|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
AQTA sədrinin müavini: “Bitki mənşəli viruslar ciddi təhlükə yarada bilər”
Tarix 04.08.21, 15:56 |
|
“Elə sistem qurulmalıdır ki, ölkəyə daxil olan əkin-biçin məhsullarına nəzarət olunsun”
AzFakt.com Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) sədrinin müavini Balarəhim Quliyevin “Report”a müsahibəsini təqdim edir:
- Hazırda dünyanın bir çox ölkələrində yayılmış bitki mənşəli virusların iqtisadi təhlükəsi nədən ibarətdir?
- Əvvəla, onu deyim ki, bu viruslar nisbətən yeni yayılmış xəstəliklərdir. Hazırda Almaniya, Belçika, Hollandiya İspaniya kimi ölkələrdə, o cümlədən qardaş Türkiyədə kənd təsərrüfatı məhsullarına ciddi ziyan vurmaq potensialına malik olan virus geniş yayılıb. Bunlar əsasən bipinomozaik və qonur qırışıqlığı viruslarıdır. Bu viruslar əsasən pomidora zərər versə də, badımcan, bibər, tütün kimi digər bitkilərə də ciddi ziyan vura bilir. Virus insan orqanizminə mənfi təsir göstərməsə də, kənd təsərrüfatı məhsullarına vurduğu zərər hətta 40-80 faiz həcmində ölçülə bilir. Virusun təsiri nəticəsində məhsulların əmtəəlik nüfuzu son dərəcə pozulduğundan onlar artıq istehlak üçün yararsız məhsul sayılır. Bu səbəbdən virusun iqtisadi zərəri çox böyük həcmlərlə ölçülür. Hazırda bu virusa qarşı hansısa müalicə vasitəsi yoxdur, yəni əgər təsərrüfat yoluxubsa, onu sağlamlaşdırmağın hər hansı metodu mövcud deyil. Burada yalnız bir çıxış yolu qalır, həmin təsərrüfatda bütün bitkilər məhv olunur, yandırılır və basdırılır. Həmin təsərrüfat dezinfeksiya olunur. Ən azından 2-3 il müddətində həmin torpaqda hər hansı bitkinin becərilməsi həyata keçirilməməlidir. Ona görə də həm vurulan ziyan, həm də sonrakı illərdə təsərrüfatın istifadə olunmaması baxımından virusun iqtisadi zərəri çox böyük zərərlərlə ölçülür.
- Rusiya idxal olunan bəzi bitkiçilik məhsullarında aşkarlanan viruslarla bağlı xəbərdarlıq edib. Bununla bağlı bu ölkəyə məhsul tədarük edən sahibkarlar hansı qaydalara əməl etməlidir?
- Artıq 2020-ci ilin sonlarından Ermənistandan, qardaş Türkiyədən daxil olan pomidorda qonur qırışıqlığı virusu, Qazaxıstan, Türkmənistan, Özbəkistan dövlətindən daxil olan pomidorda isə bipinomozaik virus aşkarlandığı üçün Rusiya Federasiyası tərəfindən həmin ölkələrin müəyyən vilayətlərindən məhsul gətirilməsinə qadağa qoyulub.
Son dövrlər artıq bu cür nativiqasiyalar yəni bildirişlər Azərbaycana da daxil olmaqdadır. İlk dəfə bu ilin aprelin 23-də Azərbaycanda fəaliyyət göstərən “Gözəl təbiət” MMC təsərrüfatına məxsus pomidor bitkisində Rusiyadan qonur qırışıqlıq virusunun aşkarlanması ilə bağlı bizə bildiriş daxil olub. Dərhal AQTA-nın mütəxəssisləri tərəfindən müəssisədə monitorinq keçirilib. Məhsullardan götürülən nümunələr həm AQTA-nın laboratoriyasına, həm də Türkiyənin Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin araşdırmalar laboratoriyasına göndərilib. Lakin müayinələrin nəticələrinə əsasən, nümunələrdə virus aşkar olunmadı.
Rusiyanın Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarəti üzrə Federal Xidmətinin nümayəndələri mayda Azərbaycanda səfərdə olan zaman həmin təsərrüfata baxış keçirib. Yenə də nümunələr götürülüb Rusiyaya göndərildi və nəticələrə görə virus aşkar olunmadı. Ona görə də həmin təsərrüfata tətbiq olunan məhdudiyyət aradan qaldırılıb. Sonrakı dövrdə isə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən “Can aqro” və “Geotermal aqro” MMC-lərin məhsullarında epina mozaik, eyni zamanda “Lokal garden” MMC-nin yük partiyasında isə qonur qırışıqlıq viruslarının aşkar olunması ilə əlaqədar Azərbaycana bildirişlər daxil olub.
