|
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
Devalvasiya riski: real və nəzəri aspektlər
Tarix 23.12.20, 20:22 |
|
2021-ci ilin ilin dövlət büdcəsi layihəsinin layihəsinin əsas parametrləri açıqlanıb. Artıq ikinci dəfə Maliyyə Nazirliyi tərəfindən büdcə müzakirələrində ictimai iştirakçılığın təşviqi, büdcəöncəsi debatların və açıq müzakirələrin başlamasına imkanın yaradılması məqsədilə sentyabrın 1-də, büdcə müzakirələri başlamamışdan qabaq “Dövlət və icmal büdcələrinin ilkin göstəricilərinə dair açıqlama” - “İlkin Büdcə Bəyanatı” yayımlanıb.
Sənəddə ortamüddətli dövr üzrə makroiqtisadi proqnozlar, büdcə-vergi siyasətinin əsas istiqamətləri, dövlət borcu üzrə məlumatlar və s. ilə yanaşı, icmal və dövlət büdcəsinin 2021-ci il və sonrakı üç il üzrə əsas parametrləri öz əksini tapmışdır.
Ümumiyyətlə, qarşıya qoyulan əsas strateji hədəflərin büdcə vasitəsilə reallaşdırılması zamanı maliyyə-iqtisadi imkanlara mümkün neqativ təsirlərin minimuma endirilməsi üçün risklərin qiymətləndirilməsi və idarəedilməsi daim diqqət mərkəzində olmalıdır.
Maliyyə Nazirliyinin yayımladığı növbəti ilin büdcə layihəsinin izahatında da manatın məzənnəsinin xarici valyutalara qarşı dəyərdən düşməsi büdcə xərclərinin, xüsusilə də xarici borca xidmətlə bağlı xərclərin artımına səbəb ola biləcək risklərdən biri kimi qeyd edilib. Kifayət qədər ciddi təhlil sənədi olan bu izahatda belə risk qiymətləndirmələrinin aparılması və qeyd edilməsi mütərəqqi təcrübədir, hətta beynəlxalq təşkilatların tövsiyyələrində də öz əksini tapır.
Digər tərəfdən nəzərə almaq lazımdır ki, məzənnə siyasətinin həyata keçirilməsi Maliyyə Nazirliyinin səlahiyyətinə aid olmadığından bunun baş vermə ehtimalı haqqında da nazirlik tərəfindən heç bir rəy verilə biməz. Bu sənəddə də sadəcə olaraq risk amillərinin büdcə parametrlərinə təsiri təhlil edilib, onların baş vermə ehtimalı qeyd edilməyib.
Maliyyə Nazirliyi sənədin “Fiskal risklər” bölməsində manatın məzənnəsinin dəyərdən düşməsi ilə yanaşı, neftin qiymətinin dəyişməsinin, eləcə də digər makroiqtisadi göstəricilərin dəyişməsinin büdcənin gəlir və xərclərinə mümkün təsirlərini təhlil edib, potensial riskləri qeyd edib. Ancaq bu məlumatlara istinad edib devalvasiyanın gözlənildiyi haqda proqnozlar ciddi deyil və peşəkar yanaşmaya uyğun gəlmir.
Birincisi, karonavirusla bağlı karantin rejimi bütün ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycan iqtisadiyyatına da neqativ təsirlər göstərib və göstərməkdədir. Karantin rejimin nə vaxt bitəcəyi iıə bağlı real proqnozlar yoxdur və bu baxımdan da devalvasiya riskini qeyd etmək tam normaldır.
Yeri gəlmişkən, 2020-ci ilin ilkin büdcə layihəsində neftin qiyməti 50 dollardan hesablanmışdı. Ancaq bu il neft 27 dollara qədər ucuzlaşdı və hökumət də adekvat olaraq büdcəyə yenidən baxdı və neftin qiymətini 35 dollardan hesabladı. İndi neftin qiyməti 50 dollara yaxınlaşıb. Təbii ki, neftin qiymətində olan bu kəskin eniş-yoxuşları öncədən proqnozlaşdırmaq mümkün deyildi. Ancaq hökumət vəziyyəti nəzarətə götürdü və devalvasiya baş vermədi. Baxmayaraq ki, devalvasiya riski böyük idi və büdcə gəlirlərinin 60 faizindən çoxu neft sektorunun payına düşürdü. Ancaq problem nəzəri olaraq mövcud idi.
