|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Dinozavrları məhv edən meteoritin dünya ilə toqquşduğu gün nə baş verib? – Araşdırma
Tarix 12.09.19, 12:35 |
|
Alimlər 66 milyon il əvvəl baş verən və dinozavrlarla bərabər dünyadakı canlıların 75 faizinin məhv olmasına səbəb olan nəhəng meteroritin toqquşmasının izlərini göstərən qaya nümunələrini ilə planetin ən qaranlıq günlərinə aydınlıq gətirirlər.
Texas Universitetinin başçılığı ilə aparılan araşdırma komandası Meksika körfəzinin 130 metr dərinliklərindəki kəsintilərdən götürdüyü nümunələri incələyib.
Dinozavrların bu meteoritlərlə toqquşmasından sonra məhv olduğu və məməlilərin artmağa başladığı bilinir.
Meteorit toqquşmasının effektinin II Dünya Müharibəsində atılan atom bombasının təsirindən 10 milyard dəfə çox olduğu güman edilir.
Meteorit Meksikanın Yukatan yarımadasına düşüb və burada 200 km enində krater yaratmışdı.
Geoloqlar toqquşmadan sonra yaranan Çiksulub kraterini 1991-ci ildə kəşf edib
Bu toqquşmanın böyük tsunami və 1500 km uzaqlarda belə meydana gələn yanğınlara səbəb olduğu bilinir.
Çiksulub Krateri – Dünyada həyatı dəyişdirən meteorit
12 km böyüklüyündə meteorit Yer kürəsi ilə toqquşaraq 100 km enində və 30 km dərinliyində bir çökəklik yaradıb.
Daha sonra bu çökəkliyin kənarlarının da çökməsindən sonra kraterin genişliyi 200 km-ə qədər böyüdü, dərinliyi isə bir neçə km azalmış oldu.
Bu gün kraterin böyük bir hissəsi dənizin altında, 600 metr qalıqların altındadır.
Quruda olan hissəsi isə kirəç daşı ilə örtülmüş vəziyyətdədir, amma kənarlarındakı çöküntülər krateri “ələ verir”
130 metrlik hissədə nə var?
İngilis və Amerikan araşdırmaçılarının başçılığı ilə 2016-cı ildə bu kraterdə həftələrlə araşdırma aparılıb.
Araşdırmaçılar kraterin Çiksulub limanının quruda olan hissəsində bu günə qədər ən yaxşı qorunmuş hissələrindən birindən 66 milyon il əvvələ aid olan uzun bir qaya nümunəsi çıxartmışdı.
Bunun 130 metrlik hissəsi geoloqların Kaynazoy dövrü olaraq adlandırılan vaxtın ilk günlərina aid qalıntılardan ibarət idi.
Çiksulub kraterindən götürülən qaya nümunəsi
Alimlər bu ərazidən irəli çıxaraq meteorit toqquşmasından dərhal sonra baş verənlərə aid detallı məlumatın öyrənilə biləcəyini deyir.
130 metrlik ərazinin altdakı 20 metrində şüşəyəbənzər atqılar var. Bu hissə toqquşmadan sonrakı saniyə və dəqiqələrdə kraterin dibinə yayılan və toqquşmanın nəticəsi olaraq meydana gələn istilik və təzyiqlə əriyən qayadan ibarətdir.
Meksikadakı Yukatan yarımadanının kosmostan görünüşü
Tsunaminin daşıdığı qalıntılar
Ərazinin ən üst qatı toqquşmadan sonra baş verən tsunaminin izlərini saxlamaqdadır.
Alimlər toqquşmanın nəhəng dalğalar gətirdiyini və bu dalğaların kraterdən yüzlərlə km uzaqlığa qədər çatdığını düşünür. Ancaq gedən dalğalar geri qayıdanda özü ilə o bölgələrdən atqılar gətirir. 130 metrlik ərazinin ən üst layını da bu atqılar təşkil edir.
Texas Universitetinin professoru Şon Qulik bütün bunların toqquşmanın birinci günündə olduğunu deyir:
“Tsunami çox sürətli hərəkət edir. Dalğaların ətrafa yayılması və geri qayıtması üçün 24 saat yaxşı vaxtdır”.
