![]() |
|














Tramp “neft şahmatın”da uduzur: o, Səudiyyə Ərəbistanını hər an qurban verə bilər
Tarix 24.04.20, 19:23 |
|
8.png)
Mehmet Ali Güller
“Cumhuriyet” qəzeti, 23 aprel 2020-ci il
Bu müharibəyə 4 aprel tarixində yazdığımız məqalədə “2020-Neft şahmatı” adını vermiş və oyunu qısaca belə izah etmişdik: “Əsl oyunçuları Rusiya, ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı olan bu oyunda Putinin strateji həmlələri oyunun sonunu gətirəcək kimi görünür. Səudiyyə Ərəbistanı bu oyunda mat olmamağa və ABŞ da Rusiyanı bərabərliyə razı salmağa çalışır”.
4 apreldən bu yana oyunda iki dəyişiklik oldu – birincisi, “OPEC+” ölkələri 1 may tarixindən etibarən günlük 10 milyon barel neft hasilatını azaltmaq qərarına gəldilər; ikincisi, ABŞ-da neft qiyməti mənfiyə düşdü.
Bu isə ABŞ-ın Rusiyanı bərabərliyə razı sala bilmədiyini, əksinə, Səudiyyədən istifadə edərək, rus iqtisadiyyatını hədəf aldığı bu oyunda özünün tələyə düşdüyünu açıqca göstərdi. Bəs ABŞ düşdüyü bu “tələ”dən necə çıxacaq? Yəqin ki, buna görə Səudiyyə Ərəbistanını fəda edib-etməyəcəyi barədə uzun bir müddət düşünməli olacaq. Bəs necə? İzah edək.
Ağ Ev və Səud Sarayı Kremlə qarşı
Böhran necə başlamışdı? Koronavirus pandemiyası ilə birlikdə Çinin neftə olan tələbi azaldı və bununla bərabər, bir neçə səbəb ucbatından neftə olan qlobal tələb bu ilin əvvəlində düşməyə başladı. Bu da öz növbəsində qiymətlərin enməsinə gətirib çıxardı. Səudiyyə Ərəbistanı qiymətlərin enməsinin qarşısını almaq üçün daxili istehsalı azaltmağı qərara aldı. Ancaq Rusiya buna razı olmadı.
Səudiyyə Ərəbistanı da Rusiyanın bu davranışından sonra hücuma keçdi və ABŞ-ın dəstəyi ilə daxili istehsalı artırmağa başladı. Ağ Ev və Səud Sarayının düşüncəsinə görə, Rusiyanın iqtisadiyyatı əsasən təbii qaz və neftdən asılı olduğuna görə, qiymətlərin bir anda aşağı enməsinə tab gətirə bilməyəcəkdi.
Ancaq Moskva qiymətlərin bir anda enməsinə dözümlülük göstərdi və Avropa bazarında öz payını artırmaq istəyən amerikalı şist neft ixracatçılarını “yüksək vəsait” lə çətin vəziyyətə saldı.
Kremli oyundan kənara çıxara bilmədilər
Bu müddət ərzində Vaşinqton, Riyad və Moskva üçbucağında yeni bir razılaşma yarandı. Edilməyən və ertələnən konfransların sonunda bütün tərəflər (23 OPEC+ üzvləri) 1 may tarixindən etibarən, günlük 10 milyon barel neft hasilatını azaldacaqdılar.
Razılaşmanı müsbət qiymətləndirən ABŞ Prezidenti Donald Tramp “Bu razılaşma ABŞ-da minlərlə enerji sərfiyyatının qarşısını alacaq” deyirdi (12.04.2020-ci il).
Rusiyanın Energetika naziri Aleksandr Novak razılaşma müqaviləsinə verdiyi şərhdə bütün diqqətləri oynanılan neft şahmatına yönəldir – “Rusiyanı oynanılan neft şahmatından kənara çıxarmaq planları baş tutmadı” (13.04.2020-ci il).
