![]() |
|




592.jpg)



.jpg)





Əhalinin kreditlərə olan marağının azalmasının səbəbi nədir? - ARAŞDIRMA
Tarix 02.07.22, 23:39 |
|

2015-ci il devalvasiyalarından əvvəl əhalinin kreditlərə yanaşması fərqli idi. İnsanlar işlərini kredit götürməklə həll edirdilər. Devalvasiyadan sonra isə kreditlərə münasibət dəyişdi. Bu proses uzun müddət davam etdi və davamlı olaraq banklar kredit götürən müştəri cəlb etmək üçün müəyyən kampaniyalar həyata keçirdilər. Son vaxtlar kredit götürənlər yenidən artır, amma yenə də o vaxtkı aktivlik yoxdur.
Bu barədə Kaspi qazetində məqalə dərc edilib.
Üstəlik, devalvasiyadan öncəki ilə bu günün problemli kreditlərinin məbləğində də fərq böyükdür. Devalvasiyadan öncə - 2014-cü ildə problemli kreditlərin həcmi 1 milyard manat səviyyəsinə çatmışdı. Devalvasiya dövründə bu məbləğ çoxalsa da, hazırda 700 milyon səviyyəsindədir.
Problemli kredit məbləğinin az olması nəyin göstəricisidir? Ümumiyyətlə, hazırda əhalinin kreditlərə yanaşması, kredit savadlılığı necədir?
2015-ci il devalvasiyalarından əvvəl əhalinin kreditlərə yanaşması fərqli idi. İnsanlar işlərini kredit götürməklə həll edirdilər. Devalvasiyadan sonra isə kreditlərə münasibət dəyişdi. Bu proses uzun müddət davam etdi və davamlı olaraq banklar kredit götürən müştəri cəlb etmək üçün müəyyən kampaniyalar həyata keçirdilər. Son vaxtlar kredit götürənlər yenidən artır, amma yenə də o vaxtkı aktivlik yoxdur.
Üstəlik, devalvasiyadan öncəki ilə bu günün problemli kreditlərinin məbləğində də fərq böyükdür. Devalvasiyadan öncə - 2014-cü ildə problemli kreditlərin həcmi 1 milyard manat səviyyəsinə çatmışdı. Devalvasiya dövründə bu məbləğ çoxalsa da, hazırda 700 milyon səviyyəsindədir.
Problemli kredit məbləğinin az olması nəyin göstəricisidir? Ümumiyyətlə, hazırda əhalinin kreditlərə yanaşması, kredit savadlılığı necədir?
İqtisadçı Xalid Kərimli deyir ki, devalvasiyadan öncə insanların kredit savadlılığının az olması ilə yanaşı, banklar da məsuliyyətsiz kreditləşməyə gedirdilər:
“Bunda günahkar banklar da deyildi. 2010-cu illərdə əhalinin gəlirlərinin, əməkhaqqılarının rəsmiləşdirilməsi indiki ilə müqayisədə xeyli az idi. Ona görə, banklar insanların təkcə rəsmi deyil, eyni zamanda qeyri-rəsmi gəlirlərinə də baxırdılar. Bəzən də bu ona gətirib çıxarırdı ki, banklar kimə gəlirdi vəsait verirdilər. Mərkəzi Bank da banklar üzərində nəzarəti kifayət qədər təşkil etməmişdi. Banklar məsuliyyətsiz surətdə kreditləşməyə gedirdilər. Bu, sonradan bankların özü üçün də problemə çevrildi”.
X.Kərimlinin sözlərinə görə, 2015-ci illə müqayisədə həm bankların üzərində nəzarət artıb, həm banklar böhranlardan dərs çıxarıb, həm insanların gəlirləri rəsmiləşir, həm də əhalinin müəyyən qədər kredit savadlılığı artıb: “Banklar bu gün daha çox nəzarətli və məsuliyyətli kredit verirlər. Problemli kreditlərin çoxalmasında günahın nə qədəri müştəridə idisə, bir o qədəri də bankda idi. Hər ikisi bir az məsuliyyətlənib”.