Havaya yayılan kükürd
Maraqlı məqam 130 metrlik ərazinin heç bir yerində kükürdə rast gəlinməməsidir. Halbuki, meteoritin təxminən yarısı kükürddən olan dəniz dibinə dəyməli idi.
Bu kükürdün “xaricə çıxdığı” və ya buraxlandığı güman edilir. Bu isə, dinozavrların məhv olması ilə bağlı geniş yayılmış mülahizəni dəstəkləmiş olur.
Su ilə qarışan və səmaya yüksələn bu qədər kükürdün iqlimin soyumasına səbəb olduğu və bitki və heyvanların yaşamasını çətinləşdirdiyi güman edilir. (BBC azeri)
Xəbərin oxunma sayı : 472
Maraqlı
Xəbərlər
-
Bayram günlərində bölgələrdə qar yağacaq - Proqnoz
-
FHN Bakının mərkəzindəki məşhur kafeni bağladı – VİDEO
-
“Azərbaycan Çinlə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verir” - Hikmət Hacıyev
-
Bayramda rayonlarda istirahət neçəyə başa gələcək? - QİYMƏTLƏR
-
Nərimanov sakinlərini boğaza yığan keçilməz yol problemi - VİDEO
-
Aİ Ukraynaya hərbi yardım fondunu artırır: Milyardlarla dollar ayrılacaq
-
Xəzər dənizində əməliyyat: Silahlı qaçaqmalçı narkotiklə tutuldu - FOTO
-
“Bu, müharibəyə gətirib çıxaracaq...“ - Paşinyan
-
Azərbaycanlı müğənniyə toyda 70 min qonorar ödənilib - VİDEO
-
Xam nefti ən baha qiymətə Fransaya satırıq – Ölkələrin tam siyahısı
-
Novruz bayramı öncəsi bazarda vəziyyət necədir? - VİDEO
-
İcra başçısı üçün 57 minə xidməti avtomobil - Seymur Orucov maşınını yeniləyir
-
Fermerlərin heyvan saxlamağa marağı niyə azalıb? - ARAŞDIRMA
-
Azərbaycanda tapılan qədim sikkələrin görüntüləri - VİDEO
-
“Bank of Baku“dan narazılıq: Keşbek limitini 3 dəfə azaldıb
-
Niger hakimiyyətindən ABŞ hərbçilərinə şağırış - “Ölkəni tərk edin...“
-
Taksilərlə bağlı yeni qaydalar: Bundan sonra... (VİDEO)
-
AXCP Daşkəsən rayon şöbəsinin sədri niyə saxlanılıb? - DİN açıqladı
-
Novruz tətili başlayır - Neçə gün qeyri-iş günü olacaq?
-
Rayonlara qar yağıb, şaxta olub - FAKTİKİ HAVA
-
Çin hava taksilərinin satışına başlayıb - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım etdi - FOTO
-
Bakıda sakinlər uçmaq təhlükəsi olan binada yaşayırlar - VİDEO
-
Polisdən Saatlıda əməliyyat - Saxlanılan var
-
“İsrail məhv ediləcək“ - Tramp
-
Füzulidə dəhşətli cinayət: Arvadını kabab yediyinə görə öldürdü
-
Cənub bölgəsində satılan balıqların qiyməti artdı - VİDEO
-
Ramazanda Novruz şirniyyatlarından yemək orqanizmə necə təsir edir? - VİDEO
-
Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək
-
NATO ilə davam edən uğurlu dialoq
-
Cənubi Qafqazda müasir çağırışlara əsaslanan yanaşma
-
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
-
Xalq artisti görünüşü ilə təəccübləndirdi - VİDEO
-
Futbolumuzun yeganə xilas yolu - Yalnız o gəlməlidir
-
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
“Məhkumlar soyuq havalarda üst-üstə paltarlar geyiniblər”: Generalın istintaqı bitdi
-
Səfirin qardaşı oğlu yüzlərlə insana qarşı dələduzluq edib: Bulut Bağcı kriptovalyuta işini necə “qurub?”
