![]() |
|














Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Tarix 24.04.24, 11:09 |
|

Ülvi Mansurovun Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına olan yanaşması yəqin ki, gələcək zamanların lətifəsinə çevriləcək...
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı uzun illərdir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas prioretlərindən biridir. Bu barədə o qədər danışılıb, o qədər yazılıb ki...
Lakin bütün danışılanlara və gurultulu dövlət proqramlarına baxmayaraq Azərbaycan qeyri-neft sektorunun inkişaf mənzərəsi acınacaqlı olaraq qalmaqdadır. Vəziyyətin acınacaqlı olmasını görmək üçünsə heç də uzağa getmək lazım deyil. Sadəcə neft sektpru olmayan qonşu dövlətlərin iqtisadiyyatlarına göz atmaq kifayətdir. Neft sektoru olmayan Gürcüstan və Ermənistanın ÜDM artımı son illər Azərbaycanın ÜDM artımını dəfələrlə üstələməkdədir. Hesab edirik ki, bu artıq həyəcan siqnalının çalınması üçün böyük əsasdır...
Bəs Azərbaycan iqtisadiyyatında nə baş verir? Gürcüstan və Ermənistandan fərqli olaraq daxili sərmayə imkanları çox geniş olan Azərbaycanda iqtisadiyyatı neft gəlirlərinin asılılığından xilas etmək niyə mümkün olmur?
Əslində bu sualı yaradan çoxlu təməl səbəblər mövcuddur. Onlardan biri də Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafını təmin edilməsiylə və qeyri neft sektorunun sərmayələşdiriiməsi ilə məsuliyyətli olan Azərbaycan İnvestisiya şirkətinin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bəs artıq 18 ildir fəaliyyət göstərən bu dövlət şirkətinin bu uzun müddətdə Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına nail ola bilməməsi və qeyri-neft sektorunu iqtisadiyyatın aparıcı mexanizmninə çevirə bilməməsi nəylə bağlıdır?
Əslində bu sualın cavabı Hesablama Palatasının Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyətini auditi ilə bağlı yaydığı hesabatda açıq şəkildə ortaya çıxır.
Palatanın açıqladığı audit qiymətləndirməsindən aydın olur ki, AİŞ 2021-2022-ci illər üzrə riskli və səriştəsiz yatırımlar edib. Yatırım etdiyi şirkətlər sırasında cəmi bir şirkət divident ödəyib.
Nəzərə alsaq ki, AİŞ-i Müşahidə Şurası tərəfindən idarə olunur və bu Müşahidə Şurasına İqtisadiyyat Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Mərkəzi Bank, Neft fondu və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti daxildir, o zaman AİŞ rəhbərliyinin riskli və səriştəsiz yatırımlarına görə, bu hökümət üzvləri də məsuliyyət daşıyırlar.
Qeyd edək ki, Şirkətin rəsmi səhifəsində göstərilib ki, AİŞ-in prioritet vəzifələri Azərbaycanda həyata keçirilən əlverişli layihələrə investisiya qoymaq, birbaşa investisiyalar, istedad və texnologiyaların Azərbaycana cəlb edilməsi üzrə katalizator olmaq, qeyri-neft sektorunun inkişafına töhfə vermək, iqtisadiyyatın inkişafına, habelə iqtisadi diversifikasiya və idxal əvəzləyici proseslərə dəstək verməkdir.
Hesablama Palatası isə açıqlayıb ki, AİŞ bütün bunları nəzərə almayıb və əsas istiqamətini asan gəlir yeri kimi qiymətli kağızlara yönəldib. “AİŞ-in idarə olunan aktivlərinin böyük hissəsini dövlət və korporativ istiqrazlar təşkil edib, auditlə əhatə olunan dövrdəki gəlirlərinin əsas hissəsi bu qiymətli kağızlar üzrə ödənilmiş faizlər hesabına formalaşıb. Belə ki, auditlə əhatə olunan dövrün sonuna AlŞ-in idarə olunan aktivlərinin 60,1 faizini onun istiqraz portfeli təşkil edib, ümumiyyətlə, AİŞ-in 2021-ci ildə əldə etdiyi gəlirlərin 69,4 faizini, 2022-ci ildə isə 83,2 faizini istiqrazlardan gəlirləri təşkil edib”.
