|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
S-400 Türkiyəni kürəsəl oyuna çıxaracaq:neftlə zəngin Şərqi Aralıq dənizi artıq indi silah anbarına dönüb
Tarix 04.05.19, 16:33 |
|
Fuad Uğur
Türkiye (Türkiyə), 03.05.2019
Bunu Birləşmiş Ştatlar da bilir. Axı Türkiyə ölkəyə iyunda gələcək və bir neçə ay boyunca aktivləşdiriləcək S-400-lə həm özünün qitə şelfinin, həm də sərhədlərinin təhlükəsizliyini təmin edəcək. Manevri yüksəldəcək. Özünün hava hücumundan milli müdafə sistemini quraraq Yaxın Şərqdə energetik geopolitikada və güc balansında önəmli strateji üstünlük əldə edəcək.
Məsələn, Suriyanın şimalında Xalq Özünümüdafiə Dəstələri (YPG) və “Demokratik Birlik” Partiyasına qarşı əməliyyat başlananda ABŞ onlara havadan istənilən dəstəyi verə bilməyəcək, görülən bütün işlərin bütünü puç olacaq. Nəticədə bölgədə terrorçu qurumların iştirakının sonu çatacaq. Və buna Türkiyə son qoyacaq. S-400-ün əsas mənası budur. Başqa sözlə, ABŞ-ın, daha doğrusu, İsrailin pərdəarxası qorxusu hədəf siyahısına daxil etdikləri Türkiyənin asan qənimət olmayacağını anlamaqla bağlıdır. Bu onların coşğun reaksiyasının özülündə duran baş amildir.
Hətta Türkiyədə yerləşdiriləcək S-400-lər özəl məhsuldur. Məsələn, S-200 və ya S-300-ün kodları İsrail və ABŞ tərəfindən azdan, ya çoxdan açılıb, amma onlar S-400-ü tanımır və şifrəsini aça bilmirlər, çünki bunların proqram təminatı özəlcə Türkiyə üçün hazılanıb.
Bundan başqa, S-400-dən savayı “Bora”, “Hisar” və “Sipər” kimi raket sistemləri hava məkanımıza nəzarət sahəsində Türkiyənin mövqeyini gücləndirir.
Dosent, doktor Eray Güçlüer keçən bazar günü aprelin 28-də “Avropada gündəm” proqramımızın qonağı idi. Əslində, yuxarıda onun sözlərini ümumiləşdirmişəm. Eray Güçlüer yada salır ki, S-400, adından göründüyü kimi, 400 kilometr təsir mənzilinə malikdir. Türkiyənin Aralıq dənizindəki qitə şelfi 200 mil, yəni 370 km-dir.
Bu, sıradakını bildirir. Dünya indi strateji energetik zonalarda hərbi iştirakın təmin edilməsinə sarı hərəkətlənir. Şərqi Aralıq dənizi zəngin neft və təbii qaz ehtiyatları üzündən İsraildən Misirə, Suriyadan Kipr və Yunanıstana qədər bütün dövlətlərin diqqətini çəkən bir bölgədir. Bu ölkələr arxalarında duran fövqəldövlətlərlə birgə bizə deyir: “Siz heç nə axtarmayın, biz axtaracaq və ərazinizin üzərindən göndərəcəyik”. Türkiyə isə 370 km güneyə enib və öz qitə şelfində qazma işləri aparır. Nefti haçan tapacağımız vaxt məsələsidir. Yunanıstan və Kiprin yunan hökuməti zırıldayır: “Türkiyə bizim qitə şelfinin sərhədlərini pozur”. Amma beynəlxalq hüquqa görə, adaların qitə şelfi deyil, yalnız özəl iqtisadi zonaları ola bilər. Həm də onlar bunun üçün uyğun dövlətlərlə saziş bağlamalıdırlar.
Bax, bütün həngamə də buradan qopur. Zəngin enerji resursları yataqları cəlb edilən ölkələri o qədər iştaha gətirir ki, bu, savaş qığılcımı verə bilər. Hərbi gəmilərin iştirakı nəzərə alınsa, Şərqi Aralıq dənizi artıq indi silah anbarına çevrilib. Türkiyə də bununla bağlı öz milli maraqlarını və milli təhlükəsizliyini qorumaq üçün gərəkli işlərdən çəkinmir. O cümlədən S-400 alır.
