![]() |
|














“İstanbulu qazanan Türkiyəni qazanar” – Türkiyədə AKP idarəçiliyi sona çatır, yoxsa?…
Tarix 27.06.19, 14:28 |
|

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təyin etdiyi hakimlərdən ibarət Ali Seçki Qurumu (YSK) İstanbulda keçirilmiş bələdiyyə seçkilərinin nəticələrini ləğv edərkən (6 May), dünya narahat idi. Ancaq indi, yenilənən seçkidən sonra Ərdoğan narahat olmalıdır.
Builki yerli seçkilər, ilk olaraq 31 Martda keçirilib və Ərdoğanın avtoritar rəhbərliyinə etimad referendumu kimi qəbul edilib. İstanbuldakı təkrar səsvermə ilə CHP liderliyində olan müxalifət koalisiyası Türkiyənin ən əhəmiyyətli metropolislərində – Ankara, İzmir və İstanbulda qalib gəlib.
Ölkənin iqtisadi paytaxtı və ən sıx şəhəri İstanbul – son mükafatdır.
Rəmzi əhəmiyyəti ilə yanaşı, o, idarəediciləri mühüm güc və resursla (habelə korrupsiya imkanları ilə) təmin edir. Ərdoğanın təbirincə, “İstanbulu qazanan hər kəs Türkiyəni qazanar”.
Filippin, Braziliya, Macarıstan, Polşa və başqa yerlərdə digər populist liderlər kimi, özünün siyasi karyerasını 1990-cı illərdə İstanbulun bələdiyyə başçısı kimi başlayan Ərdoğan, yolunu kəsmiş seçkinin nəticəsini ləğv etmək üçün lazımi hər şeyi etməyə hazır görünürdü. Lakin müxalifət yeni seçki ilə 2002-ci ildən bəri Türkiyəni və 1994-cü ildən bəri İstanbulu idarə edən Ərdoğanın Ədalət və İnkişaf Partiyasını məğlub duruma gətirib.
Yeni bələdiyyə başçısı, CHP-li Əkrəm İmamoğlu AKP-li sabiq baş nazir Binəli Yıldırımla yarışda 54%-lik üstünlük qazanıb.
Bu nəticənin əhəmiyyəti təkcə İstanbul deyil, hətta Türkiyədən kənara çıxır, çünki avtoritar populistlərin ən böyük zəifliyinə diqqət yetirir: seçki qutusu.
Bugünkü populistlər Latın Amerikası, Cənubi Asiya və ya Türkiyədə çevrilişlə hakimiyyətə gələn hərbi mundirli şəxslər deyil. Çilidə Avqusto Pinoçet kimi əvvəlki demokratiya əleyhdarları açıq zorakılıq, mütəmadi qətllər, işgəncə və hakimiyyətinə qarşı çıxan hər kəsi həbsə atmaqla iqtidarda qalmırlar.
Əksinə, son 20 ilin populist avtoritarları hakimiyyətə seçkilərlə gəlib və adətən, onlar rəqiblərini öldürmürlər. Əksər hallarda həmin adamlar iqtisadi bərabərsizlik və mədəni bölünmələrdən yaranan ictimai narazılığı istismar etməklə seçiliblər. Hakimiyyətə gəldikdən sonra isə seçici dəstəyini nümayiş etdirərək, öz tərəfdarlarını cəmiyyətin digər üzvlərinə qarşı qoyurlar.
Əlbəttə, problem seçicilərin qütbləşdirilməsinə əsaslanan strategiyada vətəndaş hüquqlarına hörmətlə yanaşma, azad və ədalətli seçkilərin keçirilməsinə sadiqlik deyil. Bununla yanaşı, seçkiləri öz lehinə çevirmək üçün mediaya təzyiq göstərir, özlərini təriflətməyə ehtiyac duyurlar.
Ərdoğan bu oyun kitabından çox istifadə edib. O, iqtisadi cəhətdən marginal və mədəni cəhətdən geriləmiş dindar, az təhsilli və az qərbləşmiş türklərin şikayətlərinə söykənərək hakimiyyətə yiyələnib. (Əslində, bu təbəqənin nümayəndələri onilliklər ərzində müxtəlif formalarda hakimiyyətdə təmsil olunublar, lakin prosesdə siyasi iştaha artıb.)
Hakimiyyətə gəldikdən sonra, Ərdoğan “xalq” arasında populyarlığını artırıb və son 17 ildə bir neçə seçki zəfəri qazanıb. Lakin o da tədricən avtoritarlaşıb. Türkiyə mətbuatı və telekanalları artıq müstəqilliyə malik deyil və bürokratiya, məhkəmə və təhlükəsizlik qüvvələri Ərdoğan tərəfdarlarının sərəncamındadır.
