AzFakt.com "Azadlıq" radiosuna istinadən xəbər verir ki, 2016-cı ildən bu Orta Asiya ölkəsində qiymətlər bahalanır, subsidiyalı ərzaq qıtlığı yaşanır.

Dünyada ən repressiv rejimlərdən sayılan Türkmənistan ölkədə yoxsulluğun olmadığını deyir, iqtisadi baxımdan zəif qruplara heç bir yardım göstərmir. Pandemiya dövründə ölkədə işsizlik də kəskin artıb, sentyabrın 23-də yayılmış hesabatda vurğulanır.

“Türkmənistan: İnkar, Hərəkətsizlik Ərzaq Böhranını pisləşdirir” adlı hesabatda deyilir ki, əhalisinə iqtisadi və sosial yardım strategiyasının olmadığı bir mühitdə hökumət adekvat yaşam standartı və ərzaq hüququ kimi beynəlxalq öhdəliklərini də yerinə yetirmir.

“Bu kritik məqamda ehtiyacı olanları müəyyənləşdirib kömək etməyən Türkmənistan təməl insan haqları normalarını gözardı edir, ərzaq hüququ da bu sıraya daxildir”, – HRW-nın Avropa və Orta Asiya üzrə direktor müavini Rachel Denber deyib.

Hesabatda sıravi adamlar ərzaq qıtlığı, qiymətlərin bahalanması, yoxsulluq ilə mübarizələrini təsvir edirlər. “Bir il öncəyə baxanda ailəmiz daha az yeyir. Çünki pulumuz azalıb, qiymətlər qalxıb. Növbələr və qıtlığa görə ərzaq əldə etməyimizdə problemlər var”, – səkkiz uşaq atası olan bir türkmən deyib.

Bir tələbə 2019-cu ilin noyabrında HRW-ya danışıb ki, qazanclarının 70-80 faizi ərzağa gedir. Bir təqaüdçü ailəsinin bütün qazancını ərzağa xərclədiyini söyləyib. Hökumətin yeganə yardım proqramı dövlət mağazalarında subsidiyalı ərzaq satmağı nəzərdə tutur. Özəl mağazalar isə ərzağı bazar qiymətinə satır.

Amma 2015-2016-cı illərdə təchizat azalmağa başladı, çünki neftin ucuzlaşması ölkənin büdcəsinə zərbə vururdu. 2014-cü ildən enerji ixracından gəlirin azalması ölkədə ərzaq qıtlığı yaradıb.

Ancaq dövlət mediası ərzaq qıtlığından yazmır. Əksinə, yaşam standartlarını daha yaxşı təqdim etməyə çalışır, ölkənin “əzəmət və xoşbəxtlik dövründə” olduğunu iddia edir, tez-tez dolu, səliqə-sahmanlı mağazaları göstərir.

Türkmənistanın yerli ərzaq istehsalı daxili tələbatın 40 faizini ödəyir. Qalanı idxal olunur və idxal olunan ərzağın 80 faizi qonşu İrandan gəlir.Bu ilin əvvəlində İranla sərhəd bağlandığından nisbətən ucuz ərzaq təchizatı da azalıb. Hesabatda deyilir ki, İrandan idxal olunan kartof tamamilə yoxa çıxıb. Son 12 ayda unun bazar qiyməti 50 faiz, yağ 130 faiz bahalanıb.

Üstəlik, bir çox türkmənistanlı işsiz qalıb və ölkəyə pul köçürmələri də azalıb. Covid-19 ucbatından səyahət qadağaları adamların xaricə iş dalınca getməsini əngəllyib.

Hesabatda hökumət əhalinin adekvat ərzaq əldə etməsini təmin etmək üçün dərhal tədbirlər görməyə çağrılır. Hökumət əhalinin ərzaq təhlükəsizliyi üçün dövlət mağazalarından başqa yollar axtarmalıdır, qurumlar vurğulayırlar. Mümkün variantlar sırasında ərzaq vauçeri proqramları, gəliri yaşayış minimumundan az ailələrə nağd pul transferləri sadalanır.