Həmin materiallara əsasən hazrladığımız yazını təqdim edirik.

“CNN” bildirir ki, Çin prezidenti “könül dostu” hesab etdiyi Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb. Zəngin kolleksiyası ilə seçilən Sankt-Peterburqdakı Ermitaj Dövlət muzeyində İntibah dövrünə aid sənət əsərlərini seyr edən Xi Jinpinqun axşam Rusiya prezidenti ilə birlikdə gəmi gəzintisində olub.

Bu, sadəcə, Rusiya ilə Çin arasında dostluq atmosferində keçən görüş deyildi. Bu görüş vasitəsi ilə hər iki lider Vaşinqtona qarşı eyni cəbhədə olduqlarını nümayiş etdirdi.

Çinin məşhur “Huawei” şirkəti Rusiyanın ən böyük telekommunikasiya şirkəti MTS ilə müqavilə bağladı. Rusiyada beşinci nəsli təmsil edən 5G texnologiyası üzərindən yeni şəbəkə formalaşacaq.

Bu şirkətin fəaliyyəti ilə bağlı rəsmi Vaşinqtonla Pekin arasında bəlli qalmaqal yaşanıb. Tramp administrasiyası “Huawei” şirkətini Amerika texnologiyasını oğurlamaqda ittiham edir. ABŞ öz müttəfiqlərinə də təzyiq göstərir ki, onlar da “Huawei” şirkəti ilə mövcud olan bütün əlaqələri kəsin. “Huawei” şirkəti isə ABŞ-ın irəli sürdüyü ittihamları əsasız sayır və onları rədd edir.

“CNN” bildirir ki, Sankt-Peterburq forumunda cənab Putin “Huawei” şirkətininin yanında yer aldı. Və bildirdi ki, Vaşinqtonun davranışı rəqəmsal texnologiya sahəsində “texnoloji müharibəyə” nədənola bilər. Putin deyib: “Misal üçün, “Huawei” şirkətini ilə bağlı vəziyyətə nəzər salsaq görərik ki, təkidlə bu şirkəti dünya bazarından sıxışdırıb çıxarmağa çalışırlar. Bəziləri iddi edir ki, bu, yaxınlaşmaqda olan rəqəmsal era öncəsi ilk texnoloji müharibə kimi dəyərləndirilə bilər”.

Amerikanın beynəlxalq siyasi müstəvidəki davranışından narazı olan Putin bəyan edib ki, dövlətlər arasındakı münasibətlər bərabər hüquqlu tərəflər səviyyəsində olmalıdır: “ Ancaq ABŞ və digər iqtisadi baxımdan güclü ölkələr bu yanaşmanı rədd edir və israrla öz iradələrin diktə etməyə çalışırlar. Bu gün ABŞ məhz belə bir siyasət yeridir və öz mühakimə hüququnu bütün dünyada genişləndirməyə cəhd göstərir”.

2014-cü ildə Rusiya Ukraynanın Krım yarımadasını ələ keçirdi. Buna cavab olaraq ABŞ Rusiyaya sanksiya tətbiq etdi. Sanksiyalara görə Rusiyaya sərmayə qoyuluşunda (Qərb ölkələri tərəfindən) risk amili yüksəldi. Rusiya hökuməti Çin tərəfindən qoyulan sərmayələri Qərb sərmayəsindən daha etibarlı alternativ kimi dəyərləndirdi.

Həm də Rusiya ölkəyə xarici sərmayə qoyuluşu ilə bağlı müsbətə doğru dəyişiklik nümayiş etdirmir. Cənab Putin səhnəyə çıxıb Rusiya-Çin əməkdaşlığından danışmağa hazırlaşarkən forum iştirakçıları bəd xəbər aldı. Məlum oldu ki, Amerikalı sərmayədar Michael Calvey-ə tədbirə qatılmaq üçün icazə verilməyib. O, mübahisə doğuran iri miqyaslı fırıldaqçılıq ittihamı ilə fevral ayında Moskvada həbs olundu. Apreldə isə onun “ev dustağı” olmasına icazə verildi. Bəziləri güman edirdi ki, onun foruma qatılmasına yuxarılar icazə verəcək. Bu, belə bir təəssürat yarada bilərdi ki, Rusiya sərmayədarlarla münasibətləri müsbətə doğru dəyişir. Ancaq belə olmadı. Heç o da nəzərə alınmadı ki, sərmayədar Michael Calvey Rusiyaya sərmayə qoyulmasında son dərəcə təkid edirdi.

