|
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Suriyada hərbisizləşdirilən zonalar: Rusiyanın bu təşəbbüsünü İran niyə dəstəkləyir? - Təhlil
Tarix 25.05.17, 19:43 |
|
Həmidrza Əzizi
"Al-Monitor
Suriya sülh danışıqlarının son raundu mayın 4-də tamamlanıb və atəşkəsin üç təminatçısı – Rusiya, İran və Türkiyə Astanada "hərbisizləşdirilən zonalar" yaratmaq barədə razılığa gəlib. Moskva tərəfindən irəli sürülən, kövrək atəşkəs rejimini təmin etmək və siyasi həll prosesinin daha asan olması məqsədli təşəbbüs münaqişəyə cəlb olunan tərəflərdə müxtəlif rəylər doğurub.
BMT-nin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Staffan de Mistura sazişi "düzgün istiqamətli, mühüm, perspektivli, müsbət addım" kimi kimi təqdir etsə də, Birləşmiş Ştatlar daha ehtiyatlı yanaşma ilə bəyan etdi ki, planın dəqiq dəyərləndirilməsi üçün müfəssəl məlumat lazımdır.
Digər tərəfdən, Suriya hökuməti Rusiyanın təşəbbüsünü tam dəstəklədiyini açıqladı. Ancaq Astanada Suriya müxalifətini təmsil edən əsas koalisiya bu planı qəbul etməkdən imtina etdi. O, ərazi hüdudları və sülhməramlıların biri kimi İranın roluna etimadsızlığı bəhanəsi gətirdi.
Eyni zamanda, mayın 4-də razılaşmanı imzalamış İran, rəsmi Moskvanın planını qəbul edib, onun fəal şəkildə həyata keçirilməsində iştirak etmək vədini verdi. Lakin İran tərəfinin hələ də hərbisizləşdirilən zonalarının tələbləri və mümkün təsirləri haqqında nə düşündüyü ilə bağlı və ya niyə İranın bu ideyasını dəstəkləmək qərarına gəldiyinə dair Tehranın aydın və ətraflı şərhi olmayıb.
İranın mövqeyini bilmək məsələsi vacibdir. Çünki o, uzun müddət, israrla Suriya ərazisində hər hansı "təhlükəsiz zonalar" və ya "uçuşa yasaq zonalar" yaradılması ideyasını qarşı çıxırdı.
Tehranı öz mövqeyini yenidən nəzər salmağa nə vadar etdi?
Müddəaları irəli sürməzdən əvvəl İranın belə bir fikirə gəlməsi üçün Rusiya ilə eyni məntiqi bölüşdüyü iddia edilə bilər. Əslində, aprelin 6-da Suriya hava bazasına ABŞ-ın raket hücumu nəticəsində Rusiya bu nəticəyə gəldi ki, ABŞ-ın Suriyada daha fəal siyasət yürütmə ehtimalı artır və bunu ləngidən hərəkəti etmək daha yaxşıdır.
Amerikan hücumu ABŞ və onun regional müttəfiqlərinin Suriyada təhlükəsiz zonalarının yaradılması mümkünlüyü barədə yenilənmiş müzakirələrə səbəb oldu. Bəzi regional dövlətlər – Türkiyə də daxil olmaqla – ABŞ-a bu mövzuda daha fəal olmağa çağırış etdi.
Beləliklə, hərbisizləşdirilən zonaların yaradılması ideyası – Rusiyanın birbaşa nəzarəti altında təhlükəsiz zonalarının "redaktə edilmiş" versiyası – ABŞ-ın qarşısını almaq və Rusiya maraqlarına zərərli bir addım alaraq Birləşmiş Ştatlar və müttəfiqləri əleyhinə rusların önləyici aktı sayıla bilər.
Suriya prezidenti Bəşər Əsəd hökumətinə dəstək Suriyada İran və Rusiyanın fundamental paylaşılan marağı olduğundan təşəbbüs Tehranda alqışlanmalı idi. Bu əsas məntiqdən kənarda, 4 May təşəbbüsünün həqiqətən İranın maraqlarına xidmət edə biləcəyi ilə bağlı bəzi məqamlar var.
