| |
|
Binəqədi rayonunda fərdi yaşayış evi obyektə çevrilib - Hacıbaba Babayevin saxta arayışı ilə...
Tendersiz 53 milyonluq sifariş! - AYNA-nın heyrət doğuran qanunsuzluğu üzə çıxdı
250 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan azərbaycanlı iş adamı kimdir? - 11 şübhəli var
Pirallahıda DOST işçiləri MİS-ə transfer olunur - Maraqlı təfərrüat…
Türkiyə -““Böyük İsrail” savaşı - Azərbaycan nə etməlidir?
SOCAR rəsmisinin gizli eşq macərası Rumıniya mediasında - Ramil Əsədulzadənin şok görüntüləri
Qaradağ rayonunda qanunsuz daş karxanaları - Başçının müavini himayə edir?
Bir qrup adam ölkəyə gizli yolla mal gətirir - Şəbəkənin başında kimlər dayanır?
Büdcəyə quyu qazanlar - Füzuli rayon Mərkəzi Xəstəxanası “Otkat“ əməliyyatı...
Liderlər Ağ Evdə tarixi sazişi imzaladı - Birgə Bəyannamənin TAM MƏTNİ
Britaniyada Mahmudovlarla bağlı qalmaqal - Vəkillərinə rekord cərimə kəsildi...
Fransa kəşfiyyatının Bakıdakı məxfi işləri ifşa oldu - Əyləncəli tədbirlər təşkil edib...
“Bizim ərazimizdə icarədar ola bilməz” - Prezident nidanı qoydu!
“Heç vaxt işğalla barışmayın!“ - İlham Əliyev ukraynalılara məsləhət verdi
Türkiyənin turizm cənnəti: Qartal simvollu, sivilizasiyaların beşiyi Diyarbəkir
Tarix 09.12.24, 12:43 |
|
Türkiyənin ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olan Diyarbəkir, Mesopotamiya və Anadolunun keçid bölgələrində yerləşdiyi üçün çox geniş bir tarixə malikdir.
Diyarbəkir şəhəri müxtəlif dövrlərdə fərqli adlarla xatırlanır. E.ə. 200 illərdə Assuriya hökmdarı Adadnirariyə aid qılınc qınında şəhərin adı "Amid” və ya "Amidi” olaraq qeyd edilir. Roma və Bizans qaynaqlarında şəhərin adı "Amid, O’mid, Emit, Amide” olaraq qeyd edilmişdir. XI əsrdə bura gələn türkmənlər şəhərin inşasında istifadə olunan qara rəngli daşlara görə şəhəri "Qara Amid” adlandırmışdır. Daha sonra bura gələn ərəb mənşəli Bəkr qəbiləsinə görə uzun müddət Diyar-ü Bəkr olaraq adlanmışdır. 1867-ci ildə keçirilən inzibati islahat nəticəsində Diyarbəkir adıyla vilayətə çevrilib. Bu gün bu qədim şəhərdə 1 milyon 800 min insan yaşayır. Tarixi qədim və zəngin olan bu şəhərin rəvayətlərə görə Makedoniyalı İsgəndərin ən sevdiyi şəhərlərdən biri olub. Türkiyə Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra Mustafa Kamala Paşa Atatürk bir neçə dəfə Diyarbəkirə səfər edib. Onun bu şəhərə sevgisini görən diyarbəkirlilər 1926-cı ildə Mustafa Kamal Paşaya fəxri vətəndaşlıq verdi.
Bu gün öz qədimliyi və əzəməti ilə göz oxşayan Diyarbəkirdə çoxsaylı tarixi, mədəni və dini abidələr var. Bu yazımızda bu abidələri sizin diqqətinizə çatdıracayıq.
Sözsüz ki, Diyarbəkirdə ən möhtəşəm abidələrdən biri Diyarbəkir qalası və divarlarıdır.
Hər şeydən əvvəl şəhərin qalası var. Böyük Çin səddindən sonra dünyanın ən uzun, ən möhkəm və ən geniş divarlarına sahib olan bu yerin 7000 illik tarixi var. YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilən qala daxili və xarici qala olmaqla iki strukturdan ibarətdir. Dünyanın ən qədim və ən güclü tikililəri arasında yer alan Diyarbəkir qalası və divarları 30-dan çox sivilizasiyanın izlərini daşıyır.
