![]() |
|














Sanna Marindən əvvəl Bənəzir Bhutto, Xalidə Ziya və Tansu Çillər… – Finlandiyanı qadın cənnəti saymaq olarmı?
Tarix 28.12.19, 18:36 |
|
180.jpg)
“Əl-Cəzirə”, 26.12.2019
Dekabrın 10-da beşpartiyalı koalisiya hökumətinə rəhbərlik edən Finlandiyanın solçu sosial-demokratları 34 yaşlı nəqliyyat və rabitə naziri Sanna Marini ölkənin yeni baş naziri seçiblər.
Qərar nisbətən naməlum bir siyasətçiyə bir gecədə beynəlxalq məşhurluq gətirib, axı, hər gün Marin kimi cavan bir qadın ölkəyə rəhbərlik etmək şansı qazanmır.
Dünyada dərc edilən və göstərilən saysız-hesabsız məqalə və telexəbərlərdə onun qəfil siyasi yüksəlişi “feminizmin qələbəsi” kimi qeyd edilib və Finlandiya “mütərəqqi”liyə görə təriflənib.
Marinin zəfəri bir çoxları tərəfindən Finlandiyada və ondan kənarda Nordik gender bərabərliyinin təzahürü olaraq qəbul edilib. Ancaq Finlandiya, həqiqətən, gənc qadının lider olması üçün unikal məkandırmı? Daha əhəmiyyətlisi, bir qadın liderinin olması ölkənin gender bərabərliyinin qəti sübutudurmu?
Bu meyara görə, çox vaxt “dərin mühafizəkar” və “patriarxal” adlandırılan və hətta qadınlar üçün dünyada ən təhlükəli məkan sayılan Pakistan, məsələn, 30 il əvvəl Finlandiya qədər inkişaf etmiş görünürdü. 35 yaşlı qadın – Bənəzir Bhutto baş nazir seçilmişdi.
O vaxtlar Bhutto nəinki dünyanın ən gənc baş naziri, eyni zamanda, ölkənin ən yüksək vəzifəsini tutan ilk müsəlman qadın idi. Bunun əksinə olaraq, Finlandiya ilk və yeganə qadın prezidentini on il sonra, 2000-ci ildə və ilk qadın baş nazirini 2003-cü ildə seçib.
Pakistan qadın dövlət başçısının seçilməsi üçün “mütərəqqi” Finlandiyanı məğlub edən yeganə “mühafizəkar”, əsasən müsəlmanlardan ibarət ölkə deyil. Xalidə Ziya 1991-ci ildə Banqladeşin, Tansu Cillər isə 1993-cü ildə Türkiyənin ilk qadın baş naziri seçilib.
Qlobal cənubun bir hissəsi olan və Qərbdə qadınlara qarşı “təhlükəli” və ya “düşmən” sayılan digər dövlətlərin də qadın liderləri olub. Şri-Lankanın ilk qadın baş naziri Sirimavo Bandaranaike 1960-cı ildə seçilib, İndira Qandi 1966-cı ildə Hindistanın baş naziri olub.
Hakimiyyət zirvəsinə yüksəlişi ölkəsinin feminist dəyərlərinin nəticəsi olaraq görülən Marindən fərqli olaraq, Bhuttonun vəzifə yüksəlişi anomaliya kimi qiymətləndirilib.
Keçmiş baş nazir Zülfüqar Əli Bhuttonun qızı olaraq Bhutto siyasi sülalə təmsilçisi idi və erkən yaşlarından siyasi karyera qururdu. Ailənin var-dövləti və statusu ona Harvard və Oksfordda təhsil alma imkanı verib.
Atası 1979-cu ildə hərbi diktator Ziyaül-Haqqın əmriylə edam olunduqdan sonra o, ölkədə demokratiyanın bərpası uğrunda mübarizəyə rəhbərlik edib. Ancaq siyasiləşmiş ailəsi, elit statusu və Pakistan cəmiyyətinin feodal mahiyyəti olmasaydı, o, yəqin ki, heç vaxt bunu edə bilməzdi.
Bhutto cinsi mənsubluğuna görə iki səlahiyyət müddətində əlavə maneələrlə qarşılaşıb və qadın iradəsinə tabe olmaq istəməyən mühafizəkar qüvvələrin təzyiqini əzməli olub.
Onun baş nazir seçilməsi Pakistandakı qadınlar üçün əsl qələbə idimi?
Ölkədəki qadınları vəziyyətini yüksəltmək və gücləndirmək üçün lider statusundan istifadə edibmi?
