|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Rusiya Qarabağda bitərəf qala biləcəkmi? - Təhlil
Tarix 18.11.20, 15:45 |
|
Lourens Broers
“Eurasianet”, 17.11.2020
Ermənistanla Azərbaycan arasında atəşkəs razılaşmasına dramatik vasitəçiliyi və onun tətbiqi üçün bir neçə saat ərzində Dağlıq Qarabağa sülhməramlıların yerləşdirilməsi ilə Rusiya möhtəşəm bir geosiyasi çevriliş edib.
Moskva Azərbaycanı da Cənubi Qafqazdakı siyahısına qataraq, Qərbə qapını bağlayıb, Türkiyəni yerinə oturdub və Qafqazda hakim güc olaraq qaldığını açıqlayıb.
6 həftəlik müharibə boyunca Rusiyanın nisbi təmkinliliyi həvəsli şayiələrə səbəb olmuşdu. İndi vasitəçilik və razılaşmanın həyata keçirilməsi ilə, bölgədəki nüfuzunu möhkəmləndirərək, onun yeni nüfuzunun motivləri və ambisiyaları barədə nə deyə bilərik?
Moskva, həqiqətən, müharibə edən tərəflərin kifayət qədər zəiflədikləri müddətdə yerində sayırdımı? Yoxsa Türkiyənin öz arxa həyətinə zorla girməsi ilə Rusiya hazırlıqsız yaxalanmışdı? Bəlkə, həyati maraqlarına bağlı olan “qırmızı xətlər”ini təyin edirdi?
Həqiqət bu ikisi arasında ola bilər. Moskva şüurlu şəkildə həddindən artıq yüklənmədən çəkinməyə çalışıb. Bu, Rusiyanın “yaxın xaric” siyasətində praqmatizm kimi qəbul edilə bilər, yəni o, neoimperiya xiffəti yerinə, yerdəki reallıqlara üstünlük verir.
Türkiyə ilə qarşıdurma daha açıq şəkildə üzə çıxdıqda, Moskvanın təmkinliliyi, Ankara ilə, bir növ, “modus vivendi” həm qaçılmaz, həm də son nəticədə faydalı idi.
Bununla belə, münaqişə irəlilədikcə, Azərbaycanın tam hərbi qələbəsi ehtimalı Rusiyanı hərəkətə gətirib. Kreml 2015-ci ildən bəri yayımlanan və memarı Rusiya XİN rəhbəri Sergey Lavrov olan “Lavrov Planı”nı canlandırıb.
Keçmişdə Moskva tərəfləri bu planı qəbul etməyə inandıra bilməyib. Bu müqavimət Ermənistanı darmadağın edən və Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı işğal olunmuş ərazilərindən yalnız dördünü deyil, Şuşanı da geri alınması ilə zəifləyib.
Bakının əməliyyatı niyə tamamlamaması qarşıdakı illərdə geniş müzakirə olunacaq məsələdir. Bu, ən azından qısamüddətli dövrdə Azərbaycanın təmkinliliyi, ermənilərin bir neçə həftə ərzində bütün işğal olunmuş ərazilərdən geri çəkilməsinə nail olmaq (Prezident İlham Əliyev onu müharibənin əsas məqsədi kimi ön plana çıxarıb) və Naxçıvanla çoxdan bəri arzulanan quru əlaqəsi ilə izah oluna bilər.
Seçimlər açıq saxlanılır
Qısa müddətdə böyük bir barışıq əməliyyatı, müharibə başlayanda Kremlin gündəmində olmaya bilərdi. Ancaq daha ucuz maliyyələşdirmə variantları masadan kənarlaşdırıldıqdan sonra Moskva bölgədə daha bahalı nəticə doğuracaq şeylərdən çəkinmək üçün qətiyyətlə hərəkət edib.
Münaqişənin ilk mərhələlərində Rusiyanın cavabları təvazökar idi: təmkin çağırışı və Minsk qrupu həmsədrləri Fransa və ABŞ ilə ortaq bir açıqlama.
Prezident Vladimir Putin, həmçinin, jurnalistlərə Rusiyanın Ermənistana verdiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinin Dağlıq Qarabağdakı ermənilərə şamil edilmədiyini xatırladaraq, daha güclü müdaxilə üçün ümidlərin üstünə soyuq su səpib.
