![]() |
|



.jpg)





645.jpg)




Azərbaycanda duru yağların qiyməti bahalaşır: Qıtlıq gözlənilirmi? - ARAŞDIRMA
Tarix 18.06.22, 18:24 |
|

Rusiya-Ukrayna münaqişəsi nəticəsində dünyada ərzaq zəncirində bəzi məhsullar kəskin bahalaşıb, həmin məhsullardan biri, ərzaq səbətində mühüm yer tutan günəbaxan (bitki) yağıdır. Azərbaycanda bitki yağının qiyməti ötən illə müqayisədə iki dəfəyə yaxın bahalaşıb. Bitki yağının istehsalında günəbaxan toxumu əsaslı rol oynayır.
“Report” ölkədə günəbaxan toxumunda istehsal və idxal vəziyyətini araşdırıb.
Dünyada günəbaxan toxumu istehsalında vəziyyət necədir?
2021-2022-ci kənd təsərrüfatı ilində dünyada əsas günəbaxan toxumu üzrə istehsal edən ölkələr aşağıdakılardır:
- Ukrayna bu dövr ərzində 17,5 milyon ton günəbaxan toxumu istehsal edib;
- Rusiya 15,5 milyon ton günəbaxan toxumu istehsalı ilə ikinci yerdə qərarlaşıb;
- Avropa İttifaqına üzv olan ölkələr 10,4 milyon ton günəbaxan toxumu istehsalı ediblər;
- Argentina 3,4 milyon ton günəbaxan toxumu istehsal edib;
- Türkiyədə istehsalın həcmi 1,75 milyon ton olub.
Ukraynadan günəbaxan toxumu idxalı dayandırılıb
2021-ci ildə Azərbaycana 7,4 milyon ABŞ dolları dəyərində 6,3 min ton günəbaxan toxumu idxal olunub. Bu, dəyər ifadəsində 2020-ci illə müqayisədə 12,9%, həcm ifadəsində isə 35,7% azdır.
Azərbaycan günəbaxan toxumunu əsasən Çindən (2 milyon 983 min ABŞ dolları dəyərində 1 min 085 ton), Türkiyədən (1 milyon 928 min ABŞ dolları dəyərində 1 min 020 ton), Rusiyadan (1 milyon 785 min ABŞ dolları dəyərində 2 min 17 ton), Ukraynadan (538 min ABŞ dolları dəyərində 638 ton) idxal edib.
2022-ci ilin yanvar-aprel aylarında Azərbaycan 1 milyon 910 min ABŞ dolları dəyərində 1 min 114,94 ton günəbaxan toxumu idxal edib. Bu, 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə həcm baxımından 2,8 dəfə, dəyər olaraq isə 45,9% azdır. Bu il dünya bazarlarında bir ton günəbaxan toxumu 171 ABŞ dollarına, 2021-ci ilin analoji dövründə isə 92 ABŞ dollarına satılıb. Beləliklə, son bir ildə dünyada günəbaxan toxumu 85% bahalaşıb.
Bu il Azərbaycan günəbaxan toxumunu əsasən Çindən (1 milyon 149 min ABŞ dolları dəyərində 631 ton), Türkiyədən (659 min ABŞ dolları dəyərində 376 ton), Ukraynadan (56,1 min ABŞ dolları dəyərində 66 ton) idxal edib. Bu ilin mart-aprel aylarında Azərbaycan Ukraynadan günəbaxan toxumu idxal etməyib.
2021-ci ildə ölkədə 11 min 095,1 hektar ərazidə günəbaxan əkilib. Bir hektar üçün lazım olan toxum 25 kiloqramdır. 2021-ci ildə Azərbaycanda 25,8 min ton günəbaxan istehsal edilib. Bu isə 2020-ci illə müqayisədə 4,2% çoxdur. 2021-ci ildə ölkədə 52 min 372,6 ton duru yağ istehsal edilib. Bu isə 2020-ci illə müqayisədə 1,7% azdır.
