![]() |
|














Xəzərdə müəmma: Dəniz niyə çəkilir?
Tarix 04.12.21, 22:46 |
|

Bəli, haqqında min-bir əfsanələrin yazılıb, rəvayətlərin yaradıldığı Xəzərin sahilindəyik. Amma bura sahil demək bir az problemlidir. Çünki mənim dayandığım yer vaxtilə sularla örtülü olub. İnsanlar bu ərazilərdə dayanıb Xəzərin sahilini seyr edirdilər. Amma biz xeyli müddətdən bəri qurumaqda olan, daha doğrusu, qurumaqda olduğu deyilən əraziyə gəlmişik və bizə maraqlıdır ki, buradakı proses qabarma-çəkilmə hadisəsi, yoxsa iqlim dəyişkənliyinin nəticəsidir? İndi bunun təfərrüatlarını araşdırırıq.
Bir neçə ay bundan öncə hazırladığımız "Əcnəbi alimlərdən proqnoz: Xəzər quruyur” başlıqlı materialın yayımlanmasından bəri sözügedən problem az-çox gündəmdən düşsə də, son günlər yenidən sosial medianın müzakirə obyektinə çevrilib.
APA TV xəbər verir ki, növbəti şayiələrin qaynağı hansısa alman, yaxud holland alimləri deyil. Artıq bütün şübhələr Xəzərin yoxa çıxmış sahillərindən qaynaqlanır.
Yeni Bulvar sahilində çəkilmiş bu fotonun gündəmi alt-üst etməsi üçün isə cəmi bir neçə gün kifayət etdi. Ardınca ekoloq-alim Məhərrəm Mehdiyev Xəzərin qurumağa başladığına dair həyəcan təbili çaldı. Fikirlərini də belə əsaslandırdı ki, dənizi, gölü, okeanı qidalandıran çayların axınlarında sular azalır. Deməli, sahil sularının xeyli mərkəzə çəkilməsinin başlıca səbəbi dolayısıyla, iqlimdən asılıdır.
Ekoloq Telman Zeynalov isə tamamilə zidd mövqedədir. O, Xəzərdəki çəkilib-qabarma hadisəsini normal hesab etməklə yanaşı, dənizin qurumasına dair iddiaları da əsassız adlandırır: "Siz Xəzərin 100 metrdən bir temperaturunu öyrənmisinizmi? Səbəbini, prosesini öyrənmisinizmi? Siz nə biləsiniz? Bu, hardan təbii proses deyil ki? Təbii prosesdir. Ona görə ola bilsin, 20-25 ildən sonra Xəzər yenidən qalxsın. Xəzər o vaxtları bir dəfə enib, iki dəfə qalxıb”.
Ekspert düşünür ki, dünyanın ən böyük gölünə açılan çaylarda su səviyyəsinin azalması hazırkı problemin başlıca səbəblərindən biridir. Lakin bütün ehtimallara rəğmən, heç bir araşdırma aparmadan Xəzərin quruduğunu iddia etmək elmi yanaşma deyil: "Təbiətlə elmə əsaslanmamış işlər aparmaq reallıq deyil. Burada iki proses var. Birincisi, 40 ildir ki, Azərbaycan dənizdə neft hasilatı ilə məşğuldur. Ola bilər ki, dəniz çökür, dib yatır. İkincisi isə qabarıb-çəkilmə hadisəsidir”.
Məsələ ilə bağlı Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin də mövqeyini öyrəndik. Nazirliyin şöbə müdiri Rasim Səttarzadənin verdiyi açıqlamadan isə belə başa düşdük ki, problemin həlli barədə nə isə düşünmək yerinə, "ümid qalıb Allaha” deməkdən başqa çıxış yolumuz yoxdur: "Xəzərə daxil olan su balansının azalması, iqlim dəyişikliyi fonunda istiləşmənin artıb, eyni zamanda qlobal istiləşmələr nəticəsində yağıntıların azalması nəticəsində Xəzərdə suyun səviyyəsi düşüb. Amma heç kim deyə bilməz ki, bir neçə il sonra Xəzərin suyu yenidən balanslaşıb artmayacaq. Çünki bu Xəzər üçün xarakterik və maraqlı məsələdir”.