Çoxları ümid edirdi ki, Kreml oktyabrın 10-da atəşkəsə vasitəçilik etdiyi zaman bu, son olacaq. Müharibə o zaman 14 günlük idi, 2016-cı ilin aprelindəki “4 günlük müharibə”dən olduğu kimi, ərazinin hissə-hissə geri alınmasına yönəlmiş məhdud əməliyyatlar paradiqmasına köklənmişdi və ya analitik Niku Popeskunun təbirincə, “Azərbaycanın Dağlıq Qarabağı hissə-hissə geri qaytarması”na.
Rusiyanın vasitəçiliyi ilə müharibə edən tərəflərin atəşkəsi qəbul etməsi Kreml üçün optimal nəticə, həm də əmrlərinin Cənubi Qafqazda hələ də icra olunmasının təsdiqi idi. Oyunun dəyişdiyini başa düşmək isə atəşkəsin pozulduğu bir neçə saat ərzində baş verib. Cəmi bir neçə gündə Azərbaycanın irəliləməsi, ermənilərin cənub cinahını dağıtması və bu müharibənin status-kvonu dəyişməsi əsaslı yenidənqurma mənası verib.
Görünən odur ki, həqiqi atəşkəsə ümidlər kəsilib, Rusiyanın sonrakı cavabları buna nümunədir.
Oktyabrın 20-də Ermənistan sərhədləri yaxınlığında kiçik Rusiya hərbi dayaq məntəqələri qurulub ki, bu da Ermənistana (çox gecikmiş) dəstək nümayişi kimi yozula bilərdi, ancaq döyüş əməliyyatları davam edərsə, seçimləri açıq qoyurdu.
Rusiya oktyabrın 26-da “Suriya Milli Ordusu”nun “Faylak əl-Şam” qrupuna hava hücumları edib və 80 üzvünü öldürüb, bu da Türkiyəyə suriyalı muzdluları Cənubi Qafqazda yerləşdirilməsinin “qırmızı xətt” olduğuna dair siqnal idi.
Noyabr ayının ilk həftəsində, Azərbaycan rəmzi şəhər olan Şuşanı ələ keçirmək üçün fəaliyyətə hazırlaşarkən, imzalanacaq üçtərəfli müqavilənin elementləri artıq müəyyənləşdirilmiş və Türkiyə rəsmiləri tərəfindən mətbuata sızdırılmışdı. Şuşa əməliyyatının uğuru, Şuşanın saxlanılması, danışıqlara yenidən başlamaq və erməni qüvvələrinin geri çəkilməsinin cədvəli ilə Prezident Əliyevə güclü kart verib.
Çəkindirmə təcrübəsi
Üçtərəfli razılaşma qəti nəticələri qısaldan bir vasitə kimi oxunur. Azərbaycanı qələbəsini məhdudlaşdırır, amma inkar etmir. Eyni mənada, bu, Ermənistanın məğlubiyyətini bir qədər az edir, lakin əsas erməni problemini, yəni Dağlıq Qarabağın qalan hissəsinin statusunu qeyri-müəyyən gələcəyə saxlayır.
Rusiyanın müdaxiləsi Türkiyənin təhlükəsizlik aktyoru olaraq Cənubi Qafqaza daxil olmasına mane olmur, lakin türk hərbi müşahidəçilərinin əhatə dairəsi və yeri danışıqların nəticələrinə bağlıdır.
Beləliklə, Rusiyanın müdaxiləsi münaqişənin regionlaşmasının Rusiya üçün daha əlverişli şərtlərdə baş verməsini təmin edir, yalnız lazım olduqda Türkiyəyə yol verir.
Dağlıq Qarabağdakı böyük sülhməramlı əməliyyat Rusiyanın öhdəliklərində əhəmiyyətli dərəcədə artım olduğunu göstərir. Bu hegemonun ilk strategiya seçimi deyil. Hegemonlar ümumiyyətlə, məhdud miqyasda birbaşa hərəkət edirlər: ilk növbədə, qarşıdurmaların başlamasına mane olan kollektiv təhlükəsizlik təklifi, cəlbedici yardım və ticarət razılaşmaları, tabe olanları qaydalarınıza və dəyərlərinizə əməl etməyə məcbur etmə.
Paradoksal görünsə də, Rusiyanın müdaxiləsi daha hegemonik alternativlərin kəsilməsini təmsil edir.