2022-ci ilin yanvar-may ayları üzrə dən üçün günəbaxanın əkin sahəsi 11,45 min hektar olub ki, bu, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,6% çoxdur.
Günəbaxan istehsalını artırmağın yolları
Naxçıvan MR-in sabiq kənd təsərrüfatı naziri Rəcəb Orucov hesab edir ki, Azərbaycan günəbaxan yağının istehsalı üçün tələb olunan toxumdan xaricdən müəyyən qədər asılıdır:
“Günəbaxan bitkisi iki istiqamət üçün əkilir. Əkilən günəbaxan toxumu ya bitki yağının istehsalında, ya da çərəzlik üçün istifadə edilir. Ümumiyyətlə, bitki yağının istehsalı üçün toxum ölkəyə idxal edilir. Toxumlar Türkiyə, Rusiya, Ukrayna və Şərqi Avropa ölkələrindən gətirilir”.
Onun sözlərinə görə, ölkədə Gəncəbasar bölgəsində, Oğuzda, Goranboyda, Cəbrayılda günəbaxan əkilir:
“Geniş ərazilərdə yağlı günəbaxan əkinlərinin səviyyəsi aşağıdır. Qeyd edilən ərazilərdə əkilən günəbaxan həmçinin heyvandarlıq təsərrüfatlarında istifadə edilir. Ümumiyyətlə, günəbaxan respublikanın əkin dövriyyəsinə daxil edilməli olan bitkidir”.
Ekspert ölkədə əkilən günəbaxanın həcmini Ukrayna ilə müqayisə edib:
“Ukraynada suvarma əkinçiliyi üstünlük təşkil etmir və il ərzində yağıntıların miqdarı çox olduğuna görə, həmçinin qaratorpaq zonaları geniş olduğuna görə məhsuldarlıq boldur. Ən əsas məqam isə - günəbaxan Ukraynada geniş ərazilərdə əkilib. Bu kimi amillər isə bitki yağının istehsalında maya dəyərinin Azərbaycanla müqayisədə daha ucuz olmasına səbəb olur, Azərbaycanda isə günəbaxan üzrə torpaq əkini stukturu kiçik ərazilər təşkil edir”.
R.Orucov günəbaxan istehsalında vacib amillər barədə danışarkən bildirib ki:
“Başqa bitkilərdə olduğu kimi, günəbaxanda da məhsuldarlığa təsir edən faktorlardan biri də torpaqda kökün dərinliyi içində bitkilərin faydalana biləcəyi nəmliyin olub-olmamasıdır. Günəbaxan bitkisinin kök quruluşu quraqlığa dözümlü bir bitki kimi qəbul edilsə də, yazlıq bir bitki olması və bu mövsümdə lazımi qədər suvarılması məhsuldarlığa müsbət təsir göstərir.
Orta hesabla illik yağıntı 500 mm və daha çox olan yerlərdə suvarmaya ehtiyac olmadan günəbaxan bitkisinin əkilib-becərilməsi mümkündür. Bitkinin yetişmə dövründə torpaqda lazımi miqdarda suya ehtiyacı olur. Yağışlarla torpağa düşən su yetərincə olduğu dövrdə suvarmaya ehtiyac yoxdur. Günəbaxan becərilən bölgələrdə yetişmə dövründə fermerlərin suvarma imkanları yaxşı olduqda, həm hektardan aldıqları məhsulun miqdarı, həm də tumlardakı yağ miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə artımlı olur.
Aparılan bəzi araşdırmalar sonunda quraqlıq şəraitində orta hesabla 1 500-1 600 kq/ha məhsul alınarkən, günəbaxan tarlası lazımi qədər suvarıldıqda 2 750-3 000 kq/ha və dörd dəfə suvarıldıqda 3 500-4 000 kq/ha məhsul alına biləcəyi təyin olunub. Yəni günəbəxan bitkisi respublikanın təbii iqlim şəraitinə tam uyğun bitkidir. Torpağı çox yormur, qida maddələrinə tələbkar deyil, vegetasiya müddətində suya tələbatı əkin bitkilərindən aşağı olduğuna görə respublikada əkin üçün yararlı bitkidir”.
