"Report" xatırladır ki, Nikosiyada 1:0 hesablı qələbənin qazanıldığı qarşılaşmada 64 yaşlı mütəxəssis ölkə futboluna yaxın olmayan sistemdən istifadə edib. Yəni komanda üzvləri hücum zamanı 3-4-2-1, müdafiə olunanda isə 5-4-1-ə bənzəyən oyun sxemi sayəsində istəklərinə çatıblar.

"Bu düzülüşdə Emin Mahmudova şans veriləcəyini düşünmürəm"

Azərbaycanın tanınmış futbol agenti Səbuhi Səfiyarlı "Report"a açıqlamasında əvvəlcə yığmanın iki oyununu müqayisə edib:"Lüksemburqla matçın heyətində düz olmayan şeylər var idi. Baş məşqçi 4-4-2 sxemindən istifadə etsə də, meydanda topu saxlaya biləcək oyunçu yox idi. Meydanda olan dayaq yarımmüdafiəçiləri Elvin Camalov və Qara Qarayev topla oynamağı sevməyən futbolçulardır, onlar daha çox top almaqda iştirak edən dağıdıcı futbolçulardır. Həmin boşluq da özünü göstərirdi və top bizdə qalmadı. Əslində 10 nəfər qalan komandanın hansısa tattiki düzülüşündən danışmaq düzgün olmaz. Meydanda 11 nəfər qalsaydı, matçın gedişində taktiki dəyişiklik də etmək mümkün idi.

Səfiyarlı komandanın Lüksemburqla görüşdə iki hücumçu ilə meydana çıxmasının düzgün olmadığını vurğulayıb: "Düşünürəm ki, De Byazi komandanı yaxşı tanımırdı. Ortada top saxlayan və ötürmə verən yoxdu. Hesab bərabərləşəndən sonra beşli müdafiəyə keçdik, bu da özünü doğrultmadı. Lakin edə biləcəyi başqa bir şey də yox idi. Meydana Adil Nağıyevin yerinə daha təcrübəlisini buraxsaydı, bəlkə başqa cür olardı. Amma necə olacağını tam dəqiq deyə bilmərik. Kiprlə görüşdə taktiki sxem də dəyişdi və yeni futbolçu Rəhim Sadıxovu meydanda gördük. O, daha çox nəzərə çarpdı, çünki lazım olan boşluğu doldururdu".

"Qəbələ" klubunun sabiq meneceri De Byazinin Kiprlə matçda istifadə etdiyi sxem barədə isə bunları söyləyib: "Bu bir az fərqli taktika idi, beş müdafiəçi ilə oynadılar və onlardan ikisi cinah müdafiəçisi mövqeyində idi. Mənim üçün maraqlı o oldu ki, Abbas Hüseynov sol, Maksim Medvedev isə sağ cinahda oynayırdı. Halbuki baş məşqçi Maksimi mərkəzdə oynadıb, Abbası sağ, Anton Krivotsyuku isə özünə doğma olan sol cinaha qoya bilərdi.

De Byazi bunu etmədi, hər iki cinaha sağ ayaqlı futbolçu qoydu. Hücuma çıxanda cinahdakı oyunçuların rolu önəmlidir. Bizim çempionatda isə "Qarabağ"ın cinah müdafiəçiləri hücuma daha çox qatılır. Bu səbəbdən, hər iki cinahda "Qarabağ"ın futbolçusu oynayırdı. Onlar irəlidə daha çox oynaya bilir və hücuma dəstək olurdular. Bu isə beşli müdafiədə çox vacibdir. İrəli xəttdəki Rəhim Sadıxov və Təmkin Xəlilzadə topla yaxşı oynaya bilən futbolçulardır. Onlar da top saxlamağa çox köməklik edə bilirdilər. Demək olar ki, baş məşqçinin sxemi özünü doğrultdu.

 

Ev və səfər matçlarında beşli müdafiə ilə, cinahdakı oyunçuların hücuma kömək etməsi şərti ilə oynamaq daha yaxşı olar. Bizdə çoxlu sayda hücumçu, yarımmüdafiədə elə də güclü futbolçular yoxdur. Amma müdafiədən oynaya bilərik, çünki Bədavi Hüseynov, Bəhlul Mustafazadə, Anton və ya məcburiyyət olsa, Maksim də mərkəz müdafiəçisi kimi çıxış etməyi bacarar".

