|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Əfqanıstanda hakimiyyət niyə rüsvayçı şəkildə çökdü? – “ABŞ bu qüvvələri şantaj etməsəydi...”
Tarix 16.08.21, 23:27 |
|
Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDT) rəhbəri Anar Məmmədli Əfqanıstanda baş verən hadisələrdən, uzun illər ərzində baş verən siyasi böhranın “Taliban”ın qələbəsinə gətirib çıxarmasının səbəblərindən yazıb.
O, bir müddət Əfqanıstan üzrə seçki missiyasında çalışıb və ölkənin daxili problemlərinə bələdçiliyi var. SMDT rəhbəri qeyd edir ki, 12 il əvvəl elə bu günlərdə Əfqanıstanda prezident seçkiləri üzrə beynəlxalq yardım qrupunun üzvü kimi çalışıb. Təxminən 3 ay yarım ərzində Əfqanıstanın müxtəlif siyasi qrupları, o cümlədən beynəlxalq təşkilatlar və beyin mərkəzlərinin təmsilçiləri ilə ünsiyyətdə olub, fikir mübadiləsi aparmaq imkanı ələd edib. "Həmin səfər Əfqanıstanla bağlı bir sıra fikirlərimi dəyişdi, həmçinin bu ölkənin siyasi elitasını tanımaq imkanı yaratdı", - A.Məmmədli qeyd edib.
Təşkilat rəhbəri bildirir ki, “Taliban”a sadəcə terror təşkilatı demək yanlışdır: "Bu qurum ölkədə üzvləri, tərəfdarları və könüllüləri olan siyasi hərəkat kimi yaranıb və fəaliyyət göstərir. Amma əfqan xalqı “Taliban”ı sevir demək də yanlışdır. Sadəcə “Taliban”ın digər siyasi təşkilatlardan ən ciddi fərqi bu qurumda klan, tayfa, bölgə və ya etnik kimliyin üstkimlik kimi önəm kəsb etməməsidir. Əfsus ki, ötən 20 ildə digər siyasi təşkilatlar məhz klan, tayfa, bölgə və ya etnik kimliyə önəm vermələri ilə bir-birindən o qədər də fərqlənmədilər".
Anar Məmmədli daha sonra yazır ki, hazırda uduzan əfqan siyasi elitası barədə çox şey yazmaq, bölüşmək olar. "Xüsusən də Həmid Kərzai və Əşrəf Qaninin prezidentliyi dövründə korrupsiyanın çiçəklənməsini, qohumbazlıq və klançılığın idarəçilikdə əsas bəlalardan olmasını iddia edə bilərik", - SMDT rəhbəri vurğulayır.
Onun fikrincə, ölkəni son 16 ildə idarə etmiş anti-“Taliban” düşərgəsi və ya elitasının parçalanmasını, zəifləməsi və son iki həftə ərzində ölkəyə nəzarətini tamamilə itirməsini 2009-cu ilin prezident seçkiləri və sonrası yaşanan olaylara bağlamaq lazımdır. Xüsusən də hazırda Milli Barışıq üzrə Ali Şuraya rəhbərlik edən Abdullah Abdullahın siyasi alyansına qarşı yol verilən ədalətsizliklərə nəzər salmaq vacibdir: "Abdullah həm Kərzai, həm də Qaninin prezident seçkilərində əsas rəqibi olub. Onun digər iki siyasi liderdən fərqi budur ki, həm sovetlər, həm də “Taliban”a qarşı siyasi mübarizədə mücahidlərin yanında olub, mühacirətə getməyib. İki ilə yaxın dönəmdə isə Şimal Alyansının lideri Şah Məsudun xarici siyasi məsələlər üzrə müşaviri olub.
