![]() |
|














“Putinin ən böyük qorxusu qonşuların azadlığıdır” – Amerikalı analitik
Tarix 24.01.22, 20:57 |
|

“Putinin ən böyük qorxusu Rusiyanın qonşularının azadlığıdır” – İvo Daalderin “Financial Times” qəzetində dərc olunmuş məqaləsi belə adlanır. İvo Daalder 1995-1997-ci illərdə ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurasının Avropa bölməsinin direktoru, 1998-2001-ci illərdə ABŞ-ın XXI əsrdə Milli Təhlükəsizlik Məsələləri Komissiyası nəzdindəki tədqiqat qrupunun üzvü, 2009-2013-cü illərdə ABŞ-ın NATO-da səfiri olub. İvo Daalder 2013-cü ildən Amerikanın nüfuzlu analitik mərkəzlərindən sayılan Qlobal Məsələlər üzrə Çikaqo Şurasının prezidentidir.
Novator.az saytı “Putinin ən böyük qorxusu Rusiyanın qonşularının azadlığıdır” məqaləsini ingiliscədən çevirərək oxucuların diqqətinə çatdırır.
Ukraynada müharibə ehtimalı böyük əks-səda doğursa da, Rusiya ilə diplomatik təmaslar həyata keçirilsə də, əsas məsələ yenə müəmma olaraq qalır: prezident Vladimir Putin gerçəkdən nə istəyir?
Bu ay Cenevrə, Brüssel və Vyanada ABŞ, NATO və Avropa rəsmiləri ilə görüşən rusiyalı diplomatlar belə Putinin niyyətini bilmədiklərinə işarə vurublar. Eyni zamanda onların hamısı bu sözü deyiblər: tələblərimizi qəbul etməsəniz “fəlakətli nəticələrlə” üzləşə bilərsiniz.
Rusiyanın tələbləri aydındır. Moskva NATO-nun şərqə, xüsusən də Ukraynaya doğru genişlənməsinə son qoyulmasını istəyir. Kreml Rusiya sərhədi yaxınlığında, ən çox da Ukrayna ilə sərhəddə hərbi texnika cəmlənməsini yasaq etmək istəyir. 1999-cu ildən başlayaraq NATO-ya 14 yeni ölkə qoşulub. Moskva istəyir ki, NATO həmin ölkələrdə yerləşdirdiyi bütün hərbi qüvvələri, infrastrukturu o ölkələrin özlərinə təhvil versin.
Bu tələbin kökündə duran odur ki, Moskva həmin dövlətlərin NATO-ya bərabər gücdə olmadığını bilir.
Alyansa yeni üzvlərin qəbul edilməsi hüququ NATO-nun təsis müqaviləsində əksini tapıb və 1952-ci ildən bəri dəfələrlə əməli şəkildə reallaşdırılıb. Alyans üzvlərinin müdafiəsinin təmin olunması qərarlarını isə Rusiya deyil, NATO özü verir.
Əslində Ukraynaya hücum NATO-nu Moskvanın tələblərini yerinə yetirməyə məcbur etmək baxımından heç də ağıllı variant deyil. Əksinə, bu, Ukrayna cəmiyyətində Qərbə yaxınlaşmaq siyasətinə dəstəyi daha da gücləndirə bilər. Rusiyanın 2014-cü ildə Ukraynaya təcavüzü zamanı da belə oldu.
Eyni zamanda Moskvanın seçdiyi taktika Ukraynanı gücləndirmək üçün bu ölkəyə daha yüksək templə maddi dəstək verilməsinə gətirib çıxarır. Ukraynaya növbəti hərbi müdaxiləyə qərar versə, Rusiya sərhədlərində ABŞ və NATO qüvvələrinin mövcudluğunun artacağına şübhə yoxdur.
Rusiya bütün diqqətini NATO-ya, həmçinin alyansın keçmiş fəaliyyətinə yönəltsə də, Putinin istəyinin cavabı Brüsseldə, Vaşnqtonda yox, elə Moskvanın özündədir.
Putin şübhəsiz ki, NATO-nun genişlənməsindən narahatlıq keçirir, ancaq onun əsl problemi 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılmasıdır. Putin SSRİ-nin dağılmasını “XX əsrin ən böyük geosiyasi fəlakəti” sayır. Bu “fəlakət” Rusiyanı hər biri öz gələcəyini müəyyən etməyə qadir müstəqil dövlətlərin əhatəsində qoyub.
Rusiya keçmiş sovet məkanında ən güclü dövlət olaraq qalır. O, BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvüdür, dünyanın ən qüdrətli ordularından və ən böyük nüvə arsenallarından birinə malikdir. Bununla belə Putin qorxur və onu qorxudan Rusiyanın qonşularının müstəqilliyidir. Onun ən böyük qorxusu budur. Səbəb o deyil ki, qonşuları Rusiyaya hərbi cəhətdən təhlükə törədir. Xeyr, onlar Putinin rejiminə təhlükə törədir və bu, hərbi yox, siyasi təhlükədir.