- Bitki mənşəli virusların qarşısının alınması istiqamətində AQTA müvafiq qurumlarla birgə hansı tədbirləri görür?
- Bununla əlaqədar, AQTA həmin müəssisələrdə monitorinqlər keçirib. Ancaq bu bildirişlər gec daxil olduğuna və hazırda istilikxanalar öz məhsullarını istehsal edib bitirdiyinə görə monitorinq zamanı orada məhsula rast gəlmədik. Amma aldığımız məlumata uyğun olaraq həmin müəssisələrdə ştillər yığışdırılıb, xüsusi qaydada yandırılıb, basdırılıb və müəssisələr dezinfeksiya olunub. Yəni biz, profilaktik olaraq tədbirlər həyata keçirmişik. Virusun Azərbaycanda aşkarlanması hələ təsdiq olunmayıb. AQTA buna baxmayaraq, ciddi xəbərdarlıq edir, əlaqədar qurumlara müraciətlər ünvanlanıb. Əlaqədar qurumların nümayəndələrindən ibarət işçi qrupların yaradılmasını təklif etmişik.
- Ölkəyə əkin-səpin materiallarının idxalı zamanı yoxlama-nəzarət tədbirləri necə həyata keçirilir?
- Xəstəliyə qarşı hər hansı sağlamlaşdırma tədbirləri olmadığına görə, burada bizim ilkin işimiz ölkə sərhədlərini xəstəliyin keçməsindən qorumaqdır. Xəstəliyin yayılmasına səbəb ölkəyə idxal olunan əkin-səpin üçün olan toxumlardır. AQTA ölkəyə rəsmi yollarla, gömrük nəzarətindən keçən toxumlara nəzarət edir, laborator müayinələr götürülür. Bundan sonra həmin həmin toxumların istifadəsinə icazə verir. Amma təəssüflə qeyd edim ki, ölkəyə qeyri-qanuni yollarla, əl yükləri ilə, müxtəlif poçt göndərişləri və yaxud avtomobillərin yük yerlərində dövlət nəzarətindən keçmədən əkin-səpin materialları daxil olur. İşin təhlükəliliyi bundadır ki, həmin məhsullar AQTA-nın nəzarətindən keçmir, ona görə də ölkəyə xəstəliyin daxil olmağına şərait yarana bilər. Mən bir haşiyə də çıxım, yaxın vaxtlarda İspaniyadan ölkəyə pomidor toxumu daxil olmuşdu. Biz o toxum partiyasından nümunə götürdükdə həmin toxumda qonur qırışıqlığı virusu olduğu aşkar edildi. Dərhal həmin virus müəyyən vasitələrlə zərələşdirildi və tərəfimizdən İspaniyanın müvafiq qurumuna məktub göndərildi. Onlar da araşdırmanı davam etdirib, doğrudan da bu virusu aşkar etdilər. Həmin toxum partiyası orada da zərərsizləşdirildi. Onu da qeyd edim ki, bizim diqqətli davranmağımız və fəaliyyətimizə görə, İspaniyanın müvafiq qurumu tərəfindən təşəkkür məktubu da daxil oldu. Çünki, anlaşılandır ki, bu çox ciddi bir məsələdir. Ona görə də biz müvafiq qurumlara müraciətlərimizdə bildirmişik ki, təcili olaraq bu sahədə nəzarət gücləndirilməlidir. Əgər, virus ölkəyə düşərsə, asanlıqla müxtəlif təsərrüfatlara yayıla bilər. Virus müxtəlif alətlərlə, geyimlə, müxtəlif vasitələrlə digər təsərrüfatlara da yayıla bilər. Xəstə ştillər xüsusi qaydada yandırılıb, basdırılmasa, ətrafa atılsa, virusun ölkə ərazisində yayılmasına zəmin yarana bilər. Ona görə elə sistem qurulmalıdır ki, ölkəyə daxil olan əkin-biçin məhsullarına nəzarət olunsun.