Futbol agenti yığma üzvlərinin Kiprlə matçın ikinci hissəsində sxemə görə yorulmadığını diqqətə çatdırıb: "Bu sxemi baş məşqçi futbolçulara aşılamalıdır. Cinah müdafiəçiləri rəqib hücum edən anda çatmasalar, dayaq yarımmüdafiəçiləri onları sığortalaya bilərlər. Məsələn, bu, Elvin Camalovda yaxşı alınır. Komanda məşq edəndə də sxemə görə məşq edir. 3 müdafiəçi də arxada qalır və onlar bəs edir. Rəqib də topu alan kimi hücuma keçmir. Əsasən, bu sxemdə irəlidə topla oynamaq lazımdır. "Qarabağ"ın cinah müdafiəçilərinin həmişə irəlidə daha yaxşı olduğunu görmüşük. Hücum başlayanda ən azı mərkəz xəttinə qədər gəlirlər. De Byazi də digər komandaların cinah oyunçularının o qədər də irəli çıxdığını görməyib".

Səfiyarlının sözlərinə görə, bu sxem hazırkı Millətlər Liqasında istifadə edilməlidir: "İndiki heyətlə bu düzülüşü daimi etmək olar. Çünki bizim müdafiədən oynaya biləcək futbolçularımız daha çoxdur. Amma sabah hansısa hücumçumuz və ya yarımmüdafiəçilərimiz yüksək səviyyədə olacaqsa, düzülüşü dəyişmək mümkündür. Məncə, hazırkı komanda üçün ən yaxşı sxem elə budur. Bizim çox seçimimiz yoxdur, bu sxemdə oynamaq daha yaxşı olar. Dayaq yarımmüdafiəçilərimizin biri topla çıxa bilsə, daha yaxşı olar. Məsələn, Eddi İsrafilov o cəhətdən çox yaxşıdır. Həm dağıdıcı funksiaları yerinə yetirir, həm də topla çıxa bilir, topu saxlayır və boyu hündür olduğu üçün hava toplarında da yaxşıdır. Eddi gəlsə, bəlkə bu sxem daha effektli olar. Amma bu düzülüşdə Emin Mahmudova şans veriləcəyini düşünmürəm. Hazırkı heyətdə kiməsə nəsə olsa, bəlkə oynayar.

Mahmudov birdən-birə partlayış etməyən futbolçudur və Sadıxov qədər effektli olacağını düşünmürəm. Camalov və Qarayev qədər də dağıdıcı funksiyaya malik deyil. Mən bu heyətə bircə İsrafilovu əlavə edərdim".

Ayxan Abbasov: "Beşli müdafiə ilə də rahat hücum etmək mümkündür"

Əsasən beşli müdafiəyə üstünlük verən "Sumqayıt"ın baş məşqçisi Ayxan Abbasov Kiprdəki qələbəyə görə futbolçuları və məşqçiləri təbrik etdiyini bildirib: "Üç gün ərzində Lüksemburqla matçı unudub, növbəti oyuna köklənmək önəmli idi. Bunu bacardılar və sübut etdilər ki, səfərdə də çətin qələbəni qazana bilirlər. Baş məşqçinin istifadə etdiyi sxemə gəlincə, deyə bilərəm ki, hərənin öz sxemi var. De Byazi bu sxemə üstünlük veribsə, yəqin ki, rəqibi analiz edib. Ya da gələcəkdə tam bu sistemlə çıxış etmək istəyir. Düşünürəm ki, milli komandamızda bu düzülüşə görə yetərincə potensiallı oyunçu var. Əsas məsələ futbolçuları sistemə uyğunlaşdırmaqdır.

 

Baş məşqçinin nə istədiyi də önəmlidir, futbolçuların fərdi keyfiyyətlərinə baxıb çox şey tələb edə bilər. Müasir futbolda bir çox sistemlər var. Bu da normal sistemdir. Böyük klublar da bundan istifadə edir. Biz də "Sumqayıt"a gələndən bu düzülüşə üstünlük vermişik. Millidə də bu sxem pis alınmadı".