Diqqət edirsinizmi, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına məsul olan dövlət şirkəti bu illər ərzində sadəcə qiymətli kağızlala oynayaraq pul qazanmağa çalışıb. Qiymətli kağızlarla pul qazanmağın isə qeyri-neft sektorunun inkişafına hansı töhvə verməsi maraqlı məsələdir və hər halda bu, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı prosesdə gülməcə kimi ortaya çıxır.
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına bu yanaşma yəqin ki, bir zamanlar lətifəyə çevriləcək...
Digər maraqlı məsələlərdən biri də Müşahidə Şurasının AİŞ rəhbərliyinin, o cümlədən şirkətin icraçı direktoru Ülvi Mansurovun bu kimi faəliyyətlərinə və vəzifə borcuna yanaşımına dözmələri və susqunluq nümayiş etdirmələridir. Bu susqunluq isə əslində peşəkar hökümət üzvlərini Ülvi Mansurovun məsuliyyətsizliyinin ortağı edir.
Palata həmçinin əlavə edib ki, AİŞ “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə və ona məxsus qiymətli kağızlara nizamnamə kapitalının 64,8 faizi həcmində investisiya edib. Bu da portfelin böyük hissəsinin bir aktivə yatırılması ilə bağlı konsentrasiya riski yaratmaqdadır.
Sual olunur, hələ sovet dönəmindən dövlət maliyyələşməsinə aid olan “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə investisiya qoymaq niyə AİŞ-nin əsas prioritetləri arasına girib və bu investisiya geri qayıdacaqmı? Böyük ehtimalla qayıtmayacaq və “Bakı Gəmiqayırma Zavodu”na qoyulan sərmayə sadəcə korrupsiya əməliyyatı olaraq diqqət çəkməkdədir.
Aşkar edilən nöqsanlar bununla da yekunlaşmır. 2022-ci ildə “Azərbaycan Biznesin İnkişafı Fondu”nun yaradılması təmin edilmədiyindən onun üçün nizamnamə kapitalı kimi nəzərdə tutulmuş 43 milyon manat AİŞ-in nizamnamə kapitalına yönəldilib. AİŞ isə bir gün sonra həmin vəsaitin 46,5 faizini dövlət qiymətli kağızlarına yatırıb.
Yəni də söhbət hansısa qeyri-neft sektorunun inkişafından deyil, birja əməliyyatlarından gedir ki, bu əməliyyatların qeyri-neft sektorunun inkişafına təsiri sıfırdır.
Məsələ ondadır ki, 18 illik fəaliyyəti dövründə AİŞ peşəkar fəaliyyətdən kənarda hansısa yollarla pul qazanmağa çalışıb və bu fəaliyyət qətiyyən qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəlməyib. AİŞ 18 il müddətində sadəcə korrupsiya üçün müxtəlif qapi və pəncərə inşa etməklə məşğul olub və bu zaman hansı yollarlasa AİŞ üçün də gəlir əldə edərək özünü mənfəəft gətirən bir qurum olaraq təqdim etməyə çalışıb və bu zaman özünün əsas məqsədlərindən tamailə kanar fəaliyyətlə məşğul olub...(poliqon.az)
Xəbərin oxunma sayı : 1816
Gündəm
Xəbərlər
-
“Praktik tibb faəliyyəti ilə məşğul ola bilməzlər“ - Nazirlikdən “plastk cərrahlar“a sərt xəbərdarlıq
-
Mehriban Əliyeva “Sea Breeze“də həyata keçirilən layihələrlə tanışlıq barədə video paylaşıb - VİDEO
-
“Real Madrid“ Xabi Alonsodan əl çəkmir - “Bayer Leverkuzen“ “qiymət oxudu“
-
Bilgəhdə dəbdəbəli villa satılır - 12 milyon manata (FOTOLAR)
-
İcra Hakimiyyəti 150 minlik ağac və kol alır - Qalib şirkət kimindir?