-
Dərman vasitələrinin farmakonəzarət qaydası ilə bağlı YENİLİK
-
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
-
Sərnişindaşımaya dair müsabiqələrdə iştiraka görə ödəniləcək məbləğlər - SİYAHI
-
Ramazan ayının doqquzuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını azad edilmiş Qarabağda qalayıram” - Prezident
-
AFFA 4 nəfəri futboldan ömürlük uzaqlaşdırdı - RƏSMİ
-
Nura Suridən Xəyyam Nisanov barədə şok sözlər - VİDEO
-
Jurnalsit İstanbul Klinikasını ittiham etdi: “Anamı öldürdülər“
-
Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri: “Hindistandan alınan silahlar yararsız vəziyyətdədir”
-
Gürcüstan və Azərbaycan iki müstəqil dövlət kimi daim bir-birinin yanındadır
-
Əfv və amnistiya olacaq! - Hüquq müdafiəçisi tarixi açıqladı
-
Azərbaycanda ilk dəfə cəzaçəkmə müəssisəsində üztanıma sistemi yaradılıb - FOTO
-
“Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik” - İlham Əliyev
-
Zəngilanın bu kəndi yenidən qurulacaq - 1,1 milyon ayrıldı
-
Hikmət Hacıyev Çinə niyə gedib? - TƏHLİL
-
“Azpetrol“ məntəqələrində yolxlama: İnsanların həyatı təhlükəyə atılıb!
-
Yerli və idxal kərə yağları cüzi bahalaşıb – Son qiymətlər
-
Xalası onu təhqir etdiyini deyən müğənnini məhkəməyə verdi: 30 min təzminat istədi
-
Özəl universitetlərdə tibb təhsili bərpa olunacaqmı? - VİDEO
-
Azərbaycan NATO ilə əməkdaşlıq alətlərindənsəmərəli şəkildə istifadə edir
-
Rumıniyada NATO-nun ən böyük hərbi bazası tikilir: Minlərlə hərbçi yerləşdiriləcək
-
“Bu gün Azərbaycan dünyada nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir” - Prezident
-
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? - “Rang Rover“lə qəza...
-
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Rusiyada səslərin 100 faizi sayıldı: Putindən mütləq qələbə
-
“Əfsuslar olsun ki, bu, Ermənistana dərs olmadı“ - Azərbaycan lideri
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Strateji əməkdaşlıq və dostluq münasibətləri Azərbaycan ilə Gürcüstan üçün həmişə prioritet olub
-
“Azəriqaz”da Cahid Hüseynov ruzigarı: direktor müavininin bacısı oğlu yeni vəzfəyə təyin edildi
-
Xətai rayonunda saxlanılan narkokuryerlərdə 10 kq marixuana aşkar edilib - VİDEO
-
“İnflyasiya ilə əlaqədar zəruri tədbirlər davam etdiriləcək“ - Nazirlər Kabineti
-
Tenderə nəzarət edən dövlət qurumunun özü qanunsuz tender keçirir? – FOTOFAKT
-
Ölkəmizin NATO ilə tərəfdaşlığı müsbət olmuşdur
-
Prezident Azərbaycan xalqını təbrik etdi - MƏTN
-
Dövlət qulluqçusu olmaq istəyənlərin nəzərinə - Nəticələr elan olundu
-
Polis gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq - DİN
-
Azərbaycanda işsizlərin sayı artdı – Son 20 ilin statistikası
-
İkitərəfli əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təzahürü
-
“Manatın məzənnəsi Mərkəzi Bankdan asılı olacaq“ - Millət vəkili
-
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb - Xalqı təbrik edib + FOTOLAR
-
Nazirlik “Araz Supermarket”i cərimələdi - Məhsulu üzərində göstərilən qiymətdən baha satıb
-
İşdən çıxarılan Ruslan Əliyev Badamdardakı villasını satışa çıxarıb - FOTOLAR