İlk növbədə, Suriya üzrə çoxtərəfli danışıqların çərçivəsininin genişləndirilməsi ilə Rusiya öz təşəbbüsünü gücləndirmək və beynəlxalq səviyyədə tanınmış razılaşma etməyə çalışır. Bu mənada, Astanadakı son danışıqlardan sonra Moskva 4 May təşəbbüsünün beynəlxalq aspektini vurğulayaraq, BMT Təhlükəsizlik Şurasının onu təsdiqləməsini istədi.
Suriya müxalifəti və xarici tərəfdaşların əsas bəhanələrindən biri Suriyada İranın hərbi iştirakı olduğundan, 4 may müqaviləsinin beynəlxalq aspekti və İranın sülhməramlıların biri kimi iştirakı beynəlxalq səhnədə Suriyada İran hərbi mövcudluğuna haqq qazandıra bilər. Bu, əslində, prosesin hər hansı hissəsində İranın roluna Suriya müxalifətinin etirazı arxasında gizlənən əsas səbəbdir.
İkincisi, hərbisizləşdirilən zonaların yaradılması və monitorinqində fəal rol oynamaq imkanından faydalanaraq, Tehran, israrla bəyan kimi, atəşkəsin qorunması və siyasi həll prosesinin asanlaşdırılmasına həqiqətən sadiq olduğunu sübut edə və beynəlxalq mövqeyini gücləndirə bilər. Bunun sayəsində İran Suriyadahər hansı gələcək siyasi proseslərdə fəal rol alacaq.
Üçüncüsü, döyüş meydanında ümumi inkişafı nəzərə alaraq, Rusiya və Türkiyə sülhməramlı qüvvələri ilə əməkdaşlıq edərək, eləcə də onların öhdəliyinə əsasən, Suriya ordusu və silahlı üsyançılar arasında qarşıdurmaların qarşısını alaraq, İran, eyni zamanda, iki cəbhədə, yəni silahlı üsyançılar və daha ekstremist, terrorçu qruplarla da mübarizə aparmanın qarşısını ala bilər. Bu, öz növbəsində, İranın Suriya müharibəsində insan itkilərinin azalması, İŞİD və İranın maraqlarına daha yaxın təhdid hesab olunan digər terrorist qruplarla mübarizəyə daha çox diqqət yetirməyə kömək edəcək.
Dördüncüsü, Suriyanın cənub-qərbindən şimala uzanan xətt boyu Rusiyanın təklif etdiyi dörd hərbisizləşdirilən zonanın coğrafi mövqeyini nəzərə alaraq, Suriya vasitəsilə Livana öz çıxışı qorumaq – əsasən "Hizbullah"a dəstək və üsyançıların bu strateji sahələri ələ edəcək narahatlıqları sakitləşdirmək üçün – İranın əsas maraqlarına xidmət edə bilər. Əslində, hərbisizləşdirilən zonaları quraraq, münaqişə dondurulmuş olacaq və bu, İranın maraqlarına tamamilə uyğundur.
Nəhayət, Suriyada Moskva və Ankara ilə həqiqi hərbi əməkdaşlıq Suriya məsələsində Rusiya-Türkiyə-İran oxuna daha çox ciddilik, əməliyyat ölçüsü əlavə edə bilər. Ankaranın terrorçu hesab etdiyi Suriya kürdlərə ABŞ-ın dəstəyindən Türkiyənin daha da narazı olduğu bir vaxtda, sözügedən ox ən azı, İranın maraqları olan sahələrdə Türkiyənin radikal addımlarının qarşısını alacaq.
Bütövlükdə, Suriyada təhlükəsiz zonaların yaradılması heç vaxt Rusiya və İranın planlarının bir hissəsi olmayıb. Sanki bu, cari keçid dövründə əsas maraqlarını qorumaq üçün Moskva və Tehran üçün ən yaxşı yanaşma deyil. Lakin bu iki ölkəni hətta sıx əməkdaşlıq halına gətirən bir amil kimi çıxış edə bilir.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 136
Analiz
Xəbərlər
-
Həbsxanada evlənən müğənni: “Heç kimin bacarmadığını etmişəm“
-
Arda Güler üçün rəsmi təklif gəldi:“Sevilya”nın heyətində oynayacaq?