İkincisi, devalvasiya riskini artıran amillərdən biri xarici ticarət dövriyyəsinin saldosudur. 2020-ci ilin 9 ayında (yanvar-sentyabr) Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsi 18 milyard 403 milyon dollar, o cümlədən ixrac 10 milyard 579 milyon dollar, idxal isə 7 milyard 823 milyon dollar təşkil edib. Nəticədə 2 milyard 756.37 milyon dollarlıq müsbət xarici ticarət saldosu yaranıb. Bu isə devalvasiya riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Üçüncüsü, devalvasiya riskini yaradan amillərdən biri tədiyyə balansının saldosudur. Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanın tədiyyə balansının ümumi kəsiri 1 milyard 804 milyon dollar olub. Ancaq ötən il tədiyyə balasında 4 milyard 166,8 milyon dollarlıq qalıq yaranmışdı. Qısası, hələ ehtiyat var devalvasiya riski yalnız nəzəri baxımdan qiymətləndirilməlidir.
Başqa bir məsələ, dövlət borcuna xidmətlə bağlı xərclərin artmasını əsas gətirməklə manatın məzənnəsinin ucuzlaşdırılacağı ehtimalını qurmaq da diletant yanaşmadır. Çünki, Azərbaycan Respublikasında dövlət borcunun idarə edilməsinə dair orta və uzun müddət üçün Strategiyada yazılıb ki, strategiya hər 2 ildən bir yenilənməlidir.
Yəni orada qeyd olunan hədəflər, göstəricilər mövcud iqtisadi şəraitə uyğunlaşdırılıb, yenilənir. Eyni zamanda, strateji valyuta ehtiyyatlarının ÜDM-in 100 faizinə yaxın olması, həmçinin borcun ÜDM-ə nisbətinin digər ölkələrlə müqayisədə çox aşağı olduğu bir məqamda bu narahatlıq doğurmamalıdır.
Təbii ki, iqtisadi proqnozlarda bütün risklər nəzərə alınmalıdır. Xüsusilə də indiki vaxtda – yəni sərt karantin rejimində. Ancaq hökumətin də borcudur ki, bu riskləri önləmək üçün zəruri addımlar atsın. Hələ ki, hökumətin addımları adekvatdır!
Qadir İBRAHİMLİ
Xəbərin oxunma sayı : 505
İqtisadiyyat
Xəbərlər
-
Müəllim olmaq istəyənlərin nəzərinə: Sənəd qəbulu başlayır
-
2024-cü ildə ən çox satılan smartfon hansıdır? - SİYAHI
-
DYP-dən sürücülərə xəbərdarlıq: 400 manat cərimə oluna bilərsiz
-
Telman İsmayılovun adı onun ölümündə hallanır - YENİ FAKTLAR
-
Bakıda narkotik satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO/VİDEO
-
Nərimanovdakı bazarda bəzi məhsulların satışına məhdudiyyət qoyuldu - FOTOLAR
-
Bakı və İrəvan 5 ay ərzində sülh sazişi imzalaya biləcəkmi? - DETALLAR
-
“Azərterminalkompleks“ işçilərin hüquqlarını pozur? - Quruma buna görə cərimə yazılıb
-
Dünyanın ən varlı insanları hansı şəhərlərdə yaşayırlar? - REYTİNQ
-
Sakinlərin məşğulluqla bağlı müraciətlərinin artmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Heydər Əliyevə Ağdam Cümə məscidinin daş parçasını hədiyyə edəndə gözləri yaşardı - VİDEO
-
271 saylı məktəbin müəllimi: “Uşaqlar məkəbə gəlmir, direktora pul verir“
-
Özünü ölü göstərən Rafət belə deşifrə olunubmuş - TƏFƏRRÜAT
-
Prezident İlham Əliyev və Prezident Rumen Radev mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Türkiyə arasında bir sıra sənədlər imzalanıb - SİYAHI + FOTO
-
Leysan olacaq, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Masazırda saxta spirtli içkilər hazırlayan dəstə üzvləri saxlanılıb - VİDEO+FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? – 2 günlük rəsmi məzənnəni açıqlandı
-
“Ukraynaya əsgər göndərməyə hazırıq“ - Baş nazir
-
“Bolt“ qiymətləri qaldırdı - RƏSMİ
-
Qəbiristanlıq torpağını alver ocağına çevirənlərin ifşası - VİDEO
-
Porno aktrisa Trampla görüşündən danışdı – “O, məni nahara dəvət etdi...”
