![]() |
|














“İşğal edilən ərazilərdə status-kvonu saxlamağın heç bir prespektivi yoxdur“ – Elmar Məmmədyarov Qarabağ münaqişəsindən yazır
Tarix 29.05.19, 22:46 |
|

Elmar Məmmədyarov
Nezavisimaya gazeta, 27.05.2019
Azərbaycan Respublikası hələ 1918-ci il mayın 28-də elan edilmiş dövlət müstəqilliyini, demək olar, 30 il əvvəl bərpa edib. Lakin qonşu Ermənistanın Qarabağın – Azərbaycanın tarixi və mədəni beşiyinin işğalına gətirən silahlı təcavüzü öz taleyini həll etməyə yenidən hüquq əldə edən millətin təntənəsinə kölgə salıb. Təcavüzün nəticəsi on minlərlə günahsız insanın həlakı və bir milyondan çox azərbaycanlının qovulması olub.
Bu necə baş verib
Bu, respublikamız üçün çətin illər idi. Amma hərbi təcavüzün ağır nəticələri və etnik təmizləmə Azərbaycan xalqının ruhunu qırmayıb. Azərbaycanlılar birləşmək və irəli getmək üçün özlərində güc tapıblar. Azərbaycan 1994-cü ildən Ermənistanla atəşkəs anından keçən 25 il boyunca daha güclü və uğurlu dövlət, dünya xalqları birliyinin hörmətli iştirakçısı olub.
Ermənistanda isə başqa bir durum formalaşıb. Sosial-iqtisadi göstəricilərin pisləşməsi, təcrid və aydın perspektivsizlik 1980-ci illərin sonundakı erməni millətçilərinin macəralarının nəticəsidir. Onlar sovetsonrası xaosdan yararlanaraq məhz o zaman Azərbaycanın çoxdankı ərazilərini zorla qopartmağa girişiblər. Onların iddiaları Azərbaycanın təkcə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti (DQMV) ilə məhdudlaşmayıb, Naxçıvan Muxtar Respublikasını, Gücüstan və Türkiyə ərazilərinin bir qismini də Ermənistanın tərkibinə birləşdirməyi tələb ediblər.
Ərazilərin silahla qəsbindən qabaq Azərbaycana qarşı siyasi təcavüz olub. Ermənistan Ali Soveti SSRİ Konstitusiyasına qarşı çıxmaqla “Ermənistan SSR və Dağlıq Qarabağın yenidən birləşməsi haqda” qərar qəbul edib. Bu, sonralar Ermənistanın 1990-cı il tarixli Müstəqillik Bəyannaməsinin əsasında durub, buna istinad Ermənistan Respublikasının qüvvədə olan Konstitusiyasında əks olunub. Qarabağ bölgəsini Ermənistana birləşdirmək tələbinə əsaslanan “miatsum” (“yenidən birləşmə”) çağırışı onun ideoloji təməli kimi möhkəm təsbit olunub.
Beynəlxalq hüquqa qarşı
Ermənistan təkcə Dağlıq Qqarabağı deyil, həm də Azərbaycanın ona bitişik yeddi başqa rayonunu işğal edərək qəsb edilmiş ərazilərdə cəzasız olaraq göstəriş verir. Onun rəhbərliyinin Azərbaycanla danışıqlarda Dağlıq Qarabağ erməniləri adından çıxış etmək hüququnun olmadığı haqda bəyanatı İrəvanın özününcə konkret əməlləri ilə təkzib olunur. Əgər Ermənistan və Dağlıq Qarabağ ermənilərini bir-birindən ayırır və sonuncuları danışıqlarda təmsil etməkdən imtina edirsinizsə, onda öz çağırışçılarınızı niyə Qarabağa hərbi xidmətə göndərirsiniz? Niyə Ermənistanın büdcəsindən hər il separatçı rejimə ciddi pul vəsaiti ayrılır? Qarabağ ermənilərinə niyə Ermənsitan Respublikası vətəndaşlarının hüquqları verilir və ümumvətəndaş kimliyi və pasportu alırlar?