On Gözlü Körpü: Diyarbakırın simvolik nöqtələrindən və çox əhəmiyyətli tarixi dəyərlərindən biri olan On Gözlü Körpü şəhərin Sur rayonunda yerləşir. Mərvanilər dövründə 1064-1065-ci illər arasında Kadı Ebü’l-Həsən Əbdülvahid tərəfindən inşa edilən körpü Memar Übeydin əsəridir. 172 metr uzunluğundakı körpünün, adından da göründüyü kimi, on açılışı, yəni gözləri var. On Gözlü Körpü Diyarbəkirdə mütləq ziyarət ediləcək yerlər siyahısındadır.
Sülüklü Hanı: Şəhərin mərkəzi məhəllələrindən biri olan Surda yerləşən Sülüklü Hanı 1683-cü ildə Hanilioğlu Mahmut Çələbi və qızı Atike Hatun tərəfindən tikilmişdir. Tamamilə qara bazalt daşından hazırlanmış Sülüklü Xan adını həyətində müalicə məqsədilə satılan zəlilərdən almışdır. İlk tikildiyi zaman üç mərtəbə və hər mərtəbədə 18 otaqdan ibarət olan meyxana indi yalnız bir mərtəbədədir. Bu gün yeməkxana kimi fəaliyyət göstərir.
Məsudiyə Mədrəsəsi: Anadoluda təhsil verilən ilk universitetdir. Diyarbakır Ulu Məscidi ilə bitişik olan Məsudiyə Mədrəsəsi 1198-ci ildən günümüzə qədər gəlib çatan çox əhəmiyyətli bir tarixi dəyərdir. Artuklu əmiri Ebu Muzaffer Sökmen dövründə tikildiyi güman edilən mədrəsənin tamamlanma tarixi dəqiq bilinmir.
Yeddi Qardaş Tabyası: 1208-ci ildə Məlik Salehin çəkdiyi plan əsasında Artuqi hökmdarı Məlik Saleh üçün tikilən qalanın memarı İbrahimoğlu Yəhyadır. Qala üzərində bəzək əşyaları olan abidəyə bənzəyir. Üzərindəki ikibaşlı qartal simvolu ilə məşhurdur. Onu da qeyd edək ki, qalaların üzərində naxış kimi qoyulmuş qartal rəmzlərinin şəhəri şərdən qoruduğuna dair inanc o dövrdə geniş yayılmışdı.
Çayönü kurqan: Dünya sivilizasiya tarixinə işıq tutan ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olan Çayönü kurqan şəhərin Ergani rayonunda yerləşir. Arxeoloji tədqiqatların hələ də davam etdiyi kurqanda ilk qazıntı işlərinə 1964-cü ildə başlanılıb. Eramızdan əvvəl 10200-cü ilə aid təbəqələri olan kurqan dünya tarixində çox mühüm yer tutur.
Malabadi Körpüsü: Diyarbəkir deyildikdə ağıla ilk gələn yerlərdən biri olan Malabadi körpüsü şəhərin Silvan rayonunda yerləşir. 1147-ci ildə Timurtaş bin İlqazi bin Artuk tərəfindən inşa edilən və 12-ci əsr Səlcuqlu monumental memarlıq xüsusiyyətlərini ehtiva edən körpünün ən hündür nöqtəsi 40,8 metrdir.
Həsən Paşa Hanı: Dövrün Osmanlı valilərindən Vəzirzadə Həsən Paşa tərəfindən 1573-cü ildə inşa edilən və qurucusu ilə eyni adda olan mehmanxana bu gün də istifadə edilməyə davam edir. Sur mahalında yerləşən mehmanxana Övliya Çələbinin səyahət qeydlərində də öz yerini tapıb.
Dağ Kapı: Diyarbakır qalasının dördüncü qapısı Yeni Kapı, Mardin Kapı və Urfa Kapı ilə birlikdə qalanın ən məşhur qapısıdır. Harput Qapısı kimi tanınan Dağ Qapısı Roma İmperatoru II tərəfindən tikilmişdir. Konstantin tərəfindən tikilmişdir. Diyarbəkirdə mütləq gəzməli yerlər arasındadır .