Son vaxtlara qədər bu oyun sahəsi “Ərdoğan seçkilərdə qalib gəlməlidir və onun legitimliyi xalq dəstəyinə əsaslanır” idi. Ancaq AKP 2015-ci ilin iyun ayında keçirilən seçkilərdə parlamentin əksəriyyətini itirdiyi zaman, Ərdoğanın “buynuzu” görünüb. Prezident kimi, o, koalisiya hökumətinin formalaşmasına maneə törədib, daha da qütbləşmiş və təzyiqli bir mühitdə yeni seçkilər keçirib. Bu seçkidə də qalib gələrək, legitimliyi və səlahiyyətlərini qoruyub.
Ərdoğanın İstanbul seçkilərinin nəticələrini ləğv etmə səyi də eyni məntiqə uyğundur. Lakin indi “Axillesin dabanı” açıq qalıb. Seçki qutusunda qalib gələn elə seçki qutusunda da məğlub olur. Bugünkü populist avtoritarların məğlubiyyəti və demokratiyanın yenidən doğuşu məhz orada baş verir.
İstanbul seçkiləri əhəmiyyətli bir dərsdir.
CHP uzun müddət AKP-yə qarşı təsirli ola bilməyib, çünki ciddi bir dünyəvilik partiyası kimi ənənəvi roluna bağlanıb. Amma bu, rifahın yaxşılaşdırılması, daha yaxşı bələdiyyə xidmətləri, tullantıların azaldılması, korrupsiyaya son qoyulması və demokratiyanı bərpası ilə bağlı müsbət kampaniya aparan İmamoğlu ilə dəyişib.
Əlbəttə, bu, Türkiyədə AKP idarəçiliyinin sonu deyil. Ərdoğan 2023-cü ildə yenidən prezidentliyə namizəd olmamalıdır, amma partiyasının Məclisdə güclü çoxluğu var. CHP, etibarını artırmaq üçün kampaniya vədlərini yerinə yetirməlidir. Bu, asan olmayacaq, Ərdoğan hər dəfə CHP-ni zəiflətməyə çalışacaq. Lakin populistlər güclərini real şikayətlərdən alırlar. Yalnız bu şikayətlərə cavab verərək, yəni onları görməməzliyə vurmamaqla, müxalifət partiyaları demokratiyanı populistlərin cəngindən qopara bilər.
“Project Syndicate”, 25.06.2019
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 388
Analiz
Xəbərlər
-
Saxlanılan Rusiya vətəndaşları barəsində həbs qətimkan tədbiri seçildi - FOTOLAR
-
İkinci əl Çin avtomobili alarkən nələrə diqqət edilməlidir? - VİDEO
-
Kimya müəllimləri sertifikasiyanın nəticələrindən narazıdırlar - VİDEO
-
Hökumət vergi güzəştini sona çatdırır? - “Vergi Məcəlləsinə dəyişiklik layihəsi artıq hazırdır“
-
Mutvali Şıxlinskinin niyə saxlanıldığı məlum oldu - İllər öncə qətlə yetirilən şəxs onun müavini olub
-
“Anti-Azərbaycan kampaniyası 600-ə yaxın hesabdan aparılır“ - Milli Məclis
-
Sahib Məmmədovun müşaviri və yaxın qohumu xaricə hansı vəsaitlə gedir? - İLGİNC İTTİHAM
-
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diasporunun lideri və oğlu belə saxlanıldı - VİDEO
-
“AZERİŞIQ” ASC-də açıq TENDERLER niyə GİZLİ şəkildə keçirilir…..
-
Özbəkistan Prezidenti Azərbaycana dövlət səfəri edəcək - Bu tarixdə
-
Voronejdə azərbaycanlı iş adamı həbs edildi - VİDEO
-
Ruben Vardanyan hakim qarşısında - Məhkəmə prosesi
-
Zelenski İlham Əliyevə zəng etdi: Ukrayna Azərbaycana həmrəyliyini ifadə etdi
-
“Evə dünyanın xərcini çəkib təmir etdirmişik...” - 1 evi 2 nəfərə satan MTK rəhbərinin məhkəməsi
-
“Dəniz” Hospitalında estetik əməliyyat üçün qızılları girov alındı…- Şikayət
-
“Bakı Yem Fabriki“ndə maliyyə böhranı: Vergi borcu yarım milyona yaxınlaşır
-
“O, futbol tarixinin ən böyük məşqçisidir“ - Yürgen Klopp
-
“İşğal Azərbaycana 150 milyard ABŞ dolları dəyərində ziyan vurub“ - Samir Şərifov
-
“Ege Hospital“ qaydaları pozdu - Maliyyə sanksiyası tətbiq olundu
-
AZAL təyyarəsini vuran rus zabitinin etirafları - Sensasion iddia + Səs yazısı
-
“Sputnik Azərbaycan“ işi üzrə saxlanılanlar 4 aylıq həbs edildi - Məhkəmədən qərar
-
Həftə sonunadək yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Rəsmi Bakıdan Rusiyaya:“Daxili işlərimizə qarışmayın!”