Bəli, belə bir razılaşma olmuşdu, ancaq bu razılaşmanın ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanına sərf etməyəcəyi qısa müddət ərzində ortaya çıxdı. Çünki neftin qiyməti istənilən həddə qədər yüksəlmədi.
Tarixdə ilk: neftin qiyməti sıfırın altına düşdü
Hətta “Qərbi Texas” markalı xam neftinin “may ayı vədəli” qiyməti 20 apreldə mənfiyə düşdü. Bu, neft tarixində bir ilk idi.
Neftin qiymətinin sıfırın altına düşməsində əsasən iki amil iştirak edirdi – birincisi, amerikalı neft istehsalçıları tələb olunmayan nefti öz zərərlərinə istehsal etməyə davam edirdilər; ikincisi, istehsal edilən tonlarla nefti depolayacaq anbarlar yox idi. Bu, ABŞ-ın neft sənayesini ciddi çətinliyə salırdı. Çünki çıxış yolu tapılmazsa, may kontraktlarında yaşanan bu mənzərə iyun ayınadək davam edə bilərdi.
Trampa görə isə yaranan problemin əsas qaynağı karantin səbəbindən maşın sürə bilməyən sürücülər və yanacaqla çalışan fabriklərin qapalı olması idi (21.04.2020-ci il).
Halbuki problemin qaynağı heç də karantin deyildi. Karantin, sadəcə olaraq, iqtisadi fəaliyyətlərin dayanmasını daha da böyütmüşdü. Problemin əsas qaynağı isə ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanının Rusiyaya neft müharibəsi elan etməsiydi.
Texaslı neft istehsalçıları Səudiyyə Ərəbistanından neft idxalının qadağan olunmasını tələb edirdilər. Onlara görə, Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-a neft nəqlini 4 dəfəyə qədər artırıb ki, bu da yerli şirkətlərin birjalardan çıxmasına gətirib.
Şirkətlərin neft birjalarından çıxması bu mənanı verirdi – ABŞ qiymətləri aşağı salaraq, rus iqtisadiyyatına zərbə endirməsi üçün Səudiyyə Ərəbistanını daxili istehsalı artırmağa təşviq etmiş, bu ölkənin istehsal etdiyi malları almağa başlamışdı. Təbii ki, bu da texaslı şirkətlərə güclü zərbə vurmuş olurdu.
Yəni, ABŞ rəqibinin şahını mat etmək istəyərkən, özünə verilən “mat” gedişini son anda gördü.
Küncə sıxışdırılan Tramp təcili xam neft ehtiyatlarını daha da doldurmağı və bunun üçün daha da çox neft almaq gərəkdiyini açıqladı. Ancaq bu, kifayət etmirdi. Onsuz da neft anbarları da ağzına kimi dolmuşdu.
Təzyiq altında qalan Tramp texaslı şirkət rəhbərlərinin Səudiyyə Ərəbistanından gələn neftin qadağan olunması tələbini düşünüb, qiymətləndirəcəyini vəd etdi (21.04.2020-ci il).
ABŞ-ın Energetika naziri Denni Brouillette də Trampın bu vəziyyəti nəzərdən keçirdiyini və Səudiyyənin neft idxalını dayandırmaq seçimini qiymətləndirəcəyini bəyan etdi (21.04.2020-ci il).
İndi isə oturub, növbəti həmlənin necə olacağını izləyək. ABŞ Rusiyanı mat etmək üçün irəli sürdüyü Səudiyyə Ərəbistanını indi boş yerə fəda edəcəkmi?
Putin isə qollarını çarpazlayıb, küncə sıxışan rəqibinin növbəti məğlub həmləsini gözləyir.