Həqiqətdə, Ziyaül-Haqqın dövründən qalan repressiya qanunları, qadın hüquqları qruplarının narahatlığına baxmayaraq, Bhuttonun iqtidarı dövründə toxunulmaz qalıb. Bundan əlavə, o, qadın əleyhdarı olan “Taliban” rejimini tanımaqla, qonşu Əfqanıstanda qadınlara edilən zülmə töhfə verib.
Marinin mənşəyi, əksinə, fəhlə sinfindəndir. Ölkəsində yaşayan hər bir uşağa pulsuz və keyfiyyətli təhsil təklif edilir, Pakistandan fərqli olaraq, pul və əlaqələrin yoxluğu baş nazir olma şansına maneə törətmir, odur ki, siyasi sistemdə ən yüksək pilləyə qalxmağı bacarıb.
Üstəlik, Finlandiyada qadınların işçi sinfindən olması təhsil almaq və siyasi təmsilçilik üçün əla şansdır. Pakistan bu reytinqlərdə ən aşağı səviyyədədir.
Ancaq bunların heç biri Finlandiyanın feminizm utopiyası, Pakistanın isə qadınların heç vaxt özlərini təhlükəsiz hiss edə bilmədiyi ölkə olduğunu ifadə etmir.
Hər iki ölkədə vəziyyət bundan daha mürəkkəbdir.
Bütün stereotiplərə baxmayaraq, Pakistan cəmiyyətinin bütün təbəqələri qadınlara düşmən deyil. Bu ölkədə Qərbdə nadir hallarda görünən liberalizm ocaqları var; təhsilli elitanın həyat tərzi Qərb elitasına heyrətamiz dərəcədə bənzəyir; cəmiyyətin aşağı təbəqələrində belə qızların təhsil almasına və şəxsi həyatlarını öhdələrinə buraxan ailələr var. Bir çox pakistanlı qadın, məsələn, polis kimi kişilərin üstünlük təşkil etdiyi sahələrdə çalışaraq stereotipləri dağıdır.
Bunlar qaydada istisnalar ola bilər, lakin bütün ölkə eyni fırça ilə rənglənməməlidir.
Finlandiyanın gender bərabərliyi uğrunda mübarizə, şübhəsiz, tamamlanmayıb və ölkə cinsi zülm, zorakılıq və ayrıseçkilikdən azad deyil.
Əvvəla, ölkənin siyasi tarixində kişilər üstünlük təşkil edir, yalnız 1990-cı illərin sonu və 2000-ci illərin əvvəllərində qadın nazirlərin sayı demək olar ki, sıfırdan yüksəlməyə başlayıb. Bu ilin əvvəlində bir qadın nazirin – Annika Saarikkonun Finlandiyada vəzifədə olarkən, hamiləliyi müzakirə mövzusuna çevrilib.
Hətta Finlandiya kimi qondarma mütərəqqi cəmiyyətdə bəziləri düşünürlər ki, vəzifədə olarkən doğma qadının öz vəzifələrini yerinə yetirmə qabiliyyətinə mane olur. Pakistanda, 1990-cı illərdə Bhutto ofisdə olarkən, körpə dünyaya gətirib.
Finlandiya qadınlar üçün, bir növ, cənnət kimi tanıdılarkən, ölkədə təcavüz və məişət zorakılığının həyəcanverici miqyası nəzərə alınmır. Son hesabata görə, 15 yaşdan yuxarı qadın və qızların təxminən 50 faizi fiziki və ya cinsi zorakılığa məruz qalıb. Əslində, 2014-cü ildə aparılan bir araşdırma Finlyandiyanın qadınlar üçün Aİ-nin ən zorakı ölkə olduğunu müəyyənləşdirib.
Üstəlik, Finlandiya əslində, Marini baş nazir seçməyib. Antti Rinnenin istefasından sonra partiyası tərəfindən bu vəzifəyə irəli sürülüb. Əgər Finlandiyada əsl seçki olsaydı, çox güman ki, indi hakimiyyətdə anti-feminist, millətçi bir hökumət olardı. Marinin Sosial Demokrat Partiyası, bu ilin aprelində olduğu kimi, qalib gəlməzdi.
Qərbin hər yerində olduğu kimi, Finlandiyada da son illərdə miqrasiya əleyhinə əhval-ruhiyyə artmaqdadır. Bu cür siyasi qüvvələrin nümayiş etdirdiyi islamofobiya, ümumiyyətlə, feminizmə qarşı müxalifət və ya qadınlara açıq nifrətlə əl-ələ verir. Son parlament seçkilərində isə ən çox səs toplayan, miqrasiya əleyhinə mövqeyi ilə tanınan Fin Partiyasının lideri Yussi Halla-aho olub.
