|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Ukrayna analitiki Ankaranın Kiyevə “atdığı”nı yazdı:“Bizə təntənəylə tomos təqdim etdi, qaz qovşağı və milyardları özünə götürdü” – Araşdırma
Tarix 06.12.18, 23:45 |
|
Aleksey Kuş
112.ua (Ukrayna), 05.12.2018
Yüksək keyfiyyətli dövlət menecmenti möcüzələr yaradır: qaz qovşağı roluna heç vaxt iddia etməyən ölkələr buna çevrilir. Kimsə iyirmi il qabaq desəydi ki, Türkiyə qaz qovşağına və Rusiya qazının Avropaya ən böyük tranzitçisinə çevriləcək, çoxları bu gümanı “Min bir gecə” düzümündən növbəti nağıl sayardı…
Ukraynanın QNS-i (qaz nəqli sistemi-red.) magistral qaz borularının yüksək buraxılış qabiliyyəti və Avropanın fəal həcminin üçdə birini təşkil edən təbii qazın yeraltı anbarlarıyla o zaman bu qədər sarsılmaz sayılırdı. Amma o vaxtdan bəri “boru” vasitəsilə bizdə daha kimlər qazanmayıb. Ukrayna gerçəkliklərində “qazdan” qazanc “mavi göz”dəki həqiqət kimidir: “qaz tarlası” nisbətən qısa dönəmdə Azov dənizinin Ukrayna və RF-nin daxili suları kimi tanınması və eləcə ucuz tranzit kimi siyasi güzəştlərlə “satın alınan” təkcə ucuz enerji resurslarının qiymətindən başqa bir neçə oliqarx qrupu yetişdirməkdən savayı nə dövlətə, nə də adi adamlara nəsə verib.
Amma Türkiyədə dövlət menecmenti “qovşaq” möcüzələri yaradırsa, Ukraynada bizim “elitalar” bundan az olmayan, iqtisadi antiutopiyanın nadir örnəkciyi kimi baxılması mümkün olan fantastik “antimöcüzələr” rəqsləndirirlər. Antiutopiyanın sinonimlərindən birinin “kakotopiya” (şər ölkə-red.) olduğunu yada salsaq, onda hər şey öz yerini tutur.
Həm QNS-in, həm də YQA-ların (yeraltı qaz anbarı-red.) nadir rəqabət imkanlarına baxmayaraq, məhv olmasa da, “pas tutduğu” bir zamanda biz bu “kakotopiya”da hərfi mənada batırıq. Belə bir tranzit potensialını söndürərək qovşaq ölkədən dalan ölkəyə çevrilmək – bunun üçün də görkəmli idarəçilik istedadı, ya da qeyri-adi acgözlük gərəkdir.
Bəs təmtəraqlı limanlar?
2017-də Türkiyədə qazın işlənməsi il boyunca 16%-i aşmaqla 53 milyard kubmetr çoxalaraq ən yüksək tarixi nöqtəyə çatıb. Bu tendensiya bundan sonra da saxlanacaq, axı iqlim dəyişikliyi və su ehtiyatlarının azalması üzündən ölkədə hidroenergetika imkanları kiçilir və elektrik almaq üçün qaz yandırmaq gərəkdir.
Tədarüklərin şaxələndirilməsi baxımından, haradasa, 25 milyard kubmetr RF-nin payına düşür. Qalan tədarükləri o cümlədən Azərbaycan və İran bağlayır. Bundan başqa, Türkiyə Əlcəzair və Nigeriyadan dəniz yoluyla sıxılmış qaz tədarükünü yoluna qoyub.
Türkiyə gələn il “Mavi axın”dan əlavə öz adıyla axın da əldə edəcək. “Türk axını”nın iki qanadının inşası 7 milyard avro dəyərləndirilir, bu QNS-in yekun buraxılış bacarığı ildə 30 milyard kubmetrdən yuxarı olacaq.
“Qazprom”un proqnozlarına görə, “Türk axını”nın inşasının tam başa çatması qaz borusunun qurudakı hissəsinin istismara veriləcəyi 2019-cu ildə baş tutacaq. Tranizitin dəniz hissəsi lap bu günlərdə vaxtından qabaq başa çatıb və RF və Türkiyə başçıları tərəfindən təntənəylə “qəbul edilib”.