-
Bölgələrdə mənzillər bahalaşdı - VİDEO
-
Taksi sürücüləri çarəsiz vəziyyətdə: Borclarını ödəyə bilmirlər
-
Ənənəvi bazarlar niyə tarixə qovuşur? - VİDEO
-
Bolqarıstan prezidenti və birinci xanımın şərəfinə rəsmi nahar verildi - FOTO
-
Günəşdə güclü partlayış: Maqnit qasırğaları həftəsonu Yer kürəsini vura bilər
-
Azərbaycanda 40 dəvə yükü ilə qızıl basdırılan yer - VİDEO
-
Kütləvi imtahanlar elektron formada keçiriləcək - RƏSMİ
-
Həbsdə olan qohumunu azad edəcəyinə söz verib - 28 min manatını mənimsədi
-
Bakı metrosunun iş rejimi dəyişdirilir - RƏSMİ
-
Əli Əsədov Türkiyənin vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO
-
Masallıda narkotik vasitə satan şəxslər saxlanılıblar - FOTO
-
“COP29-un keçirilməsində Azərbaycana dəstək verməyə hazırıq“ - Bolqarıstan Prezidenti
-
Neft Fondu bu investisiyalardan 5 milyard dollar qazanıb - SİYAHI
-
Qəzaya düşən prokuror yuxulu olub - TƏFƏRRÜAT
-
Klublarda audit yoxlaması: Dövlət ayırdığının hesabını tələb edir
-
“Fransız hərbçiləri artıq Donbasdadır” – Fransadan olan hərbi müxbir
-
İlham Əliyevin Rumen Radev ilə təkbətək görüşü olub - FOTO
-
“WhatsApp” daha bir yeniliklə gəlir - FOTO
-
Zaqataladakı dönərxananın sahibi: “Problem toyuqda olub“ (VİDEO)
-
Bayden gedir, yerini Mişel Obamaya verir - “Der Spigel“dən sensasion yazı
-
Qəbulda bu qrupda keçid balı artacaq - Səbəbi AÇIQLANDI
-
“Zəngəzur dəhlizi Ermənistanı təcrid vəziyyətindən çıxara bilər“ - Elçin Əmirbəyov
-
Slovakiyanın baş naziri: “Makron ölkəmizdə populyar siyasətçi sayılmır”
-
Biləcəridə yağan yağış evləri su altında qoydu - VİDEO
-
Azərbaycanlı jurnalist Harvardın məzunu oldu - FOTO
-
Milli Qəhrəmanımız polkovnik İlqar Mirzəyevin doğum günüdür - FOTOLAR
-
Geomaqnit qasırğası olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Bəzi yerlərdə şimşək çaxıb, leysan yağıb, Kəlbəcərə dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
Avtomobil ehtiyat hissələri bahalaşdı - VİDEO
-
Naxçıvanda məşhur məhəllə su içində batır - VİDEO
-
Çempionlar Liqası: İlk finalçı Dortmund “Borussiya”sı oldu
-
Azərbaycan Slovakiya ilə birgə silah istehsal edəcək - VİDEO
-
Çinarə türk futbolçu sevgilisindən ayrıldı - VİDEO
-
“Mbappenin qarşısını kimsə təkbaşına kəsə bilməz“ - Mats Hummels
-
“ABŞ, fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, İsraili dəstəkləməyə hazırdır“ - Bayden
-
Zaqatalada dönərdən zəhərlənənlərin sayı kəskin artdı - 30-a çatıb
-
“My Music” hoteldə nə baş verib? - TƏFƏRRÜATLAR/VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
İcra başçısı yenidən deputat olacaq - Qurbanovun Milli Məclisə qayıtması perspektivi nə ilə bağlıdır?
-
Növbəti dalğa gəlir: İyul-avqust aylarında ətin qiyməti artacaq
-
Binəqədinin keçilməz yolları: “Gərək qayıq alaq” - VİDEO
-
“Rusiya Britaniyanın hərbi obyektlərini vura bilər” - Zaxarova
-
Zaqatalada kütləvi zəhərlənmə - Araşdırmalar başladı
-
Ukraynadan gətirilən ət məhsullarında infeksiya törədiciləri aşkarlandı - AQTA
-
Güney Azərbaycanda şəhər başçısı həbs edilib - FOTO
-
Vəzifəsindən azad edilən Novruz Məmmədov : “Zənglərdən yorulmuşam, adamı əsəbiləşdirirlər”
-
20-25 manata satılan göycə: Bahalaşmanın səbəbi nədir?
-
Bu halda cərimə oluna bilərsiniz - Prezident təsdiqlədi
-
Rusiya Krım körpüsündən istifadəni dayandırıb: Cəbhə xəttini hansı yolla təchiz edir?