-
“NATO ölkələri Ukraynanı altı “Patriot” sistemi ilə təmin edə bilər” - Şolts
-
Qobustanın problemlərlə dolu kəndi: “Burada beş-altı adam qalmışıq”
-
Bakıda məmur olmaq istəyən qadına qarşı DƏLƏDUZLUQ
-
“Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişə təhlükəsi mövcuddur” - Quterreş
-
Binə sakini: “Elə bil Somalidə yaşayırıq”
-
Keçmiş məmur 43 milyon manat dəyərindəki əmlaklarını geri almaq istəyir - MƏHKƏMƏ
-
Röya Ayxan ailə quracaq - Toya hazırlaşır (VİDEO)
-
Dövlət məktəblərində servis xidməti yaradılır? - RƏSMİ + VİDEO
-
Rusiya sülhməramlılarına vida: Ermənistan yeni şəraiti necə dəyərləndirəcək? - FOTO
-
“ABŞ və müttəfiqləri İrana qarşı sanksiyalar tətbiq edir“ - Bayden
-
“Dönər bıçağı ilə atamın ayağını kəsəcəyini dedi” - TƏFƏRRÜAT
-
Uşaqlar neçə yaşdan sonra idmanla məşğul olmalıdırlar? - VİDEO
-
Azərbaycana minik avtomobilləri hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Siyahı
-
“Rabitəbank” kiçilir: 70 milyon geri çəkilib
-
Vergi ödəyicilərinin nəzərinə - VİDEO
-
Türkiyənin 14 əyalətində FETÖ əməliyyatı - 60 şübhəli şəxs saxlanıldı
-
Bakıda narkokuryerdən beş kiloqram narkotik götürülüb - VİDEO
-
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı, direktoru təyin edildi - FOTOLAR
-
Üç rayonda ağaclar qanunsuz kəsilib - Təbiətə 13 min manatdan çox ziyan dəyib
-
Əfv olunanlar arasında niyə qadınlar azdır? - Komissiya üzvündən açıqlama
-
Rəqsanə İsmayılovanın əmlaklarına həbs qoyulub? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Qubad İbadoğluya yekun ittiham elan edildi - İstintaq bitir
-
“Azərbaycan satıcısı hələ də əlini lazımi şəkildə yuya bilmir” - Qoşqar Təhməzli
-
“Xalq Bank”ın kapitalı 8%-dən çox azalıb - Kredit və depozit portfeli kiçilib
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir“ - Rusiya XİN
-
8 min manatlıq spirtli içki oğurladı, saxlanıldı - VİDEO
-
Avtomobillərin şüşəsini tündləşdirmək neçəyə başa gəlir? - VİDEO
-
Regionların inkişafı dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsasıdır
-
Keçid balları qaldırılır? - VİDEO
-
Baş nazirdən motosikletlərlə bağlı QƏRAR
-
“Azərbaycanlıların Ermənistana qaytarılması üçün böyük həcmdə işlər görülməlidir“ - Zaxarova
-
Polis qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirilən tədbirlərlə 21 əcnəbini saxlayıb - VİDEO
-
Bakının Türkan qəsəbəsindəki məhəllədə 30 ildir qaz yoxdur - VİDEO
-
Şirvan kanalının əhəmiyyəti göz önündə olacaq
-
Təhsil Nazirliyi tender keçirmədən 2 milyonu Ramiz Mehdiyevin oğlunun şirkətinə verdi – Təfərrüat
-
“Ermənistana yalnız Qərbin əlində alət rolu verilir” - Zaxarova
-
345 məktəbdə yoxlama aparıldı - 55 nəfər işdən çıxarıldı
-
İcra Hakimiyyətindən narazı qalan fermer söyüş söydü - Həbs edildi
-