Yeri gəlmişkən, bütün bu suallar İnsan Haqları üzrə Avropa Məhkəməsinin (İHAM) 2015-ci il 16 iyun tarixli 13216/05 saylı qərarında (Çıraqov və başqaları Ermənistana qarşı) birmənalı cavab alıb. İHAM təsdiq edib ki, Ermənistan Respublikasının hərbi dəstəyi ərazilərin qəsbi və üzərində faktiki nəzarətin həyata keçirilməsində həlledici olub və qalmaqdadır. Məhkəmə separatçı qurumun Errmənistandan siyasi, maliyyə və başqa asılılığından xəbər verən sübutlar əsasında nəticəyə gəlib ki, “Ermənistan Respublikası Dağlıq Qarabağa həlledici təsirə malikdir və bu durum indiki anadək davam edir” və “Dağlıq Qarabağın və administrasiyasının varlığı uyğun olaraq Dağlıq Qarabağ və bitişik rayonlarda effektli nəzarət həyata keçirən Ermənistanın hərbi, siyasi, maliyyə və başqa dəstəyindən asılıdır”.
Münaqişənin nəticələrini aradan qaldırmaq
Azərbaycan 25 əvvəl atəşkəs rejiminin müəyyən edilməsilə ümid edirdi ki, Ermənistan işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsi hadqa beynəlxalq qurumların qərarlarını icra etmək yolunda duracaq. Atəşkəs haqda razılşama 1994-cü il 6 dekabr tarixli Budapeşt sammitinin qərarı ilə dəstəklənib.
İştirakçı ölkə və dövlətlərin başçıları “silahlı münaqişənin dayandırılması haqda siyasi saziş bağlamaq məqsədilə – bunu gerçəkləşdirmək münaqişənin bütün tərəfləri üçün nəticələrini aradan qaldırar və Minsk konfransını çağırmaq imaknı verər – danışıqlar aparmaq”dan ötrü təcili addımlar atmağı Minsk konfransının həmsədrlərinə elə o zaman tapşırıblar.
Bu qayda ilə münaqişənin birinci növbədə Azərbaycan ərazilərinin işğalı və Azərbaycan əhalisinin oradan qovulması daxil olmaqla birinci mərhələdə aradan qaldırılmalı olan əsas nəticələrinin tənzimlənməsini mərhələli gerçəkləşdirmək haqda həmsədrlərə tapşırıq verilib ki, bu da Minsk konfransını çağırmaq üçün əlverişli şərait yaratmağa imkan verəcək.
Qaçqınların qayıdışı
Ermənistan tərəfinin Budapeşt qərarından çıxış etməklə Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərindəki separatçı rejimi münaqişənin üçüncü tərəfi kimi göstərmək cəhdləri heç bir tənqidə tab gətirmir. Məlumdur ki, atəşin kəsilməsi münaqişə iştirakçıları kimi Azərbaycan və Ermənistanın razılığı ilə əldə olunub. Bu yanaşma ATƏŞ Nazirlər Sovetinin münaqişə tərəflərinin statusunu müəyyən edən yeganə ümumi qərar olan 1992-cil 24 mart tarixli Helsinki qərarının müddəasına tam uyğun gəlir.
ATƏT Minsk Qrupu həmsədrlərinin 1995-ci il 23 mart tarixli mandatının əsasına da bu çıxış nöqtəsi qoyulub. O, müəyyən edir ki, “həmsədrlər öz fəaliyyətlərində ATƏT-in prinsip və normaları, BMT Nizamnaməsi, Nazirlər Sovetinin 1992-cil 24 mart tarixli qərarı daxil olmaqla ATƏT-in qərarlarını, habelə BMT Təhlükəsizlik Şurasının uyğun qətnamələrini əsas tutacaq”.
Dərin təəssüf doğurur ki, Ermənistan tərəfi doğma diyarın cari ictimai sistemi və gələcəyini müəyyən etməkdə səsdən məhrum olan on minlərlə Dağlıq Qarabağ azərbaycanlısının etnik təmizləmə faktına məruz qaldığını inadla inkar edir. Bu gün dünya birliyi bu fikirdə həmrəydir ki, məcburi azərbaycanlı köçkünlər Azərbaycanın beynəlxalq sərhədləri çərçivəsində suverenlik və ərazi bütövlüyünün bərpası ilə öz doğma evlərinə qayıtmaq imkanı əldə edəcəklər.
Ermənistanda özlərinə hesabat verməkləri lazımdır ki, dünya birliyi hərbi təcavüz və işğalın nəticələrini heç vaxt legitim saymayacaq. Buna görə də guya xalqların öz müqəddəratını təyin etmək hüququnun gerçəkləşdirilməsi çağırışı altında işğal edilmuiş ərazilərdə status-kvonu saxlamaq kursunun heç bir perspektivi yoxdur. Yeri gəlmişkən, bu prinsip Helsinki aktının 1975-ci il yekun aktında sıradakı redaksiyada yazılıb: “İştirakçı dövlətlər dövlətlərin ərazi bütövlüyünə aid olanlar daxil olmaqla daim beynəlxalq hüququn və BMT-nin uyğun prinsip və hədəflərinə müvafiq hərəkət edərək xalqların öz taleyini idarə etməkdə bərabər hüquq və haqqına hörmət edəcək”.