Maliyyə və bank məsələləri üzrə ekspert Xəyal Məmmədli deyir ki, 2015-ci il devalvasiyalarından öncə istehlak krediti götürən insanların sayının indiki ilə müqayisədə çox olmasının səbəbləri var idi. O səbəblərdən biri o zaman banklar arasında “Kim daha çox kredit verəcək?”, “Kim daha çox müştəri cəlb edəcək?” yarışı idi. Digər səbəb isə o vaxt istehlak kreditlərində maksimum həddin tətbiq olunmaması idi:
“Müştəri banklara yaxınlaşırdı, bir bank 3000, biri 5000, digəri 7000 verə biləcəyini deyirdi. Daha çox riskə gedən bank daha çox müştəri cəlb edirdi. Bunun fəsadları sonradan üzə çıxdı. Sonra Mərkəzi Bank tərəfindən borcun gəlirə nisbəti əmsalı tətbiq olunmağa başladı. Bu əmsal bankdan asılı olmayaraq bir vətəndaşa verilə biləcək kreditin maksimum həcmini müəyyən edir. İndi vətəndaşın aylıq kredit ödənişlərinin cəmi onun ümumi rəsmi gəlirinin maksimum 45 faizi qədər ola bilər. Bütün banklarda müştəriyə eyni cür yanaşılır. Bu da artıq kredit alanların sayında azalmaya gətirib çıxarıb. Çünki bundan əvvəl həmin vətəndaş hansısa bankdan 5000 kredit götürə bilirdisə, indi hansı banka getsə, 2500-dən artıq ala bilmir”.
X.Məmmədli deyir ki, istehlak kreditləri götürənlərin az olmasının digər önəmli səbəbi insanların kreditlə bağlı maariflənməsidir:
“Devalvasiyalardan sonra mənasız yerə borclanmaq, ehtiyac olmadığı halda bankdan vəsait almaq, boşuna faiz ödəmək kimi məsələləri də insanlar başa düşməyə başladılar. Başa düşürlər ki, krediti almaq asandır, amma ödəmək zaman tələb edir. Çox vacib deyilsə, hər ay o kredit üçün büdcədən vəsait ayırmağa lüzum görmürlər. Mətbuat və Mərkəzi Bank tərəfindən mütəmadi olaraq maarifləndirmə işləri aparılır, maliyyə savadlılığı tədbirləri təşkil olunur. Banklar da kredit üçün yaxınlaşan şəxslərə izah edirlər ki, ehtiyacdan artıq pul götürməsinlər. Çünki banklara da sərf etmir ki, vətəndaş əsassız yerə pul götürsün, sonra ödəməkdə problem yaransın”.
X.Məmmədli qeyd etdi ki, kredit savadlılığının artmasının bir göstəricisi də artıq insanların kimə gəldi zamin durmamaqlarıdır:
“Devalvasiyadan öncə, çox adam deyirdi ki, filankəs xahiş etdi, “yox” deyə bilmədim. Zaminliklə bağlı da devalvasiyadan sonra kifayət qədər maarifləndirmə işi getdi. İndi artıq insanlar münasibətə görə məcbur qalıb etibar etmədikləri, maddi vəziyyəti yaxşı olmayan adamlara zamin durmurlar”.
Xəbərin oxunma sayı : 745
loading...
