|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
Qaşqay türklərinə qarşı davam edən diskriminasiya - İranın pozulan Əsas Qanunu
Tarix 25.11.24, 17:44 |
|
Son günlər İranın Fars əyalətinin Şiraz şəhərində Qaşqay türkləri (köçəri azərbaycanlılar) etiraz aksiyası keçirib. Onlar Tehran hakimiyyətinin milli-etnik geyimlərinə qadağa qoymasına etiraz ediblər. Aksiya iştirakçıları “Qaşqayingin libası, Qaşqayingin olası!” şüarı səsləndiriblər.
Onlar köçəri azərbaycanlılardır. Uzun illərdir Tehran hakimiyyəti onları ayrıca etnik qrup kimi təqdim etməyə çalışır. İran konstitusiyasına əsasən, milli-etnik geyimlərdən istifadəyə icazə verilir. Habelə milli adət-ənənələr də mövcud qaydalara qarşı deyilsə, onların da tətbiqi sərbəstdir.
Məsələn, ilaxır çərşənbə, Novruz Bayramı, Yelda gecəsi kimi milli etnik bayramların qeyd edilməsi Tehran hakimiyyətinin məcburi qaydalarına zidd sayılmır. Düzdür, İranın bəzi din xadimləri ilaxır çərşənbəyə qarşı təbliğat aparırlar, ancaq hələ ki ona qarşı güc tətbiq edilmir.
Türklər, o cümlədən azərbaycanlı xanımların geyimi heç vaxt açıq-saçıq, vulqar olmayıb. Başqa sözlə, o islamdan qabaq və ondan sonra öz milli geyimi ilə hicaba daim əməl edib.
İranda 45 ildir mövcud hakimiyyət qadınlara xüsusi hicab geyimləri tətbiq etməklə yeni ənənə formalaşdırmağa çalışıb.
Panfarsçı düşüncə sistemi yüz ildən artıqdır Azərbaycan türklərinin bir qolu sayılan qaşqayları başqa etnik qrup kimi təqdim edərək onları assimilyasiya etməyə çalışır.
Onların min illəri əhatə edən köçəri adət-ənənəsi, geyimləri uzun illərdir farsların və İranın rəmzi sayılır.
Bu günlərdə isə Qaşqay azərbaycanlılarının milli geyimləri və mədəni dəyərləri lor etnik qrupunun adına rəsmiləşdirilir. Qaşqay ictimai fəallar buna etiraz etməyə çağırış edib.
Tehran hakimiyyətinin bu addımı Azərbaycanın bu toplumunun mədəni kimliyinə açıq-aşkar təhqir, assimilyasiya və ayrı-seçkilik sayılır. Lor etnik qrupu fars kökənli sayılır. İran qaşqayların bütün adət-ənənələri və geyimlərin bu qrupun adına çıxmaqla farslaşdırma aparır.
Bu Azərbaycan türkləri İranın cənub və mərkəzi bölgələrində yaşayır. Saylarının 3 milyon civarında olduğu bildirilir. Yaşadıqları indiki İranın Kohgiluyə və Böyirəhməd, İsfahan, Fars və Buşəhr əyalətlərindəki torpaqlar Qaşqay yurdu olaraq tanınır.
Hələ ötən il Tehran hakimiyyəti milli geyimə görə gənc Qaşqay müəllim İlham Təvəkülniyaya məhdudiyyətlər tətbiq etmişdi. O, bu barədə sosial şəbəkədəki səhifəsində belə bildirmişdi: “Gözətçilər mənə bu geyimlə bağa girməyin qadağan olduğunu dedilər. Səbəbini soruşduqda geyimin uyğun olmadığını bildirdilər. Onlardan soruşdum ki, qadağa türk milli geyimində olduğuma görədir? "Hə" cavabını verdilər”.
Ötən il iyunun əvvəlində Şirazın “Narıncistan” parkına Qaşqay milli geyimində gedən gənc qızın keşikçilər tərəfindən saxlanılaraq ərazidən uzaqlaşdırıldığına dair xəbərlər yayılmışdı. Hakimiyyət təmsilçilərin bu özbaşınalığı Güney Azərbaycan türklərinin etirazlarına səbəb olmuşdu.
