AzFakt

“Azərbaycanda qırıcıların sayı Ermənistandan 10 dəfə çoxdur” - “Forbes”

Azərbaycanın Çindəki ticarət nümayəndəsi milyonluq obyekt tikdirib - SƏNƏD

DTX-dən xüsusi əməliyyat əməliyyat - Bu şəxslər həbs edildi + VİDEO

“Bizimlə bu gün hesablaşmayan sabah peşman olur” -İlham Əliyev

Mehdiyevin bankından sabiq nazirin qardaşının yarım milyonu oğurlanıb - CİNAYƏT DOSYESİ

Britaniya səfirindən fransızsayağı addım - Ermənistandakı ingilis diplomat Gorusa niyə gedib?

Binəqədi rayonunda qanunsuz yaşayış binası inşa edlib - FOTOLAR

Azərbaycanda dövlət çevrilişi etmək istəyənlər kimlər idi? - Prezident açıqladı+Video

Çin, Rusiya və İrandan Trampa güc nümayişi - Birgə təlimlərin İrana faydası varmı?

Şəhid anasından Aydanadək... - Prezidentdən paylaşım+Video

Turizm Agentliyində qalmaqal - Sədrin qaynanasının badına Aparat rəhbəri işdən çıxarıldı

Zaqatalada qanunsuz ağac budaması - Akif Məmmədov saxta rəy verib

Anar Quliyev dilemma qarşısında - Ya Prezidentin etimadı, ya da qanunsuz tikintilərə davam...

Fransa rəsmiləri Azərbaycanda istintaqa cəlb olunub - Şok faktların üstü açıldı + FOTO

Dezinformasiyaya müqavimət dərsi – “Nyu-York Tayms”


Tarix 02.02.23, 15:49	Font ölçüsü : - / +

Finlandiya Avropada dezinformasiyaya ən yaxşı müqavimət göstərən ölkədir.

Novator.az-ın məlumatına görə, ABŞ-ın “Nyu-York Tayms” qəzeti yazır ki, bunun əsas səbəbi Finlandiyada media savadlılığı səviyyəsinin yüksək olmasıdır.

Finlandiya artıq beş ildir ard-arda Media Savadlılığı İndeksində Avropanın 41 ölkəsi arasında birinci yerə çıxır. Sonrakı yerlərdə Norveç, Danimarka, Estoniya, İrlandiya, İsveç və digər ölkələr gəlir.

Media Savadlılığı İndeksində geridə qalan, deməli, avtomatik şəkildə həm də dezinformasiyaya müqaviməti zəif olan Avropa ölkələri isə Şimali Makedoniya, Kosovo, Bosniya və Herseqovina, Albaniya və Gürcüstandır.

“Nyu-York Tayms” bildirir ki, Finlandiyada əhalinin media savadlılığı səviyyəsinin artırılması milli tədris proqramının hədəflərindən biridir: “Təhsil ocaqlarında saxta xəbərlərlə bağlı geniş maarifləndirmə işləri aparılır. Doğru xəbəri saxta xəbərdən seçmək vərdişi hətta bağça uşaqlarına da aşılanır”.

Finlandiyada media savadlılığı tədrisinin təşkilinə məsul olan Milli Audiovizual İnstitutun direktoru Leo Pekkala “Nyu-York Tayms”a deyib ki, müəllim hansı fənni – istər fizika, istər riyaziyyat, istərsə də dil-ədəbiyyat fənləri olsun – tədris etməsindən asılı olmayaraq şagirdlər, tələbələr arasında media savadlılığı səviyyəsini gücləndirmək məqsədilə marifləndirmə işi aparmalıdır.

Finlandiyanın dövlət təhsil sisteminin dünyanın ən güclü sistemlərindən biri olduğunu xatırladan “Nyu-York Tayms” yazır ki, bu ölkədə kolleclər pulsuz, hökumətə etimad yüksək səviyyədədir: “Ölkədə müəllimlərə çox böyük hörmət var”.