Sosial
Xəbərlər
-
Azərbaycanın daha üç güləşçisi finalda - İslamiada
-
Bu hallarda xarici jurnalistlərin akkreditasiyasından imtina olunacaq - SİYAHI
-
“Müharibə Krımın azad olunması ilə başa çatmalıdır” - Ukrayna Prezident Ofisi
-
Səhiyyə Nazirliyinin 6 milyonluq tenderini bu şirkət uddu – Vergi borcu var
-
Krımda rusların 400 milyonluq təyyarəsi vuruldu - Forbes
-
Laçın dəhlizinə nəzarət üçün hazirliqlara başladı - Orduya tapşırıqlar verildi
-
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsahibə mərhələsinə start verilir
-
Bakıda bu yaşayış binası sökülür - FOTO
-
Zakir Həsənov ordu rəhbərliyi ilə müşavirə keçirib - “Qisas“ əməliyyatı təhlil edilib
-
Sabah Bakıda 39, bəzi rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq
-
Xəzərin ən yaxşı balıqları təhlükədə - qarşısını necə alaq?
-
MİDA güzəştli mənzillərin onlayn satış qaydalarını dəyişəcəkmi?
-
“Ukrayna Xarkovda bəzi uğurlar əldə edib“ - ABŞ Müdafiə Nazirliyi
-
41 dərəcədən yuxarı istidə işçi çalışdıran yerləri hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Dünyaca məşhur yazıçı ABŞ-da bıçaqlanıb - VİDEO
-
700 bal toplayan şagird Azərbaycan universitetlərindən imtina etdi
-
Türkiyəli məşhurların tətil görüntüləri - FOTOLAR
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Sumqayıtda sakinlər qanunsuz küçə ticarətindən gileylənir – VİDEO
-
Azərbaycan Qarabağda yaşayan ermənilərə avqustun sonunadək vaxt verib - VİDEO
-
“Çin Bayden və Si Cinpinin görüşünə hazırlıq görür” - KİV
-
Türkiyə bu gəminin kütləvi istehsalına başlayır - FOTO/VİDEO
-
Salah və Kurtua “Qızıl top”a iddialı ilk onluqdadır - SİYAHI
-
Prezident Qarabağdakı ermənilərin statusu ilə bağlı məsələyə nöqtəni qoydu - “Yol ancaq budur...“
-
Çətin anlar yaşayan Ebru Gündeş göz yaşlarına boğuldu - VİDEO
-
Əlilliklə bağlı tibbi-sosial ekspertiza müayinəsinə göndərişlərin verilməsi qaydası dəyişib
-
Qədim yaşayış məskəni - Küsnətqazma kəndi – VİDEO
-
Azərbaycanda vəkillərin ən çox yol verdiyi pozuntular açıqlanıb – SİYAHI
-
Zaqatala dağlarında daha bir turist itib: Arxasınca ayı düşüb...
-
Prezident “Qisas“ əməliyyatından danışdı - Ermənistana sərt xəbərdarlıq etdi
-
Aygün Kazımovanı Beyonsa bənzətdilər - VİDEO
-
Günün transfer xəbərləri: Raşfordun aqibəti necə olacaq?
-
Rusiyanın müharibədən qazancı: 12,4 trilyon dollarlıq yataqlar
-
Benzin Türkiyədə Azərbaycandan ucuzdur – Avropa ölkələrinin siyahısı
-
“Nar” YayFest “Könüllülük” düşərgəsində iştirak etdi - FOTO
-
“Tanıdığım dəyərli insanların bəziləri namazı Azərbaycan dilində qılır“ - Fazil Mustafa
-
Bakıda ƏDV fırıldağı: Satıcı qızın əri aptek müdirini bıçaqladı
-
Azərbaycanın bəzi yerlərində mobil telefonlarda şəbəkə niyə yoxdur? - VİDEO
-
“Azərbaycanda taxılla təminat sahəsində heç bir problem yoxdur“ - Prezident
-
“Prezidentin portretini 495 manatdan sənədləşdiriblər...“ - Elm və Təhsil Nazirliyi dövlətdən milyonlar mənimsəyir