Azərbaycanın başqa tayfaları kimi qaşqaylar da keçmiş, indiki İran adına müharibələrdə, mübarizələrdə daim ön cərgələrdə olublar.
Tehranın panfarsçı ideoloqları Qaşqay türklərini assimilyasiya etmək məqsədi ilə lorları, kürdləri, ərəbləri, farsları və qaraçıları da onların sırasına qataraq, ayrıca etnos kimi təqdim etməyə səy göstəriblər. Onlar hesab edir ki, saydığımız etnik qrupların nümayəndələri İranın köçərilərini, “qaşqayları” formalaşdırır. Halbuki başqaları qaşqayların yardımı ilə özlərini qoruyublar. Çünki bu türk tayfası döyüşkənliyi və mübarizliyi ilə seçilib.
Rza şah Pəhləvi 1920-30-cu illərdə “vahid millət, vahid dövlət” ideologiyasını həyata keçirərkən türklərə, o cümlədən qaşqaylara qarşı qəddar siyasət həyata keçirmişdi. Rza şah qaşqayları köçməməyə məcbur edirmiş. Məhəmmədrza şah Pəhləvi də atasının bu siyasətini davam etdirib. Qaşqaylar 1950-ci illərdə İranın Baş naziri Məhəmmədəli Müsəddiqi müdafiə ediblər.
1962-1972-ci illərdə Məhəmmədrza şahın islahatı qaşqayların torpaqlarının əllərindən alınmasına səbəb olmuşdu. Onların köçünə hərbçilər nəzarət etməyə başlayıb.
Qaşqay xanları 1979-cu ilin fevral inqilabını və ayətullah Ruhulla Xomeyninin liderliyini müdafiə ediblər.
İndiki hakimiyyət türk olduqları üçün qaşqayları sıxışdırmağa, onların adət-ənənələrinə, geyimlərinə qarşı çıxır.
Yeri gəlmişkən, Təbrizdə yaşayan mədəni fəal və Azərbaycan milli rəqslərinin müəllimi Peyman İbrahimi Dinvər yerli məhkəməyə çağırılıb. Məhkəmənin çağırış məktubunda o, Azərbaycan rəqsini öyrətməklə “ictimai əxlaqa və cəmiyyətin tərbiyə qaydalarına zidd” hərəkət etməkdə günahlandırılıb.
Çağırış məktubunda onun beş gün ərzində məhkəməyə müraciət etməsi tələb olunub və əks halda məhkəməyə məcburi şəkildə gətiriləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edilib.
Peyman İbrahimi ötən ilin avqustun 26-da həbs edilmişdi. O, həbsdə olduğu müddətdə ağır işgəncələrə məruz qalıb. Girov qarşılığında məhkəməyə qədər müvəqqəti olaraq sərbəst buraxılıb.
Hər iki hadisə Tehran hakimiyyətinin milli-mədəni hüquqların qorunmasına əməl etməməsinin göstəricisi sayılır. Ölkə konstitusiyasının 19 və 20-ci maddələrində ölkədəki bütün etnik qrupların bərabərhüquqlu olduğu vurğulanıb.
Tehran hakimiyyəti Qaşqay türklərinə məxsus mədəni irsi müsadirə edib, onu başqa etnik qrupun adına çıxmaqla bu müddəanı pozub. Bu, həm də etnik ayrı-seçkilik sayılır. Məsələn, vaxtı ilə Azərbaycana məxsus olan tarixi, milli mədəniyyət abidələri ermənilərin adına çıxılıb. Bu proses hələ də davam edir. Tehran hakimiyyəti Qaşqay türklərinə qarşı bu addımı atmaq, rəqs müəllimini həbslə təhdid etməklə türklərə, azərbaycanlılara qarşı diskriminasiya aparır. Halbuki Azərbaycan türklərinin də vergiləri hesabına formalaşan dövlət büdcəsi ilə İslam Respublikası İrəvanda Hafiz adına fars dili və ədəbiyyatının tədrisi kursunu açır. Ermənistan məktəblərində bu dil və ədəbiyyat İranın dövlət büdcəsi hesabına öyrədilir. Bundan başqa İslam Respublikasında ermənilərin milli etnik mədəniyyətlərini inkişaf etdirmək məqsədi ilə hər cür şərait yaradılıb.