Qəzet qeyd edir ki, əhalinin mütaliəli, savadlı olması Finlandiyanın Avropa məkanında koronavirus pandemiyasından ən az zərər görən ölkələrdən birinə çevrilməsində də rol oynayıb.

“Nyu-York Tayms” bildirir ki, təhsil ocaqlarında media tədrisi məcburi olsa da, bu fənni keçən müəllimlər üçün sərt qaydalar qoyulmayıb, onlara media savadlılığını artırmaq metodlarını seçməkdə sərbəstlik verilib.

Məsələn, orta məktəb müəlliməsi Martikka “Nyu-York Tayms”a deyib ki, o, şagirdlərinə informasiya manipulyasiyasının nə qədər asan olduğunu göstərmək üçün öz foto və videoları üzərində dəyişikliklər aparmağı tapşırır.

Helsinkidə yaşayan müəllimə Anna Ayras isə şagirdləri ilə birgə axtarış sistemlərində müxtəlif sözləri axtarışa verir. Məsələn, “peyvənd” sözü axtarışa verilir. Sonra axtarış alqoritmlərinin necə işlədiyi məsələsi ətrafında müzakirələr aparılır və axtarış sistemlərində qarşıya çıxan ilk nəticələrin heç də həmişə ən etibarlı mənbə olmadığını təsdiqləyən faktlar toplanıb təhlil edilir.

“Nyu-York Tayms”a açıqlama verən digər finlandiyalı müəllimlər 2022-ci ilin fevralında Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlanandan bəri rəsmi təbliğatın fəsadlarını, yalanlarını aşkarlamaq üçün Rusiyanın xəbər saytlarından istifadə etdiklərini söyləyiblər.

Finlandiya ilə Rusiya qonşu dövlətlərdir. Aralarındakı sərhəd xəttinin uzunluğu 1200 kilometrdən çoxdur.

Finlandiyanın Təhsil üzrə Dövlət Agentliyində layihələr üzrə koordinator vəzifəsində çalışan Payvi Leppanen “Nyu-York Tayms”a bildirib ki, Ukraynada müharibəyə başlayandan Rusiya Finlandiya əleyhinə təbliğatı, dezinformasiya yaymağı gücləndirib. O vurğulayıb ki, bu, Finlandiyanın təhsil sistemində elə bir dəyişikliyə gətirib çıxarmayıb, sadəcə ölkədə media savadlılığını artırmaq, dezinformasiyaya müqavimət bacarığı formalaşdırmaq işinin nə qədər aktual olduğunu əyani şəkildə sübuta yetirib.

Finlandiyanın təhsil ocaqlarında saxta xəbərləri ayırd etmək vərdişlərinin geniş miqyasda aşılanmasına xüsusilə 2013-cü ildən start verilib.

“Nyu-York Tayms” yazır ki, indiki yeniyetmələr sosial media mühitində böyüsələr də, sosial mediada yayılan dezinformasiyalara, o cümlədən yalan dolu siyasi videolara, yazılara, xəbərlərə heç də lazımınca müqavimət göstərə bilmirlər: “Ötən il Böyük Britaniya psixoloqlarının bir jurnalında dərc edilən tədqiqatın nəticələri yeniyetməlik dövrünün qəsd nəzəriyyələri üçün ən təhlükəli dövr ola biləcəyini göstərib. Tədqiqat müəllifləri sosial şəbəkələrin gənclərin dünyagörüşünə çox mənfi təsir edə biləcəyini vurğulayıblar: “Finlandiyada isə hökumət dezinformasiyalardan qorunmaq baxımından tələbələri cəmiyyətin ən əlçatan qrupu sayır. Çünki bu qrupu maarifləndirmək üçün onlayn proqramlar da kifayət edir. Yaşlı insanlara lazımi vərdişləri aşıqlamaq üçün isə hökumət əsas mərkəz kimi kitabxanalardan istifadə edir”.

Xəbərin oxunma sayı : 370