R.Orucov deyib ki, günəbaxan çarpaz tozlanan bitkidir:
“Günəbaxan əkinləri olan ərazilərdə hər hektara 1,5-2 arı ailəsi yerləşdirilməlidir. Çünki tozlanma getməsə, günəbaxandan bol məhsul almaq qeyri-mümkündür. Bu məsələlər bizim regionlarda olan əkinçilərin diqqət mərkəzində saxlanılmalıdır. Çünki Mərkəzi Aran bölgələrində suvarılan zonalarda texniki bitkilər daha çox əkildiyinə görə arıçılıq istiqamətli təsərrüfatlar azdır. Arı ailələrinin yerləşdirilməsi həm arıçılığa, həm də günəbaxan bitkisinin inkişafına fayda verəcək”.
Günəbaxan yağının idxalı azalıb, qarğıdalı yağının tədarükü isə artıb
Azərbaycan buğda kimi, günəbaxan yağı üzrə də xaricdən asılıdır. 2021-ci ildə ölkəyə 73 milyon 609 min ABŞ dolları dəyərində 54 min 333 ton günəbaxan yağı idxal edilib. Azərbaycan günəbaxan yağını əsasən Rusiyadan, Türkiyədən və Ukraynadan tədarük edib.
2022-ci ilin yanvar-aprel aylarında Azərbaycan xaricdən 24,975 milyon ABŞ dolları dəyərində 16 min 662 ton günəbaxan yağı alıb. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə dəyər ifadəsində 21,5%, kəmiyyət olaraq – 33,3% azdır.
2021-ci ildə Azərbaycan 35 milyon 828 min ABŞ dolları dəyərində 20 min 527 ton qarğıdalı yağı idxal edib. Bu məhsulu Azərbaycan əsasən Argentinadan, Braziliyadan və Rusiyadan alıb.
Bu ilin yanvar-aprel aylarında Azərbaycan xaricdən 11,136 milyon ABŞ dolları dəyərində 6 min 898 ton qarğıdalı yağı alıb. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə müvafiq olaraq 34% və 31,5% artıb.
Qeyd edək ki, 2021-ci ildə Azərbaycan 12 ölkədən qarğıdalı yağı alıb, lakin idxalın 60%-ə yaxını Argentinanın payına düşüb.
Bu Latın Amerika ölkəsi dünyanın aparıcı günəbaxan yağı istehsalçılarından biridir. Bu ölkə ilə logistika kanallarının mövcud olması Argentina günəbaxan yağından pay almaq imkanlarımızı xeyli artırır.
Xəbərin oxunma sayı : 1207
loading...
İqtisadiyyat
Xəbərlər
-
Rəşadətli Azərbaycan Ordusunun yaradılmasından 104 il ötür
-
Səmra hovuzdan görüntülərini paylaşdı – VİDEO
-
Onlar 25 ildən çoxdur deputatdır - SİYAHI+FOTO
-
“Putinin qələbəsi fəlakətə səbəb olacaq“ - Boris Conson
-
Kondisionerli dayanacağın bu görüntüləri müzakirələrə səbəb oldu – Rəsmi açıqlama
-
Azərbaycan Prezidenti Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib - FOTO
-
Bakıdan Füzuliyə ilk müntəzəm avtobus marşrutu açıldı - VİDEO
-
Xalqların Rusiyaya münasibəti necə dəyişib? – Sorğu
-
Yay mövsümündə haraya gedək? - Bölgə turizminin ənənəvi problemləri
-
Baş nazir Ələt Azad İqtisadi Zonası ilə bağlı tapşırıqlar verib - FOTO
-
“Mançester Yunayted“ tarixinin ən yaxşıları - Ronaldo yoxdur
-
Sumqayıtda su və kanalizasiya xəttinə görə dağıdılan yol asfaltlanmayıb - VİDEO
-
Tanınmış vəkil həbs edilib - Təfərrüat açıqlanmır, amma...