Diyarbəkir min illik tarixində 30-dan çox sivilizasiyaya ev sahibliyi edir. Bununla belə, onların hər birindən saysız-hesabsız mədəni və etnoqrafik sərvətləri özündə cəmləşdirir.
Diyarbakır Ulu Məscidi: Anadolunun ən qədim məscidi olan Diyarbakır Ulu Məscidi şəhərin mərkəzində yerləşir. Kilsə olaraq tikilmiş və Mar Toma adı verilmiş, 639-cu ildə müsəlmanlar şəhəri aldıqdan sonra məscidə çevrilmişdir. 1091-ci ildə Səlcuqlu hökmdarı Məlikşah tərəfindən əsaslı təmir edilən məscid bu gün Diyarbəkirdə ən çox ziyarətçi qəbul edən dini tikilidir. Diyarbakır Ulu Məscidi: Anadolunun ən qədim məscidi olan Diyarbakır Ulu Məscidi şəhərin mərkəzində yerləşir. Kilsə olaraq tikilmiş və Mar Toma adı verilmiş, 639-cu ildə müsəlmanlar şəhəri aldıqdan sonra məscidə çevrilmişdir. 1091-ci ildə Səlcuqlu hökmdarı Məlikşah tərəfindən əsaslı təmir edilən məscid bu gün Diyarbəkirdə ən çox ziyarətçi qəbul edən dini tikilidir.
Həzrəti Süleyman Məscidi: İnaloğulları Bəyliyi dövründə 1160-cı ildə Nisanoğlu Kəmaləddin Ebu’l Kasım Əli tərəfindən inşa edilən Həzrəti Süleyman Məscidi Diyarbakırın ən diqqət çəkən dini tikililəri arasındadır. Tikintisindən sonra iki dəfə genişləndirilərək yenidən təşkil edilən məscid, içərisindəki türbələrə görə 27 səhabə türbəsi də adlandırılır.
Müqəddəs Georgi Kilsəsi: Milanın 2-ci əsrinə aid olduğu düşünülən, lakin tikilmə tarixi dəqiq bilinməyən Müqəddəs Georgi kilsəsi İçkalenin şimal-şərq hissəsində yerləşir. Kilsənin Artuqilər dövründə hamam kimi istifadə edildiyi də məlumdur.
Şeyh Mütəhhər Məscidi (Dörd Ayaqlı Minarə): 16-cı əsrin əvvəllərində Akqoyunlu Kasım bəy tərəfindən inşa edilən və 5 əsrdən çox dayanan məscid dörd sütun üzərində tikildiyi üçün maraqlı memarlığı ilə diqqət çəkir. Ağ-qara daşlardan tikilmiş məscid Diyarbəkir şəhərinin siluetini təşkil edən tikililər arasındadır.
Bakirə Məryəm Kilsəsi: Eramızın 3-cü əsrində inşa edildiyi düşünülən bina Mor Yakup kilsəsi olaraq da tanınır. Pravoslav Assur kilsəsi olan Məryəm Məryəm Kilsəsi 1533-cü ildə təmir edilmişdir. Son Roma Dövrünə aid olan kilsə Diyarbəkirdəki ən qədim dini tikililər sırasındadır. Diyarbəkirdə ziyarət edilməli yerlər siyahısının vazkeçilməz bir parçasıdır .
Behram Paşa Məscidi: 1564-1572-ci illər arasında Diyarbakırın 13-cü Osmanlı valisi Behram Paşa tərəfindən inşa edilən məscid 16-cı əsr İznik çiniləri ilə bəzədilib. Daxili dekorasiyası və zərif memarlığı ilə seçilən məscid Memar Sinanın əsəridir. Ona görə də sadəliyin möhtəşəmliyini əks etdirir.
