|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Suriyada hərbisizləşdirilən zonalar: Rusiyanın bu təşəbbüsünü İran niyə dəstəkləyir? - Təhlil
Tarix 25.05.17, 19:43 |
|
Həmidrza Əzizi
"Al-Monitor
Suriya sülh danışıqlarının son raundu mayın 4-də tamamlanıb və atəşkəsin üç təminatçısı – Rusiya, İran və Türkiyə Astanada "hərbisizləşdirilən zonalar" yaratmaq barədə razılığa gəlib. Moskva tərəfindən irəli sürülən, kövrək atəşkəs rejimini təmin etmək və siyasi həll prosesinin daha asan olması məqsədli təşəbbüs münaqişəyə cəlb olunan tərəflərdə müxtəlif rəylər doğurub.
BMT-nin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Staffan de Mistura sazişi "düzgün istiqamətli, mühüm, perspektivli, müsbət addım" kimi kimi təqdir etsə də, Birləşmiş Ştatlar daha ehtiyatlı yanaşma ilə bəyan etdi ki, planın dəqiq dəyərləndirilməsi üçün müfəssəl məlumat lazımdır.
Digər tərəfdən, Suriya hökuməti Rusiyanın təşəbbüsünü tam dəstəklədiyini açıqladı. Ancaq Astanada Suriya müxalifətini təmsil edən əsas koalisiya bu planı qəbul etməkdən imtina etdi. O, ərazi hüdudları və sülhməramlıların biri kimi İranın roluna etimadsızlığı bəhanəsi gətirdi.
Eyni zamanda, mayın 4-də razılaşmanı imzalamış İran, rəsmi Moskvanın planını qəbul edib, onun fəal şəkildə həyata keçirilməsində iştirak etmək vədini verdi. Lakin İran tərəfinin hələ də hərbisizləşdirilən zonalarının tələbləri və mümkün təsirləri haqqında nə düşündüyü ilə bağlı və ya niyə İranın bu ideyasını dəstəkləmək qərarına gəldiyinə dair Tehranın aydın və ətraflı şərhi olmayıb.
İranın mövqeyini bilmək məsələsi vacibdir. Çünki o, uzun müddət, israrla Suriya ərazisində hər hansı "təhlükəsiz zonalar" və ya "uçuşa yasaq zonalar" yaradılması ideyasını qarşı çıxırdı.
Tehranı öz mövqeyini yenidən nəzər salmağa nə vadar etdi?
Müddəaları irəli sürməzdən əvvəl İranın belə bir fikirə gəlməsi üçün Rusiya ilə eyni məntiqi bölüşdüyü iddia edilə bilər. Əslində, aprelin 6-da Suriya hava bazasına ABŞ-ın raket hücumu nəticəsində Rusiya bu nəticəyə gəldi ki, ABŞ-ın Suriyada daha fəal siyasət yürütmə ehtimalı artır və bunu ləngidən hərəkəti etmək daha yaxşıdır.
Amerikan hücumu ABŞ və onun regional müttəfiqlərinin Suriyada təhlükəsiz zonalarının yaradılması mümkünlüyü barədə yenilənmiş müzakirələrə səbəb oldu. Bəzi regional dövlətlər – Türkiyə də daxil olmaqla – ABŞ-a bu mövzuda daha fəal olmağa çağırış etdi.
Beləliklə, hərbisizləşdirilən zonaların yaradılması ideyası – Rusiyanın birbaşa nəzarəti altında təhlükəsiz zonalarının "redaktə edilmiş" versiyası – ABŞ-ın qarşısını almaq və Rusiya maraqlarına zərərli bir addım alaraq Birləşmiş Ştatlar və müttəfiqləri əleyhinə rusların önləyici aktı sayıla bilər.