-
Çin Tayvanı hərbi yolla geri almağa hazırdır - Rəsmi Pekin
-
Hücum rus ordusuna baha başa gəldi – Ağır itkilərlə geri çəkildi
-
Yıldız Tilbe yağışın altında rəqsi ilə diqqət çəkdi - VİDEO
-
“Azərbaycan Prezidenti ordunun bundan sonra da gücləndiriləcəyini vurğulayır” - Məhərrəm Əliyev
-
“Ərzaq təhlükəsizliyimiz təhdid altındadır“ - Moldova Prezidenti
-
Bu gün İlham Əliyevin “general-leytenant” rütbəsi verdiyi hərbçilər kimlərdir? - FOTO
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Rusiya Moldovaya hədə-qorxu gəldi: “Moskvadan cavab gecikməyəcək”
-
Oğuzda yarıməsrlik ağacları kim qurudub? - VİDEO
-
Bir qrup hərbçiyə ali hərbi rütbələr verilib - SƏRƏNCAM
-
Deputatdan Tahir İmanova cavab: “Mənim 250 minlik maşınım yoxdur” - VİDEO
-
Prezident Vətən müharibəsində fərqlənən bir qrup hərbçini təltif edib - SİYAHI
-
“Ukraynada müharibə uzun çəkəcək” - Stoltenberq
-
Avtobus az, tələbat çoxdur: Şuşaya nə üçün bilet tapılmır?
-
“Artıq Türkiyə başqalarının ssenarilərində fiqur deyil” - Çavuşoğlu
-
Sevil-Sevinc bacıları əsəbiləşdilər: “Bizi alan yoxdur” - FOTO
-
Bakının bəzi küçələrində avtomobillərin hərəkəti məhdudlaşdırılacaq - SİYAHI
-
“NATO ölkələri Ukraynaya tam yardım paketi ilə bağlı razılığa gələcəklər“ - Baş katib
-
“Yüzlərlə tələbi yerinə yetirmişik” - Zelenski
-
Füzulidə ermənilərin atıb qaçdıqları raket sistemi aşkarlanıb - VİDEO
-
Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Prezident Cozef Baydenlə görüşüb - FOTO
-
“Bunun adı qardaş köməyidir” - Türkiyə səfiri Azərbaycanın yardımı barədə
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Bu avtobuslarda kondisionerlər niyə işləmir? - VİDEO
-
“Sizin qələbəniz iradənin əyani sübutudur“ - Mehriban Əliyeva
-
İcra başçısı vergi borcu olan şirkətlə 440 min manatlıq müqavilə bağlayıb - FOTO
-
Rusiyaya təzyiq, Çinə nəzarət – “Reuters”
-
Bölgələrdə internet problemi nə vaxt həll olacaq? – VİDEO
-
“Meşə yanğınını törədənlərin cəzası edam olmalıdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi MDB-nin iclasında iştirak edib - FOTO
-
Nura Suri Kolumbiyada klip çəkdirdi - VİDEO
-
Asensio seçim qarşısında: “Milan“, yoxsa “Liverpul“?
-
“İnstagram“da yeni funksiya: Bəziləri sevinəcək, bəziləri...
-
“Ukraynada Rusiyanın 4 generalı və 21 polkovniki ölüb” - BBC
-
Mason emblemli malikanəsi olan generel təşvişdə - FOTO
-
Zaqatalada itkin düşən Hindistan vətəndaşının axtarışına təlim keçmiş itlər cəlb olundu - VİDEO
-
Prezident “Qida təhlükəsizliyi haqqında“ qanunu təsdiqləyib - Qanunun tam mətni
-
Elçin Babayevin rektor fiaskosu: Bakı Dövlət Universitetində nə baş verir?