“ABŞ buna görə qisas alar” deyənlər var. Bunun üçün hətta təlqinlər alırıq ki, onlar bunun üçün Türkiyədəki təsir mexanizmləri vasitəsilə nələr edə bilərlər.
Türkiyə bu “strateji tərəfdaşlar”ın tələblərini onsuz da on illər boyu sözsüz yerinə yetirib. Amma həmişə itkiyə məruz qalıb və aldanıb.
Siz bilirsiniz ki, Türkiyə 1991-ci ildə İraqda başlanan birinci Fars körfəzi hərbi əməliyyatına görə İraqla sərhəd ticarətini tam dayandırıb, neft borusunu bağlayıb. Türkiyə bu üzdən böyük itkilər verib.
Ədalət və İnkişaf Partiyası (ƏİP) hakimiyyətə gələndən sonra ikinci İraq əməliyyatına başlamağa hazırlaşır və Türkiyə ərazisindən istifadə etmək istəyirdilər. O zaman dövlət katibi Kolin Pauell (Colin Powell) əməliyyatdan danışmaq üçün Türkiyəyə gəlmişdi. Baş Qərargahdan tutmuş hökumət üzvlərinə qədər hamının qatıldığı toplantı olub. Kolin Pauell çıxışını bitirəndə Türkiyə tərəfi təmsilçilərindən biri söz alıb və deyib: “Mister Pauell, Fars körfəzində birinci əməliyyat zamanı Türkiyə istədiklərinizin hamısını edib. Amma bu gün görürük ki, sərhədin və neft borusunun bağlanmasından itkilərimiz 100 milyard dollar təşkil edir. Siz buna məhəl qoymadınız. İndi gözləyirsiniz ki, sizə ərazimizdən isitfadə etmək icazəsi verəcəyik, amma bunun bizim üçün necə bir itkiyə dönüşəcəyindən bir kəlmə danışmırsınız? Bunu qiyməti var, nə vəd edirsiniz?”
Kolin Pauell “üzüyola müttəfiq”dən belə sözlər gözləmirdi. Amma tez özünə gəlib və təklif edib: “Nəqd bir milyard dollar və daha bir milyard dollarlıq neft. Nə deyirsiniz?”
Əlbəttə, Türkiyə tərəfi bu təklifə gülüb. Toplantı bitib və məsələnin 2003-cü il martın 1-də Türkiyənin Böyük Millət Məclisində müzakirəsində ƏİP-dən, demək olar, 50 deputat müxalifətlə birgə bəlli memorandumu bəyənməyib, bundan sonra ABŞ-dan ilk qırılma baş verib. Yeri gəlmişkən, hər şey də bundan başlanıb. Ümumiyyətlə, uzun əhvalatdır…
Bu qaravəllini birinci ağızdan eşitmişəm. Eray Güçlüerin özü keçmiş hərbçi kimi həmin görüşdə texniki heyətin tərkibində olub. Yəni bu dialoqu öz qulağıyla eşidib.
Mən belə deyirəm: gəlin, gerçək mənzərəni görək və prezidentin təklif etdiyi “Türkiyə İttifaqı”nın nə demək olduğunu bir daha düşünək.
Əslində, prezidentin çağırışı müxalif partiyaların rəhbərliyini ələ keçirən və kürəsəl güc mərkəzlərinin qulluğunda duran həmin “təsir mexanizmləri”nə deyil, böyük təəssüf ki, daxili siyasi və iqtisadi səbəblərdən onlara səs verənlərə ünvanlanıb.
Bir sözlə, aydındır ki, öz maraqlarımızı qorumaq üçün artıq ABŞ və Qərbin qəyyumluq ehtiyacından qurtulmalıyıq. Bunun üçün isə hər kəs öz üzərinə məsuliyyət götürməlidir.
Tərcümə Strateq.az-ındır.