Həmin partiyanın gənclər qanadı feminizmin cəmiyyət üçün zərərli olduğuna inandığından özünü anti-feminist elan edib və Halla-ahonun özü təcavüzkarların yaşıl-sol tərəfdarları hədəfinə alacağına ümid edib.
Son anket sorğularına görə, indi onun partiyası Finlandiyada ən populyar siyasi qurumdur.
Bu, bəlkə də Finlandiyadakı siyasi mühit haqqında Marinin baş nazirliyindən daha çox şey söyləyir. Finlandiya – getdikcə daha çox insanın feminizmi “həddi aşan” təzahür sayan patriarxal cəmiyyətdir. Ancaq bütün bunlar müəyyən şəkildə Marin barədə xəbərlərlə basdırılır.
Şübhəsiz, Finlandiyada, belə dövrlərdə Marinın baş nazirliyi, finlərin bütün partiyalara nifrət etməsini nəzərə alaraq, rəmzi məna daşıyır.
O, şiddətli müxalifətlə üz-üzə qalacaq və hökumətinin gender bərabərliyi və irqçiliyə verəcəyi faktik töhfələrin nə olacağını hələ bilmirik.
Gənc qadın siyasətçilərin hakimiyyətə gəlməsinin əhəmiyyəti danılmazdır, ancaq kontekst də vacibdir. Bir qadının ölkəyə rəhbərlik etməsi avtomatik olaraq qadınların orada yaxşı yaşaması mənası vermir.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 259
Analiz
Xəbərlər
-
Çoxmərtəbəli binalarda səs izolyasiyasına niyə diqqət edilmir? - VİDEO
-
Bağçalara qəbul başlayır - Proses necə keçiriləcək?
-
Abortla bağlı yeni qanun qəbul edilə bilər - VİDEO
-
Qərb Ukraynaya silah tədarükünü bərpa edib - Zelenski
-
Xocalı girovlarının ifadələri: Dəhşətli faktlar ortaya çıxdı
-
Mingəçevir sakinlərin nəzərinə: Bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq
-
“Yadıma düşmür ki, nəvaxtsa mən onu söyüm...“ - Zülfüqarov Məmmədyarova cavab verdi
-
Kolumbiya üsyançılarının sayı artır - hökumət narahatdır
-
Masallıda 24 yaşlı oğlan xalası qızı ilə münasibətdə oldu: anası və atasına isə... - TƏFƏRRÜAT
-
“Azəriqaz”da absurd təyinat…- Nəqliyyat mühəndisi maliyyə sektorunda
-
15 mini icra başçısının sürücüsünə vermək adı ilə aldı - Sahibkarın başına iş gəldi
-
Baş prokuror Nərimanovda vətəndaşları qəbul etdi - Fotolar
-
“Qaçqınkom“un tenderi şübhələr yaratdı: “SS-İnşaat“ kimindir?
-
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın üzvlərini topladı - Müzakirə
-
Natiq Cəfərli quru sərhədlərinin bağlı qalmasını tənqid etdi - “Belə də iş olar?!”
-
“Stomatoloq.Mehemmed” necə pasiyentləri implant edir? - Araşdırma
-
Dövlət Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişdi - Fərman
-
Biləcəridə şəhid ailəsinin evini dağıtdılar - FOTOLAR
-
Serftifikasiyadan kəsildi, məktəbə texniki işçi kimi düzəlmək istədi - Dələduzluğun qurbanı oldu
-
Pekin düşmənlərinə qarşı “kiber-arılar“ yaradır - SENSASİNON DETALLAR
-
Əhalinin banklardakı əmanətləri 15 milyard manatı keçib - Statistika
-
Bakıda avtomobil ehtiyat hissələri mağazasının faəliyyəti dayandırıldı - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Nikahların sayı artıb, boşanmalar azalıb - Doğulanların və ölənlərin sayı isə...