-
Şuşada ilk binaları bu şirkət tikəcək – 15 milyon manata
-
Təhsil şöbəsinin müdiri direktora hücum edib? - İDDİA
-
Bakıda güclü külək əsəcək, rayonlarda yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
-
“Milli Ordumuzun hərb tarixinə yazdığı Zəfər səhifəsi 104 illik yolun təqdimatıdır“ - Vüqar Rəhimzadə
-
DTX əməliyyat keçirdi - İki nəfər saxlanıldı + FOTO
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Tahir İmanov meyvə ala bilməyən deputatı lağa qoydu: 250 minlik “Bentley”, yoxsa 8 manata gilas? - VİDEO
-
“ATƏT-in Minsk qrupu fəaliyyətini dayandırıb” - Lavrov səbəbini aşıqladı
-
“Azərbaycan sülh müqaviləsi üzərində işləməyə hazırdır” - Ceyhun Bayramov
-
Ərdoğan azərbaycanlı yanğınsöndürənlərlə görüşdü - FOTOLAR
-
Partiya sədrləri Həkəri çayına balıq buraxdılar - FOTO
-
“Sülh prosesi formatın girovu ola bilməz” - Azərbaycan XİN rəhbəri
-
Cozef Bayden 907-ci düzəlişin dayandırılması müddətini uzadıb
-
“Rusiya Ukraynada “Vaqner”in qırıcı təyyarələrindən istifadə edir“ - Britaniya kəşfiyyati
-
“Ermənilər Laçın istiqamətində mövqelərimizi atəşə tutub“ - Azərbaycan MN
-
“Qarabağın bərpasında QDTİB-in iştirakını zəruri sayırıq“ - Maliyyə naziri
-
Sergey Lavrov Şəhidlər xiyabanında - VİDEO
-
Türkiyədə cinayətdə ittiham olunan şəxs Azərbaycanda klinİka açır – Sensasiyalı faktlar + FOTOLAR
-
“Xarici ticarət dövriyyəsi 74 faizdən çox artıb” - Nazir
-
Bakıda memarlıq abidəsi olan yaşayış binası dağıdılıb: Sakindən şikayət - FOTO
-
Tərtərdə 21 yaşlı qızı iki dəfə qaçırdılar: Anasının yanında döyüb, nömrəsiz maşınla aparıblar - İDDİA
-
Qiyabi təhsil alan tələbələrə də təhsil krediti verilə bilər - Rəsmi
-
“Zərərsizləşdirilən Rusiya hərbçilərinin sayı 34 500-ü ötüb“ - Ukrayna Baş Qərargahı
-
“Neft və məhsulların qiymətləri nəzarətdən çıxıb” - ABŞ Federal Ehtiyatlar Sistemi
-
Sumqayıtda 1 milyon manatlıq abadlıq işləri görüləcək - TENDER
-
Paytaxt yollarında son vəziyyət: Sıxlıq olan küçələrin SİYAHISI
-
Bred Pitt kino karyerasını bitirir: “Son nəfəsdə olduğumu hiss edirəm”
-
“Belə savadsızın oxuduğuna qulaq asa bilmərəm“ - Qalmaqal+Video
-
Günün transfer xəbərləri: PSJ-nin yeni baş məşqçisi açıqlandı
-
“Dəqiq qalib gələcəyik” – Zelenski
-
Putinin dünya arenasına qayıdışı – CNN
-
Geyimi hədiyyə paketinə bənzədildi: Damla özünü Elzaya oxşadır? - FOTO
-
“Əminəm ki, göstərdiyimiz səylər Ermənistan tərəfindən müsbət qəbul ediləcək“ - Prezident
-
Məktəb direktoru intihara cəhd etməsinin səbəbindən DANIŞDI: Təhsil idarəsinin rəisi onu niyə hədələyir?