-
Martın 20-də geomaqnit qasırğası gözlənilir - Xəbərdarlıq
-
NATO-nun baş katibinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Dünyanın ən isti yeri: burada hətta bakteriyalar belə yaşaya bilməz
-
İlham Əliyev Vladimir Putini təbrik etdi - Prezident seçkisində qələbəsinə görə
-
Xırdalan dairəsində ev adı altında tikilən obyekt restoran kimi fəaliyyət göstərəcək - FOTOLAR
-
“Bakı otis lift“ valyuta vəsaitini xaricdən geri qaytarmayıb - PROTOKOL
-
Füzuli şəhərinə daha 34 ailə yola salınıb - FOTOLAR
-
Azərbaycan dünyanın ən təhlükəsiz ölkələri arasındadır - REYTİNQ
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları aşkar edilənlərlə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
-
Hikmət Hacıyev Pakistanın Çindəki səfiri ilə görüşüb - FOTO
-
“Putin prezident seçkilərində qalib gəldi“ - Rusiya MSK
-
Dövlətə məxsus 10 avtomobil hərraca çıxarılır – Qiymətlər 1 300 manatdan başlayır (SİYAHI)
-
Bakıda həll yolunu tapmayan səki problemi - VİDEO
-
Məktəb təhsili əlavə hazırlıqlara sövq edir? - VİDEO
-
Deputat Erkin Qədirlinin köməkçisi ölkədən qaçıb? - İDDİA
-
Əli Əsədovdan qeyri-müntəzəm sərnişin daşınması ilə bağlı QƏRAR
-
“Rusiya ilə NATO arasında müharibə mümkündür“ - Putin
-
Bakıda eyni rayon ərazisində fərqli qiymətə satılan mənzillər - ARAŞDIRMA
-
“Ukrayna üçün hərbçilərin göndərilməsi, silah və sursat təchizatı yoxdur“ - Avstriyanın XİN
-
Novruz Bayramı ərəfəsində Azərbaycana turist axını gözlənilir - VİDEO
-
“Biz onu dəyişmək istəyirdik, amma o, öldü“ - Putin
-
Lənkəranda sərnişin avtobuslarının əksəriyyəti istismara yararsızdır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva Saida Mirziyoyeva ilə sərgi açılışında - FOTOLAR
-
Binəqədidə söküntü problemi: Mənzil sahibləri tikinti şirkəti ilə razılaşmırlar - VİDEO
-
“Rəsmi nikahım yoxdur“ - Vəfa Şərifova
-
“Görsək ki, Azərbaycan futboluna faydası var, lazımi addımı atacağıq” - Qurban Qurbanov
-
“Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığının uzun tarixi var“ - Prezident İlham Əliyev
-
Rusiyada prezident seçkisinin ilkin nəticələri: Putin qalib gəlir
-
“Biz sülhə heç vaxt olmadığımız qədər yaxınıq“ - Prezident
-
Gəncə sakinləri mavi yanacaq problemi yaşayırlar - VİDEO
-
Prezidentin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - VİDEO
-
Mənzil almaq istəyənlər bankların daxili ipotekasından niyə istifadə edə bilmir? - VİDEO
-
“COP-29 dönüş nöqtəsi olacaq“ - Stoltenberq
-
Dövlət Baxçalı Ərdoğana çağırış etdi - “Ayrıla bilməzsən! Türk millətini yalnız buraxa bilməzsən!
-
Ramazan ayının səkkizinci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında dayanıqlı sülhə nail olunacağına ümid edirik“ - NATO-nun Baş katibi
-
Xocavəndin əsrarəngiz Tuğ kəndi: Yeni görüntülər - VİDEO
-
Messi Argentina millisinin qarşıdakı oyunlarını buraxacaq - SƏBƏB
-
Prezident İlham Əliyevin Yens Stoltenberqlə təkbətək görüşü başlayıb - FOTOLAR
-
Ukraynaya hərbi yardım ABŞ-nin silah ehtiyatlarını azalda bilər - Ağ Ev
-
Xəzər dənizi yox olacaq? - “Proses 2050-ci ilə qədər davam edəcək“
TOP 10
ARXİV