Putin qorxur ki, qonşuluqdakı keçmiş sovet respublikalarından biri uğurlu, çiçəklənən demokratik dövlətə çevrilər (mən hələ Qərbə tam inteqrasiyanı demirəm), nəticədə eyni şeyi rus xalqı da tələb etməyə başlayar. Bunun qarşısını almaq üçün Putin çalışır ki, qonşu dövlətlərə hakimiyyətdə qalıb-qalmayacağı Rusiyadan asılı olan güclü adamlar rəhbərlik etsinlər.
2000-ci illərin əvvəllərində Gürcüstanda və Ukraynada “rəngli inqilab” adlandırılan inqilablar oldu. Bu, Putini bərk qorxuya saldı. O, 2011-2012-ci illərdə Rusiyada narazılığını bildirməyə qalxmış xalqın üstünə qəzəblə yeridi, kütləvi etiraz aksiyalarını yatırtmaq əmrini verdi.
2014-cü ildə Ukraynadakı Meydan hərəkatı Rusiyanın dəstəklədiyi prezident Viktor Yanukoviçi ölkədən qaçmaq məcburiyyətində qoyanda Putin bu ölkənin Krım yarmadasını ilhaq etdi, Donbas bölgəsində separatçı rejimləri maliyyələşdirməyə başladı – bu günədək də maliyyələşdirir.
2020-ci ildə Putin Belarusda seçki saxtakarlığına etiraz edən dinc nümayişləri dağıtmaqda Aleksandr Lukaşenkoya yardımçı oldu. 2022-ci ilin yanvarında isə o, növbəti üsyanı yatırtmaq üçün Qazaxıstana qoşun göndərdi.
Xaricdə diktatorları dəstəkləyə-dəstəkləyə Putin o biri yandan da öz ölkəsində yerini bərkitməyə çalışıb – konstitusiyanı dəyişərək ən azı 2036-cı ilə qədər hakimiyyətdə qalmaq imkanı qazanmaqla, rəqiblərini öldürtməklə, tutdurmaqla, müstəqil KİV-ləri qapatmaqla, vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrini “xarici agent” adlandırmaqla məşğul olub.
Putin bütün bu addımlarını Rusiyanı düşməndən – Qərbdən qorumaq zərurəti ilə əsaslandırır. Deyir xarici qüvvələr Rusiyaya qonşu ölkələrdə “rəngli inqilab”lar təşkil edib NATO-nu Rusiya sərhədinə daha da yaxınlaşdırmaq istəyir.
Ukrayna böhranına geniş prizmadan yanaşmaq lazımdır. Rusiyanı təhdid edən nə Ukrayna, nə də hələlik şərq cinahına vur-tut bir neçə tabor yerləşdirmiş NATO-dur. Alyansın həmin taborları Rusiyanın Ukrayna yaxınlığında cəmlədiyi qoşunlarla heç müqayisə edilə bilməz.
Amma Putin qəsdən böhran vəziyyəti yaradır. O, Ukrayna üzərində nəzarəti yenidən öz əlinə keçirmək istəyir. Rusiya prezidenti təxribatlardan, kiberhücumlardan və hibrid müharibənin digər formalarından yararlanmaqla Ukrayna hakimiyyətini birbaşa və ya dolayı yolla sabotaj etməyə çalışır.
Putinin qələbə çalmasına imkan vermək olmaz. Ukraynanın müstəqilliyi və onun (bəzən büdrəsə də) demokratiyaya sadiqliyi – Avropanın təhlükəsizliyi və sabitliyi ilə rus ekspansionzminin dirçəlişi arasında duran amillər bunlardır.
Rusiyaya NATO-nun genişlənməyəcəyini vəd etməklə və ya alyansın şərq cinahından qüvvələri çıxarmaqla Putini dayandırmaq mümkün deyil. Putini yalnız Ukraynaya qətiyyətli dəstək dayandıra bilər. Ona görə ABŞ və NATO Kiyevə özünü müdafiə etmək üçün hər bir şəraiti yaratmalı, Ukraynanı hər cür silahla təchiz etməlidir.
Xəbərin oxunma sayı : 874
Dünya
Xəbərlər
-
Çoxmərtəbəli binalarda səs izolyasiyasına niyə diqqət edilmir? - VİDEO
-
Bağçalara qəbul başlayır - Proses necə keçiriləcək?