Türkiyə-Rusiya Monitorinq Mərkəzi də bağlanır - Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi
-
Azərbaycan “Laçın” hücum təyyarələrini havaya qaldırdı - VİDEO
-
Bu il I siniflərə qəbulda tətbiq olunacaq YENİLİKLƏR - RƏSMİ
-
Sabah Bakıda 27 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
40-a yaxın bağça müdiri işdən çıxarılıb: 200-nə töhmət verilib
-
“Victory Construction Group“ MMC məhkəməyə verildi - Öhdəliyi yerinə yetirmədiyinə görə
-
“Amaras monastırında monitorinqlər aparılıb” - Dövlət Xidməti
-
Bakıda viza fırıldağı - Şirkət rəhbərlərinə cinayət işi açıldı
-
Prezident yeni nazir müavini təyin etdi - Foto + DOSYE
-
Şəxsiyyət vəsiqələri ilə bağlı yenilik - VİDEO
-
Azərbaycanlı aktrisa yeni sevgilisi ilə görüntüləndi - FOTO/VİDEO
-
Rusiyada işləyən azərbaycanlıların nəzərinə: Rus dili imtahanında dəyişikliklər olacaq
-
“Başlıbel sakinləri kütləvi şəkildə qətlə yetirilib, bəziləri diri-diri yandırılıb“ - Ombudsman
-
Aytən Səfərovanın keçirdiyi qəza ilə bağlı yeni detallar - Günah kimdə olub? + VİDEO
-
“Rusiya qalib gələrsə, Üçüncü Dünya müharibəsi başlayacaq“ - Ukraynanın Baş naziri
-
Bakıda bu ərazini də sökürlər - Mülkiyyət sahibləri narazıdır + VİDEO
-
Antarktidanın sirləri üzə çıxdı: İnanılmaz kəşf
-
Lənkəranda məktəbli qıza atasının dostu təcavüz etdi: “Anana oxşayırsan...”
-
“Çin ABŞ-ni məğlub etmək üçün ordu yaradır“ - Amerikalı nazir
-
Təlim zamanı sürücüyə yazılan cəriməni kim ödəməlidir? - VİDEO
-
İsrail Pasxa bayramından əvvəl İrana cavab verməyəcək - ABC
-
Bakı-Quba yolunda bildirişsiz dairə təhlükə mənbəyinə çevrilib - VİDEO
-
Yenidən qurulan Qarabağdan son görüntülər - VİDEO
-
Başlıbel qətliamından 31 il ötür
-
Bu gün instaqramda olanlar - Fotolar
-
“Real“dan zəng gələndə iki dəfə fikirləşmədim“ - Cud Bellingem
-
“Türkiyə olaraq üçüncü ölkələrin öz münaqişələrini bölgəyə gətirməsini istəmirik” - Hakan Fidan
-
Paytaxt sakinini həkim yox, texniki işçi əməliyyat edib? - Ağılasığmaz İDDİA
-
Bayden Trampı geridə qoydu - SORĞU
-
Urmiya gölünün son peyk görüntüsü - FOTO
-
Sosial şəbəkələrdə satılan soyuq silahlarla bağlı DİN-dən açıqlama - VİDEO
-
Pakistanda güclü yağışlar: Ölənlərin sayı 65-ə çatıb
-
Rusiyadan gətirilən dondurulmuş toyuq məhsulunda salmonella aşkarlandı - AQTA
-
Bir, üç və beş qəpiklərdən istifadə hansı səviyyədədir? - SORĞU + VİDEO
-
Azərbaycanda ucuzlaşan ərzaq məhsulları hansılardır? - VİDEO
-
MN-dəki doqquz milyonluq mənimsəmə ilə bağlı növbəti MƏHKƏMƏ
-
Rusiya parlamentinin komitə sədrinin müavini: “Hazırda Qarabağda sülhməramlılar lazım deyil”
-
İran vətəndaşı tərəfindən narkokuryerliyə cəlb olunan dəstə üzvü ələ keçdi - VİDEO
-
Bu halda Rusiyaya qalib gəlmək şansımız yoxdur - Zelenski
-
Vüqar Qurbanov işdən çıxardığı müavinə yeni vəzifə verdi - FOTO