-
Məhkəmədə Xocalı soyqırımı ilə bağlı dəhşətli videomateriallar nümayiş etdirilib - FOTOLAR
-
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: “Kabus toxunuşu” - DİQQƏT
-
Tutduğu Ukrayna əraziləri Moskvanın nəzarətində qalır, sanksiyalar yumşaldılır - ABŞ-nin “SÜLH PLANI“
-
BŞTİ-də yeni təyinatlar - Hüseynova əmr imzalayıb + FOTO
-
“Fevralın 25-26 da Xocalıda idim...” – “Onların qətlə yetirilməsi əmrini Vanik verib”
-
Sən dəqiqələr itirmirsən, illər bağışlayırsan! - VİDEO
-
ABŞ Ukrayna danışıqlarından çıxmağa hazırlaşır - Rubio açıqladı
-
“Bəziləri sosial media hesabını bağlamağa məcbur oldu” - Ərdoğan
-
Dövlət sərhədində narkotik daşıyan PUA zərərsizləşdirildi - Fotolar
-
İndiyədək üç milyard dollar... - “Sea Breeze”də daha nələr olacaq? indiyedek-uc-milyard-dollar
-
“Ermənistan Konstitusiyasından Qarabağa aid hissəni çıxarmaq lazımdır“ - Slutski
-
Azərbaycanın daxili və xarici dövlət borcu - Açıqlandı
-
Zakir Həsənov Türkiyə HDQ komandanı ilə görüşdü - Fotolar
-
Əhali hər ay banklara nə qədər kredit borcu ödəyir? - Kəskin artım var
-
“Bir şərtlə razıyıq ki, İranın qanuni maraqları nəzərə alınsın” - Lavrov
-
Direktorla dalaşandan sonra işdən çıxarılmışdı - İndi də 1000 manat cərimələndi
-
Prezident ailəsi ilə “Sea Breeze”dəki layihələrlə tanış oldu - FOTOLAR
-
“Sevimli dad“ın kolbasasının içində nə çıxıb? - AQTA araşdırmaya başlayıb
-
Məcnun Məmmədov Tovuzda vətəndaşları qəbul etdi - Fotolar
-
Pensiyaya 5 il tez çıxmaq üçün ya çoxuşaqlı olmalısan, ya da… - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı
-
Yemək şirkəti “Məişət İST” MMC köçkünlərin geri qayıdışı üçün təbliğat-təşviqat aparacaq - 1,8 milyon alıb
-
“ABŞ-nin niyyətinin ciddiliyinə şahid olduq“ - İran XİN rəhbəri
-
Təhsil Tələbə Krediti Fondunda nöqsanlar - Araz Paşayev dövlət vəsaitlərinin necə qanunsuz istifadə edib?
-
Lisenziyası ləğv edilmiş cərrahlar fəaliyyətini davam etdirə bilər - Vəkildən açıqlama
-
Pezeşkian bu tarixdə Azərbaycana gəlir - 120 nəfərlik heyətlə
-
Qanunsuz mərc oyunları - 29 milyon dövriyyəsi olan Urfan Quliyev necə bəraət alıb?
-
“Evimdən çıxan silahlar mənimdir, ofisdəki silahlardan isə xəbərim yoxdur“ - MƏHKƏMƏ
-
Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşən şəhidlərimiz dəfn olundu - Fotolar
-
Fəzail Ağamalıdan xəbər var: Türkiyəyə niyə gedib?
-
İcra hakimiyyətindən özünü yandıran müharibə iştirakçısı ilə bağlı açıqlama
-
Məhkəmədə zərərçəkmiş şəxs Madat Babayanı tanıdı - “O, “sən türksən” deyib məni təpiklədi“
-
Həmin siyahıda Dilqəm Məhərrəmovla xanımının da adı yoxdur - “Heç gözləmirdik…”
-
“Rusiya və İranın mövqeləri bu gün keçmişdəkindən daha yaxındır“ - Araqçi
-
Nazirlik işçilərinin maaşı artdı - Baş nazirdən qərar
-
“Aİ ABŞ-yə ixrac məhdudiyyətləri tətbiq etməyi düşünür“ – “Bloomberg”
-
Sevgililər “İnstagram”da xanımların başına oyun açdı - “Ya pul at, ya da...”