Göründüyü kimi, ali rəhbəri və prezidenti türk sayılan İranda Azərbaycan türkcəsində məktəbin olmaması, eləcə də, qaşqayların mədəni irsinin başqasının adına çıxılması kimi bir assimilyasiya siyasəti də yürüdülür.
Sədrəddin İsmayılov
Xəbərin oxunma sayı : 217
Dünya
Xəbərlər
-
Nazir və komitə sədrlərinin qəbul günləri açıqladı -
-
Əbu-Dabidə “Şuşa günləri” keçiriləcək - 182 min manat ayrıldı
-
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Vilayət Eyvazov Balakəndə vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Bakıda tiktoker qızdan ŞOK ƏMƏL: kişini tapıb ayağını öpdürdü - VİDEO
-
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edildi - Baş Prokurorluq məlumat yaydı
-
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb - Yerinə öz xanımını təyin edib
-
Qaşqay türklərinə qarşı davam edən diskriminasiya - İranın pozulan Əsas Qanunu
-
Ayan Afaqla yaşadığı qalmaqaldan danışdı - VİDEO
-
Müdafiə Nazirliyinin sabiq xidmət rəisinə 10 il yarım iş verildi - 2 milyonluq əmlakı alındı
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycanda 2 min manatdan yüksək maaş alanlar kimlərdir? - SİYAHI
-
Türk iş adamı Bakıda 13 il həbs cəzası ala bilər - 8,8 milyonluq qalmaqal
-
Bakıda iş adamı yazdığı mesaja görə qadın işçisini döyüb - Video
-
Xırdalanda 4 ay əvvəl qazon əkilən parkda yenidən qazon əkiləcək - TENDER
-
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları şərti hava kəşfiyyatı aparıblar - VİDEO
-
“Netanyahu edam edilməlidir” - Xamenei
-
Bakının restoran biznesində ən çox gəlir gətirən rayonları - SİYAHI
-
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradıldı - Siyahı
-
“Trampın dövründə transgenderlər ordudan qovula bilər” - “Tayms”
-
Bu dərmanların istifadəsi ölümə səbəb olur - XƏBƏRDARLIQ
-
12 yaşlı qızın dəhşətli hekayəsi: Əlil şəxsə məcburi ərə verildi, körpəsi bətnində öldü
-
Azərbaycanın Avropanın qaz təminatındakı rolu nədir? - Müqayisəli siyahı
-
Gələn il inflyasiya bu qədər olacaq - Taleh Kazımovdan açıqlama
-
“Putin Ukrayna ilə bağlı sülh prosesinə hazır olduğunu dəfələrlə təsdiqləyib“ - Peskov
-
İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində diqqətçəkən media reklamı: 1.8 milyon necə və kimlərə ayrılıb?
-
Parkinqdə avtomobilin nömrəsini çıxaranlar cərimələnə bilərmi? - CAVABLAR
-
Azərbaycan və İran xüsusi təyinatlılarının “Araz - 2024“ birgə təlimi keçirilir - FOTOLAR
-
MEDİA çap mediası subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan etdi - Şərtlər
-
Ölkədən gizli şəkildə 17 milyonluq metal çıxarıblar - Prokurorluq detalları açıqladı
-
Bakıda hansı ərazilər söküləcək? - Komitə sədrindən açıqlama
-
ANAMA-dan 60 min manatlıq Yeni il şənliyi üçün şərt: Spirtli içkilər sertifikatlı olmalıdır
-
Hava ilə bağlı xəbərdarlıq - Leysan, sel, qar...