Orta perspektivdə Rusiyanın sülhməramlı mandatının yenilənməsi indi İrəvan və Bakının gündəliyində ağır bir maddəyə çevriləcək, ehtimal ki, Ermənistan və Bakı təzyiqlərə məruz qalacaq. Hər iki dövlətlə münasibətlərindəki sürtünməni və dostluq əlaqələrini qorumaq da Rusiya diplomatiyası üçün əhəmiyyətli bir problem olacaq.
Bu, ona görə vacibdir ki, Kreml bu münaqişəyə maraq göstərməsini həm Bakı, həm də İrəvan üzərində uzunmüddətli nüfuzunu qorumaq üçün müəyyənləşdirib.
Dağlıq Qarabağdakı tanınmamış erməni yurisdiksiyasının tamamilə məhv edilməsindən əvvəl vasitəçilik etməklə üçtərəfli razılaşma Moskvanın İrəvanla münasibətlərinin gələcəyini xilas edir. Məhdud “Dağlıq Qarabağ”ı qoruyaraq, sülhməramlı mandatın yenilənməsi ilə bağlı 5 illik veto hüququnu verərək Moskva həm Bakı, həm də İrəvanla münasibətlərinin gələcəyini qurban vermir. Bakı da.
Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə yanaşmasında təəccüblü olan onun taktiki çevikliyidir. Bu yanaşma ilə Kreml nəzarət etmədiyi və birbaşa tərəf olmaqdan çəkindiyi qarşıdurmada xüsusi siyasi imkanlar və risklərə cavab olaraq müxtəlif alət və mexanizmlərdən istifadə edib.
İndi Moskvanın tam nəzarəti var. Sınaq – bitərəf qalmaq, həm Ermənistanla, həm də Azərbaycanla gündəlik münasibətlərə diqqətini yönəldə bilib-bilməyəcəyi olacaq.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 1174
Analiz
Xəbərlər
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev Rusiyada səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
9 və 28 mayda ardıcıl qeyri iş günləri olacaq: Əmək Məcəlləsi nə deyir?
-
Yeni fırıldaq sxemi - Telegram hesabları necə oğurlayırlar...
-
Çiyələk və qaragilə ilə bağlı araşdırma: İnsan orqanizmini nələrdən qoruyur?
-
HHM bölmələrimiz döyüş atışlı taktiki təlim icra edib - VİDEO
-
Nazirdən yüksək vəzifəyə təyinat - FOTO
-
Ağdaşda internet xətlərinə qənim kəsilənlər tutuldular - FOTO
-
Rayonlarda torpaq almaq neçəyə başa gəlir? - ARAŞDIRMA
-
Neçə yerdə işləyə bilərik? - VİDEO
-
Yeni virus pandemiyaya səbəb ola bilər - TƏHLÜKƏ
-
Məcnun Məmmədov Ağstafada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Gürcüstanın avtomobil bazarındakı durğunluq Azərbaycana təsir edə bilərmi? - VİDEO
-
“Yollara görə maşın hər gün ustadadır” - VİDEO
-
Şirkətlər tikinti materiallarını sığortalamaqda niyə maraqlı deyillər? - ARAŞDIRMA
-
“ABŞ Ukraynaya “ATACMS” taktiki raketləri verə bilər” - Senator Uorner
-
Bəyan edilməyən telefonlara görə cərimələnə bilərsiniz - VİDEO
-
Xalq artistinin sinə dekoltesi gündəm oldu - VİDEO
-
“Liverpul“la fəxr edirəm“ - Pep Qvardiola
-
Azərbaycanda yenidən zəlzələ ola bilərmi? - RƏSMİ
-
Yollar Zəngəzura aparır - VİDEO
-
Meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarana bilər - Sabahın havası
-
Əhaliyə ən çox hansı banklar kredit verib? – Tam siyahı
-
Türkiyədən Azərbaycana gələn mallar ucuzlaşacaq? - VİDEO
-
Aygün və Namiq toyda hərəkətləri ilə diqqət çəkdilər - VİDEO
-
Fransa şəhər meri nasist salamı verdi - VİDEO
-
“İsrail HƏMAS-a təzyiqi artıracaq” - Benyamin Netanyahu
-
Azərbaycanda un 30% ucuzlaşdığı halda, çörək niyə 11% ucuzlaşıb? – Rəsmi rəqəmlər
TOP 10
ARXİV