-
Abortla bağlı yeni qanun qəbul edilə bilər - VİDEO
-
Qərb Ukraynaya silah tədarükünü bərpa edib - Zelenski
-
Xocalı girovlarının ifadələri: Dəhşətli faktlar ortaya çıxdı
-
Mingəçevir sakinlərin nəzərinə: Bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq
-
“Yadıma düşmür ki, nəvaxtsa mən onu söyüm...“ - Zülfüqarov Məmmədyarova cavab verdi
-
Kolumbiya üsyançılarının sayı artır - hökumət narahatdır
-
Masallıda 24 yaşlı oğlan xalası qızı ilə münasibətdə oldu: anası və atasına isə... - TƏFƏRRÜAT
-
“Azəriqaz”da absurd təyinat…- Nəqliyyat mühəndisi maliyyə sektorunda
-
15 mini icra başçısının sürücüsünə vermək adı ilə aldı - Sahibkarın başına iş gəldi
-
Baş prokuror Nərimanovda vətəndaşları qəbul etdi - Fotolar
-
“Qaçqınkom“un tenderi şübhələr yaratdı: “SS-İnşaat“ kimindir?
-
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın üzvlərini topladı - Müzakirə
-
Natiq Cəfərli quru sərhədlərinin bağlı qalmasını tənqid etdi - “Belə də iş olar?!”
-
“Stomatoloq.Mehemmed” necə pasiyentləri implant edir? - Araşdırma
-
Dövlət Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişdi - Fərman
-
Biləcəridə şəhid ailəsinin evini dağıtdılar - FOTOLAR
-
Serftifikasiyadan kəsildi, məktəbə texniki işçi kimi düzəlmək istədi - Dələduzluğun qurbanı oldu
-
Pekin düşmənlərinə qarşı “kiber-arılar“ yaradır - SENSASİNON DETALLAR
-
Əhalinin banklardakı əmanətləri 15 milyard manatı keçib - Statistika
-
Bakıda avtomobil ehtiyat hissələri mağazasının faəliyyəti dayandırıldı - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Nikahların sayı artıb, boşanmalar azalıb - Doğulanların və ölənlərin sayı isə...
-
Mənzil qiymətləri niyə sürətlə artır? - Bazara təsir edən amillər
-
Dənizçi pasportu almaq istəyən 181 nəfəri belə aldadıblar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
“Putin Ukraynada uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır“ - “Financial Times“
-
Növbəti dörd gündə havanın maksimal temperaturu 41 dərəcə olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Veysəloğlu“ Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı”na yekun vuruldu - FOTOLAR
-
Sosial yardım məbləğində artımlar olacaq? - Deputat
-
PKK silahları təhvil verməyə başladı - FOTOLAR/VİDEO
-
Xocalıda girov götürülmüş qadın: Yaşyarımlıq oğlum başından qəlpə xəsarəti aldı
-
Bosniyalı müsəlmanların qətli - Srebrenitsa soyqırımından 30 il ötür
-
Azərbaycanda orta aylıq əmək haqqı 9 % artıb - Rəsmi
-
Prezident daha bir fərman imzalayıb - Şübhəli əməliyyatlarla bağlı
-
Lisey və gimnaziyalara qəbul - 200 şagirdin nəticəsinin əlavə araşdırılmasına zərurət yaranıb
-
“Yaşayış minimumu haqqında” qanun dəyişib - Fərman
-
Magistraturanı bitirənlər bu qədər maaş alacaq - SİYAHI
-
“Bakinski raboçi”, “Respublika” və “Xalq qəzeti”... - Prezident bu nəşrlərlə bağlı fərman verdi
-
İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi - FOTO
-
Pakistanda avtobusa silahlı hücum olub - 9 nəfər öldürülüb
-
Milli Onkologiya Mərkəzinə 650 min manat ayrılıb - SƏRƏNCAM
-
Bakıda dəfn mərasimində DƏHŞƏT: Oraqla qardaşının BAŞINI KƏSDİ
-
20 avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır - SİYAHI
-
Köhnədir, oturacaqları sınıqdır - 50 nömrəli avtobusdan ŞİKAYƏT
-
Bakı zənginlərinin qumar oynadığı məkan: “Ağ klub“un aqibəti necə oldu? (VİDEO)
-
ABŞ-nin NATO müttəfiqləri Amerika silahlarının Ukrayna üçün əvəzini ödəyəcəklər - Tramp
-
Sumqayıtda əliliyi olan şəxslər üçün quraşdırılan panduslar yarımçıq qaldı - VİDEO
-
İsrail yaxın vaxtlarda bir neçə ərəb dövləti ilə sülh sazişi imzalaya bilər - Netanyahu
-
Azərbaycan 103 ölkəyə ixrac, 153 ölkədən idxal edib - Statistika
-
Bazarlarda satılan şaftalıların üzərinə boya vurulur? - VİDEO