-
Nərimanov rayonunda bu tikintiyə kim icazə verib? - VİDEO
-
Məktəb tikintisinə ayrılan pullar qanunsuz xərclənib - PALATA
-
“Şamo” şadlıq evinin fəaliyyəti dayandırıldı - VİDEO
-
Əxlaqsızlıq edən daha bir molla həbs edildi - 85 yaşı var...
-
Kürdəxanıda leysan kabusu: Sakinlər iki gündür evlərində əsir qalıblar
-
“8 dövlət şirkətindən bir-ikisi dividend ödəyib“ - Palata
-
“Hər kəsi göndərə bilərdi, özü fədakarlıq etdi” - VİDEO
-
Şahin Seyidzadə məsuliyyətə cəlb olunur? - Milyonlarla yeyinti...
-
DTX-nin həbs etdiyi haker məlumatları bu qiymətə satırmış - Məhkəmədə açıqladı
-
Azərbaycanın ən böyük bankları məlum oldu – “Xalq Bank” siyahıdan çıxarıldı
-
Xarici diplomatlar Xankəndidə - FOTOLAR
-
Bakı tunelləri niyə su altında qalır? - “Artıq 17 il keçib...” - Video
-
“Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda yeni status-kvo yaradıb“ - Hikmət Hacıyev
-
Valyuta satışında rekord artım – “Bu, 2020-ci ildən sonra ən yüksək həddir”
-
Bakının iki rayonunda belə binalar söküləcək - Paytaxda evlərin qiyməti sürətlə artır + VİDEO
-
Qaynını güllələmişdi - Özü də həbsdə öldü
-
Təbii fəlakət zamanı avtomobilə dəyən ziyanı kim qarşılayır? - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev diplomatik korpus nümayəndələrinin Qarabağa səfəri barədə paylaşım etdi - FOTO
-
Bayden spiker olmağa qərar verdi - 300 min istəyir
-
“Silah gəzdirmək xalqımızın təbii haqqıdır” - HƏMAS lideri
-
“Mançester Yunayted”, “Atletik“, “Tottenhem“ və “Budyo Qlimt“ yarımfinalda - Avropa Liqası
-
Leysan yağışlarının vurduğu ziyanla bağlı hansı tədbirlər görüləcək? - VİDEO
-
Məsləhətləşmələr göstərdi ki, Rusiya - Ukrayna sülhü mümkündür - Rubio
-
Başlıbel faciəsindən 32 il ötür
-
Azərbaycan və Gürcüstan bölgə və Avrasiya üçün önəmli ölkələrə çevrilib
-
Dərin tarixi köklərə malik dostluq və əməkdaşlıq əlaqələri
-
Nəsrin Cavadzadə hovuzdan paylaşım - FOTOLAR
-
UEFA Çempionlar Liqası: Həftənin rəmzi komandası açıqlanıb
-
Trampın müşaviri Uitkoff Putinin tərəfinə keçib - Zelenski
-
Qaradağ rayonunda körpü uçub, qəsəbə ilə əlaqə kəsilib - VİDEO
-
Rusiya bu həftə atəşkəs təklifinə cavab verəcək - Tramp
-
Məşhur plastik cərrahlara qadağa - Siyahıda yoxdular
-
Yağışda itən avtomobil nömrələri - dublikat verilirmi? - “Cəmi 60 manata...”
-
Günəbaxan yağı bahalaşır - Qiymətlər rekord vurdu
-
Azərbaycan və Gürcüstan arasında ikitərəfli əlaqələr daha da genişlənəcək
-
Xocalı sakinləri dəhşətli anları danışdılar: "Məni ölü bilib üzərimə su tökdülər..."
-
Nazirin “Azdrama“ya gedişinin detalları bilindi - Aktyorları dinlədi və...