-
Pakistanda hökumət binasına və banklara hücum - Ölənlər var
-
İlqar Mustafayev bu şəxslərlə əlbir imiş - 12 milyonluq cinayət
-
Bu ilin birinci yarısında Azərbyacanda neçə nəfər qızılcaya yoluxub? - RƏSMİ
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Nazir Mərkəz direktorunu işdən çıxardı - Yeni təyinat
-
Bir sıra birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edildi - SİYAHI
-
Miqrasiya Xidmətindən əcnəbilərə xəbərdarlıq - 31 iyula kimi vaxtınız var
-
İlahə İlyasovanın direktoru olduğu “T-Finans LTD” MMC-nin rəhbəri Minayə Həmidova haqqında məhkəmə qərarı
-
Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verildi - Sərəncam
-
Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq...
-
Kinostudiyanın ərazisində təmizləmə işləri aparılır - Birgə məlumat
-
2300-dən çox müəllim işdən çıxarılıb - RƏSMİ
-
Rusiyadan gətirilən məhsullar Azərbaycanda məhv edildi - Fotolar
-
Tərlan Əhmədzadə işdən çıxarılır - Vəzifəsindən kənarlaşdırıldı, məzuniyyətə göndərildi
-
Yasamal rayonunda qanunsuz tikinti: “Kəpəz“ MTK yenidən işə başlayıb?
-
“Sputnik Azərbaycan“ bağlı işdə yenilik - 7 nəfər saxlanıldı
-
“Azərbaycan ərazisindən İrana qarşı istifadə olunmasına dair rəsmi məlumat yoxdur“ - Səfir
-
Daha iki nəfər batdı - Birinin 91, digərinin 17 yaşı var... (VİDEO)
-
MY SHOPS”un satış müdirindən dələduzluq - 50 ədəd “Playstation” sifariş verib...
-
Baş Prokurorluqda cinayət işi açıldı - Rusiyada öldürülən azərbaycanlılarla bağlı
-
Yağış, leysan, dolu, 32 dərəcə isti - Sabahın havası
-
Sabiq diplomat hakim qarşısına çıxarılır - DTX tərəfindən saxlanılmışdı
-
Beyləqanda qanvermə aksiyası keçirildi - Fotolar
-
“Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim” - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
-
Səfərov qardaşlarının ölümü ilə bağlı ekspertiza nəticələri açıqlandı - VİDEO
-
Lənkəran şəhərində qanunsuz obyekt inşa edilir? - Açıqlama/FOTO
-
700 balın sirri: Niyə maksimum nəticə yoxdur?
-
Məsud Pezeşkian Xankəndiyə səfər edəcək - Bu tarixdə
-
Nohurqışlaqda meşədə köməksiz qalan şəxs xilas olundu - VİDEO
-
Azərbaycan səfiri Rusiya XİN-ə getdi - VİDEO
-
Səfərov qardaşları dəfn olundu - Fotolar
-
DTX əməliyyat keçirdi: Dövlətə xəyanət edən tutuldu
-
Lökbatanda beton zavodundan şikayət - VİDEO
-
Baş direktor vəzifədən azad edildi - Yeni təyinat
-
Azərbaycanda avro bahalaşdı - 4 ildən sonra
-
“Rusiya tərəfinin uydurduğu xəbər cəfəngiyyatdır“ - Seyfəddin Hüseynli
-
Tramp fərman imzaladı - Suriyaya qarşı sanksiyaları ləğv edildi
-
Bu gündən sosial müavinətlər və təqaüdlər artırılır - Fərman qüvvəyə minir
-
İnstaqramda kimlər nələr paylaşdı? - FOTOLAR
-
“Azərbaycan xalqına bir daha təşəkkürümü bildirmək istəyirəm“ - Ərdoğan
-
Mədəniyyət sektorunda yeni vergi güzəştlərinin tətbiqinə başlanılır - VİDEO
-
Uitkoff İranla müzakirələri davam etdirir - Ağ Ev
-
“NATO sammiti Ankarada keçiriləcək” - Ərdoğan
-
Arkadi Qukasyandan yeni ETİRAFLAR
-
İyulun 1-dən artırılan bəzi sosial müavinətlər nə qədər olacaq? - VİDEO
-
Hacı Zeynalabdin Tağıyev qəsəbəsində kanalizasiya problemi - VİDEO
-
Bu şəxslərə yeni mənzillər veriləcək - RƏSMİ
-
ABŞ və İsrailin İrana qarşı addımları bütün regionu təhlükəyə atıb - Pakistan XİN
-
Gömrükdə rüşvət qalmaqalı - Sabiq rəis 834 maşını ölkəyə necə keçirib?