Diyarbəkir şəhəri tarixi və mədəni olduğu kimi təbii gözəllikləri ilə də zəngindir. Bu şəhərdə əsrarəngiz meşəliklər, çaylar, göllər mövcuddur. Bu gözəlliklərə tamaşa etmək, tarixi sivilizasiyanı kəşf etmək istəyirsinizsə yolunuzu Diyarbəkirdən salın



Xəbərin oxunma sayı : 673
Sosial
Xəbərlər
-
Şəhərin tam mərkəzində çirkab su problemi - VİDEO
-
Bu xəbərdən sonra “Bolmart”ın rəhbəri gecə ilə dəyişdi - FOTO
-
İkardi “Qalatasaray“dan ayrıla bilər: Klub futbolçuya yeni müqavilə təklif etməyib
-
Prezident BƏƏ Federal Milli Şurasının sədrini qəbul etdi - FOTOLAR
-
Məzahir Pənahov yola salınır - Yeni sədr Rövzət Qasımov olacaq
-
“Türkiyə bölgədə lider statusunu qorumağa davam edəcək“ - Ərdoğan
-
Hərbi xidmətdən qayıdıb 13 yaşlı qızla sevgili oldu: Spirtli içki verib, təcavüz etdi
-
Deputatlar niyə banka pul qoymurlar? - Özləri açıqladı
-
Küləkli və yağıntılı hava şəraiti müşahidə olunur - Faktiki hava
-
Prezident Rumıniya Senatının sədrini qəbul etdi - FOTOLAR
-
“Bolmart” supermarketlər şəbəkəsi qapadılır? - Yoxlama gedir
-
Səfirlik Monteneqroda azərbaycanlılara hücumla bağlı açıqlama yaydı: “Proses diqqətədir...“
-
Nazirlik “New Med“i plandankənar yoxladı - Pozuntular aşkarlandı
-
Dünya bazarlarında metallar neçəyə satılır? - SİYAHI
-
Prezident bir sıra məhkəmələrə hakimlər və sədrlər təyin etdi - SƏRƏNCAM
-
“Sovetski“də 127 bina qorunub saxlanılacaq“ - BŞİH
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Elton Məmmədov Baş Prokurorluğa çağrıldı - Mənimsədiyi 3 milyon manatı geri qaytarıb
-
İsrailin Qəzzaya zərbələri nəticəsində ölənlərin sayı 100-ü keçdi - 46-sı uşaqdır
-
Pakistan Baş naziri Azərbaycana səfər edəcək - Zəfər paradında iştirak edəcək
-
Miqrasiya Xidməti binanın fasad örtüyünü yeniləyəcək - 2,5 milyona
-
Ötən həftə “Milyonların şousu”nda 8 min qazanmışdı - Dələduzluğa görə saxlanıldı
-
İcra başçısı “gizli şirkəti“ ilə tenderlərə girir - 450 minlik sövdələşmə olub
-
Bu il hotellərin 75 faizi boş qalıb: Ən aşağı göstərici Laçında olub
-
“WhatsApp” hesablarına icazəsiz giriş cəhdləri artıb - XƏBƏRDARLIQ
-
“Altay“ tankının seriyalı istehsalı başladı - Hansı özəlliklərə sahibdir?
-
Kolleclərdə yüksək vəzifəyə təyinatlar - Biri tələbədir
-
MİDA-nın güzəştlə satdığı mənzillər bahalaşıb - Yeni qiymətlər
-
Bu gün maqnit qasırğası olacaq: Xəbərdarlıq
-
Prezident bu nazirliyə yeni səlahiyyət verdi - SƏRƏNCAM
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
“AzSığorta“nın zərərliliyi artdı - Yığımlarda ciddi azalma
-
Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı itkin düşmüş şəhidlərimiz dəfn olundu - Fotolar
-
Elton Məmmədov milyonlar mənimsəyibmiş - Sadiq adamı idi...
-
Türkiyə Bakıda bu suallara cavab axtarır - “Hakan Fidanın müavini ona görə gəlmişdi ki...”
-
Duzdağın çökəcəyi ilə bağlı süni ajiotaj - Yüzlərlə mədənçi işsiz qalıb
-
MİDA güzəştli mənzillərin növbəti satışını elan edib - Qiymətləri açıqlayıb
-
Juninyo “Flamenqo”dan ayrılır - “Qarabağ”a qayıda bilər
-
Polisdən şübhəli zəng və keçidlərlə bağlı vətəndaşlara xəbərdarlıq - VİDEO
-
Xanım deputatın mandatına xitam veriləcək? - Adı sahibkar kimi gedir
-
Günlərdir davam edən səs-küy sakinləri bezdirdi: Problemin səbəbi nədir?