-
Badımcanı Gürcüstana 34 qəpiyə, Ərəbistana 24 manata satırıq - QİYMƏTLƏR
-
“Arda bizim güvəndiyimiz futbolçudur” - Ançelotti
-
Milli Məclisin plenar iclası başlayıb - Gündəlikdə 12 məsələ var
-
Gürcüstanda prezident seçkiləri keçiriləcək - Bu il
-
Dünyanın heyran qaldığı, Türkiyə turizminin inciləri - FOTOLAR
-
Ağdaşda qardaşlar arasında mülk davası qanla bitdi - Biri öldü, biri saxlanıldı
-
“Belə pul qazanmaq əxlaqsızlıqdır“ - Turizm şirkətlərinin qanunsuz qazanc yeri
-
Əli Əsədov qərar imzalayıb - Meşələrə vurulan ziyanla bağlı
-
Tonlarla meyvənin satıldığı sitrus bazarından görüntülər: Satıcılar qiymətlərdən danışdılar
-
Balıqların qiyməti ahalaşdı - Ən çox bu balıqlar alınır
-
Azərbaycana avtomobil idxalı azalıb - Səbəb nədir?
-
Prezident Kəlbəcər Şəhəri Günü münasibətilə paylaşım etdi - FOTO
-
“ABŞ və Yaponiya Tayvan bölgəsində əməliyyatlar planı hazırlayır“ - KİV
-
“Parlamentin iclası qeyri-konstusiondur“ - Zurabişvili
-
Bu gün tıxaclı yolların sayı artıb - Siyahı
-
Məktəblərdə payız tətili başa çatdı - Dərslər başladı
-
Avtobusdan istifadə edənlərin NƏZƏRİNƏ! - Bu gündən...
-
25 noyabr - Kəlbəcər şəhəri günüdür
-
Təbiətin möcüzəsi - Kəlbəcər azaddır
-
Kəlbəcərin işğaldan azad edilməsindən 4 il ötür
-
25 Noyabr Kəlbəcər Şəhəri Günü şanlı tariximizin qürurverici səhifəsidir
-
Türkiyənin ən varlı müğənniləri: İlk üçlükdə kimlər var?
-
Fransız səfirdən bir gündə 2 təxribatçı paylaşım - Fotolar
-
Universitetlərimiz beynəlxalq reytinqlərə düşmək üçün nə etməlidir? - Açıqlama
-
Kəlbəcər yenidən firavan günlərinə qayıdır
-
Ərdoğan və Putin arasında telefon danışığı olub - Müzakirə
-
“COP29 sazişini alqışlayıram“ - Avropa Komissiyasının rəhbəri
-
Paytaxtın bu ərazisində işıq kəsiləcək - Xəbərdarlıq
-
Bakıda bu ərazilər plana düşdü: Tezliklə söküləcək
-
“Tramp komandasının bir hissəsi Putinin Ukrayna ilə bağlı şərtləri ilə razılaşır“ - The Guardian
-
Almaniyada siyasi miqrantlara qarşı qətnamə - Neonasist çağırışlar artır
-
Dünyada ən çox satılan 35 elektromobil markası – Siyahı
-
Bakıda 1,3 trilyon ABŞ dolları yeni iqlim maliyyəsi hədəfi seçildi
-
Qan qrupu və xəstəliklər - Alimlər nə deyir?