Abdullah Abdullah
Yeri gəlmişkən, 2004-cü ildə keçid hökuməti qurulundan bəri daim keçmiş mücahidlərlə mühacirlər arasında qarşılıqlı etimad və əməkdaşlıq məsələsində anlaşılmazlıq olub. Məsələn, ABŞ və beynəlxalq institutların “sevimli adamı” olan Kərzai və Qanidən fərqli olaraq, Abdullaha beynəlxalq çevrələrdə etimad uzun müddət yüksək olmayıb. Çünki suverenlik, müstəqillik və “Taliban”la mübarizə məsələsində Şah Məsudun xəttinin davamçısı olub. Gələk, Abdullaha qarşı edilən haqsızlıqlara. Yəni ikinci tur olmalıydı. Amma Kərzai bundan imtina edirdi. O zaman Kabulda beynəlxalq siyasi çevrələrin çeşidli simaları görünürdü. Total siyasi təzyiq başladı. Nəticədə Kərzai geri çəkildi və ikinci turun keçiriləcəyi bəyan edildi. Abdullah isə seçki komissiyaların tərkibin dəyişməsini, Kərzainin adamları, xüsusən də qardaşı və qohumlarının yerli icra strukturlarından geri çağrılmasını tələb ediridi. Tələbi eşidlmədi və seçkiyə bir həftə qalmış namizədliyini geri götürdü. Kərzai rüsvayçı şəkildə prezident elan edildi. 2009-cu ildə ciddi qanun pozuntuları ilə keçən seçkilərdə Kərzainin nəzarətində olan seçki komissiyası ilkin nəticələri açıqlamadı. Komissiya qeyri-rəsmi şəkildə beynəlxalq təşkilatlara, o cümlədən yerli siyasi qruplara bildirdi ki, Abdullah 27 faiz səs qazanıb. Amma Kərzai də 50+1 səs qazanmamışdı. Bu olaydan Kərzai tərəfdarları və onun beynəlxalq havadarları dərs çıxarmadı. 2014-cü ilin prezident seçkilərində ilk turun nəticəsinə görə Abdullah 45 faiz, Əşrəf Qani isə 31 faiz səs qazanmışdı. Amma ikinci turda Qaninin səsləri 55 faizə qalxdı. Abdullah bütün iri şəhər və vilayətlərdə səslərin yarısından çoxunu qazanmışdı, Şah Məsudun doğulduğu Panjir vilayətində isə 87 faiz seçici ona səs vermişdi. Ölkədə anti-“Taliban” düşərgəsi iki yerə parçalanmışdı. Qaniyə iri şəhərlərdə rəğbətin olmadığı açıq-aşkar görünürdü. Xüsuən də keçmiş mücahidlər və hərbi qüvvələr arasında onun nüfuzu aşağı idi. Amma beynəlxalq müdaxilə nəticəsində Abudllah onun qələbəsini tanıdı və siyasi saziş imzalandı. Abdullah bu sazişə əsasən baş nazir səlahiyyətlərinə yaxın Baş İcraçı vəzifəsini tutacaqdı. Amma Qaninin komandası ilə vaxtaşırı problemləri yarandı".
Anar Məmmədli qeyd edir ki, 2019-cu ilin oktyabrında keçirilən prezident seçkilərində analoqu olmayan olaylardan biri yaşandı: "Seçki Komissiyası ilkin nəticələri 2 ay açıqlaya bilmədi. Yalnız dekabrın 22-də çıxıb elan etdilər ki, Qani səslərin 50.67 (?) faizini qazanıb. 2020-ci ilin fevralında isə yekun nəticələr açıqlandı və Qani prezident elan edildi. Bununla razılaşmayan Abdullah tərəfdarları onu prezident elan etdilər və ölkənin şimal əyalətlərində Qaniyə qarşı etimadsızlıq başladı. 2009-cu ildə başlayan anti-Abdullah düşmənçiliyi yeni siyasi böhranı gətirdi. Üç ay ərzində ölkənin “Taliban”ın nəzarətindən kənar şimal əyalətlərində Abdullah prezident sayıldı və onun təmsilçiləri vilayət başçıları elan olundu. Nəhayət, ABŞ-ın uzun sürən təzyqilərindən sonra ötən ilin mayında bu iki liderin koalisyon hökuməti quruldu. Amma bu hökumətin də ömrü bir il 2 ay sürdü".
SMDT rəhbərinin fikrincə, əfqan cəmiyyətinin hazırda “Taliban”a biganə qalması, ordunun laqeydliyi və siyasi idarəçilərin yarıtmazlığı ötən 10 ildə dərinləşən siyasi uçurumla bağlıdı. A.Məmmədli hesab edir ki, Abdullahın ötən 10 ildə beynəlxalq dəstəyi olsaydı və ya Qani-Kərzai rejimlərinə müqavimət göstərəndə ABŞ və müttəfiqləri tərəfindən “ölkənizə yardımları kəsəcəyik” şantajı ilə üzləşməsəydi, mövcud rejim “Taliban”ın qarşısından bu qədər rüsvayçı şəkildə çökməzdi. (AzPolitika.info)
Xəbərin oxunma sayı : 940
Analiz
Xəbərlər
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırıldı - FOTO
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri daha da güclənəcək
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
TOP 10
ARXİV