-
Yekaterinburqda öldürülən azərbaycanlıların nəşi Vətənə gətirilib - VİDEO
-
Tələbələr üçün xoş xəbər: Müraciət vaxtı artırıldı
-
Deputatlar bu qanunlara dəyişiklik edəcək - SİYAHI
-
Fransanın radioaktiv tullantıları Azərbaycan sərhədində? - Xəzər üçün təhlükə
-
Azərbaycanda şok OLAY: 5 aylıq hamilə ola-ola başqasına ərə getdi - VİDEO
-
“Sputnik Azərbaycan”ın ofisində saxlanılanlar kimdir? - ADLAR
-
“Excelsior Hotel”də baş direktorla menecer arasında nə baş verir?
-
Bəylər Eyyubovun yerinə gələn Fərid Əsgərov kimdir? - DOSYE
-
“Kremlin yeni strateji hədəfi Odessadır“ - “Financial Times”
-
DİN-dən “Sputnik-Azərbaycan“dakı əməliyyatla bağlı açıqlama
-
Ərdoğan və Ersin Tatar Bakıya gəlir - Bu tarixdə
-
Bəylər Eyyubov vəzifədən azad edildi - Yerinə təyinat oldu
-
İyul ayında hava necə olacaq? - Aylıq proqnoz
-
Rusiya agentləri “Sputnik Azərbaycan“dan belə çıxarıldı - VİDEO
-
Elariz Məmmədoğlunun qızı məhkəmədə ifadə verdi - Milyonluq qalmaqallı iş üzrə
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“İran komandirləri yoxa çıxıblar” - “Washington Post“
-
Salyanda dəhşətli cinayət: gecəyarısı arvadını xəyanətdə günahlandırdı, sonra isə...
-
Həbs edilən şəxs Namiq Abdullayevin adından necə istifadə edib? - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
“Cəlal Harutyunyana general-leytenant rütbəsini Sarkisyan verib“ - Arayik Harutyunyan
-
“Veysəloğlu”nun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı” çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi - FOTOLAR
-
“Türk vətəndaşı olmağı çox istərdim” - Montello ilə yeni müqavilə bağlanılıb
-
Qohum nikahların qarşısı necə alınacaq? - Nazirlikdən açıqlama
-
İran “Starlink“ə qadağa qoydu: İstifadə edənləri həbs gözləyir
-
Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı bunker: Harda yerləşir?
-
"QayMaq Premium Qida" şirkətinin kərə yağından sellofan çıxıb - Video
-
Sabahdan məktəbli formalarının qiyməti aşağı düşür - CƏDVƏL
-
Prezidentdən Fikrət Məmmədovla bağlı - Sərəncam
-
“TikTok” üçün çox varlı alıcılarımız var” - Tramp
-
Hərbi prokuror bayram günləri sərhədlərdə - FOTOLAR
-
Şuşa və Xankəndiyə səfərlər müvəqqəti dayandırılır - Səbəb açıqlandı
-
Vilayət Eyvazov Astarada vətəndaş qəbulu keçirəcək - Bu tarixdə
-
Cümşüdün batdığı kanal bu qurumun balansında olub - Baş Prokurorluğun məlumatı
-
“Sputnik-Azərbaycan” agentliyinin ofisində əməliyyat keçirilir
-
Azərbaycan İsrailə neft satışını dayandırıb - İxracın 95 faizi Avropa bazarlarına yönəldilib
-
Bakıda orta aylıq əməkhaqqı 1386 manatdır - Rəsmi
-
Çimərliklərdəki istirahət məkanlarında qiymətlə - VİDEO
-
“Ermənistanda kilsəyə yönələn hücumlar narahatlıq doğurur“ - Lavrov
-
Həyət evlərində qalanlar həşəratlara qarşı bu dərmanlardan istifadə etsinlər - VİDEO
-
Şamaxıda kişi qətlə yetirildi - 31 yaşlı kürəkəni tutuldu
-
Rusiya bu istiqamətdə 50 min hərbçi toplayıb - Ukraynanın işi çətindir
-
“Dedilər işə düzəlmək üçün 5 min manat pul lazımdır“ - Məhkəmə işi
-
Sabahdan bu sosial müavinətlər və Prezident təqaüdləri artırılacaq - SİYAHI
-
“İranın gizli nüvə obyekti ola bilər” – Tramp
-
Azərbaycanda bu şəxslərin nikahı qadağan ediləcək - Sabahdan
-
Qeyri-iş günü bir də dörd aydan sonra olacaq - TARİX
-
Maştağada kanalda antisanitar vəziyyət - VİDEO
-
Az maaş, çox tələb: Gənclər niyə iş tapa bilmirlər?
TOP 10
ARXİV