-
Mənzil qiymətləri niyə sürətlə artır? - Bazara təsir edən amillər
-
Dənizçi pasportu almaq istəyən 181 nəfəri belə aldadıblar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
“Putin Ukraynada uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır“ - “Financial Times“
-
Növbəti dörd gündə havanın maksimal temperaturu 41 dərəcə olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Veysəloğlu“ Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı”na yekun vuruldu - FOTOLAR
-
Sosial yardım məbləğində artımlar olacaq? - Deputat
-
PKK silahları təhvil verməyə başladı - FOTOLAR/VİDEO
-
Xocalıda girov götürülmüş qadın: Yaşyarımlıq oğlum başından qəlpə xəsarəti aldı
-
Bosniyalı müsəlmanların qətli - Srebrenitsa soyqırımından 30 il ötür
-
Azərbaycanda orta aylıq əmək haqqı 9 % artıb - Rəsmi
-
Prezident daha bir fərman imzalayıb - Şübhəli əməliyyatlarla bağlı
-
Lisey və gimnaziyalara qəbul - 200 şagirdin nəticəsinin əlavə araşdırılmasına zərurət yaranıb
-
“Yaşayış minimumu haqqında” qanun dəyişib - Fərman
-
Magistraturanı bitirənlər bu qədər maaş alacaq - SİYAHI
-
“Bakinski raboçi”, “Respublika” və “Xalq qəzeti”... - Prezident bu nəşrlərlə bağlı fərman verdi
-
İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi - FOTO
-
Pakistanda avtobusa silahlı hücum olub - 9 nəfər öldürülüb
-
Milli Onkologiya Mərkəzinə 650 min manat ayrılıb - SƏRƏNCAM
-
Bakıda dəfn mərasimində DƏHŞƏT: Oraqla qardaşının BAŞINI KƏSDİ
-
20 avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır - SİYAHI
-
Köhnədir, oturacaqları sınıqdır - 50 nömrəli avtobusdan ŞİKAYƏT
-
Bakı zənginlərinin qumar oynadığı məkan: “Ağ klub“un aqibəti necə oldu? (VİDEO)
-
ABŞ-nin NATO müttəfiqləri Amerika silahlarının Ukrayna üçün əvəzini ödəyəcəklər - Tramp
-
Sumqayıtda əliliyi olan şəxslər üçün quraşdırılan panduslar yarımçıq qaldı - VİDEO
-
İsrail yaxın vaxtlarda bir neçə ərəb dövləti ilə sülh sazişi imzalaya bilər - Netanyahu
-
Azərbaycan 103 ölkəyə ixrac, 153 ölkədən idxal edib - Statistika
-
Bazarlarda satılan şaftalıların üzərinə boya vurulur? - VİDEO
-
Azərbaycanda əhalinin yanacaq xərclərinin nə ilə bağlıdır? - VİDEO
-
“Ciyər axşamı”ndakı qanlı davanın səbəbi bilindi - Məclis sahibi də etiraz edib
-
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb - FOTOLAR
-
Vətən müharibəsinin iştirakçısı arvadını öldürüb? - Valideynlər danışdı
-
Metroda ən çox sərnişin bu stansiyalardan istifadə edir - SİYAHI
-
“AtaSığorta” kibertəhlükəsizlik tələblərini pozub - AMB xəbərdarlıq etdi
-
Bakının ən bahalı və ucuz mənzilləri - Sotu 350 min AZN olan torpaq sahəsi
-
Sərxoş sürücü polisə tabe olmadı - İçkili maşın sürməsini belə izah etdi
-
Romada Ukrayna toplantısı: Zelenski Marşall Planı təklif edir
-
“Dedi ki, qardaşı Kürdəxanıda rəisdir” - Restoranda ağlayan qadın aldadılıb
-
Fərid Əhmədov pakistanlı həmkarı ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu imtahanın keçirilmə qaydaları dəyişdirildi - Keçid balı artırılıb
-
Kiyevə göndərilən dron səfirliyimizin yaxınlığına düşüb - Fotolar
-
DİN-də kollegiya iclası: Vilayət Eyvazov yeni tələblər qoydu - FOTO
-
Ən çox şikayət edilən sığorta şirkətlərinin - Siyahısı
-
Lavrov və Rubio arasında görüş olub - Nə müzakirə edilib?
