![]() |
|














Neft bazarının halı və Rusiyanın “fədakarlığı” - təhlil
Tarix 08.08.23, 13:45 |
|

Azərbaycan üçün komfortlu qiymət nə qədər davam edəcək?
Dünyanın aparıcı iqtisadiyyatlarına malik ABŞ, Avropa İttifaqı və Çindən gələn neqativ xəbərlər fonunda qlobal neft bazarında qiymətlər 85-86 dollar aralığında sabitləşib. Buna səbəb bazarda qiymətlərin OPEK+ ölkələrinin hasilatı azaltmaq istiqamətli addımları ilə dəstəklənməsidir. Belə ki, avqustun 1-dən etibarən Rusiya dünya bazarına gündəlik neft ixracını 500 min barel azaltmağa başlayıb. Bu addım mart ayından başlayaraq gündəlik hasilatın 500 min barel azaldılmasına əlavə olaraq atılıb.
Rusiya baş nazirinin müavini Aleksandr Novak bildirib ki, bu addım dünya neft bazarında balansı qorumaq məqsədilə atılır. Novakın sözlərinə görə, şirkətlər hasilatı, yaxud ixracı azaltmaq barədə özləri qərar verəcəklər, əsas odur ki, Rusiyanın ümumi ixracı vəd edilən həcmdə azalacaq.
Rusiyanın energetika naziri Nikolay Şulgin isə TASS-a bildirib ki, ölkəsi neft ixracını iyuldan azaltmağa başlayıb ki, avqustun 1-dən onu vəd oluna həcmə - 500 min barelə tam çatdırsın.
Bu ay həmçinin Səudiyyə Ərəbistanı gündəlik hasilatı 1 milyon barel azaltmaq qərarını davam etdirəcək. Ər-Riyad bu addımı yalnız iyul ayı üçün bazarda qiymətlərin azalmasının qarşısını almaq məqsədilə atmışdı. Lakin sonradan bu qərarın müddəti avqusta şamil edildi. May ayından ölkə gündəlik hasilatı 500 min barel azaltmışdı. Nəticədə hasilat 10 milyon barelə düşmüşdü. Hazırda Səudiyyə Ərəbistanının gündəlik hasilatı 9 milyon barel təşkil edir.
Aleksandr Novak bildirib ki, Rusiya neft hasilatının azaldılması ilə bağlı üzərinə götürdüyü bütün öhdəliklərə əməl edir. Onun dediyinə görə, hazırda Rusiyanın gündəlik neft hasilatı 9,5 milyon barel təşkil edir: “Bu, mart ayından etibarən hasilatın 500 min barel azaldılması ilə bağlı könüllü öhdəliyə tam əməl edilməsi deməkdir. Bundan əlavə, biz avqust-sentyabr aylarında ixracı da azaltmaqla bazarda qiymət balansını qorumağa çalışırıq”.
Qeyd edək ki, Rusiya fevral ayında martdan etibarən gündəlik hasilatı 500 min barel azaldacağını elan edib. Bunu bazardakı neft təklifini azaltmaq məqsədilə izah edən Moskva eyni zamanda şübhəli şəkildə martdan etibarən hasilat göstəricilərinin açıqlanmasını dayandırıb. Son açıqlamada fevralda gündəlik hasilatın kondensatsız 9,9 milyon barel təşkil etdiyi bildirilirdi.
Lakin aprel-may aylarında beynəlxalq analitik mərkəzlərin hesablamaları nəticəsində məlum olub ki, Rusiya gündəlik hasilatı cəmi 270 min barel - 9,6 milyon barelə qədər azaldıb. Novakın açıqladığı göstərici hasilatın heç də 500 min barel tam azaldılmadığını göstərir...