39 yaşlı mütəxəssisin sözlərinə görə, klubda tez-tez sistem dəyişmək yaxşı deyil: "Bu, futbolçularda bir az çaşqınlıq yarada bilir. Milli üzvlərinin çox da birgə vaxtları olmur. Rəqibə görə analiz edib, oynamaq olar. Millidə seçimin çoxdur, istədiyin oyunçunu çağırıb, sxemə uyğunlaşdıra bilərsən. Klubda isə əlində olan futbolçunun sayı bəllidir. Sistemə görə transferlər etməlisən, bəzən isə dəyişə bilərsən. Amma 99 faiz bir sistemdə oynayırsan. Yığma növbəti oyunlarda bu yöndə dəyişiklik edə bilər. Amma futbolçular bir sistemə otursalar, daha keyfiyyətli olar".

Gənc baş məşqçi azərbaycanlı futbolçuların sxemlərə uyğunlaşmaması fikri ilə razı olmadığını söyləyib: "Bizim ölkədə oyunçuların güclərini çox qabardırlar. Güclü rəqiblər sənə imkan vermir və müdafiə olunmağa məcbursan. Heç bir baş məşqçi oyundan əvvəl demir ki, siz hücum etməyin və ya az hücum edin. Hər şey rəqibin sənə nə qədər imkan verməsindən asılıdır. Lüksemburq və Kiprə qarşı matçlar çox fərqli idi. İlk matçda bizim futbolçulara həqiqətən imkan vermədilər, 90 dəqiqə təzyiqdə saxladılar. Nikosiyada isə futbolçularımız rahat hücuma çıxa bilirdilər. Bu, rəqibin sənə nə qədər imkan yaratmasından asılıdır. Beşli müdafiə ilə də rahat hücum etmək mümkündür. Bizim futbolçuların nəyəsə güclərinin çatmadığı fikri ilə razı deyiləm. Çempionatımız da zəif tempdə getmir. "Qarabağ" Çempionlar Liqasının qrupuna düşmüşdü. Bu, nümunə olmalıdır".

Abbasov beşli müdafiənin mənfi və müsbət tərəfləri barədə isə bunları deyib: "Tək bunun yox, hər bir sistemin mənfi və müsbət tərəfləri var. Bu gün sistemi komandaya görə qurmalısan. Yığmada 3-4 yaxşı mərkəz müdafiəçisi varsa, onların hamısından istifadə edilə bilər. Topla davranışları və çıxışları yaxşıdırsa, hücum planında üstünlüyün olacaq, 3-5-2-ə keçdikdə iki hücumçu ilə oynamağın üstünlüyü var, rəqibə qarşı irəlidə pressinq etmək olur. Detallara varsaq, üstünlüyü çoxdur. Taktiki düzülüşü baş məşqçi özü bilib komandaya çatdırmalıdır".

Aslan Kərimov: "Müasir futbolda bir çox sistemdən yararlanmaq lazımdır"

Azərbaycan millisinin sabiq futbolçusu və AFFA-nın məşqçi kurslarının maarifləndirmə üzrə direktoru Aslan Kərimov yığmanın ilk oyunundan sonra hamının məyus olduğunu söyləyib: "Mənim subyektim fikrim odur ki, ilk görüşdə məğlub olmağımızın əsas səbəbi Lüksemburqun Kiprə bənzəməməsidir. Kipri hazırkı vəziyyətdə bizim qrupun autsayderi hesab etmək olar. İkinci matçda meydanın mərkəzinə daha yaxşı nəzarət edə bildik. Lüksemburqla görüşdə isə mərkəzdə iki oyunçu var idi, müdafiə baxımından bir çox şeyə nail ola bildilər, lakin hücum baxımından axsamalar oldu. Kiprlə matçda 5-4-1 sxemi ilə çıxış edirdik. Cinah müdafiəçilərinin hücuma dəstəyi hiss edilirdi. Dördlü yarımmüdafiə isə ortaya nəzarət edirdi. Rəhim Sadıxov pleymeyker mövqeyində oynayırdı, topa nəzarəti özümüzdə saxlaya bildik. Qələbənin səbəbi taktiki düzülüşlə yanaşı, tipik pleymeykerin meydanda olması və Kiprin Lüksemburqa nisbətən zəif komanda olmasıdır".