Suriya prezidenti Bəşər Əsəd hökumətinə dəstək Suriyada İran və Rusiyanın fundamental paylaşılan marağı olduğundan təşəbbüs Tehranda alqışlanmalı idi. Bu əsas məntiqdən kənarda, 4 May təşəbbüsünün həqiqətən İranın maraqlarına xidmət edə biləcəyi ilə bağlı bəzi məqamlar var.
İlk növbədə, Suriya üzrə çoxtərəfli danışıqların çərçivəsininin genişləndirilməsi ilə Rusiya öz təşəbbüsünü gücləndirmək və beynəlxalq səviyyədə tanınmış razılaşma etməyə çalışır. Bu mənada, Astanadakı son danışıqlardan sonra Moskva 4 May təşəbbüsünün beynəlxalq aspektini vurğulayaraq, BMT Təhlükəsizlik Şurasının onu təsdiqləməsini istədi.
Suriya müxalifəti və xarici tərəfdaşların əsas bəhanələrindən biri Suriyada İranın hərbi iştirakı olduğundan, 4 may müqaviləsinin beynəlxalq aspekti və İranın sülhməramlıların biri kimi iştirakı beynəlxalq səhnədə Suriyada İran hərbi mövcudluğuna haqq qazandıra bilər. Bu, əslində, prosesin hər hansı hissəsində İranın roluna Suriya müxalifətinin etirazı arxasında gizlənən əsas səbəbdir.
İkincisi, hərbisizləşdirilən zonaların yaradılması və monitorinqində fəal rol oynamaq imkanından faydalanaraq, Tehran, israrla bəyan kimi, atəşkəsin qorunması və siyasi həll prosesinin asanlaşdırılmasına həqiqətən sadiq olduğunu sübut edə və beynəlxalq mövqeyini gücləndirə bilər. Bunun sayəsində İran Suriyadahər hansı gələcək siyasi proseslərdə fəal rol alacaq.
Üçüncüsü, döyüş meydanında ümumi inkişafı nəzərə alaraq, Rusiya və Türkiyə sülhməramlı qüvvələri ilə əməkdaşlıq edərək, eləcə də onların öhdəliyinə əsasən, Suriya ordusu və silahlı üsyançılar arasında qarşıdurmaların qarşısını alaraq, İran, eyni zamanda, iki cəbhədə, yəni silahlı üsyançılar və daha ekstremist, terrorçu qruplarla da mübarizə aparmanın qarşısını ala bilər. Bu, öz növbəsində, İranın Suriya müharibəsində insan itkilərinin azalması, İŞİD və İranın maraqlarına daha yaxın təhdid hesab olunan digər terrorist qruplarla mübarizəyə daha çox diqqət yetirməyə kömək edəcək.
Dördüncüsü, Suriyanın cənub-qərbindən şimala uzanan xətt boyu Rusiyanın təklif etdiyi dörd hərbisizləşdirilən zonanın coğrafi mövqeyini nəzərə alaraq, Suriya vasitəsilə Livana öz çıxışı qorumaq – əsasən "Hizbullah"a dəstək və üsyançıların bu strateji sahələri ələ edəcək narahatlıqları sakitləşdirmək üçün – İranın əsas maraqlarına xidmət edə bilər. Əslində, hərbisizləşdirilən zonaları quraraq, münaqişə dondurulmuş olacaq və bu, İranın maraqlarına tamamilə uyğundur.
Nəhayət, Suriyada Moskva və Ankara ilə həqiqi hərbi əməkdaşlıq Suriya məsələsində Rusiya-Türkiyə-İran oxuna daha çox ciddilik, əməliyyat ölçüsü əlavə edə bilər. Ankaranın terrorçu hesab etdiyi Suriya kürdlərə ABŞ-ın dəstəyindən Türkiyənin daha da narazı olduğu bir vaxtda, sözügedən ox ən azı, İranın maraqları olan sahələrdə Türkiyənin radikal addımlarının qarşısını alacaq.