Neft hasilatını azaltsa da, Rusiya neft məhsullarının ixracını artırır. “Vedomosti”nin yazdığına görə, Avropa İttifaqının embarqosu və qiymət tavanına baxmayaraq, 2023-cü ilin birinci yarısında Rusiyanın dizel yanacağı ixracı illik ifadədə 11 faiz artıb. Gündəlik ixrac 1 milyon 55 min barel təşkil edib. Onun ən böyük alıcısı Türkiyə olub, ardınca Səudiyyə Ərəbistanı və Braziliya gəlir. Bundan əlavə, Rusiya dizelinin 20 faizindən çoxu Afrika ölkələrinə satılır. Analitiklər bildirirlər ki, ciddi qiymət endiriminə rəğmən, Rusiyanın neft şirkətlərinə xam neftdənsə dizelin ixracı daha sərfəlidir.
Ötən ilin eyni dövründə Rusiya dizelinin 77 faizi Avropa İttifaqı ölkələri, Böyük Britaniya və Norveçə ixrac olunurdu. İndi isə bu göstərici cəmi 9 faiz təşkil edir ki, bu da fevralın 1-də Avropa İttifaqının embarqo qərarı qüvvəyə minənə qədər reallaşan ixracdır.
2022-ci ildə Rusiya Afrika ölkələrinə əsas hissəsi dizel yanacağından ibarət olan 8 milyon ton neft məhsulları ixrac edib. Rusiyanın energetika naziri Nikolay Şulginovun dediyinə görə, 2023-cü ilin birinci yarısında ixrac ötən ilki bütöv ixracdan yuxarı olub: “Biz Afrikaya çox az miqdarda neft satırıq. Onların əsas tələbatı neft məhsullarına, xüsusilə də dizel yanacağınadır. Hesab edirik ki, bu ilin sonunadək Afrika ölkələrinə 18-20 milyon, bəlkə də 25 milyon ton neft məhsulları ixrac edə biləcəyik”.
Onu da bildirək ki, hasilat və ixracdakı azalmalar, həmçinin ABŞ-də neft ehtiyatlarının rekord həcmdə - 17,3 milyon barel azalması xəbərləri belə bazarda qiymətlərin sabitliyinə gətirməməsi bu qiymətdən kəskin asılı olan Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanını qane etmir. Ona görə də Səudiyyə Ərəbistanı hasilatın 1 milyon barel azaldılması öhdəliyini sentyabrda da davam etdirəcəyini, Rusiya isə sentyabrdan gündəlik ixracın azaldılması qərarının 300 min barel olaraq davam edəcəyini açıqladı. Beləliklə, əsas oyunçuların hasilat və ixracı azaltmaları dünya bazarında qiymətlərin 85 dollara qədər yüksəlməsi ilə müşayiət olunur.
Rusiyanın neft qiymətlərinin 80 dollardan yuxarı olmasında xüsusi marağı aydındır ki, müharibə xərclərinin artması fonunda sanksiyalara görə gəlirlərinin kəskin azalması ilə bağlıdır. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin hesablamalarına əsasən, iyun ayında Rusiyanın neft-qaz gəlirləri may ayı ilə müqayisədə 1,5 milyard dollar və ya 11,2 faiz azalmaqla 11,8 milyard dollar təşkil edib. Bu, son aylarda ən aşağı göstərici, 2022-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə isə 2 dəfəyə yaxın azdır (Ötən il 20,4 milyard dolla olub-red.).
BEA-nın hesablamalarına əsasən, cari ilin birinci yarısında Rusiyanın neft ixracından gəlirləri ötən ilin eyni dövründəkindən 1,5 dəfədən çox azalaraq 120,4 milyard dollardan 77,4 milyard dollara düşüb.
Agentliyin hesablamaları göstərir ki, iyun ayında Rusiyanın gündəlik neft ixracı mayla müqayisədə 0,6 milyon barel azalmaqla 7,3 milyon barel təşkil edib. Bu isə 2021-ci ilin martından bəri ən aşağı göstəricidir. Avqustun 1-dən Rusiya gündəlik neft ixracını 500 min barel daha azaldıb. Lakin BEA bildirir ki, turizm mövsümü ilə bağlı Rusiyanın daxilində yanacağa tələbat artdığına görə, ixracın azalması ümumi hasilatda azalmaya gətirməyəcək.
