İşsizlik səviyyəsinin artmasında səbəb iqtisadi fəal əhalinin sayının dekabrda 2.3 min artımla 5 milyon 3584 min nəfərə çatdığı halda, məşğul əhalinin isə cəmi 1.6 min nəfər artımla 5 milyon 0562 min artmasıdır. Beləliklə, 0.7 min nəfər bu fərqdən işsizlik üçün say artımı olub ki, dekabrın sonuna işsizlərin sayının 3022 nəfərə çatdırıb.

2022-ci il dekabrın 1-i vəziyyətinə muzdla çalışan işçilərin sayı 1 milyon 7325 min nəfər, o cümlədən iqtisadiyyatın dövlət sektorunda 9033 min nəfər, qeyri-dövlət sektorunda isə 8292 min nəfər təşkil edib. İqtisadiyyatın neft-qaz sektorunda 316 min nəfər, qeyri neft-qaz sektorunda isə 1 milyon 7009 min nəfər çalışıb.

1 dekabr 2023-cü il tarixinə isə Azərbaycanda ümumilikdə 10 milyon 215 min nəfər əhali olduğu açıqlanıb.

İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov Musavat.com-a bildirdi ki, heç bir məşğulluq proqramı işsizliyin tamamilə aradan qaldırılmasını təmin edə bilməz. Bu problem məşğulluğun ən yüksək səviyyədə olduğu ölkələrdə belə var: “5% işsizlik, yəni hər yüz nəfərdən 95 nəfərinin işləməsi  normal haldır. Eyni zamanda bu əmək qüvvələri arasında rəqabətliliyi təmin edir. Məlumdur ki, Azərbaycanda Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dövlət Məşğulluq Agentliyi tərəfindən əhalinin işsiz qismi müəyyən şərtlər daxilində məşğulluq proqramlarına cəlb olunur. Monitorinq prosesində isə təəssüf ki, bəzi neqativ hallar müşahidə olundu. Belə ki, müəyyən dəzgahların satılması, yaxud başqa məqsədlə istifadə olunduğu aşkarlandı. Sözsüz ki, öz biznesini qurub uğur əldə edənlər də kifayət qədərdir”.

E.Əmirov regionlarda məşğulluğun təmin olunması üçün tələb olunan şərtlərə də diqqət çəkdi. O, qeyd etdi ki, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində bəzi prinsiplərə əməl olunur: “Mikro sahibkara toxunma, orta sahibkara dəstək ol, iri sahibkara nəzarət et. Bu prinsipə ABŞ və Böyük Britaniyada yüksək səviyyədə əməl olunur. Azərbaycanda isə regionlarda hər hansı şəxs öz evində istehsal etdiyi məhsulu qapısının ağzında satmaq istədikdə müxtəlif qurumlar tərəfindən sənədlər, sertifikatlar tələb olunur. Məsələn, region hotellərinin yeməkxanasında Bakıdan alınan yumurta istifadə olunur. Səbəbi ilə maraqlananda kənd yumurtası üçün sertifikatın tələb olunduğu deyilir, belə ki, qanunvericiliyin tələbidir. Bu baxımdan mikro sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslərə münbit şərait yaradılmalıdır”.

Millət vəkili Razi Nurullayev mövzunu Musavat.com-a şərh edərkən rəqabət qabiliyyətli iş  sahələrinin azlığına diqqət çəkdi.

O, hesab edir ki, Azərbaycanda insanların qazancı aşağıdır: “Xarici bloggerlər də deyirlər ki, yaşamaq, zövq almaq üçün pulu olanlara Azərbaycanda şərait var, amma pul qazanmaq üçün şərait yoxdur. İlk növbədə iş yerlərinin sayı artmalıdır. Bunun üçün isə azad sahibkarlıq olmalıdır. Azad sahibkarlıq ayrı-ayrı şəxslər, şirkətlər üçündür. Kiçik biznes qurub, idarə etməyi bacaranlar var, lakin sahibkara kömək meyli yoxdur. Bir sahibkar sərmayə qoymaq istəsə, ona real kömək edən olmayacaq. Bir çox sahələrdə vergi güzəştləri tətbiq edilib, sənaye sahələri yaradılıb. Reallıqda isə iş görmək üçün şərait qənaətbəxş deyil. Biznesmenin pul qazanmasına qısqanclıqla yanaşılmamalıdır. Əks halda, iqtisadiyyat və sahibkarlıq inkişaf edə bilməz”.

Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin iclasında komitə sədri Musa Quliyev bildirib ki, aktiv sosial müdafiə tədbirlərinə üstünlük verilməlidir.

M.Quliyev əmək qabiliyyətli əhalinin aktiv əməklə məşğul olmasının tərəfdarıdır: “Bəzən sosial şəbəkələrdə populist çıxış edərək özlərinə xal qazanmaq istəyən siyasətçilər həmişə passiv sosial müdafiə amillərini önə çəkirlər, yəni dövlət versin, mən də xərcləyim. Biz əslində aktiv sosial müdafiədən, məşğulluqdan, yeni iş yerlərinin açılmasından, əmək haqqının yüksəldilməsindən, işçinin hüquqlarının genişləndirilməsindən danışmalıyıq. Həmişə bu məsələlərə diqqət çəkməliyik ki, cəmiyyətdə də belə əhval-ruhiyyə yaranmasın ki, elə adam oturmalıdır evində, dövlət ona pul verməli, o da xərcləməlidir. Ünvanlı sosial yardım nə qədər insanı ələbaxımlı öyrətmişdi”.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dövlət Məşğulluq Agentliyi tərəfindən ötən il 130 mindən çox şəxs aktiv məşğulluq tədbirləri ilə əhatə olunub. Agentliyin rəsmi məlumatında bildirilir ki, onlardan 40 min şəxs münasib işlərlə təmin edilib, 16,1 min şəxs kiçik bizneslərini yaratmaları üçün özünüməşğulluq proqramına cəlb olunub. Agentlik tərəfindən ötən il həmçinin 4,6 min işsiz şəxs peşə hazırlığına cəlb edilib. Onlar üçün işəgötürənlərlə əməkdaşlıq çərçivəsində müxtəlif peşə sahələri üzrə hazırlıq kursları təşkil edilib və məşğulluqlarının təmini üçün işlər aparılıb.

Qeyd olunan dövrdə 70 minə yaxın şəxsə peşəyönümü xidmətlər göstərilib. Həmçinin əməkhaqqının birgə maliyyələşdirilməsi proqramı çərçivəsində 2,1 min şəxsə iş yerlərinə göndəriş verilib.

44 günlük Vətən müharibəsindən sonra sosial dəstək paketi çərçivəsində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Naziriyinin tabeliyində Dövlət Məşğulluq Agentliyi tərəfindən Vətən müharibəsi şəhidlərinin ailə üzvləri və müharibə iştirakçılarının müxtəlif istiqamətlər üzrə məşğulluq proqramlarına cəlb edilməsi işləri davam etdirilir. Artıq şəhid ailələrinin üzvləri və müharibə iştirakçılarından ibarət 16,5 min şəxsin məşğulluğu təmin edilib. Onlardan 9,5 min şəxs özünüməşğulluq proqramına cəlb olunub, 6,9 min şəxs isə münasib işlə təmin edilib.

Həmçinin postmüharibə tədbirləri çərçivəsində 239 şəxs peşə hazırlığına cəlb edilib. Bundan başqa qeyd edilən kateqoriyadan olan şəxslərə əməkhaqqının birgə maliyyələşdirilməsi, kvota üzrə işlə təminat və digər istiqamətlərdə də dəstək göstərilib.