“Qazprom”un dəyərləndirdiyinə görə, “Türk axını”nın birinci qanadı qazın Türkiyə bazarına tədarükü, ikincisi isə qazın Cənubi Avropaya – Bolqarıstan, Serbiya, Yunanıstan, İtaliyaya tədarükü üçün işləyəcək. Bundan savayı, işlək olan “Mavi axın” da Türkiyənin tələbatını ödəyəcək.
Beləliklə, türklər gözümüzün qabağında yarış iştirakçılarınım zeytun yağıyla gen-bol yağlandığı “gürəş” milli güləşi qaydasınca həm şərqli, həm də qərbli qonşularına qarşı incə bir kələk işlətdi. Sanki AB və Rusiyanın qəliz geopolitik kombinasiyaları şəraitində türklərin tutacağı heç nə yox idi. Amma yox, yekəpər rəqiblərin “gövdə”sindən yapışıb onları “kürəyini yerə qoydular”.
Rusiyalılar başlanğıcda Rusiya qazının Anapadan (RF) Varnaya (Bolqarıstan) və sonra Balkanlara və Mərkəzi Avropa ölkələrinə tədarük marşrutunu açmalı olan “Cənub axını” layihəsinin inşasını gözdən keçirirdilər. Amma dolayı cənub yolunun bəxti şimaldakından xeyli az gətirdi. Onun startı 2014-cü ildə gözlənilirdi və Ukraynada savaş, habelə Krımın ilhaqı rusiyalıların planını tam pozan dırmıq oldu. Sofiyada bolqarların iniltisinə baxmayaraq, “Cənub axını”nın dondurulması Brüsselin Kiyevə doğru siyasi avansına çevrildi. Bundan savayı, Tranzit və qaz satışı funksiyalarının bölünməsini nəzərdə tutan Üçüncü energetika zərfiylə “Qazprom”un boğazından yapışdı. Axı RF bütün dolayı qaz borularını praktik olaraq öz puluna çəkir.
“Qazprom” indi Avropa ölkələrində qeydə alınan törəmə treyder qrurumları yaratmaqla bu normativ suqsvanqdan yan keçir. Amma bu, türklərlə baş tutmayıb. Ərdoğan rusiyalılara öz siyasi protektoratını və canlandırılmış “Cənub axını”nın Türkiyə variantının hətta Ukraynada durumun kəskinləşəcəyi halda da bağlanmayacağı zəmanətini təklif edib. Türkiyə lideri əvəzində, şərti deyilsə, “təkcə” yeni QNS “bağışlamağı” deyil, həm də Rusiya qazının AB bazarına tranzit profisit pay tədarükünə eksklüziv verməyi tələb edib.
“Qazprom” bu tranzit modelində qazı yalnız AB sərhədinədək tədarük edir, avropalılar isə qazın yeni QNS-dən götürülməsi yolu və mexanizmini artıq Türkiyə tərəfiylə birgə müəyyən edirlər. RF bu qayda ilə son dərəcə özəl olsa da, Üçüncü enerj zərfinin tələblərini yerinə yetirir, Türkiyə isə on milyardlarla kubmetr gücü olan qaz qovşağı qurmaq üçün ideal texniki çıxış şərtlərini asanlıqla əldə edir. Təbii ki, perspektivdə.
Bu tranzit sxemi Moskva üçün ona görə yaxşıdır ki, bir yandan, cənubda dolayı magistral tranzit marşrutlarıyla Ukrayna QNS-ini faktiki gücdən salır, o biri yandan isə Vaşinqtonun sanksiya tələblərinə “yox” deyə biləcək Ankaranın simasında tranizt tərəfdaşı qazanır.
Beləliklə, Türkiyədə Krımın ilhaqının tanımamaq və İstanbulda təntənəylə tomos təqdim etməkdə hər sayaq dəstək yoluyla Ukrayna hökumətinin başının altına yastıq qoyunca türklər daha bayağı və daha az ruhsal öyüdlə, yəni Ukraynada qaz qovşağının yarısını atüstü yerə basdıraraq, haradasa, ildə bir milyard dollarlıq tranzit üstünlüyünü Kiyevdən “gəmirməklə” uğraşıblar.