İyul ayında Rusiyanın əsas ixrac məhsulu olan Urals markalı neftin orta qiyməti 64,37 dollar təşkil edib. Bu, G7 və Avropa İttifaqının təyin etdiyi qiymət tavanından 4,37 dollar yuxarıdır. Yeddi ayda Uralsın orta qiyməti isə hələlik tavandan aşağı - 53,94 dollardır. Uralsın qiymətində etalon marka olan Brentlə müqayisədə yanvarda 35 faizə çatan endirim isə iyulda 20 faizə qədər azalıb.
Rusiya büdcəsi hazırlanarkən gəlirlər Uralsın 70,1 dollarlıq orta qiyməti əsasında hesablanmışdı. Layihədə dövlət büdcəsi kəsirinin 2.925 trilyon rubl olacağı nəzərdə tutulurdu. Lakin iyunun sonuna kəsir məbləği 2,595 trilyon rubla çatmışdı.
Rusiya Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, bu ilin yanvar-iyulunda dövlət büdcəsinin neft-qaz gəlirləri ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,7 dəfə azalaraq 4 trilyon 193 milyard rubl təşkil edib. Ötən ilin 7 ayında bu göstərici 7 trilyon 146 milyard rubl olmuşdu.
İyul ayında isə Rusiya büdcəsinə ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5,2 faiz çox neft-qaz gəliri daxil olub. 811,3 milyard rubl təşkil edən gəlirin belə artımına rübdə bir dəfə toplanan əlavə gəlir vergisi səbəb olub. İyulda bu vergi üzrə büdcə gəliri 294,5 milyard rubl təşkil edib. Nazirliyin məlumatına əsasən, yanvar-iyulda neft və kondensat ixracından vergilər üzrə büdcə ötən ilin eyni dövründəkindən 38,9 faiz az - 3 trilyon 571 milyard rubl, ixrac rüsumu üzrə isə 3,1 dəfə az - 125,2 milyard rubl gəlir əldə edib.
Neft gəlirlərindəki azalma fonunda Ukraynadakı işğalçı müharibə Rusiyanın xərclərini rekord həddə çatdırır. Belə ki, Rusiya hakimiyyəti 2023-cü il üçün məqsədli müdafiə xərclərini ikiqat artırmalı olub. Bu barədə məlumatı "Reuters" əldə etdiyi hökumət sənədi əsasında yayıb. Məlumatdan aydın olur ki, bu xərclər bütövlükdə dövlət xərclərinin üçdəbirinə - 100 milyard dollara qədər artırılıb. Sənədə əsasən, bu ilin birinci yarısında Rusiya məqsədli müdafiəyə bütövlükdə 2023-cü ildə planlaşdırılan 4,98 trilyon rubldan(54 milyard dollar) 12 faiz və ya 600 milyard rubl çox - 5,59 trilyon rubl xərcləyib. Bu, 14,97 trilyon rubl təşkil edən ümumi büdcə xərclərinin 37,3 faizinə bərabərdir.
Xərclərin belə çoxalması fonunda neft qiymətlərinin yüksəlməsi Rusiya büdcəsi üçün müsbət amildir. Rusiya Maliyyə Nazirliyi bəyan edib ki, qiymətlərin 80 dollardan yuxarı olduğu avqust ayında dövlət büdcəsi 73,2 milyard rubl həcmində neft-qaz gəliri əldə edə bilər.
Büdcəsində neftin payı 52 faizdən yuxarı olan Azərbaycan üçün neft bazarındakı qiymət mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda Azərbaycanın dünya bazarına çıxardığı AzeriLight markalı neftin qiyməti isə 90 dollardan yuxarıdır. Azərbaycanın dövlət büdcəsində neftin orta qiyməti 60 dollar nəzərdə tutulduğuna görə, hazırkı qiymət diapazonu ölkə üçün komfortlu hesab olunur...
“Yeni Müsavat”
Xəbərin oxunma sayı : 1228
loading...