Bu, aydınca xəbər verir ki, göstərilən prinsip yalnız dövlətin ərazi bütövlüyü çərçivəsində tətbiq edilə biləndir.
İmitasiya deyil, gerçək danışıqlar
Azərbaycanın praktikada dəfələrlə təsdiqlədiyi mövqeyi bundan ibarətdir ki, BMT TŞ qətnamələrinin icrası vasitəsilə respublikanın suverenliyi və ərazi bütövlüyü onun beynəlxalq sərhədləri çərçivəsində bərpa edilsin. Bu, Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı və erməni icmasının dinc və təhlükəsiz yanaşı yaşayışını təmin etmək imkanı verər.
Hər iki icma sülh, tərəqqi və işbirliyi şəraitində öz diyarının cari və gələcək binasını birgə həll edə bilər, bu da Ermənistan və Azərbaycan arasında xeyirxah qonşuluq münasibətlərinin və bölgədə çoxdan gözlənilən sülh və təhlükəsizliyin etibarlı təməlinin bərpasını qoyar.
Bakıda Azərbaycanla münaqişəni daha sürətlə tənzimləmək üçün Ermənistanın yeni rəhbərliyindən məsuliyyətli hərəkətlər gözləyirlər. Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev Ermənistanın yeni rəhbərliyindən gözləntilərə işarə edib ki, o, “keçmiş hakimiyyətin səhvini təkrar etməyəcək, münaqişənin tezliklə həlli üçün ciddi iş görəcək və bununla da imitasiya xatirinə deyil, gerçək danışıqlar prosesinə start veriləcək”.
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 265
Analiz
Xəbərlər
-
Çoxmərtəbəli binalarda səs izolyasiyasına niyə diqqət edilmir? - VİDEO
-
Bağçalara qəbul başlayır - Proses necə keçiriləcək?
-
Abortla bağlı yeni qanun qəbul edilə bilər - VİDEO
-
Qərb Ukraynaya silah tədarükünü bərpa edib - Zelenski
-
Xocalı girovlarının ifadələri: Dəhşətli faktlar ortaya çıxdı
-
Mingəçevir sakinlərin nəzərinə: Bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq
-
“Yadıma düşmür ki, nəvaxtsa mən onu söyüm...“ - Zülfüqarov Məmmədyarova cavab verdi
-
Kolumbiya üsyançılarının sayı artır - hökumət narahatdır
-
Masallıda 24 yaşlı oğlan xalası qızı ilə münasibətdə oldu: anası və atasına isə... - TƏFƏRRÜAT
-
“Azəriqaz”da absurd təyinat…- Nəqliyyat mühəndisi maliyyə sektorunda
-
15 mini icra başçısının sürücüsünə vermək adı ilə aldı - Sahibkarın başına iş gəldi
-
Baş prokuror Nərimanovda vətəndaşları qəbul etdi - Fotolar
-
“Qaçqınkom“un tenderi şübhələr yaratdı: “SS-İnşaat“ kimindir?
-
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın üzvlərini topladı - Müzakirə
-
Natiq Cəfərli quru sərhədlərinin bağlı qalmasını tənqid etdi - “Belə də iş olar?!”
-
“Stomatoloq.Mehemmed” necə pasiyentləri implant edir? - Araşdırma
-
Dövlət Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişdi - Fərman
-
Biləcəridə şəhid ailəsinin evini dağıtdılar - FOTOLAR
-
Serftifikasiyadan kəsildi, məktəbə texniki işçi kimi düzəlmək istədi - Dələduzluğun qurbanı oldu
-
Pekin düşmənlərinə qarşı “kiber-arılar“ yaradır - SENSASİNON DETALLAR
-
Əhalinin banklardakı əmanətləri 15 milyard manatı keçib - Statistika
-
Bakıda avtomobil ehtiyat hissələri mağazasının faəliyyəti dayandırıldı - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Nikahların sayı artıb, boşanmalar azalıb - Doğulanların və ölənlərin sayı isə...