Bütövlükdə, Suriyada təhlükəsiz zonaların yaradılması heç vaxt Rusiya və İranın planlarının bir hissəsi olmayıb. Sanki bu, cari keçid dövründə əsas maraqlarını qorumaq üçün Moskva və Tehran üçün ən yaxşı yanaşma deyil. Lakin bu iki ölkəni hətta sıx əməkdaşlıq halına gətirən bir amil kimi çıxış edə bilir.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 136
Analiz
Xəbərlər
-
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
-
Xalq artisti görünüşü ilə təəccübləndirdi - VİDEO
-
Futbolumuzun yeganə xilas yolu - Yalnız o gəlməlidir
-
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
“Məhkumlar soyuq havalarda üst-üstə paltarlar geyiniblər”: Generalın istintaqı bitdi
-
Səfirin qardaşı oğlu yüzlərlə insana qarşı dələduzluq edib: Bulut Bağcı kriptovalyuta işini necə “qurub?”
-
Dərman vasitələrinin farmakonəzarət qaydası ilə bağlı YENİLİK
-
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
-
Sərnişindaşımaya dair müsabiqələrdə iştiraka görə ödəniləcək məbləğlər - SİYAHI
-
Ramazan ayının doqquzuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını azad edilmiş Qarabağda qalayıram” - Prezident
-
AFFA 4 nəfəri futboldan ömürlük uzaqlaşdırdı - RƏSMİ
-
Nura Suridən Xəyyam Nisanov barədə şok sözlər - VİDEO
-
Jurnalsit İstanbul Klinikasını ittiham etdi: “Anamı öldürdülər“
-
Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri: “Hindistandan alınan silahlar yararsız vəziyyətdədir”
-
Gürcüstan və Azərbaycan iki müstəqil dövlət kimi daim bir-birinin yanındadır
-
Əfv və amnistiya olacaq! - Hüquq müdafiəçisi tarixi açıqladı
-
Azərbaycanda ilk dəfə cəzaçəkmə müəssisəsində üztanıma sistemi yaradılıb - FOTO
-
“Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik” - İlham Əliyev
-
Zəngilanın bu kəndi yenidən qurulacaq - 1,1 milyon ayrıldı
-
Hikmət Hacıyev Çinə niyə gedib? - TƏHLİL
-
“Azpetrol“ məntəqələrində yolxlama: İnsanların həyatı təhlükəyə atılıb!
-
Yerli və idxal kərə yağları cüzi bahalaşıb – Son qiymətlər
-
Xalası onu təhqir etdiyini deyən müğənnini məhkəməyə verdi: 30 min təzminat istədi
-
Özəl universitetlərdə tibb təhsili bərpa olunacaqmı? - VİDEO
-
Rumıniyada NATO-nun ən böyük hərbi bazası tikilir: Minlərlə hərbçi yerləşdiriləcək
-
“Bu gün Azərbaycan dünyada nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir” - Prezident
-
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? - “Rang Rover“lə qəza...