-
Yeni ili İstanbulda qarşılamaq üçün onlarla səbəb var
-
“Cozef Borrellin rəhbərlik etdiyi illər utancla xatırlanacaq“ - Peskov
-
Hansı rayonda nə qədər əmək haqqı verilir? – Tam siyahı
-
“Azərbaycan tarixi nəticələr əldə etməyə müvəffəq oldu“ - “Qarayaxma kampaniyasına baxmayaraq...“
-
Leyla Əliyeva Altıağacda - Fotolar
-
Bakıdan Çinə dəmiryolu ilə ilk ixrac qatarı yola salındı - Fotolar
-
Estetik cərrah Ülviyyə İlyasovadan daha bir şikayət var - VİDEO
-
Kartof kəskin bahalaşa bilər - SƏBƏB
-
Bayden Azərbaycanı təbrik etdi və təşəkkür bildirdi - RƏSMİ
-
Görmə məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Filippində dəhşətli yanğın - Mindən çox ev külə döndü
-
Meteohəssas insanlara - Xəbərdarlıq
-
“Dünya tarixi Bakı nailiyyətinə şahid oldu“ - Dövlət başçısı
-
Azərbaycanda 80 minlik xına: “Tanrı, məni quş elə“ deməyimi istəyirlər“ (VİDEO)
-
“COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir“ - Azərbaycan Prezidenti
-
Bakıda yağış, bəzi ərazilərdə qar yağacaq - Sabahın havası
-
Şuşa xəstəxanası üçün 2,3 milyonluq mebel və invertar alınacaq - TENDER
-
“ABŞ-nin Ukraynaya silah tədarükünü artırmaq imkanı məhduddur“ - “Bloomberg”
-
ÜST müşaviri xəbərdarlıq etdi: Yeni pandemiya riski artır
-
COP29-da yeni iqlim hədəfi təsdiqləndi - 300 milyard dollar... + VİDEO
-
Azərbaycanlı şagird Türkiyədə imtahanda ən yüksək balı yığdı - VİDEO
-
Tiktoker Aybəniz Xəlilova həbs edildi - Dələdzuluğa görə
-
Kimlərə sosial yardım veriləcək? - İqtisadçı açıqladı
-
Azərbaycanda ingilis dilini nə qədər adam bilir? - STATİSTİKA
-
Maşını olanlar vergi versin - Deputatdan təklif
-
DGK bu şirkətdən 1,1 milyonluq geyim alacaq - TENDER
-
Azərbaycanda bu şəxslərə 285 manat veriləcək - Yanvarın 1-dən…
-
“Berbokun Azərbaycana qarşı ittihamları qəbuledilməzdir“ - Prezidentin köməkçisi
-
“Ölkələr vəzifənin öhdəsindən gəldi” - Quterreş
-
Dünyanın ən çirkli şəhərində yaşam - Fotolar
-
Təklif olunan məbləğə bir daha baxılacaq - COP29-un baş danışıqçısı
-
Nə gözlənilirdi, nə oldu... - Berbok Bakıya niyə gəlmişdi?
-
Balıq bazarında yerli məhsulların qiyməti ucuzlaşdı - VİDEO
-
“Qərb Ukrayna münaqişəsində açıq şəkildə tərəf tutdu” – Fidan
-
“Nüvə silahı hazırlamağımız zəruridir“ - İranlı parlamentari
-
15 dəqiqəyə Bakıya çatdıran yol: “İşıqfor yox, tıxac yox“ - VİDEO
-
Ərə getmək istəyən qadın falçıya yazdı, 22 mini getdi: “Mənimlə evlənəcəksən“
-
Bakıda bir kəsişmədə hərəkətin təşkilində dəyişikliklər edildi - FOTO
-
Taksi qonağı hava limanından 139 manata gətirdi - DİN işə qarışdı
-
Ağsu RİH “tender kralı“na 707 manat ödəyəcək - Yenə yol təmir edirlər
-
Naxçıvanda Energetika Agentliyinin funksiyaları “Azərenerji” və “Azərişıq”a ötürüləcək – Fərman
-
Bakıda 3 milyonluq “köhnə tikili” – FOTOLAR
-
Zaur Mikayılovun yeni təyin olunan birinci müavini kimdir? - DOSYE
-
Azərbaycan ət idxalını artırıb - 40 %-ə yaxın
-
“Rusiya “Oreşnik”-dən yenə istifadə edəcək” – ISW
-
Dollar neçəyə olacaq? - 2 günlük rəsmi məzənnə açıqlandı
-
Prezidentdən müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırışla bağlı - Sərəncam
-
COP29 vaxtı enerji təminatı qüsursuz həyata keçirilib - VİDEO
-
Bir qrup şəxs təltif edildi - Sərəncam
-
“Trilyonlarla ödə, milyardlarla yox!” - Video - Fotolar
-
Qəza törətdi, “100-150 qram içmişəm“ dedi - Həbs olundu
-
Zaur Mikayılova yeni müavinlər təyin olundu - FOTO
-
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Daşqın və sel gözlənilir
TOP 10
ARXİV