-
Bakı metrosunda ən çox hansı stansiyadan istifadə edilir? - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Nar” tədbirdə rəsmi telekommunikasiya tərəfdaşı kimi iştirak etdi - Fotolar
-
Azərbaycanlı “Vaqner”çilər həbs olundu - DTX-dən əməliyyat
-
Məhşur blogerin “Papağ” restoranları “Cart to card” sistemi işləyir? - Vergidən yayınma……
-
İlham Əliyevlə Paşinyan nələri müzakirə ediblər? - Rəsmi açıqlama
-
Cərrah Elçin Bayramov qonşularına təzyiq göstərir - “Heç kimdən qorxmuram...“
-
Azərbaycan kənd təsərrüfatında fəlakət göstəriciləri: Əkin sahələrinin zərəri 90% artdı
-
İşdən çıxarılan məktəb direktorlarının 20 faizi vəzifəsinə bərpa olunub - Nazir
-
Özünü “vəkil“ kimi təqdim edən Səbiyyə Panəliyevanın dələduzluğu davam edir - ŞİKAYƏT
-
Azərbaycanla Ermənistan bu məsələlərdə razılığa gəldi - Görüşün nəticələri
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Xocalıda yaralanan şəxs: Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım isə...
-
Generalın nömrəsini axtaran müəllimin başına oyun açdılar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan arasındakı görüş başa çatdı - FOTO
-
“Bakı və İrəvanın sülh sazişi imzalaması regiona sabitlik gətirəcək“ - Peskov
-
Miras üstündə mübahisələrə son qoyulur? - Qanun dəyişdi, qaydalar yeniləndi
-
“Polisləri görüb qışqırmağa başladım” - Qız qaçıran 3 nəfər niyə azadlığa buraxıldı?
-
Bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar açıqlandı - SİYAHI
-
“Atlant” sahibi ilə kürəkəni məhkəmədə üz-üzə - 14 milyon kimin cibindədir?
-
“Təxminən 20 min uşaq bağçadan kənarda qalacaq“ - Nazir
-
Zelenskidən Rusiyaya xəbərdarlıq: “Sərt reaksiya olacaq!”
-
I və IV ixtisas qrupları üzrə imtahan keçiriləcək - DİM-dən xəbərdarlıq
-
Arvadını öldürmək istəmişdi - 15 il həbs verildi
-
Məhbus ailələrinin Tolikə qarşı şikayətinə baxılır - Məhkəmə qapalı keçirilir
-
Trampdan daha bir qalmaqallı qərar - Braziliyaya 50% rüsum tətbiq etdi
-
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələri bağlanır? - Rəsmi cavab
-
Kamran Əliyev Zaqatalada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Bağ evi almaq müşkülə çevrilib: Hansı ərazilərdə qiymətlər od tutub yanır?
-
Yol polisindən yağışlı hava ilə bağlı - Müraciət
-
Bakıda iş adamının 2 villasını soydular - Yarım milyon manat oğurlandı
-
Kredit borcu olanların NƏZƏRİNƏ - Manatın məzənnəsi dəyişərsə...
-
Ağdərədə mina partladı - Xəsarət alan var
-
İlham Əliyevlə Paşinyanın görüşü başladı - FOTO/VİDEO
-
Fahreddin Altun vəzifəsindən azad edildi - Yeni TƏYİNAT
-
Direktor və müavinlər... - Daha bir kollecdə yeni təyinatlar olub
-
Əhali Prezidentin fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir - SORĞU
-
Böyük Britaniya və Fransa bəyannamə imzalayacaq - Nüvə sahəsində
-
Klublararası Dünya Çempionatı: PSJ "Real"ı darmadağın edərək finala çıxdı
-
Qeydiyyatdan keçmədən də Qarabağa gedə bilərsiz - Bu dəfə 5 gün
-
Abşeronda şok hadisə:Oğul anasını yandıraraq öldürdü - VİDEO
-
“İplik“ fabrikindən 10 minlik oğurluq - Gözətçilər saxlanıldı
-
Sabah bu ərazilərdə 4 saat işıq olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Bu müharibədə diplomatiya tükənib” - Merts məyusdur
-
Azərbaycanda neçə nikah müqaviləsi bağlanıb?
-
Usta Natiq birdən-birə necə “vəzifəli şəxs” olub? - TƏFƏRRÜAT
-
Sabah bəzi rayonlarda şimşək çaxacaq, dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
-
“Türkiyədə prezident seçkiləri 2028-ci ildə keçiriləcək“ - Ərdoğan
-
Bakıda ŞOK cinayət - 13 yaşlı qızın intim videolarını yaydı, həbs edildi
-
Prezident İlham Əliyev BƏƏ lideri ilə görüşdü - Fotolar
-
Avropada on gündə 2300 nəfər dünyasını dəyişib - İstilərə görə
-
Bu kəndlərdəki evlər təmir olunacaq - 30 milyona yaxın vəsait ayrıldı
-
Ərdoğandan İmamoğlu ilə bağlı təklifə reaksiya - “Xeyirli olar...”
TOP 10
ARXİV