndirilməsi qaydasında hansı yeniliklər var?
-
Xocavənddə xeyli silah-sursat aşkar edildi - Qumbaraatanlar, pulemyotlar, avtomatlar
-
Sərhəddə atışma olub... - Müdafiə Nazirliyi məlumat yaydı
-
Azərbaycanda iki müəllim şagirdlərin nənəsini döydü - Araşdırma başladı
-
“Rusiyanın Donetsk və Luqansk istiqamətində 11 hücumunun qarşısı alınıb“ - Baş Qərargah
-
Xınalıq kəndinə 10 santimetrdən çox qar yağıb - FOTO
-
Azərbaycan nefti 3 dollara yaxın bahalaşıb - 121 dollar
-
Bu gün 21 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
-
İnstaqramda bu gün nələr paylaşdılar? - FOTOLAR
-
Heç nədən yüzlərlə milyon... - Mbappeni saxlamaq üçün PSJ nələr edir?
-
Pullu yol nə vaxt hazır olacaq? - VİDEO
-
Dövlət sifarişi ilə filmlərin çəkilməsi zamanı pozuntular aşkarlanıb
-
Putin qubernatora qəzəbləndi: “Qulaq as…”
-
Bu il istehlak bazarında kəskin bahalaşma var - VİDEO
-
Cozef Bayden İlham Əliyevi təbrik etdi
-
“Sülhməramlılar“dan daha bir təxribat - İndi də tariximizə qənim kəsiliblər - VİDEO
-
“Lotu Quli“nin adından istifadə...- 12 milyonluq əmlak ələ keçirən şəxsə cəza istənilib
-
Ermənilər ABŞ səfirini ölkədən qovmaq istəyirlər: “Treysi, get!”
-
Məktəblərin yaxınlığında satılan təhlükə: Uşaq içən kimi xəstələnir - Video
-
Xına qoymaq adı ilə qonşuya çağırılan 15 yaşlı qızı belə oğurlayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
Jurnalist Qadir İbrahimli dəfn olundu - FOTOLAR
-
“Bakı İrəvandan öhdəliklərin yerinə yetirilməsini gözləyir” - Əli Əsədov
-
“Azov” alayının komandiri: “Mariupolun müdafiəsi dayandırıldı” - VİDEO
-
“Nar” yerli İKT peşəkarlarının yetişməsinə dəstək olur
-
Şəkidə kənd yolları niyə düzəldilmir? - VİDEO
-
Azərbaycana qar yağdı - FAKTİKİ HAVA
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Vilyam Hacıyev məktəb tikintisinə ayrılan pulun 181 min manatını mənimsəyib? - MƏHKƏMƏ
-
“Niyə dar günümdə yanımda olmadın?“ - Manafdan Vasifə
-
““Meymun çiçəyi“nə qarşı vaksinasiya mövcuddur“ - TƏBİB
TOP 10
ARXİV