İqtisadiyyat
Xəbərlər
-
Azərbaycanda bank işçiləri vətəndaşlara niyə tez-tez zəng edirlər?
-
Rusiya sülhməramlıları Xankəndidə qəzaya uğradı – Ölən və yaralananlar var
-
Nigerdə müvəqqəti keçid hökuməti: “Fransa terror qruplaşmalarını dəstəkləyir”
-
Azərbaycanda I Liqa komandasının oyunları nəzarətə götürüldü - FOTO/VİDEO
-
Yanvardan həyət evlərinin qiyməti yenə artacaq? - AÇIQLAMA
-
Ceyhun Bayramov ukraynalı həmkarı ilə müzakirələr aparıb - FOTO
-
Aydın Talıbov yeni vəzifəsinin icrasına BAŞLADI
-
Sabiqlərin biznesi imperiyaları durmadan çiçəklənir... - Və yaxud Prezidentin töhmətləndirdiyi Etibar Pirverdiyevin cəzasızlığı...
-
Qərb Zelenskini əvəz etmək barədə ciddi müzakirələr aparır: Namizədlərin SİYAHISI
-
Bu şəxslərin maaşı yanvarın 1-dən artacaq - Baş nazirdən qərar
-
2023-cü ildə yüksək vəzifəyə təyin olunanlar – ARAŞDIRMA
-
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Sabiq icra başçısı xidmət rəisi təyin edildi - FOTO
-
Yanvarın 1-dən pensiyalar bu qədər artacaq - AÇIQLAMA
-
Azərbaycanda son həftədə 17 nəfər koronavirusa yoluxub - 1-i ölüb
-
Polis əməliyyat keçirdi: Külli miqdarda pirotexniki vasitələr aşkarlandı - FOTO/VİDEO
-
“Qərb Zelenskiyə əvəz axtarmağa başlayıb“ - Rusiya kəşfiyyatı
-
Mobil telefonlarla bağlı xəbərdarlıq - Bunu etməsəniz...
-
Azərbaycanda vergi daxilolmaları 4% artıb - FOTO
-
Türkiyədə daha bir xarici ölkənin nazirinin oğlu qəza törətdi: Ağır yaralı var - FOTO/VİDEO
-
Kürdəmirdə 8-ci sinif şagirdi ərə verilir? - TƏFƏRRÜAT
-
Ötən ay bahalaşan məhsullar - SİYAHI
-
“JEK”lər 2024-cü ildən ləğv olunacaq? - AÇIQLAMA
-
“Məktəblərdə tibbi yardım üçün hər şey olmalıdır, əks halda...“ - Görünməz təhlükə
-
Yağış və qar yağacaq, temperatur 3-6 dərəcə enəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu şəxslərə də müavinət veriləcək - Qanun dəyişir
-
“Rusiya NATO-ya müharibə elan edə bilər“ - ABŞ dövlət katibi
-
DTX-də müddətli həqiqi hərbi xidmət keçənlərlə bağlı YENİ QƏRAR
-
Qaradağda avtomobil yolları əsaslı təmir ediləcək - SƏRƏNCAM
-
Taksidə tərk edilən uşağın valideyninin kimliyi məlum oldu
-
Şəkidə sahibsiz itlər sakinlərə hücum edir - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Gürcüstan parlamenti sədrini qəbul edib
-
Geomaqnit qasırğası xəbərdarlığı: Ölüm RİSKİ VAR
-
Növbədənkənar prezident seçkiləri ölkəmizin qarşısında geniş üfiqlər açacaq
-
Argentinanın yeni prezidenti üzərində itlərinin təsviri olan əsasını götürüb şok açıqlama verdi - FOTO/VİDEO
-
Nazirlər Kabineti qida və yem məhsulları ilə bağlı qərar verib
-
“Məqsədimiz kimisə qınamaq və ya pis vəziyyətdə qoymaq deyil“ - Emin Əmrullayev
-
“Ermənistanla hərbi təlimlər keçirmək niyyətində deyilik” - Aİ rəsmisi
-
Azərbaycanlı şəhidin erməni anası - VİDEO
-
Baş nazirdən qərar: Bakıda yeni kollec yaradıldı
-
Avtomobil təkərləri bazarında durğunluq yaşanır - VİDEO