Xəbərin oxunma sayı : 316
Analiz
Xəbərlər
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
-
Bahalaşmanın növbəti dalğası gəlir: Evlərin qiyməti yenə artacaq
-
Məşhur vəkilə qarşı ittiham: 7 min manat pul alıb
-
Qanunsuz evlər yaxın vaxtlarda sənədləşdiriləcək? - AÇIQLAMA
-
Ağalarovun “Crocus City Hall” konsert zalı bankda girov imiş - Yeni DETALLAR
-
“Bahalaşmanı müsbət qarşılamaq lazımdır“ - Deputat
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin prinsipləri razılaşdırılıb“ - Paşinyan
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Ukraynada rusiyalı agentlər ifşa edildilər - FOTO
-
Onlayn satılan saç serumları hansı xəstəliklərə səbəb olur? - VİDEO
-
Mərkəzi Bank Hökumət Ödəniş Portalını niyə ləğv edib? – “Ən çox zərbə mikrosahibkarlara dəyir...”
-
“Rusiyada baş verən terror aktını hər gün Türkiyədə törətmək istəyənlər var“ - Ərdoğan
-
Jurnalistlərin bitirdiyi gömrük polkovniki – Onu Bakıdan qardaşları ilə birlikdə aparıblar
-
Kolleclərə qəbul olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
Dəmiryol Vağzalının qarşısında bir sutka parkinqin qiyməti 30 manat olacaq – Tariflər
-
Bakıda qəribə hadisə: Özünün xəbəri olmadan işə götürüldü - VİDEO
-
“Gənclik Mall”da autizmli gəncin döyülməsini ört-basdır etməyə çalışıblar? – FOTO
-
“Dünyanın gələcəyi Çin-ABŞ münasibətlərindən asılıdır“ - Si Cinpin
-
Elçin Babayev yenidən BDU-nun rektoru təyin edildi - Sərəncam
-
“Traktor” komandasının azarkeşləri yeni şüar təqdim ediblər - VİDEO
-
Bakıda 18 dərəcə isti, dağlarda 7 dərəcə şaxta olacaq - Sabahın havası
-
Arıqlamaq üçün istifadə edilən toxumların faydası və zərəri nələrdir? - ARAŞDIRMA
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları tapılan şəhid dəfn olundu - FOTO
-
Bakıda qəbiristanlıqda çayxana tikmək istədilər-VİDEO
-
Yeraltı dayanacaqlarda kəskin qiymət artımının səbəbi nədir? - AÇIQLAMA
-
“Azərbaycanda varlıların işğal etdikləri torpaqlar var”: Komitə sədrindən açıqlama
-
Binəqədidə binanın zirzəmisi su ilə dolub: Təhlükəli vəziyyət yaranıb - VİDEO
-
Mərkəzi Bank növbəti faiz qərarını açıqlayacaq - Tarix bəlli oldu
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşüb - FOTOLAR + VİDEO
-
Bakıda evə neft axır - VİDEO
-
Mənzil alışında yeniliklər - Nələr dəyişəcək?
-
“Serbiya tezliklə çox böyük təhlükə ilə üzləşəcək“ - Vuçiç
-
Qəbiristanlıqlar hasarlanır və zəbt edilir - VİDEO
-
Bayram günlərində yüzlərlə şəxs xəstəxanaya yerləşdirilib - RƏSMİ
-
Müdafiə Nazirliyindən 30 yaşınadək hərbi vəzifəlilərə müraciət - VİDEO
-
Pakistanda terror hücumu nəticəsində çinlilər həlak oldular - FOTO
-
Bəzi yerlərə yağış və qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Sumqayıtda Musiqi Kolleci köçürülür: Valideynlər nədən narazıdırlar? - VİDEO
-
Qırğızıstanın sabiq vəzifəli şəxsi Azərbaycanda həbs edildi - VİDEO
-
“Aİ və ABŞ-nin açıqlamaları qərəzli xarakter daşıyır” - Azərbaycan XİN
-
Güney Azərbaycanın incisindən yeni görüntülər - VİDEO
TOP 10
ARXİV