“CNN” hazırladığı ikinci materialda isə bildirilir ki, cümə günü Sakit okeanda ABŞ və Rusiya hərbi gəmisi bir-birinə çırpılmaq təhlükəsinin bir addımlığından dönüb. Pentaqon bu insidentə görə Rusiyanı günahkar bilir. O da aydındır ki, bu hadisə rəsmi Moskva ilə Pekinin inkişaf etməkdə olan əməkdaşlığının fonunda baş verir. Və bu ölkələr dünya gücü olan ABŞ-a qarşı vahid cəbhə nümayiş etdirir.

Rusiya və Çin havada və dənizdə dominant ABŞ hərbi gücünü sıxışdırmaq üçün təsir dairələrini genişləndirməyə çalışır. Cümə günü Amerika hərbi gəmisi ilə Rusiya hərbi gəmisi arasında baş verən təhlükəli olaya məhz bu kontekstdən yanaşmaq gərəkir. Ən maraqlısı odur ki, bu insidentin Çinə aid olan su ərazində baş verib.

“Rusiyalılar adətən Rusiyanın təsir dairəsi hesab etdikləri ərazilərdə (Qara dəniz, Barens dənizi, Vladivostok yaxınlığındakı su ərazilərində) amerikalılara qarşı daha sərt münasibət sərgiləyir”, 12 il ABŞ hərbi gəmisində xidmət etmiş Şuster deyir.

Cümə günü Rusiya və Çin prezidentləri Kremldə görüşdü. Onlar bəyan etdilər ki, bu ölkələr arasındakı münasibət tarixdə heç vaxt olmadığı səviyyədə yüksəkdir.

“Görünür, onlar Çin ilə birlikdə hərəkət edirlər. Ruslar Amerikanı sıxışdırmaq üçün Sakit okeanda Çinin xeyrinə nə isə edirlər... və gözləyirlər ki, Çin də Rusiya üçün bunun əvəzində nə isə etsin. Məsələn, Orta Asiyada. Biz bir tərəfdə ABŞ-ı, o biri tərəfdə isə Rusiya ilə Çini görürürk”, hərbi analitik Cedric Leighton deyir.

Çin Orta Asiyada Rusiya üçün nə edə bilər? Təəssüf ki, “CNN”bu məsələnin üzərindən sükutla keçir. Ancaq bizlər üçün bunu bilmək maraqlı olardı. Ən azı ona gör ki, Orta Asiya istənilən halda Çinlə müqayisədə Rusiyaya bir köynək yaxındır...

Çin prezidenti Xi Jinpinqun Rusiyada bəyan edib ki, Çin ilə Rusiya arasındakı əməkdaşlıq qarşılıqlı inama söykənir. Çin dövlət mediyasnın hesablamasına görə, 2013-cü ildən indiyə kimi Rusiya və Çin lideri təxminən 30 dəfə görüşüb. Onların son görüşü apreldə Pekində baş tutmuşdu. Hazırda bu ölkələr arasında ticarət əlaqələri ən yüksək səviyyədədir. Eyni zamanda, bu ölkələrin birgə strateji hədəfində ABŞ-ın genişləndirməyə can atdığı təsir dairəsini geri oturtmaq istəyi də var.

“CNN” xatırladır ki, Baltik dənizində fəallaşan Rusiya ötən il Kerç boğazında 24 Ukrayna dənizçisin girov götürdü. ABŞ onların həbsdən azad olunması üçün dəfələrlə çağrış edib. Buna baxmayaraq, ukraynalı dənizçilər hələ də həbsdə saxlanılır.