-
Mənzil qiymətləri niyə sürətlə artır? - Bazara təsir edən amillər
-
Dənizçi pasportu almaq istəyən 181 nəfəri belə aldadıblar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
“Putin Ukraynada uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır“ - “Financial Times“
-
Növbəti dörd gündə havanın maksimal temperaturu 41 dərəcə olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Veysəloğlu“ Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı”na yekun vuruldu - FOTOLAR
-
Sosial yardım məbləğində artımlar olacaq? - Deputat
-
PKK silahları təhvil verməyə başladı - FOTOLAR/VİDEO
-
Xocalıda girov götürülmüş qadın: Yaşyarımlıq oğlum başından qəlpə xəsarəti aldı
-
Bosniyalı müsəlmanların qətli - Srebrenitsa soyqırımından 30 il ötür
-
Azərbaycanda orta aylıq əmək haqqı 9 % artıb - Rəsmi
-
Prezident daha bir fərman imzalayıb - Şübhəli əməliyyatlarla bağlı
-
Lisey və gimnaziyalara qəbul - 200 şagirdin nəticəsinin əlavə araşdırılmasına zərurət yaranıb
-
“Yaşayış minimumu haqqında” qanun dəyişib - Fərman
-
Magistraturanı bitirənlər bu qədər maaş alacaq - SİYAHI
-
“Bakinski raboçi”, “Respublika” və “Xalq qəzeti”... - Prezident bu nəşrlərlə bağlı fərman verdi
-
İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi - FOTO
-
Pakistanda avtobusa silahlı hücum olub - 9 nəfər öldürülüb
-
Milli Onkologiya Mərkəzinə 650 min manat ayrılıb - SƏRƏNCAM
-
Bakıda dəfn mərasimində DƏHŞƏT: Oraqla qardaşının BAŞINI KƏSDİ
-
20 avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır - SİYAHI
-
Köhnədir, oturacaqları sınıqdır - 50 nömrəli avtobusdan ŞİKAYƏT
-
Bakı zənginlərinin qumar oynadığı məkan: “Ağ klub“un aqibəti necə oldu? (VİDEO)
-
ABŞ-nin NATO müttəfiqləri Amerika silahlarının Ukrayna üçün əvəzini ödəyəcəklər - Tramp
-
Sumqayıtda əliliyi olan şəxslər üçün quraşdırılan panduslar yarımçıq qaldı - VİDEO
-
İsrail yaxın vaxtlarda bir neçə ərəb dövləti ilə sülh sazişi imzalaya bilər - Netanyahu
-
Azərbaycan 103 ölkəyə ixrac, 153 ölkədən idxal edib - Statistika
-
Bazarlarda satılan şaftalıların üzərinə boya vurulur? - VİDEO
-
Azərbaycanda əhalinin yanacaq xərclərinin nə ilə bağlıdır? - VİDEO
-
“Ciyər axşamı”ndakı qanlı davanın səbəbi bilindi - Məclis sahibi də etiraz edib
-
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb - FOTOLAR
-
Vətən müharibəsinin iştirakçısı arvadını öldürüb? - Valideynlər danışdı
-
Metroda ən çox sərnişin bu stansiyalardan istifadə edir - SİYAHI
-
“AtaSığorta” kibertəhlükəsizlik tələblərini pozub - AMB xəbərdarlıq etdi
-
Bakının ən bahalı və ucuz mənzilləri - Sotu 350 min AZN olan torpaq sahəsi
-
Sərxoş sürücü polisə tabe olmadı - İçkili maşın sürməsini belə izah etdi
-
Romada Ukrayna toplantısı: Zelenski Marşall Planı təklif edir
-
“Dedi ki, qardaşı Kürdəxanıda rəisdir” - Restoranda ağlayan qadın aldadılıb
-
Fərid Əhmədov pakistanlı həmkarı ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu imtahanın keçirilmə qaydaları dəyişdirildi - Keçid balı artırılıb
-
Kiyevə göndərilən dron səfirliyimizin yaxınlığına düşüb - Fotolar
-
DİN-də kollegiya iclası: Vilayət Eyvazov yeni tələblər qoydu - FOTO
-
Ən çox şikayət edilən sığorta şirkətlərinin - Siyahısı
-
Lavrov və Rubio arasında görüş olub - Nə müzakirə edilib?