Tərcümə Strateq.az-ındır
Xəbərin oxunma sayı : 253
Analiz
Xəbərlər
-
Saxlanılan Rusiya vətəndaşları barəsində həbs qətimkan tədbiri seçildi - FOTOLAR
-
İkinci əl Çin avtomobili alarkən nələrə diqqət edilməlidir? - VİDEO
-
Kimya müəllimləri sertifikasiyanın nəticələrindən narazıdırlar - VİDEO
-
Hökumət vergi güzəştini sona çatdırır? - “Vergi Məcəlləsinə dəyişiklik layihəsi artıq hazırdır“
-
Mutvali Şıxlinskinin niyə saxlanıldığı məlum oldu - İllər öncə qətlə yetirilən şəxs onun müavini olub
-
“Anti-Azərbaycan kampaniyası 600-ə yaxın hesabdan aparılır“ - Milli Məclis
-
Sahib Məmmədovun müşaviri və yaxın qohumu xaricə hansı vəsaitlə gedir? - İLGİNC İTTİHAM
-
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diasporunun lideri və oğlu belə saxlanıldı - VİDEO
-
“AZERİŞIQ” ASC-də açıq TENDERLER niyə GİZLİ şəkildə keçirilir…..
-
Özbəkistan Prezidenti Azərbaycana dövlət səfəri edəcək - Bu tarixdə
-
Voronejdə azərbaycanlı iş adamı həbs edildi - VİDEO
-
Ruben Vardanyan hakim qarşısında - Məhkəmə prosesi
-
Zelenski İlham Əliyevə zəng etdi: Ukrayna Azərbaycana həmrəyliyini ifadə etdi
-
“Evə dünyanın xərcini çəkib təmir etdirmişik...” - 1 evi 2 nəfərə satan MTK rəhbərinin məhkəməsi
-
“Dəniz” Hospitalında estetik əməliyyat üçün qızılları girov alındı…- Şikayət
-
“Bakı Yem Fabriki“ndə maliyyə böhranı: Vergi borcu yarım milyona yaxınlaşır
-
“O, futbol tarixinin ən böyük məşqçisidir“ - Yürgen Klopp
-
“İşğal Azərbaycana 150 milyard ABŞ dolları dəyərində ziyan vurub“ - Samir Şərifov
-
“Ege Hospital“ qaydaları pozdu - Maliyyə sanksiyası tətbiq olundu
-
AZAL təyyarəsini vuran rus zabitinin etirafları - Sensasion iddia + Səs yazısı
-
“Sputnik Azərbaycan“ işi üzrə saxlanılanlar 4 aylıq həbs edildi - Məhkəmədən qərar
-
Həftə sonunadək yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Rəsmi Bakıdan Rusiyaya:“Daxili işlərimizə qarışmayın!”
-
Pakistanda hökumət binasına və banklara hücum - Ölənlər var
-
İlqar Mustafayev bu şəxslərlə əlbir imiş - 12 milyonluq cinayət
-
Bu ilin birinci yarısında Azərbyacanda neçə nəfər qızılcaya yoluxub? - RƏSMİ
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Nazir Mərkəz direktorunu işdən çıxardı - Yeni təyinat
-
Bir sıra birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edildi - SİYAHI
-
Miqrasiya Xidmətindən əcnəbilərə xəbərdarlıq - 31 iyula kimi vaxtınız var
-
İlahə İlyasovanın direktoru olduğu “T-Finans LTD” MMC-nin rəhbəri Minayə Həmidova haqqında məhkəmə qərarı
-
Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verildi - Sərəncam
-
Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq...
-
Kinostudiyanın ərazisində təmizləmə işləri aparılır - Birgə məlumat
-
2300-dən çox müəllim işdən çıxarılıb - RƏSMİ
-
Rusiyadan gətirilən məhsullar Azərbaycanda məhv edildi - Fotolar
-
Tərlan Əhmədzadə işdən çıxarılır - Vəzifəsindən kənarlaşdırıldı, məzuniyyətə göndərildi
-
Yasamal rayonunda qanunsuz tikinti: “Kəpəz“ MTK yenidən işə başlayıb?