-
ABŞ Maduronun həbsi üçün onun pilotuna 50 milyon dollar təklif edib - KİV
-
Tanınmış cərrah İdrak Əhmədovdan şikayət - VİDEO
-
Nazirlikdən hava ilə bağlı əhaliyə - Müraciət
-
Bəzi dərmanların ucuzlaşmasının arxasında nə dayanır? - Aaçıqlama
-
"Pilot İnşaat-A" MTK vətəndaşın evini yerlə bir etdi - İDDİA
-
Azərbaycanda kirayə ilə bağlı vergi məbləği azaldılır - VİDEO
-
Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasının 102 illiyidir
-
Bu sənətçilər yeni il gecəsi milyonlar qazanacaqlar - SİYAHI
-
Hakimlər və futbolçular mərc oyunlarında? - Araşdırma başladı
-
Lerikdə məktəbdə iş saatına görə dava - Yeznə qaynına xəsarət yetirdi
-
Prezidentdən Türkiyənin milli bayramı ilə bağlı paylaşım - FOTO
-
Saleh Səmədovun üçüncü oğlu da işdən çıxarıld - Bu Agentlikdə şöbə müdiri imiş...
-
Adnan Əhmədzadənin həbsindən sonra... - “Hər şey gözəl, hər şey əla idi, ta ki...“
-
Dünya bazarlarında kənd təsərrüfatı məhsulları neçəyə satılır? - Siyahı
-
İmamoğlu işində İsa Qəmbərin adı çəkildi - AÇIQLAMA
-
Prezident Zəngilanda gedən işlərlə tanış oldu - FOTOLAR
-
“Bandotdel“ dabaq xəstəliyinə qarşı saxta dərman hazırlayanları saxladı - VİDEO
-
Milyonçu qardaşların işində yenilik - 1 milyardlıq əmlaklarına həbs qoyulub
-
Prezident Məmmədbəyli və Ağalı kəndlərinin sakinləri ilə görüşdü - FOTOLAR
-
Xırdalanda çoxmərtəbəli binada yanğın - Sakinlər təxliyə olundu
-
Etibar Məmmədovdan Arif Hacılıya: “Cəfəng adamlara cavab vermirəm”
-
Yeni ildən bütün pensiyalar artacaq -VİDEO
-
Prezident Zəngilan rayonunun bu kəndlərini gəzdi - FOTOLAR
-
Sabah 5 minə yaxın abonent qazsız qalacaq - Bu ərazidə
-
“Cəmil əvəzinə Cəmilə, Əlibəy əvəzinə Dəlibəy“... - Məhkəmə qərar verdi
-
“Bugünkü reallıq, bugünkü gün ədalətin təntənəsidir“ - Prezident
-
İstanbul danışıqları nəticəsiz qaldı: Əfqanıstan Pakistanı hədələdi
-
“Zəfər Günü bizim tariximizdə olan ən parlaq səhifədir“ - İlham Əliyev
-
Qoca Əmiraslanovun evindən oğurluq edən şəxsə hökm oxundu - TƏFƏRRÜAT
-
Azərbaycan və Serbiya artilleriyaçılarının birgə taktiki təlimi keçirildi - VİDEO
-
Prezident avtomobil yolunun açılışında iştirak etdi - Fotolar
-
“Hər ay 8 “Altay” tankı istehsal olunacaq“ - Ərdoğan
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
İlham Əliyev Cəbrayılda məscidin təməlini qoydu - FOTOLAR
-
Şəkər dünyada ucuzlaşır, Azərbaycanda bahalaşır - Son rəqəmlər
-
Beyləqanda ağacəkmə aksiyası keçirildi - FOTOLAR
-
Prezident İlham Əliyev sakinlərlə görüşdü - FOTOLAR
-
“Sülhün uzunmüddətli olacağına ümid edirəm” - Lukaşenko
-
Artıq metrodan tələbə bileti ilə keçmək mümkündür - VİDEO
-
Prezident Cəbrayıl rayonunda - Horovlu kəndinin açılışı olub (FOTOLAR)
-
Fəzail Ağamalının da rus əsilli qadından oğlu varmış - “Bəli, belə bir romanım olub...“
-
“NATO verdiyi vədlərə baxmayaraq, genişlənməni bir dəqiqə belə dayandırmayıb“ - Lavrov
-
Ölkəmizə səfər etmək istəyən İraq vətəndaşları çətinliklərlə üzləşib? - Rəsmi cavab
-
Həmin şəxslərin pensiyası dayandırılır - AÇIQLAMA
-
Azərbaycanda da güclü zəlzələ olacaq? - AÇIQLAMA
-
Ramiz Mehdiyev villasında iclas zalı da yaradıb - 50-60 nəfərlik...