-
Bakı metrosunda ən çox hansı stansiyadan istifadə edilir? - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Nar” tədbirdə rəsmi telekommunikasiya tərəfdaşı kimi iştirak etdi - Fotolar
-
Azərbaycanlı “Vaqner”çilər həbs olundu - DTX-dən əməliyyat
-
Məhşur blogerin “Papağ” restoranları “Cart to card” sistemi işləyir? - Vergidən yayınma……
-
İlham Əliyevlə Paşinyan nələri müzakirə ediblər? - Rəsmi açıqlama
-
Cərrah Elçin Bayramov qonşularına təzyiq göstərir - “Heç kimdən qorxmuram...“
-
Azərbaycan kənd təsərrüfatında fəlakət göstəriciləri: Əkin sahələrinin zərəri 90% artdı
-
İşdən çıxarılan məktəb direktorlarının 20 faizi vəzifəsinə bərpa olunub - Nazir
-
Özünü “vəkil“ kimi təqdim edən Səbiyyə Panəliyevanın dələduzluğu davam edir - ŞİKAYƏT
-
Azərbaycanla Ermənistan bu məsələlərdə razılığa gəldi - Görüşün nəticələri
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Xocalıda yaralanan şəxs: Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım isə...
-
Generalın nömrəsini axtaran müəllimin başına oyun açdılar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan arasındakı görüş başa çatdı - FOTO
-
“Bakı və İrəvanın sülh sazişi imzalaması regiona sabitlik gətirəcək“ - Peskov
-
Miras üstündə mübahisələrə son qoyulur? - Qanun dəyişdi, qaydalar yeniləndi
-
“Polisləri görüb qışqırmağa başladım” - Qız qaçıran 3 nəfər niyə azadlığa buraxıldı?
-
Bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar açıqlandı - SİYAHI
-
“Atlant” sahibi ilə kürəkəni məhkəmədə üz-üzə - 14 milyon kimin cibindədir?
-
“Təxminən 20 min uşaq bağçadan kənarda qalacaq“ - Nazir
-
Zelenskidən Rusiyaya xəbərdarlıq: “Sərt reaksiya olacaq!”
-
I və IV ixtisas qrupları üzrə imtahan keçiriləcək - DİM-dən xəbərdarlıq
-
Arvadını öldürmək istəmişdi - 15 il həbs verildi
-
Məhbus ailələrinin Tolikə qarşı şikayətinə baxılır - Məhkəmə qapalı keçirilir
-
Trampdan daha bir qalmaqallı qərar - Braziliyaya 50% rüsum tətbiq etdi
-
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələri bağlanır? - Rəsmi cavab
-
Kamran Əliyev Zaqatalada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Bağ evi almaq müşkülə çevrilib: Hansı ərazilərdə qiymətlər od tutub yanır?
-
Yol polisindən yağışlı hava ilə bağlı - Müraciət
-
Bakıda iş adamının 2 villasını soydular - Yarım milyon manat oğurlandı
-
Kredit borcu olanların NƏZƏRİNƏ - Manatın məzənnəsi dəyişərsə...
-
Ağdərədə mina partladı - Xəsarət alan var
-
İlham Əliyevlə Paşinyanın görüşü başladı - FOTO/VİDEO
-
Fahreddin Altun vəzifəsindən azad edildi - Yeni TƏYİNAT
-
Direktor və müavinlər... - Daha bir kollecdə yeni təyinatlar olub
-
Əhali Prezidentin fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir - SORĞU
-
Böyük Britaniya və Fransa bəyannamə imzalayacaq - Nüvə sahəsində
-
Klublararası Dünya Çempionatı: PSJ "Real"ı darmadağın edərək finala çıxdı
-
Qeydiyyatdan keçmədən də Qarabağa gedə bilərsiz - Bu dəfə 5 gün
-
Abşeronda şok hadisə:Oğul anasını yandıraraq öldürdü - VİDEO
-
“İplik“ fabrikindən 10 minlik oğurluq - Gözətçilər saxlanıldı
-
Sabah bu ərazilərdə 4 saat işıq olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Bu müharibədə diplomatiya tükənib” - Merts məyusdur
-
Azərbaycanda neçə nikah müqaviləsi bağlanıb?
-
Usta Natiq birdən-birə necə “vəzifəli şəxs” olub? - TƏFƏRRÜAT
-
Sabah bəzi rayonlarda şimşək çaxacaq, dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
-
“Türkiyədə prezident seçkiləri 2028-ci ildə keçiriləcək“ - Ərdoğan
-
Bakıda ŞOK cinayət - 13 yaşlı qızın intim videolarını yaydı, həbs edildi
-
Prezident İlham Əliyev BƏƏ lideri ilə görüşdü - Fotolar
-
Avropada on gündə 2300 nəfər dünyasını dəyişib - İstilərə görə
-
Bu kəndlərdəki evlər təmir olunacaq - 30 milyona yaxın vəsait ayrıldı
-
Ərdoğandan İmamoğlu ilə bağlı təklifə reaksiya - “Xeyirli olar...”
TOP 10
ARXİV