-
Nərimanov rayonunda ağacları belə məhv edirlər – FOTOFAKT
-
Bakıda sevgilisindən “yox“ cavabı alan oğlan bıçağa əl atdı - TƏFƏRRÜAT
-
Emin Əmrullayevin qardaşına sərt ittiham var: “Dedi, al bu 100 mini, get və...“ (VİDEO)
-
Suraxanıda iki maşını qəsdən yandıran şəxslər saxlanılıblar - VİDEO
-
Yağış sakinləri evləri ilə birlikdə su altında qoydu - VİDEO
-
Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
-
Bakıda fantastik qiymətə ev kirayə verilir - FOTOLAR
-
Gəncədə daha br əməliyyat: vəzifəli şəxslərə cinayət işi açıldı
-
“Rusiya NATO-ya qarşı əməliyyata hazırdır“ - Polşa əks-kəşfiyyatı
-
İşə qəbul zamanı yaş vacibdir, yoxsa təcrübə? - VİDEO
-
Baş nazir Əli Əsədov Ankarada Anıtqəbiri ziyarət edib - FOTO/VİDEO
-
Sumqayıt məktəbində 250 min manatlıq mənimsəmə – Cinayət işi açıldı
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Bir neçə yaxın dostum spirtdən düzələn arağa görə həyatını itirib” - Deputat
-
Sabiq deputat Mehdiyevə yazdığı gizli məktubdan danışdı - “Off, dəhşət...“ + FOTO
-
Hoteldə ölən dostlarla bağlı yeni detallar - Hadisə bu hoteldə baş verib + FOTOLAR
-
“Moskva Qərb ölkələri ilə dialoqdan imtina etmir” - Putin
-
Taksidən istifadə edənlərin sayı artır, yoxsa azalır? – Son 7 ilin məlumatları
-
“Bu gün gəlirlərimiz 35 milyard manat civarındadır” - Deputat
-
İlham Əliyevin Slovakiyanın baş naziri ilə geniş tərkibdə görüşü keçirilib - FOTO
-
Zelenskiyə qarşı sui-qəsd: Rusiya agentləri ifşa olundular - FOTO
-
“Azərbaycan suverenlik baxımından nümunəvi ölkədir” - Robert Fitso
-
Bakıda oteldə vəzifəli şəxslər zəhərləndi, 2 nəfər vəfat etdi - AÇIQLAMA/FOTO
-
"Makronun demaqogiyası boş və ikiüzlüdür"- Rusiya rəsmisi
-
Şəhid ailəsi üzvlərinə təhsillə bağlı yeni imtiyaz VERİLDİ
-
“Azərbaycan təbii qazını Avropa məkanına etibarlı yollarla nəql edir” - İlham Əliyev
-
Bakıda vətəndaşların ölümlə üz-üzə qaldığı yol - VİDEO
-
Sabirabadda Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidi dəfn edildi - FOTOLAR
-
Azərbaycan-Slovakiya sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Vladimir Putin Rusiya prezidenti vəzifəsinin icrasına başladı - VİDEO
-
Rektor özünə daha bir xidməti maşın alır - 110 min manata
-
“Xərclərin rəsmiləşdirilməsi prosesi düzgün aparılmır...“ - Vüqar Gülməmmədov
-
Azərbaycan və Slovakiya şirkətləri arasında əməkdaşlıq memorandumları imzalanıb - FOTO
-
Prezident İlham Əliyevin Slovakiyanın baş naziri ilə təkbətək görüşü olub - FOTO
-
Bədii ədəbiyyat oxumaq beyinə necə təsir edir? - TƏDQİQAT
-
Milli Məclis Mehriban Əliyevanı təbrik etdi
-
Xüsusi təyinatlılarımız Türkiyədə hərbi təlimlərdə - FOTO/VİDEO
-
Qızıla yatırım etmək riskli hesab edilir - VİDEO
-
Milli Məclisin iclası başladı: 18 məsələyə baxılacaq
-
İsrail tankları Rəfaha daxil olub – KİV
-
Tərtərdə məktəblilər arasında dava: Ölən var
-
“Qazaxıstan ilk növbədə milli maraqların qorunmasına üstünlük verir” - Tokayev
-
Vətəndaşlarımız hazırda 40-a yaxın ölkəyə səfər edə bilər - VİDEO
-
Şəhərdə taksilər niyə yoxa çıxdı? - Sürücüləri narazıdırlar + VİDEO
-
Marsda həyat mövcud olub? - Alimlərdən yeni araşdırma
-
Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər - VİDEO
-
Xəzərdə dalğanın hündürlüyü dörd metrə çatıb - FAKTİKİ HAVA
-
Türkiyədə altıncı nəsil qırıcı təyyarə üzərində işlərə başlanılıb - FOTO
-
Azərbaycanlı iş adamının “Qalatasaray”dakı işinə xitam veriləcək? - AÇIQLAMA
TOP 10
ARXİV