|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Bir türk əsgərinin həyat hekayəsi: Ermənilər edam etmək istədi, azərbaycanlı xilas etdi - FOTO/VİDEO
Tarix 15.09.21, 18:39 |
|
Bu gün Bakının erməni-bolşevik işğalından azad edilməsindən 103 il ötür. 1918-ci ilin avqust-sentyabr aylarında Türkiyənin hərbi qüvvələri Azərbaycana Gürcüstan vasitəsilə piyada yollanıb. Onlar Vətənlərinə geri dönərkən də Gürcüstan ərazisindən keçib. Türk əsgərlərindən birinin soydaşlarımızın yaşadığı Sadaxlı kəndində dəfn olunduğu bildirilir.
“Report”un Gürcüstan bürosunun əməkdaşları Sadaxlıda olublar və Bakının xilaskarlarından biri olan həmin türk əsgəri ilə bağlı araşdırma apararaq maraqlı faktlar üzə çıxarıblar.
Türk əsgərinin azərbaycanlı xilaskarı, xalq qəhrəmanının nəvəsi
Türk əsgərinin Sadaxlıya gedib çıxması soydaşımız Məmməd Hacıməhəmməd oğlu Xudiyevlə (1856-1976) bağlıdır. Onun nəvələri Veys Xudiyev və Elizbar Xudiyev babalarının onlara danışdığı və 1918-ci ilə aid olan tarixçəni bizimlə bölüşüblər.
Məmməd kişi gürcü çarı II İraklinin sadiq silahdaşı, azərbaycanlı xalq qəhrəmanı Xudu Borçalının nəvəsi olub. O, nəinki Sadaxlıda, ətraf kəndlərdə də tanınan tacir olub. Bir gün o, nisyə satdığı malların pulunu yığmaq üçün at arabası ilə qonşu kəndlərə yollanır. Pul dolu xurcunla geri dönərkən əsasən ermənilərin yaşadığı Ağkörpü kəndində xırmanda böyük kütlənin səs-küyünə şahid olur və nə baş verdiyi ilə maraqlanır. Məlum olur ki, bir qrup erməni türk əsgərini edam etməyə hazırlaşır. Danışılanlara görə, bundan əvvəl həmin əsgərin silahdaşını ermənilər onun gözü qarşısında öldürərək yandırıblar.
Məmməd Xudiyev onu tanıyan bir şəxslə ermənilərə türk əsgərini pulla alaraq oğulluğa götürmək istəyini çatdırır. Məmməd kişi 4 oğul sahibi olsa da, oğlunun olmadığını bildirir. Ermənilər pulun əvəzində türk əsgərini sərbəst buraxmağa razılaşırlar. Məmməd kişi xurcunun bir gözündə olan pulları saymadan onlara verir. Pulun məbləği dəqiq bilinməsə də, güman edilir ki, o vaxt üçün külli miqdar təşkil edib.
Əsgərin 25 yaşlı Həsən adlı gənc olduğu məlum olur.
Xudiyevlər ailəsinin yaxını, Sadaxlı sakini Sabir Mehtiyev də Həsənlə bağlı Məmməd kişinin özündən eşitdiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, Həsən əsgər yoldaşı ilə Türkiyəyə qayıdan türk hərbçilərindən yorulduqlarına görə geridə qalıb və ermənilər onları yatmış vəziyyətdə tutublar:
“Məmməd kişi danışırdı ki, qorxmuş halda olan türk əsgərini arabasına mindirərək Sadaxlıya evinə gətirir. O, əsgərin bit-birə basmış şinelini yandırır, üzünü, başını qırxır, çimizdirir, təmiz pal-paltar geyindirir. Həsən həmin gündən Məmməd kişinin evində yaşayır. Məmməd kişi onu doğma övladlarından ayırmırdı. Həsən Məmməd kişiyə ata deyə müraciət edirdi”.
Əsgərin vəfatı, itmiş məzar
Təəssüflər olsun ki, Həsən 3-4 il yaşadıqdan sonra müalicə olunmayan xəstəliyə yoluxur. Xalq təbabəti və loğmanın müalicəsi onun sağalmasına kömək etmir. Əsgərin vərəm xəstəliyindən dünyasını dəyişdiyi ehtimal olunur.
Məmməd Xudiyev bundan çox sarsılır. Onun Həsənlə bağlı arzuları var idi, onu evləndirmək istəyirdi. Gəncin Sadaxlıda bir qıza vurulduğu da bildirilir. Həsəni Məmməd kişinin özü müsəlman adət-ənənəsinə uyğun olaraq Sadaxlı kənd qəbirstanlığında dəfn edir. Məzarın dəqiq yeri bilinmir. Çünki o vaxt məzarın üzərində Həsənin adı yazılan lövhə taxtadan olub, illər sonra çürüyüb və torpağa qarışıb.
Türk əsgərindən yadigar Quran
Həsəndən nə bir sənəd, nə də fotoşəkil qalıb. Onun yalnız Quran kitabı günümüzə qədər gəlib çıxıb. Kitabın üzərində çap tarixi Hicri təqvimi ilə 1328-ci il (Milad təqvimi ilə 1910-cu il) qeyd olunub.