-
“Beş-altı ay idi evlənmişdilər” - Yasamaldakı qətlin detalları+Video
-
Mərkəzi Bankın gizlətdiyi məlumatı Neft Fondu açıqladı - Dollara tələb kəskin artıb
-
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Bu il ÇL-də hansı klub nə qədər qazanıb? - SİYAHI
-
Azərbaycan-Gürcüstan-Ermənistan üçtərəfli görüşü müsbət atmosferdə keçib - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Deputatlar bu tarixdə toplanır - Hansı qanunlar dəyişəcək?
-
Polkovnikin cəzası açıqlandı - Xidmət rəisi də zalda həbs olundu
-
“Azərkosmos“da yeyinti - Palata nələri aşkarlayıb?
-
“Mobi Home” mağazasında dava - Döyülən satıcı 2 min tələb edib
-
Bakının 2 rayonunda söküntü işləri başlayır - ÜNVANLAR
-
Elm və Təhsil Nazirliyində yoxlama: nələr ortaya çıxdı?
-
Prezident hərbi qeydiyyatdan yayınanlarla bağlı qanunu təsdiqlədi - Cəzalanacaqlar
-
Rusiyadan gözlənilməz addım - “Taliban”a yaşıl işıq
-
Taksi sürücüsü olmaq istəyənlər imtahan verdi - 1470 nəfərdən 1210-u uğur qazanıb
-
DSMF-də maliyyə nöqsanları üzə çıxdı - Palatanın yoxlaması ilə
-
Azərbaycan-Gürcüstan dostluğu Şərqdən Qərbə əməkdaşlıq körpüsüdür
-
Bu Bakı məktəbliləri maksimum bal toplayıb - FOTO
-
“Fransa Cənubi Qafqazda sabitliyi hər vasitə ilə pozmağa çalışır“ - Zaxarova
-
Nazirə iki yeni müavin təyin olundu - Prezident sərəncamlar imzalayıb + DOSYELƏR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında müharibəni unudun“ - Nikol Paşinyan
-
Aqil Ələsgər Şimali Kipr mediasına: “Prezident İlham Əliyevin mövqeyi Türk dünyasına açıq mesajdır“
-
Orduxan da prokurorluğa çağırıldı - Barəsində həbs qərarı var
-
“İçərişəhər“də yoxlama: ciddi maliyyə pozuntuları aşkarlanıb
-
Daha 20 şagird 300 bal topladı - SİYAHI
-
Mikayıl İsmayılovun oğlu atalıqla bağlı qərardan narazıdır - Aliment vermir
-
25 yaşlı Aygünün dəhşətli qətli: Falçı ilə yazışmaları üzə çıxdı
-
Bu qida markalarında at və eşşək əti aşkarlandı - SİYAHI
-
Əvəz Zeynallı azadlığa buraxılacaq? - Məhkəmə bu tarixdə başlayır
-
Şəhidin övladı Sidneydə keçirilən olimpiadada qızıl medal qazandı - Fotolar
-
“Zülfəli İsmayılov dedi ki, içəridə ola-ola evini sökəcəm, səni də içində öldürəcəm” - ŞİKAYƏT
-
“Nazirlik bizə dəstək olmalıdır” - Lamiyə ərindən danışdı
-
“Şərur MTK“nın mənzilərini su basdı - Çilçıraqdan su axır (VİDEO)
-
Bu tarixədək hesabında 1 manat olanlar da pensiya alacaq - 25 il staj, kapital lazım deyil
-
Prezident yeni səfirlərin etimadnaməsini qəbul etdi - FOTOLAR
-
Daha 3 itkin şəhidimiz dəfn olunacaq - Adlar + FOTO
-
Banklar 3 ayda faizlərdən 1 milyarddan çox pul qazanıblar - Tam siyahı
-
Sevgilisini yataqdakı fotoları ilə şantaj etdi - Nişan pozuldu, 7 il 6 ay cəza aldı
-
Ödənişli yol da su altında qalıb - VİDEO
-
Bakıya gətirilən bahalı avtomobil yolda yandı - VİDEO
-
Azərbaycanda 42 həkimin plastik cərrah kimi fəaliyyətinə icazə verilib - RƏSMİ
TOP 10
ARXİV