Təbii, nə ekoloqlar, nə də rəsmi qurumların hamısı eyni cür düşünməyə məcbur deyil. Ancaq müzakirə predmeti elmi araşdırmalar olduğu təqdirdə sadəcə görüntüyə əsaslanıb proqnoz vermək nə qədər doğrudur? Bəlkə sahilində gəzişib hərdən kanalizasiya, bəzən də qağayı ətirli Xəzərin qurumağa başladığını özümüzə etiraf edə bilmirik. Yaxud əksinə, keçən əsrlərdən bəri təkrarlanan təbiət hadisəsi bəlkə yenidən geri qayıdır? Bunu bilmirik. Lakin dəyişməz olan bir həqiqət var. Ekspertlərin bir çoxuna inansaq, Xəzər artıq dənizdən çox gölə bənzəyir və biz bu gölün gələcəkdə bir stəkan suya çevrilməyəcəyinə dair heç bir zəmanət verə bilmirik. Ən azından, indilik.
Xəbərin oxunma sayı : 469
Sosial
Xəbərlər
-
Xudafərin körpüsünün işğaldan azad olunmasından 5 il ötür
-
Bu gün 18 oktyabr Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür
-
Türkiyənin məşhur sənətçilərində narkotik izləri tapıldı - ADLAR
-
“Ağacı yeyib qurtardı, indi də bizi yeməyə keçib” - VİDEO
-
Şabranda qadın bıçaqlandı - Əri polisə təslim oldu
-
“Ukrayna üçün ən vacib məsələ təhlükəsizlik zəmanətidir“ - Zelenski
-
“Azər Konyak“ şərab evində yoxlama - Nöqsanlar aşkarlandı
-
Taksilərlə bağlı yeni qərar bu tarixdən - Qüvvəyə minəcək
-
Çin və Türkiyədən gələn karqolar niyə gecikir? - VİDEO
-
Arayik və dəstəsinin məhkəməsi davam etdirilir - Bu məlumatlar tədqiq olundu
-
Ramiz Mehdiyevin ailə üzvülərinə şok qadağa - Ölkədən çıxışlarına “STOP” qoyuldu
-
“Hələ quzu əti 21 manatdır, şükür edin...” - Bazarda qiymətlər əl yandırır
-
Aİ 2035-ci ilə qədər hərbi xərclərini açıqladı - 6,8 trilyon avro
-
Elsevər Ağayevin “SEM-AZ“ı daha bir tenderdə qalib oldu - 800 minlik sifariş
-
Bu yerlərdə də maşından rahat düşüb-minəcəksiniz - Fotolar
-
AQTA bal yarmarkasında yoxlama keçirib - Uyğunsuzluqlar aşkarlandı
-
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşdü - FOTO
-
Vasif Talıbovun “Batabat“ında yoxlama: Pozuntular aşkarlandı
-
Toy günü gəlinin ata-anası ölmüşdü - Kürəkən cəzalandırıldı
-
Azərbaycanın bu ölkədə səfirliyi təsis edildi - SƏRƏNCAM
-
DİN-də Kollegiya iclası keçirildi - Nazir konkret tapşırıqlar verdi
-
“Nar” “Çoox Şanslı” lotereyasına start verdi
-
Azərbaycanda heyvan bazarlarında məhdudiyyətlər tətbiq ediləcək - Bu tarixdən
-
Baş prokuror 73 nəfərin müraciəti ilə bağlı göstərişlər verdi - FOTO
-
Əti xaricdən 3,9, kərə yağını 11,7, düyünü 1,7 manta alırıq... - Siyahı
-
Mehdiyevin gəlini ATU-nun klinikasında vəzifəyə necə yüksəlib? - ŞOK FAKT
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Putin Macarıstana necə səfər edəcək? - Aİ rəsmisi açıqladı
-
Tahir Qədəşovun həbsi üçün məhkəməyə çağırılması tələb olundu - “Atlant işi
-
Qanun qadağan edir, amma... - Sədr müavini dövlət qurumlarından 300 minlik sifariş alıb
-
MDB dövlətlərinin təhlükəsizlik qurumlarının 57-ci iclası keçirilib - Səmərqənddə
-
Vüsal Aslanov rəisi işdən çıxardı - 7 ay əvvəl vəzifəyə təyin olunmuşdu
-
“Pensiya sisteminin maliyyə dayanıqlılığında risk yoxdur“ - Maliyyə Nazirliyi
-
“ELMED” klinikasında stomatoloq Afət Ağayevadan şikayət - VİDEO
-
Azərbaycanda şok hadisə - 7 ildir öz uşağı bilirdi, qardaşı imiş
-
Paytaxtda ev almaq istəyənlərin nəzərinə: Mənzillərin qiyməti neçədən başlayır? (VİDEO)
-
Özəl bankların ümumi mənfəətinin yarıdan çoxu bir şirkətə məxsusdur - SİYAHI
-
Mehdiyev 7 saat dindirildi - İstintaqa əsa ilə gedib
-
Yanvarın 1-dən gəlir vergisi tətbiq olunacaq? - Vüqar Bayramovdan cavab
-
Deputatlar arasında gərginlik: “Sonra sizinlə ayrı bir məsələni də danışacağam”
-
Azərbaycana 9 ayda 267 milyon qazandıran məhsul - Rəqəmlər
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Rövnəq Abdullayevin neft ticarətindəki “görünməz əli“ - Anar Əlizadə haqqında...