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
“Azərbaycanda iş yerlərinin açılması prosesi daim aparılmalıdır“ - İlham Əliyev
-
“Rusiya kütləvi səfərbərlik elan etməsə, uduzacaq“ - KİV
-
Dövlət Agentliyinə 3,2 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
-
Bakıda ağacların dibləri asfaltlandı - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev AzTV-yə müsahibə verib
-
Avtomobillərin baqajlarını yoxlamaq qanunidir? - VİDEO
-
Yeni məktəbli formaları “Bravo“larda satılacaq - Bu tarixdən
-
10 saniyədə “satılan“ güzəştli mənzillər təkrar satışa çıxarılır - Bu tarixdə
-
“Azərbaycan ciddi su qıtlığı ilə üz-üzə qala bilər“ - Nazirlik rəsmisi
-
İpoteka kreditlərin şərtləri sərtləşdirilib? - Mərkəzi Bankdan açıqlama
-
Prezidentlə xanımı “Diri Baba”da görülən işlərlə tanış oldu - VİDEO
-
Azərbaycan əhalisinin 1 faizi psixi xəstədir - Rəsmi
-
Qanunsuz çalışan ocaqxanaların fəaliyyəti dayandırıldı - FOTO/VİDEO
-
Baş Prokurorluq Şəmkirdə əməliyyat keçirib - Vəzifəli şəxs saxlanılıb
-
Sabah havanın temperaturu 41 dərəcəyədək yüksələcək - XƏBƏRDARLIQ
-
1 milyondan çox istifadəçi “Nar”+dan yararlanır!
-
Azərbaycanda abortların sayı rekord həddə çatdı: Məktəbyaşlı qızlar da var – Siyahı
-
“Volodimir Zelenskiyə sui-qəsd hazırlanır“ - Ukrayna Milli Təhlükəsizlik Şurası
-
“Yolumuz qədim Basqal qəsəbəsinədir” - Mehriban Əliyeva
-
İrandan narkotik gətirən qaçaqmalçılar Azərbaycan sərhədçilərinə atəş açıb - Yaralanan var
-
Daha bir gömrük polkovniki işdən ayrıldı - “Bu gün əmrim çıxdı...“
-
Azad olunmuş ərazilərdə döyüş növbətçiliyi barədə açıqlama - VİDEO
-
Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa avtomobil yolunun tikintisi sürətlə davam etdirilir - FOTO
-
“Elə nəticə əldə olunmalıdır ki, bütün regionda daimi sülhü təmin etsin“ - Türkiyə XİN
-
Sosial şəbəkələrdən istifadə edən daha iki hərbçi ordudan uzaqlaşdırıldı - FOTOLAR
-
Güzəştli mənzil əldə etmək istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
“Putin İrana və digər güclərə arxalanmağa məcbur olub“ - ABŞ İnstitutu
-
Afrika ölkəsində qadının evlənmə təklifinə “yox” deyən kişi cərimələnəcək - FOTO
-
Lətifənin Bali tətili - VİDEO
-
Rayonlarda un qıtlığı yarandı - Bəs buna səbəb nədir?
-
“Azərişıq” ilə MTK-nın borc davası: cəzasını sakinlər çəkir (VİDEO)
-
Mariya Ovsyannikova ev dustaqlığına göndərildi - VİDEO
-
Bakıda həbsxanada 5 məhkum niyə ölüb? - Rəsmi açıqlama
-
Əli Əsədovdan Şuşadakı abidələrlə bağlı QƏRAR
-
Yeddi aya 1 milyard dollar – “Şahdəniz“dən rekord mənfəət əldə olunub
-
Azərbaycanda vəzifəli şəxs işdən çıxarıldı – FOTO
-
İnternet niyə bahalaşdı? - Nazir müşavirindən açıqlama + FOTO
-
“Ərdoğanla Əsəd arasında danışıqdan söhbət belə gedə bilməz” - Çavuşoğlu
-
“Zaporojye AES-də təhlükəsiz demilitarizasiya perimetri yaradılmalıdır” - BMT-nin Baş katibi
-
Azərbaycan Ordusu Buzdux və digər hakim yüksəkliklərdə mühəndis işləri görür - VİDEO
-
Sürücülərin nəzərinə! - Bu tarixdən...