-
Əliyevi seçkilərdə udmaq həddən artıq çətindir – Natiq Cəfərli qərarlarını açıqladı
-
Xankəndi stadionundan ən son görüntülər - VİDEO
-
İstehlak mallarında qüsur aşkarlanarsa, nə etməli? - VİDEO
-
Almaniya müharibəyə hazırlaşmalıdır - Broyer
-
“Vergi və gömrük rüsumları azalsa, satışımız artacaq” - Sahibkarlar
-
Yeni ildə bahalaşma gözlənilir - VİDEO
-
“Hamının ərini görmüsüz, mənimkini görməsəniz də olar“ - Səidə
-
Bunu edənlər 50 manat cərimələnəcək - VİDEO
-
“Dağlıq Qarabağ”ın ləğvi qaçılmaz idi” - Paşinyan
-
Prezident İlham Əliyevin Serbiyaya işgüzar səfəri başa çatıb - FOTO
-
“Ukrayna hakimiyyəti tamamilə qudurub” – Putin
-
Milli Məclisin sabiq üzvü Rusiyada 17 bina tikəcək - 50 milyon dollarlıq layihə
-
Prezident İlham Əliyevin Aleksandar Vuçiç ilə təkbətək görüşü olub - FOTO
-
“HƏMAS oktyabrın 7-də terror aktı həyata keçirib, biz bunu dərhal qınamışıq“ - Lavrov
-
Kino sənayesi ƏDV-dən azad olunarsa... - ARAŞDIRMA
-
İlham Əliyev və Aleksandar Vuçiç hərbi texnika və avadanlıqlara baxıblar - FOTOLAR
-
Almaniyada hakim koalisiyanın reytinqi azalır - SORĞU
-
Gələn ildən etibarən bu evlərin və obyektlərin qiyməti ucuzlaşa bilər - Yeni güzəşt
-
PSJ və “Real Madrid” razılığa gəlib - Mbappenin transferi ilə bağlı
-
Netanyahu Putinlə telefonda danışdı - Rusiya ilə İranın əməkdaşlığını tənqid etdi
-
Sabiq nazirə və Mirşahinə qarşı sui-qəsd hazırlanıb - Məhkəmə başlayır
-
Azərbaycan Serbiyanın əsl dostudur - Vuçiç
-
Qəzza zolağında intensiv döyüşlər daha iki ay davam edəcək - KİV
-
Xalqı birləşdirən Zəfər
-
Bu mobil xidmətlər pullarınızı sakitcə silir - XƏBƏRDARLIQ
-
“Forbes” onları dünyanın ən güclü qadınları seçdi - Siyahı
-
“Şuşanın ənənəvi mədəni mühiti yenidən canlanır“ - Adil Kərimli
-
Qazaxın işğal altındakı kəndlərinin son görüntüləri - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Serbiya-Bolqarıstan interkonektorunun açılış mərasimində iştirak edir - FOTOLAR
-
Bakıda xəstəxanada əməliyyat zamanı Tiktoka girib... - VİDEO
-
Azərbaycan etibarlı tərəfdaşdır, dostluq ənənələrinə həmişə sadiqdir - İlham Əliyev
-
Sabah bəzi yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Prezident İlham Əliyev Serbiyada işgüzar səfərdədir - FOTO
-
Türkiyədə terror təşkilatının 78 sığınacağı məhv edilib - VİDEO
-
Azərbaycanda bəzi yerlərdə arabir yağış, Şahdağda qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Misirdə prezident seçkisi keçirilir
-
Dünyanın ən bahalı və ən ucuz şəhərlərinin adları açıqlanıb - SİYAHI
-
“Hazırda fəaliyyət göstərən din xadimləri də attestasiyadan keçiriləcək” - Mübariz Qurbanlı
-
Argentinada futbolunda qalmaqal - Hakim oyun zamanı futbolçunu bıçaqlayıb
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
Dastana dönən tarix
-
BŞTİ-nin keçmiş əməkdaşı məhkəmə qarşısında: Nədə ittiham olunur?