Əlavə olaraq qeyd edim ki, virusun qarşısını almaq üçün ölkədə olan hər bir təsərrüfat sahəsi monitorinq olunmalı və təcrübə üçün onlardan müayinələr götürülməlidir. Bunun üçün isə milli monitorinq proqramı yaradılmalı, bütün qurumlar orda təmsil olunmalı və hər kəs öz səlahiyyəti çərçivəsində üzərinə düşən işləri görməlidir. Ancaq burda bir sıra çətinliklərimiz var. Bildiyiniz kimi AQTA nisbətən yeni təşkilatdır. Bu yaxınlarda bizim üç yaşımız oldu. Təbii ki, bu dövr ərzində çox böyük uğurlarımız var. Keçirdiyimiz tədbirlər sırasında Azərbaycanda olan bir çox əkin sahələri qeydiyyata alınıb və onların üzərində dövlət nəzarəti mövcuddur. Amma xeyli kiçik təsərrüfatlar var ki, belə ki onlar özlərini ailə təsərrüfatı hesab edirlər və qeydiyyata alınmayıblar. Amma, öz məhsulunu bazara çıxarır, satır və xaricə göndərirsə bu artıq sahibkarlıq fəaliyyəti hesab olunur. Bütün bu təsərrüfatlar AQTA-da qeydiyyata durmalıdırlar. Qeydiyyata durmayan müəssisə haqqında bizdə məlumat olmadığına görə, onun üzərində dövlət nəzarəti də olmur. Qeydiyyatdan sonra artıq nəzarətlər həyata keçirilir yuxarıda qeyd etdiyim monitorinq qrupları vasitəsi ilə və nümunələr götürülərək müayinələr olunur. Ancaq bu zaman virusun qarşısı alına və onun yayılması riski aradan qaldırıla bilər.
Xəbərin oxunma sayı : 457
Müsahibə
Xəbərlər
-
Sosial sahəyə ayrılan vəsait artırılacaq? - AÇIQLAMA
-
“Həbsdə olmağımın səbəbini bilirəm” - Bəkir Orucovun məhkəməsi
-
Azərbaycanda 3 aya 51 milyon 36 min manatlıq narkotik ələ keçirib - HESABAT
-
NATO qoşunları Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşır - Şoyqu
-
“COP29 bizə imkan verəcək ki, Qlobal Cənub ölkələri ilə təmasları gücləndirək” - İlham Əliyev
-
Polisin “saxla“ əmrinə tabe olmadı, hadisə yerindən qaçdı - VİDEO
-
Hansı ölkə uşaq böyütmək üçün daha əlverişlidir? – Azərbaycan son onluqdadır
-
Bakıda özəl klinikada əməliyyat olunan yeniyetmə öldü - Araşdırma aparılır
-
“Neft-qaz sahəsində uzun illər xüsusilə də Avropa bazarlarına nəql ediləcək resurslarımız var” - Prezident
-
Əhalinin nəzərinə! Tibbi arayışlarla bağlı yenilik, mayın 1-dən...
-
Bakıda 21 yaşlı model faciəli şəkildə öldü - FOTO
-
“COP29-a ev sahibliyi edəcək ölkə kimi Azərbaycan fəal hazırlıq prosesindədir” - İlham Əliyev
-
Ağdamdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi bağlandı - FOTO/VİDEO
-
Baydenin siyasətinə etiraz etdi – İstefa verdi
-
Tikilməkdə olan Laçın aeroportundan son görüntülər - VİDEO
-
NİİM əhaliyə müraciət etdi - VİDEO
-
“Fikirləşdim ki, ata-bala ikimizi də öldürəcək“ - “Cümü“yə 18 il həbs verildi
-
Hərbi gəmilər, kater və vertolyotlar Xəzərdə hərəkətə gətirildi: Möhtəşəm təlimlərdən FOTO/VİDEO
-
Xocavənddə partlayıcı vasitələr aşkar edilib: Saxlanılan var - FOTO
-
Qubada illərdir hökm sürən kanalizasiya problemi nə zaman həllini tapacaq? - VİDEO
-
Amerikalılar kütləvi şəkildə “iPhone” almaqdan imtina edirlər - SƏBƏB
-
Şəxs hansı halda orqanını başqasına verə bilər? - ARAŞDIRMA
-
Binəqədinin keçilməz yolları - VİDEO
-
Könül Kərimova estetik əməliyyat etdirib - FOTO
-
Xavi qərarını niyə dəyişdiyinin səbəbini dedi: “Üç dəqiqə söhbətləşdik və...“
-
Çörək və un məmulatlarına tələbatın azalması qiymətlərə təsir edəcək? - VİDEO
-
Azərbaycanda uşaqlar arasında yeni virus YAYILDI
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyada işgüzar səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
NATO baş katibi qırıcı təyyarədə ikinci pilot oldu - FOTO
-
Avtobuslarda gigiyenik qaydalara əməl olunmur - VİDEO
-
Lukaşenko nüvə başlığını qucaqladığını bildirib - VİDEO
-
Milli Məclisdən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ETİRAZ
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 23 bəfər saxlanıldı
-
İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş
-
Hansı rayonda nə qədər özəl uşaq bağçası var? – Tam siyahı
-
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib - VİDEO
-
Keçmiş nazir müvininə 7 il iş kəsildi - 125 milyon mənimsəyib
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
COP29 Azərbaycanın malik olduğu imkanlarıntəqdimatı olacaq
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Azərbaycandan dünyaya Yaşıl Baxış
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
ADA Universitetində keçirilən forumdan mühüm məqamlar
-
İqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə böyük töhfə
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
TOP 10
ARXİV