-
“Sputnik Azərbaycan“ bağlı işdə yenilik - 7 nəfər saxlanıldı
-
“Azərbaycan ərazisindən İrana qarşı istifadə olunmasına dair rəsmi məlumat yoxdur“ - Səfir
-
Daha iki nəfər batdı - Birinin 91, digərinin 17 yaşı var... (VİDEO)
-
MY SHOPS”un satış müdirindən dələduzluq - 50 ədəd “Playstation” sifariş verib...
-
Baş Prokurorluqda cinayət işi açıldı - Rusiyada öldürülən azərbaycanlılarla bağlı
-
Yağış, leysan, dolu, 32 dərəcə isti - Sabahın havası
-
Sabiq diplomat hakim qarşısına çıxarılır - DTX tərəfindən saxlanılmışdı
-
Beyləqanda qanvermə aksiyası keçirildi - Fotolar
-
“Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim” - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
-
Səfərov qardaşlarının ölümü ilə bağlı ekspertiza nəticələri açıqlandı - VİDEO
-
Lənkəran şəhərində qanunsuz obyekt inşa edilir? - Açıqlama/FOTO
-
700 balın sirri: Niyə maksimum nəticə yoxdur?
-
Məsud Pezeşkian Xankəndiyə səfər edəcək - Bu tarixdə
-
Nohurqışlaqda meşədə köməksiz qalan şəxs xilas olundu - VİDEO
-
Azərbaycan səfiri Rusiya XİN-ə getdi - VİDEO
-
Səfərov qardaşları dəfn olundu - Fotolar
-
DTX əməliyyat keçirdi: Dövlətə xəyanət edən tutuldu
-
Lökbatanda beton zavodundan şikayət - VİDEO
-
Baş direktor vəzifədən azad edildi - Yeni təyinat
-
Azərbaycanda avro bahalaşdı - 4 ildən sonra
-
“Rusiya tərəfinin uydurduğu xəbər cəfəngiyyatdır“ - Seyfəddin Hüseynli
-
Tramp fərman imzaladı - Suriyaya qarşı sanksiyaları ləğv edildi
-
Bu gündən sosial müavinətlər və təqaüdlər artırılır - Fərman qüvvəyə minir
-
İnstaqramda kimlər nələr paylaşdı? - FOTOLAR
-
“Azərbaycan xalqına bir daha təşəkkürümü bildirmək istəyirəm“ - Ərdoğan
-
Mədəniyyət sektorunda yeni vergi güzəştlərinin tətbiqinə başlanılır - VİDEO
-
Uitkoff İranla müzakirələri davam etdirir - Ağ Ev
-
“NATO sammiti Ankarada keçiriləcək” - Ərdoğan
-
Arkadi Qukasyandan yeni ETİRAFLAR
-
İyulun 1-dən artırılan bəzi sosial müavinətlər nə qədər olacaq? - VİDEO
-
Hacı Zeynalabdin Tağıyev qəsəbəsində kanalizasiya problemi - VİDEO
-
Bu şəxslərə yeni mənzillər veriləcək - RƏSMİ
-
ABŞ və İsrailin İrana qarşı addımları bütün regionu təhlükəyə atıb - Pakistan XİN
-
Gömrükdə rüşvət qalmaqalı - Sabiq rəis 834 maşını ölkəyə necə keçirib?
-
Yekaterinburqda öldürülən azərbaycanlıların nəşi Vətənə gətirilib - VİDEO
-
Tələbələr üçün xoş xəbər: Müraciət vaxtı artırıldı
-
Deputatlar bu qanunlara dəyişiklik edəcək - SİYAHI
-
Fransanın radioaktiv tullantıları Azərbaycan sərhədində? - Xəzər üçün təhlükə
-
Azərbaycanda şok OLAY: 5 aylıq hamilə ola-ola başqasına ərə getdi - VİDEO
-
“Sputnik Azərbaycan”ın ofisində saxlanılanlar kimdir? - ADLAR
-
“Excelsior Hotel”də baş direktorla menecer arasında nə baş verir?