-
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Rusiyada səslərin 100 faizi sayıldı: Putindən mütləq qələbə
-
“Əfsuslar olsun ki, bu, Ermənistana dərs olmadı“ - Azərbaycan lideri
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Strateji əməkdaşlıq və dostluq münasibətləri Azərbaycan ilə Gürcüstan üçün həmişə prioritet olub
-
“Azəriqaz”da Cahid Hüseynov ruzigarı: direktor müavininin bacısı oğlu yeni vəzfəyə təyin edildi
-
Xətai rayonunda saxlanılan narkokuryerlərdə 10 kq marixuana aşkar edilib - VİDEO
-
“İnflyasiya ilə əlaqədar zəruri tədbirlər davam etdiriləcək“ - Nazirlər Kabineti
-
Tenderə nəzarət edən dövlət qurumunun özü qanunsuz tender keçirir? – FOTOFAKT
-
Prezident Azərbaycan xalqını təbrik etdi - MƏTN
-
Dövlət qulluqçusu olmaq istəyənlərin nəzərinə - Nəticələr elan olundu
-
Polis gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq - DİN
-
Azərbaycanda işsizlərin sayı artdı – Son 20 ilin statistikası
-
İkitərəfli əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təzahürü
-
“Manatın məzənnəsi Mərkəzi Bankdan asılı olacaq“ - Millət vəkili
-
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb - Xalqı təbrik edib + FOTOLAR
-
Nazirlik “Araz Supermarket”i cərimələdi - Məhsulu üzərində göstərilən qiymətdən baha satıb
-
İşdən çıxarılan Ruslan Əliyev Badamdardakı villasını satışa çıxarıb - FOTOLAR
-
Martın 20-də geomaqnit qasırğası gözlənilir - Xəbərdarlıq
-
NATO-nun baş katibinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Dünyanın ən isti yeri: burada hətta bakteriyalar belə yaşaya bilməz
-
İlham Əliyev Vladimir Putini təbrik etdi - Prezident seçkisində qələbəsinə görə
-
Xırdalan dairəsində ev adı altında tikilən obyekt restoran kimi fəaliyyət göstərəcək - FOTOLAR
-
“Bakı otis lift“ valyuta vəsaitini xaricdən geri qaytarmayıb - PROTOKOL
-
Füzuli şəhərinə daha 34 ailə yola salınıb - FOTOLAR
-
Azərbaycan dünyanın ən təhlükəsiz ölkələri arasındadır - REYTİNQ
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları aşkar edilənlərlə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev Pakistanın Çindəki səfiri ilə görüşüb - FOTO
-
“Putin prezident seçkilərində qalib gəldi“ - Rusiya MSK
-
Dövlətə məxsus 10 avtomobil hərraca çıxarılır – Qiymətlər 1 300 manatdan başlayır (SİYAHI)
-
Bakıda həll yolunu tapmayan səki problemi - VİDEO
-
Məktəb təhsili əlavə hazırlıqlara sövq edir? - VİDEO
-
Deputat Erkin Qədirlinin köməkçisi ölkədən qaçıb? - İDDİA
-
Əli Əsədovdan qeyri-müntəzəm sərnişin daşınması ilə bağlı QƏRAR
-
“Rusiya ilə NATO arasında müharibə mümkündür“ - Putin
-
Bakıda eyni rayon ərazisində fərqli qiymətə satılan mənzillər - ARAŞDIRMA
-
“Ukrayna üçün hərbçilərin göndərilməsi, silah və sursat təchizatı yoxdur“ - Avstriyanın XİN
-
Novruz Bayramı ərəfəsində Azərbaycana turist axını gözlənilir - VİDEO
-
“Biz onu dəyişmək istəyirdik, amma o, öldü“ - Putin
-
Lənkəranda sərnişin avtobuslarının əksəriyyəti istismara yararsızdır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva Saida Mirziyoyeva ilə sərgi açılışında - FOTOLAR
-
Binəqədidə söküntü problemi: Mənzil sahibləri tikinti şirkəti ilə razılaşmırlar - VİDEO
-
“Rəsmi nikahım yoxdur“ - Vəfa Şərifova
-
“Görsək ki, Azərbaycan futboluna faydası var, lazımi addımı atacağıq” - Qurban Qurbanov
-
“Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığının uzun tarixi var“ - Prezident İlham Əliyev
-
Rusiyada prezident seçkisinin ilkin nəticələri: Putin qalib gəlir
-
“Biz sülhə heç vaxt olmadığımız qədər yaxınıq“ - Prezident
-
Gəncə sakinləri mavi yanacaq problemi yaşayırlar - VİDEO
-
Prezidentin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - VİDEO
-
Mənzil almaq istəyənlər bankların daxili ipotekasından niyə istifadə edə bilmir? - VİDEO
-
“COP-29 dönüş nöqtəsi olacaq“ - Stoltenberq
-
Dövlət Baxçalı Ərdoğana çağırış etdi - “Ayrıla bilməzsən! Türk millətini yalnız buraxa bilməzsən!