-
Körpə balıqlara qənim kəsilən şəxslər SAXLANILDILAR - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Sergey Lavrovu qəbul edib - FOTO/VİDEO
-
Meymunçiçəyi pandemiya elan olundu - “Milyonlarla insan öləcək, kor və əlil olacaq“
-
Quru sərhədləri nə vaxt açılacaq? - Deputat mərhələli həll variantı təklif edir
-
“Sual yaranır ki, bu xanım necə gəlib düşdü MM-ə?” - Siyavuş Novruzov
-
“Türk kəşfiyyatı İranın İsrail vətəndaşlarına sui-qəsd planını aşkara çıxarıb” - Yair Lapid
-
Atasını küt alətlə öldürən şəxsə hökm oxundu - 5 il həbs cəzası
-
Prezidentin tapşırığı ilə nardaranlılara verilən torpaq sahələri zəbt edilib - MÜRACİƏT
-
“Sel Goranboyda 306 məcburi köçkünün evinə ziyan vurub“ - “Qaçqınkom“
-
Məhkəmədə hakimlə vəkil arasında insident baş verib
-
İyunun 27-dək rayonlarda şimşək çaxacaq, güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycan və Özbəkistan böyük uğurlar qazanmış qüdrətli müstəqil dövlətlərdir
-
Son sutkada koronavirusa yoluxma sayı açıqlandı - Statistika
-
Azərbaycanda mal və qoyun ətinin ucuzlaşacağını gözləməyə dəyməz? - ARAŞDIRMA
-
Küləkli hava şəraiti nə vaxta kimi davam edəcək?
-
“Dövlət büdcəsinə transfertin azalması layihələrin maliyyələşdirilməsinə təsir etməyəcək“ - ARDNF
-
Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər yüksələn xətlə inkişaf edir
-
Sahibkarlara dəstək davam edir: Nazir ayrılan kreditlərdən yazdı - FOTO
-
Rəsul Rzanın ev-muzeyi yaradılacaq - SƏRƏNCAM
-
Azərbaycan və Özbəkistan dövlətlərinin regional və beynəlxalq məsələlərə dair mövqeləri üst-üstə düşür
-
Dilarə yataqdan görüntülərini paylaşdı: “Səhərlər də gözələm” - VİDEO
-
“İlan adası”nda Rusiya bölmələri və silahları məhv edilib - Administrasiya
-
“Qudyalçay” qum-çınqıl yatağında oğurluq: 48 min manatlıq ziyan dəydi
-
“Növbəti 7 ay üçün neftin büdcədə qiymətini 70 dollara kimi artırırıq“ - Samir Şərifov
-
İmzanlanmış siyasi Bəyannamə gələcək fəaliyyətimizin yol xəritəsidir
-
“Azərbaycan qeyri-neft ixracını 31% artırıb” - Mikayıl Cabbarov
-
“İşğalçılar ukraynalıları Rusiya pasportu almağa məcbur edirlər” - VİDEO
-
Fətullah Gülənin qardaşı qızı Yunanıstana qaçarkən tutuldu - FOTO
-
Məktəb direktoru olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ: Sənəd qəbulu başlayır
-
Prezident Rumıniya nümayəndə heyətini qəbul edib - FOTO/VİDEO
-
“Avtoş”luq edən əsgərin atası: “Adam öldürməyib, uşaqdır da, bir az gecikməsi olub” - FOTO
-
“Xəzər dənizində başqa ölkələrin təlimlərdə iştirakı qadağandır“ - İran prezidenti
-
“İsveç və Finlandiyanın tezliklə Alyansa üzv olacağına zəmanət verə bilmərəm“ - Baş katib
-
Beyləqanda pambıq yığımı zamanı kütləvi zəhərlənmə - Araşdırma aparılır
-
Azərbaycan pilotları “Anadolu Qartalı - 2022” təlimində - FOTOLAR
TOP 10
ARXİV