Kərimovun fikrincə, De Byazinin gələcəkdə hansı sxemə üstünlük verəcəyini demək çətindir: "Bəlkə də Kiprdən başqa digər iki rəqibimiz Monteneqro və Lüksemburq bizdən üstündür. Üstün deməyək, bəlkə də hansısa uyun üslübuna görə bizdən qabaqda olurlar. Lüksemburq bunun bariz nümunəsini göstərdi. Biz növbəti matçlarda da bu düzülüşlə müdafiədən oynaya bilərik. Rəqib meydanındayıqsa, ən doğru seçim bu olar. Əslində 5-4-1 və 5-3-2 ilə oynayan top-komandalara baxanda görürük ki, lazım olanda müdafiəyə meyilli çıxış edir, lazım gəldikdə isə rahat hücum edirlər. Məsələn, "Çelsi" Kontenin dönəmində bundan istifadə edirdi, "Qarabağ"a qarşı da beşli oynadılar, amma hücumameylli oyun sərgiləyirdilər. Əslində sistem bir şey demək deyil, Kiprə qarşı beş müdafiəçi ilə başladıq, amma daha dominant çıxış edirdik. Mövqelərdə olan futbolçuların hansı funksiyanı yerinə yetirmələri önəmlidir. İki cinah müdafiəçisini bu sxemdə hücumameylli və ya müdafiə üçün oynada bilərsən. Hansı sistemdə meydana çıxmaq önəmli deyil, oyunçulara verilən tapşırıqlar vacibdir. Baş məşqçi deyə bilər ki, istəmirəm hücuma çox qatqı verəsiniz, müdafiədə qalın".

Keçmiş müdafiəçi özünün bu sistemdə oynamadığını sözlərinə əlavə edib: "Maarifləndirmədə işlədiyimə görə, bu düzülüşdə çıxış edən bir çox komandalarla rastlaşmışıq. Taktiki düzülüş bizim millidə qala bilər. Sadəcə, bəzən dördlü müdafiəyə keçə bilərik. Önəmli olan iki hücumçu ilə oynamaq idi, bu isə bir az ağır olur. Birinci oyunda 4-4-2-dən istifadə etdik. Bu düzülüşdə oynaya bilən hücumçulara malik deyilik. Hücumameyilli oyunçularımız var, amma bizdə o tipdə olan iki hücumçu yoxdur. Bu baxımdan, yaxşı olardı ki, orta xətti gücləndirək. Baş məşqçinin beşli müdafiəyə nə dərəcədə önəm verəcəyini demək çətindir. Bunun güclü və zəif tərəfləri var. Güclü tərəf odur ki, meydanın enini tam olaraq bağlaya bilirsən, qapının ağzında isə minimum 3 mərkəz müdafiəçisi olur. Mənfi tərəfi odur ki, 5 nəfər arxa xəttədirsə, hücuma çatdırmaq bir az çətin olur".

Kərimovun sözlərinə görə müasir futbolda bir çox sistemdən istifadə etmək lazımdır: "Birindən yapışıb qalsan, nə vaxtsa başağrısı olacaq. Çoxtərəfli oynamaq məcburiyyətindəsən".

Əlavə edək ki, italiyalı baş məşqçilər belə taktiki düzülüşə önəm verirlər. Antonio Kontenin 2011 - 2014-cü illərdə İtaliya "Yuventus"unda istifadə etdiyi 3-5-2 sxemi də buna bənzəyirdi. Həmin düzülüşdə yaxşı mərkəz müdafiəçiləri, sürətli cinah oyunçuları və hücumun sivri ucunda çıxış edə biləcək forvard lazım gəlir. Azərbaycan millisi üçün müdafiəçi tapmaq hücumçu tapmaqdan daha asandır. Bəlkə də məhz bu səbəbdən De Byazi Kiprlə görüşdə bu taktikaya üstünlük verib. Lüksemburqla qarşılaşmada isə meydana iki mərkəz hücumçusu çıxsa da, bu, effekt verməyib.