-
Ramazan ayının səkkizinci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında dayanıqlı sülhə nail olunacağına ümid edirik“ - NATO-nun Baş katibi
-
Xocavəndin əsrarəngiz Tuğ kəndi: Yeni görüntülər - VİDEO
-
Messi Argentina millisinin qarşıdakı oyunlarını buraxacaq - SƏBƏB
-
Prezident İlham Əliyevin Yens Stoltenberqlə təkbətək görüşü başlayıb - FOTOLAR
-
Ukraynaya hərbi yardım ABŞ-nin silah ehtiyatlarını azalda bilər - Ağ Ev
-
Xəzər dənizi yox olacaq? - “Proses 2050-ci ilə qədər davam edəcək“
-
NATO baş katibi Azərbaycanda səfərdədir - FOTO
-
Pravoslav kilsəsinin lideri müsəlmanların boynuna xaç asmağa çağırıb - Patriarxın qorxulu fətvası
-
“Tramp prezident olmaq üçün çox yaşlıdır” - Baydendən məzəli ittiham
-
“Hökumət inflyasiyanı birrəqəmli həddə endirəcək“ - Ərdoğan
-
“Azəriqaz“ı onlar idarə edirmiş...- Sədr müavini Cahid Hüseynovun qohumları
-
İslandiyada şəhər boşaldıldı: Turistlər və yerli sakinlər təxliyə edildilər
-
Bu gün 46 mindən çox şagird üçün buraxılış imtahanı keçirilib - 2 nəfər imtahandan xaric edilib
-
“Atamı KQB öldürdü...” - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı?
-
Dövlət Baxçalı yenidən MHP sədri seçildi - 11-ci dəfə
-
“Bitcoin” alaq, yoxsa qızıl? - ARAŞDIRMA
-
Ermənistanda narazı əhali ayağa qalxdı - VİDEO
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Sumqayıtda tank mərmisi aşkarlandı - FOTO/VİDEO
-
Havanın temperaturu aşağı düşəcək, intensiv yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Moskvada hava limanları bağlandı: Ukrayna dronlarının hücumları
-
Dumanlı hava şəraiti ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
-
NATO tükənir: Pul yoxdur
-
Kiberdələduzların yeni fırıldağı: bu keçidlərə daxil olmayın! (VİDEO)
-
Zeytun yağı xilaskara çevrilir: 5 yaşınadək uşaqlarda...
-
Bakıda bu küçələrə avtomobillər buraxılmayacaq - Bu gündən qadağa qüvvəyə minib
-
Dünyanın ən böyük təyyarəsi yaradılacaq - FOTO
-
Kim Çen In hava-desant təlimlərinə qızı ilə birlikdə rəhbərlik etdi - FOTOLAR
-
“Mən seçilməsəm, ABŞ qan gölünə çevriləcək” - Tramp
-
Bakı və Parisin Gürcüstanda mübarizəsi - Tbilisi vədləri, yoxsa reallığı seçəcək?
-
“Fransa Ukraynada Rusiyaya qarşı əməliyyat keçirə bilər” - Makron
-
İpoteka ilə ev alanlara sevindirici xəbər - VİDEO
-
Sudanda milyonlarla insanı dəhşətli aclıq gözləyir - BMT
-
Dövlət qulluğu vəzifələri üzrə test imtahanları keçiriləcək - DİM məlumat yaydı
-
Azərbaycanda boşanmış kişiyə fantastik məbləğdə aliment kəsildi - VİDEO
-
Ramazan ayı ilə bağlı suallara cavab: Azan oxunarkən yemək olar? - VİDEO
-
Ən dəbli məşhurlar onlardır - SİYAHI
-
Neymar haqda qorxunc proqnoz - Həkimi açıqladı
-
HƏMAS-ın Qəzzadakı atəşkəs planı məlum olub - TƏFƏRRÜAT
TOP 10
ARXİV