-
Bəylər Eyyubovun yerinə gələn Fərid Əsgərov kimdir? - DOSYE
-
“Kremlin yeni strateji hədəfi Odessadır“ - “Financial Times”
-
DİN-dən “Sputnik-Azərbaycan“dakı əməliyyatla bağlı açıqlama
-
Ərdoğan və Ersin Tatar Bakıya gəlir - Bu tarixdə
-
Bəylər Eyyubov vəzifədən azad edildi - Yerinə təyinat oldu
-
İyul ayında hava necə olacaq? - Aylıq proqnoz
-
Rusiya agentləri “Sputnik Azərbaycan“dan belə çıxarıldı - VİDEO
-
Elariz Məmmədoğlunun qızı məhkəmədə ifadə verdi - Milyonluq qalmaqallı iş üzrə
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“İran komandirləri yoxa çıxıblar” - “Washington Post“
-
Salyanda dəhşətli cinayət: gecəyarısı arvadını xəyanətdə günahlandırdı, sonra isə...
-
Həbs edilən şəxs Namiq Abdullayevin adından necə istifadə edib? - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
“Cəlal Harutyunyana general-leytenant rütbəsini Sarkisyan verib“ - Arayik Harutyunyan
-
“Veysəloğlu”nun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı” çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi - FOTOLAR
-
“Türk vətəndaşı olmağı çox istərdim” - Montello ilə yeni müqavilə bağlanılıb
-
Qohum nikahların qarşısı necə alınacaq? - Nazirlikdən açıqlama
-
İran “Starlink“ə qadağa qoydu: İstifadə edənləri həbs gözləyir
-
Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı bunker: Harda yerləşir?
-
"QayMaq Premium Qida" şirkətinin kərə yağından sellofan çıxıb - Video
-
Sabahdan məktəbli formalarının qiyməti aşağı düşür - CƏDVƏL
-
Prezidentdən Fikrət Məmmədovla bağlı - Sərəncam
-
“TikTok” üçün çox varlı alıcılarımız var” - Tramp
-
Hərbi prokuror bayram günləri sərhədlərdə - FOTOLAR
-
Şuşa və Xankəndiyə səfərlər müvəqqəti dayandırılır - Səbəb açıqlandı
-
Vilayət Eyvazov Astarada vətəndaş qəbulu keçirəcək - Bu tarixdə
-
Cümşüdün batdığı kanal bu qurumun balansında olub - Baş Prokurorluğun məlumatı
-
“Sputnik-Azərbaycan” agentliyinin ofisində əməliyyat keçirilir
-
Azərbaycan İsrailə neft satışını dayandırıb - İxracın 95 faizi Avropa bazarlarına yönəldilib
-
Bakıda orta aylıq əməkhaqqı 1386 manatdır - Rəsmi
-
Çimərliklərdəki istirahət məkanlarında qiymətlə - VİDEO
-
“Ermənistanda kilsəyə yönələn hücumlar narahatlıq doğurur“ - Lavrov
-
Həyət evlərində qalanlar həşəratlara qarşı bu dərmanlardan istifadə etsinlər - VİDEO
-
Şamaxıda kişi qətlə yetirildi - 31 yaşlı kürəkəni tutuldu
-
Rusiya bu istiqamətdə 50 min hərbçi toplayıb - Ukraynanın işi çətindir
-
“Dedilər işə düzəlmək üçün 5 min manat pul lazımdır“ - Məhkəmə işi
-
Sabahdan bu sosial müavinətlər və Prezident təqaüdləri artırılacaq - SİYAHI
-
“İranın gizli nüvə obyekti ola bilər” – Tramp
-
Azərbaycanda bu şəxslərin nikahı qadağan ediləcək - Sabahdan
-
Qeyri-iş günü bir də dörd aydan sonra olacaq - TARİX
-
Maştağada kanalda antisanitar vəziyyət - VİDEO
-
Az maaş, çox tələb: Gənclər niyə iş tapa bilmirlər?
TOP 10
ARXİV