Məmməd kişinin nəvələrinə danışdıqlarına görə, Həsən müqəddəs kitabdan heç ayrılmırmış. Soydaşımız vəfat edərkən Quranı kiçik gəlini Bəsti Xudiyevaya əmanət qoyur.
Bəsti xanım qayınatasının Həsənlə bağlı xatirələrini yadına salır:
“Məmməd kişi danışırdı ki, Həsəni gözündən heç qoymurdu, nəzər-diqqəti həmişə onun üzərində olurdu. Qayınatam bunları danışanda kövrəlirdi, Həsənin gənc yaşda vəfatından çox təəssüflənirdi”.
V.Xudiyevin sözlərinə görə, iş adamı olan mərhum qardaşı sovet dövründə Türkiyədə olarkən Həsən haqqında qaldığı mehmanxananın müdirinə danışır. O, bundan çox təsirlənir və Sadaxlıya gedib Həsənin məzarını ziyarət etmək, əsgərin xatirəsini əbədiləşdirmək istəyini dilə gətirir. Lakin məzarın dəqiq yeri bilinmədiyindən bu istəkləri reallaşdırmaq mümkün olmur.
Bakının xilaskarının xatirəsinə ehtiram
Həmsöhbətlərimizlə birgə kənd qəbirstanlığına yollanırıq. İlk öncə türk əsgərinə ata-analıq etmiş Məmməd kişi və həyat yoldaşı Sofiya xanımın məzarlarını ziyarət edərək xatirələrini anırıq.
Həsənin dəfn olunduğu yeri indi yalnız təxmin etmək olur. Ondan bir neçə il öncə Məmməd Xudiyevin qardaşı İsmayıl dünyasını dəyişib. Məmməd kişi qardaşını özü dəfn edib. Həmin yer köhnə qəbirstanlığın ərazisinə düşür. Həsənin də İsmayıl Xudiyevin məzarı yaxınlığında torpağa tapşırıldığı güman edilir.
Həmin yerə qalxırıq, türk əsgərinin uyuduğu təxmin edilən yerə çiçək qoymaqla yanaşı, kiçik ölçüdə Azərbaycan və Türkiyə bayraqlarını da sancırıq.
Xudiyevlərin və Sadaxlı sakinlərinin istəyi
Sadaxlı sakini Sabir Mehtiyev türk əsgəri ilə bağlı məsələ barədə Türkiyənin Gürcüstandakı səfirliyini məlumatlandırdığını söyləyib. O, Həsənin məzarının aşkarlanması üçün Türkiyə tərəfinin köməyinə ehtiyacın olduğunu bildirib: “Həsən xilaskar türk əsgəri olub. Biz onu sadaxlılı kimi qəbul edirik. Onun dəfn olunduğu yer dəqiqləşdirilsə idi, xatirə lövhəsinin qoyulmasına biz də dəstək olardıq. Qəbirstanlığı hər ziyarət edəndə onun da əziz xatirəsini məzarı başında yad edərdik”.
Məzarın dəqiq yerinin müəyyən edilməsi və xatirə lövhəsinin qoyulması Xudiyevlərin də istəyidir. V.Xudiyevin sözlərinə görə, türk əsgərinin məzarı üzə çıxarılsa və başdaşı qoyulsa, Məmməd kişinin xeyirxahlığı və Həsənin xatirəsi yalnız indiki nəsillər üçün deyil, gələcək nəsillərin də yaddaşında qorunub saxlanılar.
Xəbərin oxunma sayı : 784
Maraqlı
Xəbərlər
-
Könül Kərimova estetik əməliyyat etdirib - FOTO
-
Xavi qərarını niyə dəyişdiyinin səbəbini dedi: “Üç dəqiqə söhbətləşdik və...“
-
Çörək və un məmulatlarına tələbatın azalması qiymətlərə təsir edəcək? - VİDEO
-
Azərbaycanda uşaqlar arasında yeni virus YAYILDI
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyada işgüzar səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
NATO baş katibi qırıcı təyyarədə ikinci pilot oldu - FOTO
-
Avtobuslarda gigiyenik qaydalara əməl olunmur - VİDEO
-
Lukaşenko nüvə başlığını qucaqladığını bildirib - VİDEO
-
Milli Məclisdən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ETİRAZ
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 23 bəfər saxlanıldı
-
İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş
-
Hansı rayonda nə qədər özəl uşaq bağçası var? – Tam siyahı
-
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib - VİDEO
-
Keçmiş nazir müvininə 7 il iş kəsildi - 125 milyon mənimsəyib
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
COP29 Azərbaycanın malik olduğu imkanlarıntəqdimatı olacaq
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Azərbaycandan dünyaya Yaşıl Baxış
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
ADA Universitetində keçirilən forumdan mühüm məqamlar
-
İqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə böyük töhfə
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
TOP 10
ARXİV