-
Xocavənddə daha 100 ev təmir olunacaq - 5,9 milyon ayrıldı
-
Polis Yasamaldakı silahlı insidentlə bağlı - 2 nəfəri saxladı
-
Mədət Quliyevdən Ramiz Mehdiyev barəsində açıqlama - “Üzvlükdən çıxarılacaq...”
-
Saxta medal verənlərin işini bu idarə araşdırır - 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olundu
-
Beyləqanda Müstəqilliyin Bərpası Günü qeyd edildi - FOTOLAR
-
Azərbaycana daxil olan su ehtiyatları 30 faiz azalıb - Nazir müavini
-
Paytaxtın Xətai rayonunda bu binaları qurd basıb - VİDEO
-
2025-ci ilin ən çox qazanan futbolçuları - SİYAHI
-
Anım Günündə transgenderin azyaşlıların önündə ifasına kim icazə verib? - VİDEO
-
Bakıda iki avtobus toqquşdu: Sürücü belə xilas edildi (VİDEO)
-
11-ci sinif şagirdləri arasında mübahisə - Bıçaqlanan var
-
Prezident Füzuli şəhərinin azad olunması ilə bağlı paylaşım etdi - VİDEO
-
Bakıda bu yataqxananın sakinləri bir həftədir qazsız qalıblar - VİDEO
-
Azərbaycanda müdafiə və milli təhlükəsizlik sahəsinə böyük həcmdə vəsait ayrılacaq - VİDEO
-
“Böyük Qayıdış“ Azərbaycanın gücünə güc qatacaq
-
Tarixi Zəfərimizin əbədiləşdirilməsinə xidmət edən mühüm addımlar
-
Bu gün Füzulinin işğaldan azad olunmasından beş il ötür
-
Aysel Teymurzadə “The Most“ jurnalında - FOTOLAR
-
“Fənərbağça“nın transfer planı - Tedesko rəhbərlikdən onu istədi
-
Yaşayış binasının köhnə liftləri sökülüb, yeniləri isə quraşdırılmır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva qızları və gəlini ilə Vatikanda açılışda - FOTOLAR
-
Trampla Putin arasında telefon danışığı olub - Yenidən görüşəcəklər
-
“Sənəd veriblər ki, təhlükəlidir“ - Dörd uşaqla evsiz qalan ailənin aqibəti necə olacaq?