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək – Sabahın havası
-
Prezident İlham Əliyev İmişliyə getdi - FOTOLAR
-
Bakıda “qırmızı“da keçən avtomobil qəzaya səbəb oldu - Anbaan görüntülər
-
Monteneqroda azərbaycanlı niyə saxlanılıb? - “Gəlib kameralara baxsınlar“
-
Tverə qubernator tapa bilmirlər: Heç kim qorxusundan yaxın durmur
-
Prezident İlam Əliyev Sabirabad rayonuna səfər edib- FOTOLAR
-
Sərnişinlərin saatlarla gözlədikləri 113 nömrəli avtobusdan şikayət - VİDEO
-
Millimizin İslandiya və Fransa oyunları... - Biletlər satışa çıxarıldı
-
Təhsil, tibb və sosialda normalar artırıldı - Daha hansı artımlar olacaq?
-
Aparat rəhbəri ilə mətbuat katibinə görə qalmaqal - Nazir niyə bu il ənənəvi mükafatı vermədi?
-
Lisey və gimnaziyalara şagird qəbulu - Qayda dəyişdi
-
Pakistan Senatının sədri Bakıdadır - FOTO
-
Bərdədə minik avtomobilləri toqquşub: İki nəfər ölüb
-
Yaponiyada kritik vəziyyət: Vəhşi ayılara qarşı ordu göndəriləcək
-
Şəhər ətrafından salınacaq yeni yol tıxac yükünü azaldacaq? - VİDEO
-
Alimentin minimum məbləğinin artırılması boşanmalara təsir edəcək? - VİDEO
-
Türkiyə yenidən silkələndi: 6,1 bal...
-
Növbəti Bərdə terrorundan 5 il keçdi
-
Bu gün instaqramda diqqət çəkənlər - FOTOLAR
-
Əksər piyadalar niyə keçiddən istifadə etmir? - VİDEO
-
“Ukrayna uzaqmənzilli zərbələrin coğrafiyasını genişləndirir“ - Zelenski
-
Ayrılmış cinayət işlərində istintaq müddəti necə hesablanacaq? - Yeni qərar
-
3 gün əvvəl işdən çıxarılan general Saleh Səmədova medal veribmiş - FOTO
-
Göygöldə 62 baş qoyunu oğurlayanlar əli avtomatlı olublar - VİDEO
-
Həkim pasiyenti yalnış əməliyyatla şikəst edib? - VİDEO
-
Ermənistan vətəndaşlarının məhkəməsi: zərərçəkmişlərin ifadələri elan olunub
-
“Ölüm var, indi biz nə edək?...“ - “Dahi insanlar da ölür” + VİDEO
-
Tibb bacısı və müəllim olmaq istədilər, dələduzluqla üzləşdilər
-
“Azəristiliktəchizat”da nöqsanlar aşkarlandı: 3 milyon 654,3 min manat üçün araşdırma başlandı
-
Vinisius “Real“dan ayrılmaq istəyir: “Komandadan getməyim daha yaxşıdır“
-
“Bank Respublika“nın borcları artdı - Əmanətlər geri çəkildi
-
Azərbaycan və Türkiyə arasında siyasi məsləhətləşmələr - FOTOLAR
-
Yenə eyni şirkət, bu dəfə 899 min manat... - Qalib MMC ilə “Qaçqınkom“un hansı əlaqəsi var?
TOP 10
ARXİV