-
“WhatsApp“a yeni özəllik gəlir: Artıq ekran görüntüsü...
-
Kreditlərlə bağlı əhaliyə vacib xəbər - Qaydalar dəyişdi
-
“Rusiyaya qarşı ilk növbədə iqtisadi, texnoloji və sərt sanksiyalar gərəkdir“ - Zelenski
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Xankəndidə ermənilərin qəzəbinə səbəb olan bildiriş: “Azərbaycana xoş gəlmisiniz!”
-
Dördüncü doza vaksin məcburi olacaq? - AÇIQLAMA
-
Məktəbəhazırlıq qrupları ilə bağlı YENİLİK
-
Zaqatalada itən hindistanlı turist niyə tapılmır? - Üç ay tamam oldu
-
İran prezidenti Paşinyanla danışdı: “Bizim üçün qəbuledilməzdir“
-
Temperatur 42 dərəcəyə yüksələcək - XƏBƏRDARLIQ
-
“Broker Əbülfəz”in xalası oğlu axtarışa verilib? – Həbslər davam edəcək
-
Azərbaycanda avtobusların 86 faizinin yaşı 10 ildən çoxdur - Rəqəmlər
-
Yoluxma artır: qapanma olacaqmı?
-
Gədəbəyin yeni icra başçısı Orxan Mürsəlov kimdir? - FOTO
-
“Laçın dəhlizi məsələsi üçtərəfli razılaşma əsasında həllini tapmalıdır“ - Rusiya XİN
-
“12-ci imam”a görə çənə sındıran saxta qazini kim himayə edir?
-
“Krımda baş verənlər xəbərdarlıq kimi qəbul edilməlidir“ - Prezident Ofisi
-
Masazır dairəsində qızı zorla “Porsche”yə mindirmək istədi - Polis araşdırır
-
Sabiq bələdiyyə sədrinin bacısı qaziyə qarşı dələduzluq edib - Təfərrüat
-
Azərbaycanda ən çox və ən az satılan avtomobillər - SİYAHI
-
Gədəbəyə yeni icra başçısı təyin edilib - Sərəncam
-
“Lökbatan vulkanının püskürməsi 4 dəqiqə davam edib“ - Qurban Yetirmişli
-
İranın gizli planı ifşa edildi - SEPAH-a qarşı yeni ittiham
-
Türkan imkanlı şəxslərdən kömək istəyir - “Tək arzum təhsilimə davam etməkdir“ + VİDEO
-
“Ukraynadakı müharibə Rusiyanın hərbi sənayesini sarsıdıb“ - Britaniya kəşfiyyatı
-
Hansı ölkələrə səfər etmək təhlükəlidir? - SİYAHI
-
Riyad Əliyevin əmlaklarını kim ələ keçirib? - Araşrma başadı
-
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb - SON QİYMƏT
-
“Dnepropetrovska hücumu cavabsız qoymayacağıq” - Zelenskidən Rusiyaya xəbərdarlıq
-
Məktəb direktoru vəzifəsinə qəbul üzrə müsabiqə başlayır - Bu gündən
-
Azərbaycanlı model çılpaq fotosunu paylaşdı - FOTO
-
Zəfər Rəisoğlunun “beynəlxalq standart”ları və ya Şeyx Nəsrullahın “Misli” cadusu…
-
Günün transfer xəbərləri: Morata “Mançester Yunayted“ yolunda
-
Dünyanın ən hündür bayraq dirəyi Azərbaycana gətirildi - FOTO
-
Azərbaycanda ən çox bahalaşan məhsulların adları - Açıqlandı
-
“İcra hakimiyyəti tikintini qanunsuz hesab edir, amma tədbir görmür” - Video
-
Laçın şəhəri və Zabux kəndində qalan ermənilərin köçürülməsinə başlanılıb
-
Rusiya enerji sektorunda ABŞ şirkətini Türkiyə nəhəngi əvəzləyir - Dünyada analoqu yoxdur
TOP 10
ARXİV