-
Xiyarın qiyməti dəyişməyib, pomidorun qiyməti 4,3% bahalaşıb – Rəsmi
-
Ceyhun Bayramov AQEM-in baş katibi ilə görüşüb - FOTO
-
“Dövlətin yürütdüyü siyasətə güvənməliyik” - Ramin Əhmədov
-
Avropa Komissiyasının rəhbəri: “Rusiyaya görə hərbi büdcə xərclərimizi 20 faiz artırmışıq”
-
Yer kürəsində güclü maqnit qasırğası müşahidə olunacaq - Xəbərdarlıq
-
Sülhməramlıların Qarabağdan çıxmasının yeni görüntüləri – VİDEO
-
“Bank Avrasiya”nın xalis mənfəəti 23% azalıb - Kredit portfeli kiçilib
-
Azərbaycanda bu futbol oyununa külli miqdarda pul qoyulub - UEFA
-
Prezident İlham Əliyev Şuşa ilə bağlı sərəncam imzalayıb
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əfv Komissiyası toplandı: daha 100-dən artıq müraciətə baxılıb
-
Zeytun yağını xaricə 9,5 manata, özümüzə 16 manata satırıq
-
Əri ilə boşanan qadın qızını başqa kişiyə təhvil verdi - İDDİA + FOTO
-
“16 milyon seçicinin səsverməyə getməməsi seçkinin nəticələrinə təsirsiz ötüşməyib“ - Ərdoğan
-
“Aİ-nin rəhbərliyi dəyişməlidir” - Viktor Orban
-
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
-
“Qadınların pensiya yaşı kişilərlə müqayisədə aşağı salınsın” - Əli Məsimlidən təklif
-
Azərbaycanda film kimi olay: Kişi evli ola-ola başqası ilə nigaha girib
-
“Hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib“ - Hikmət Hacıyev sülhməramlıların çıxarılmasından danışdı
-
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə hökm oxundu - FOTO
-
Rusiya qoşunları Çerniqova raket zərbəsi endirib: Ölənlər və yaralananlar var
-
Çovdarovun 30 milyonluq əmlakı əlindən çıxdı - Son qərar
-
Sülhməramlılar Qarabağdan çıxır - Kreml təsdiqlədi
-
Yaşı 30-dan aşağı olan milyarderlər -Siyahı
-
Müştərilər “AFB Bank”dan pullarını geri götürür – Bank zərərlə işləyir
-
Sabah 28 dərəcə isti olacaq - Hava
-
Aşağı Güzdəkdə təhlükə: “Göl zəhərli ilanlar, vəhşi heyvanlarla doludur”
-
“İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq“ - İbrahim Rəisi
-
Rusiyanın üç hava limanında uçuşlar dayandırıldı - SƏBƏB
-
Deputat cərimələrin artırılmasını istəyir: “Cərimənin məbləği elədir ki...“
-
Bayden Yaxın Şərqdə münaqişənin genişlənməsini istəmir - Con Kirbi
-
İlham Əliyev Kayrat Sarıbayı qəbul etdi - YENİLƏNİB
-
Azərbaycanda banklar son 3 ayda nə qədər pul qazanıblar? – Tam siyahı
-
Bu klinikalar sertifikasiyadan keçməyən həkimlərlə işləyir? - SİYAHI
-
Əsgəran avtomobil yolunun inşasına başlanıldı - FOTOLAR
-
Dövlət İnvestisiya Şirkəti pulları belə batırıb... - Hesablama Palatasının ŞOK HESABATI
-
Azərbaycan XİN Fransaya xəbərdarlıq etdi:“Heç bir nəticə verməyəcək”
-
Ermənistana məxsus kvadrokopter zərərsizləşdirildi - RƏSMİ
-
Deputatlığa namizəd olan iş adamının ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər
TOP 10
ARXİV