-
“Eşqi Bağırovu Agentliyə buraxılmırlar, qələmi qırılıb, işdən azad olunacaq” - Sensasion açıqlama
-
Masazır qəsəbəsində yerləşən parkda qanunsuz tikinti aparılıb? - VİDEO
-
"İnandırmışdılar ki, yaxtanı azad edəcəklər" - Milyarder Fərhad Əhmədov məhkəmədə
-
17 oktyabr - Füzuli Şəhəri Günüdür
-
Ermənistanın işğalı nəticəsində Azərbaycana vurulmuş ziyan məhkəmədə tədqiq edilib - Fotolar
-
“Mövcud buraxılış kartları ləğv edilməyəcək“ - AYNA
-
“Ukrayna çətin ki, yaxın illərdə tam dinc həyata qayıda bilsin“ - Budanov
-
Abid Şərifov insult keçirib - Vəziyyəti ağırdır
-
Taksilərlə bağlı qərardan sonra AYNA-nın qabağında uzun növbələr yaranıb - VİDEO
-
Ramiz Mehdiyevin dövlət çevrilişi planı necə ifşa olunub? - “Mehdiyev işi”nin bütün DETALLARI
-
“Neftçi“ məşhur futbolçunu transfer edir - Bakıya gəldi
-
17 oktyabrda azad Füzulidə şəhər günü qeyd edilir
-
Pensiya yaşı artırılacaq? - Rəsmi açıqlama
-
“Gələn ay Ağdama 900 ailə qayıdacaq“ - Emin Hüseynov
-
Məhkəmə hakiminin fəaliyyətinə xitam verildi - MHŞ-dən qərar
-
Ramiz Mehdiyev ev həbsini məşhur villasında çəkmirmiş - VİDEO + FOTO
-
Xocavənddə bir evin təmiri üçün 59 min manat xərclənəcək - Müqavilə
-
Mərkəzi Hərbi Sanatoriyanın rəisi saxlanıldı - Korrupsiyada ittiham olunur
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Suriyada hərbi avtobus partladıldı: Ölən və yaralananlar var
-
Yaxın vaxtlarda MSK-da “təmizlik” gözlənilir - Ramiz Mehdiyevin adamlarından
-
Bəzi yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Azərbaycanla Fransa arasında anlaşılmazlığa səbəb olan məsələlər keçmişdə qaldı“ - Prezident
-
Əsədin əmisi oğlu həbs edildi - Suriyada siyasi silkələnmə dərinləşir
-
Zəfər Günü hərbi parad olacaq - Hazırlıq məşqləri keçirilir
-
“Hamısı generalların, polkovniklərin pullarıdır...” - Şabalıd davası
-
Azərbaycanda körpə uşaqlar niyə ölür? - Komitə səbəblərini açıqlayıb
-
Sevdiyi qızdan rədd cavabı aldı, üç nəfəri döydü - Saatlıda dava
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Narkotik satan şəxs 47 kq marixuana ilə saxlanılıb - VİDEO
-
Aksiz və əlavə dəyər vergisi siyasətində DƏYİŞİKLİK
-
“Ukrayna hücumlara hazırlaşa bilər“ - Tramp
-
Prezident onların etimadnamələrini qəbul etdi - FOTOLAR
-
“Avropa beş il ərzində müharibəyə hazır olmalıdır” - Əsas prioritetlər açıqlandı
-
Saxta klinika “Nova Med“ fəaliyyətini davam etdirir - Xəstələr risk altında (VİDEO)
-
Yeni səfir Prezidentin qəbulunda - FOTOLAR
-
ADY-dən işə gecikənlərə həll yolu - Arayış verəcəklər
-
Prezident İlham Əliyev Anaklaudia Rossbaxı qəbul etdi - FOTOLAR
-
Vaxtı keçmiş və istehlaka yararsız məhsullar Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu tərəfindən necə məhv edilir? - VİDEO
-
Azərbaycan xam nefti ən baha və ən ucuz hansı ölkələrə satıb? - Tam siyahı
-
Kürdəmirdə dabaq xəstəliyi bazarda qıtlıq yaratdı: “10-15 gündür süd, qatıq gəlmir“
-
“Britaniya və Ukrayna kəşfiyyatları “Türk axını”na təxribat hazırlayır“ - Bortnikov
-
Müxtəlif vədlərlə 141 min manatını aldılar... - VİDEO
-
Tramp ABŞ kəşfiyyatına Maduronu devirməyə icazə verib - “The New York Times“
-
Qazinin torpaq sahəsində yol salıblar: “Aldatdılar ki, sənə başqa yer veriləcək“
-
Elm və Təhsil Nazirliyi ağac peleti alacaq - 4 milyon manata
-
Tikinti şirkəti sakinlərin istifadə etdiyi səkini bərbad vəziyyətə saldı - VİDEO
-
Yasamalda silahlı insident - 2 nəfər yaralandı
-
Azərbaycanda pensiya islahatları olacaq - Nələr dəyişəcək?
-
Bakının bu ərazisində yağış barmaqlıqlar yoxdur - Sürücülərə təhlükədə
-
İnstaqramda bu gün nələr paylaşıldı? - FOTOLAR
-
“Neftçi“ Abubakarı heyətinə qatacaqmı? - SON DURUM
-
Azərbaycanda alternativ məhkəmə-tibbi ekspertizalar niyə yaradılmır? - VİDEO
-
Biləcəri sakinlərinin gecəsini kabusa çevirən “reabilitasiya mərkəzi” - VİDEO
TOP 10
ARXİV