Azərbaycanın Şahdəniz yatağından Cənub Qaz Dəhlizi deyilən yeni qaz marşrutunun işə salınması perspektivini də bura əlavə edək və Türkiyənin qaz qovşağı pazlı tam formalaşacaq…
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 310
Analiz
Xəbərlər
-
Kommunal xidmətlərlə bağlı dəyişiklik - QƏRAR
-
Üçqat dünya çempionumuzun cinayət işi: 185 mini kim mənimsəyib?
-
Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı
-
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə vermədi? - Rəsmi açıqlama
-
Qazaxıstandan öz vətəndaşlarına çağırış: “Odessa və Xarkov vilayətlərini tərk edin”
-
Azərbaycan xaricdən ət alışını artırıb: Ən çox nə idxal edirik? - CƏDVƏL
-
Yevlaxda dəmiryol xətti ilə kəsişən yol xəbərdarlıq edilmədən bağlanıb? - FOTO
-
Avtomobili ağ və qırmızı olmayanlar nə etməlidir? - AÇIQLAMA
-
İsrail Hələbə hava zərbələri endirib - 36 Suriya hərbçisi həlak olub
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 21 məsələ var
-
NK qərarından sonra kütləvi satış başladı: Minlərlə “Prius”un aqibəti necə olacaq? - FOTO
-
1,2 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan iş adamı azadlığa buraxıldı - 7 il cəza almışdı
-
NATO Ukraynaya ciddi dəstək verməlidir - Latviya XİN başçısı
-
Dünyanın ən bahalı altı futbolçusu: Siyahıda Mbappe yoxdur
-
Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin fırlanma sürətini dəyişib - Görünməmiş TƏHLÜKƏ
-
Yaponiyadan texnoloji yenilik: Yuyula bilən smartfon istehsal edildi
-
Bazarlarda hansı meyvə-tərəvəzlərə tələbat artıb? - VİDEO
-
“ABŞ-nin NATO-dan çıxması məsələsi gündəmə gələ bilər” - Bolton
-
Jurnalist İdrak Camalbəyli Kiyevdə vəfat edib
-
Konqoda altı milyona yaxın insan evlərini tərk edib - SƏBƏB
-
Ər və arvada verilmiş hədiyyələr boşanma zamanı geri alına bilərmi? - VİDEO
-
İlon Mask müğənni sevgilisindən ayrıldıqdan sonra depressiyaya düşüb? - FOTO
-
Azərbaycan əhalisinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
-
Bahalaşmanın növbəti dalğası gəlir: Evlərin qiyməti yenə artacaq
-
Məşhur vəkilə qarşı ittiham: 7 min manat pul alıb
-
Qanunsuz evlər yaxın vaxtlarda sənədləşdiriləcək? - AÇIQLAMA
-
Ağalarovun “Crocus City Hall” konsert zalı bankda girov imiş - Yeni DETALLAR
-
“Bahalaşmanı müsbət qarşılamaq lazımdır“ - Deputat
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin prinsipləri razılaşdırılıb“ - Paşinyan
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Ukraynada rusiyalı agentlər ifşa edildilər - FOTO
-
Onlayn satılan saç serumları hansı xəstəliklərə səbəb olur? - VİDEO
-
Mərkəzi Bank Hökumət Ödəniş Portalını niyə ləğv edib? – “Ən çox zərbə mikrosahibkarlara dəyir...”
-
“Rusiyada baş verən terror aktını hər gün Türkiyədə törətmək istəyənlər var“ - Ərdoğan
-
Jurnalistlərin bitirdiyi gömrük polkovniki – Onu Bakıdan qardaşları ilə birlikdə aparıblar
-
Kolleclərə qəbul olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
Dəmiryol Vağzalının qarşısında bir sutka parkinqin qiyməti 30 manat olacaq – Tariflər
-
Bakıda qəribə hadisə: Özünün xəbəri olmadan işə götürüldü - VİDEO
-
“Gənclik Mall”da autizmli gəncin döyülməsini ört-basdır etməyə çalışıblar? – FOTO
-
“Dünyanın gələcəyi Çin-ABŞ münasibətlərindən asılıdır“ - Si Cinpin
TOP 10
ARXİV