-
Yumurtanın qiyməti artacaqmı? - ARAŞDIRMA
-
Cəlilabadda müəmma: Heyvanlar örüş sahələrindən yoxa çıxır - VİDEO
-
DYP sürücülərə müraciət etdi: “Piyadaların üzərinə su sıçratmaq yolverilməzdir”
-
Ən güclü ordu Azərbaycan Ordusudur, ən məğrur, yenilməz xalq Azərbaycan xalqıdır
-
Özünə inamının, xalqın siyasi dəstəyinə əminliyinin ən bariz göstəricisi
-
Azərbaycan xalqının öz rəhbərinə olan sevgisini bildirmək üçün gözəl bir fürsət
-
Müstəqil Azərbaycanın tarixində ilk olaraq seçkilər bütün ölkə ərazisində keçiriləcək
-
143 milyonluq cinayət işi üzrə məhkəmədə general polkovnikə: “Yanımda əfi ilan saxlayırmışam”
-
Avtomobildən 38 min manatlıq qızıl-zinət əşyaları oğurlayanlar saxlanılıblar - VİDEO
-
Bəzi işsiz şəxslərə ödənişlər ediləcək - FOTO
-
Yeni ildə 7 gün iş olmayacaq - RƏSMİ
-
Bakıda qadın azyaşlı övladını taksidə qoyub qaçdı - FOTO
-
Azərbaycan Rumıniyaya yeni səfir təyin edib - SƏRƏNCAM
-
Daha iki ölkədən səfirlərimiz geri çağırıldı - Yeni təyinatlar
-
Məhərrəm Əliyev vəzifəsindən azad olundu - Yeni vəzifəyə təyin edildi
-
Arvadından şübhələndi, tanışını evə gətirərək... - Azərbaycanda şok hadisə
-
Prezident İlham Əliyev “Euronews”a müsahibə verdi - VİDEO
-
Hər zəlzələdən sonra Xəzər dənizinin dibinin quruluşu dəyişir - VİDEO
-
“Biz beynəlxalq arenada müstəqil siyasət yürütməyə davam edəcəyik“ - Prezident
-
8-ci kilometr bazarında bu məhsullarının satışı qadağan edildi - VİDEO
-
Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri komandanı “Türk ulduzları” ilə uçdu - VİDEO
-
Dünyanın ən varlıları onlardır - Siyahı
-
Azərbaycana gələn turistin ölkədən çıxışına nəyə görə “stop qoyuldu”? - VİDEO
-
Haqqında həbs qərarı çıxarılan Somali prezidentinin oğlu Türkiyədən qaçıb - VİDEO
-
Növbədənkənar Prezident seçkiləri ilə bağlı Təqvim planı təsdiqlənib - SİYAHI
-
Azərbaycan regionda sülhün təminatçısıdır
-
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün imza ilə təsdiqlənməsini gözləyirik
-
2020-ci ilin noyabrından bu yana 340 Azərbaycan vətəndaşı mina qurbanı olub - FOTO
-
Dünya Göz Xəstəxanası vergidən yayınır? - 300 min manatlıq borc
-
“Oynadığım rollara heç vaxt baxmıram“ - Əməkdar artist
-
Bakıda məşhur gözəllik salonunda insident – 17 yaşlı qız...
-
Torpaq payı olan vətəndaşların nəzərinə: Pul ala biləcəklər
-
Zaqatala xəstəxanada mənimsəmə və... - Cinayət işi açıldı
-
Daha bir azərbaycanlı terrorçuluğa görə axtarışa verildi - FOTO
-
Bir milyon vergi borcu olan şirkətlə vergi idarəsi arasında qalmaqal
-
Ərdoğan onu “Qərbin qəhrəmanı” adlandırdı - FOTO
-
Cəsarət Valehov vəzifəsindən azad olundu - YENİ TƏYİNAT
TOP 10
ARXİV