-
Azərbaycanda əhalinin yanacaq xərclərinin nə ilə bağlıdır? - VİDEO
-
“Ciyər axşamı”ndakı qanlı davanın səbəbi bilindi - Məclis sahibi də etiraz edib
-
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb - FOTOLAR
-
Vətən müharibəsinin iştirakçısı arvadını öldürüb? - Valideynlər danışdı
-
Metroda ən çox sərnişin bu stansiyalardan istifadə edir - SİYAHI
-
“AtaSığorta” kibertəhlükəsizlik tələblərini pozub - AMB xəbərdarlıq etdi
-
Bakının ən bahalı və ucuz mənzilləri - Sotu 350 min AZN olan torpaq sahəsi
-
Sərxoş sürücü polisə tabe olmadı - İçkili maşın sürməsini belə izah etdi
-
Romada Ukrayna toplantısı: Zelenski Marşall Planı təklif edir
-
“Dedi ki, qardaşı Kürdəxanıda rəisdir” - Restoranda ağlayan qadın aldadılıb
-
Fərid Əhmədov pakistanlı həmkarı ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu imtahanın keçirilmə qaydaları dəyişdirildi - Keçid balı artırılıb
-
Kiyevə göndərilən dron səfirliyimizin yaxınlığına düşüb - Fotolar
-
DİN-də kollegiya iclası: Vilayət Eyvazov yeni tələblər qoydu - FOTO
-
Ən çox şikayət edilən sığorta şirkətlərinin - Siyahısı
-
Lavrov və Rubio arasında görüş olub - Nə müzakirə edilib?
-
Bakı metrosunda ən çox hansı stansiyadan istifadə edilir? - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Nar” tədbirdə rəsmi telekommunikasiya tərəfdaşı kimi iştirak etdi - Fotolar
-
Azərbaycanlı “Vaqner”çilər həbs olundu - DTX-dən əməliyyat
-
Məhşur blogerin “Papağ” restoranları “Cart to card” sistemi işləyir? - Vergidən yayınma……
-
İlham Əliyevlə Paşinyan nələri müzakirə ediblər? - Rəsmi açıqlama
-
Cərrah Elçin Bayramov qonşularına təzyiq göstərir - “Heç kimdən qorxmuram...“
-
Azərbaycan kənd təsərrüfatında fəlakət göstəriciləri: Əkin sahələrinin zərəri 90% artdı
-
İşdən çıxarılan məktəb direktorlarının 20 faizi vəzifəsinə bərpa olunub - Nazir
-
Özünü “vəkil“ kimi təqdim edən Səbiyyə Panəliyevanın dələduzluğu davam edir - ŞİKAYƏT
-
Azərbaycanla Ermənistan bu məsələlərdə razılığa gəldi - Görüşün nəticələri
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Xocalıda yaralanan şəxs: Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım isə...
-
Generalın nömrəsini axtaran müəllimin başına oyun açdılar - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan arasındakı görüş başa çatdı - FOTO
-
“Bakı və İrəvanın sülh sazişi imzalaması regiona sabitlik gətirəcək“ - Peskov
-
Miras üstündə mübahisələrə son qoyulur? - Qanun dəyişdi, qaydalar yeniləndi
-
“Polisləri görüb qışqırmağa başladım” - Qız qaçıran 3 nəfər niyə azadlığa buraxıldı?
-
Bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar açıqlandı - SİYAHI
-
“Atlant” sahibi ilə kürəkəni məhkəmədə üz-üzə - 14 milyon kimin cibindədir?
-
“Təxminən 20 min uşaq bağçadan kənarda qalacaq“ - Nazir
-
Zelenskidən Rusiyaya xəbərdarlıq: “Sərt reaksiya olacaq!”
-
I və IV ixtisas qrupları üzrə imtahan keçiriləcək - DİM-dən xəbərdarlıq
-
Arvadını öldürmək istəmişdi - 15 il həbs verildi
-
Məhbus ailələrinin Tolikə qarşı şikayətinə baxılır - Məhkəmə qapalı keçirilir
-
Trampdan daha bir qalmaqallı qərar - Braziliyaya 50% rüsum tətbiq etdi
-
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələri bağlanır? - Rəsmi cavab
-
Kamran Əliyev Zaqatalada vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Bağ evi almaq müşkülə çevrilib: Hansı ərazilərdə qiymətlər od tutub yanır?
-
Yol polisindən yağışlı hava ilə bağlı - Müraciət
-
Bakıda iş adamının 2 villasını soydular - Yarım milyon manat oğurlandı
-
Kredit borcu olanların NƏZƏRİNƏ - Manatın məzənnəsi dəyişərsə...
-
Ağdərədə mina partladı - Xəsarət alan var
-
İlham Əliyevlə Paşinyanın görüşü başladı - FOTO/VİDEO
-
Fahreddin Altun vəzifəsindən azad edildi - Yeni TƏYİNAT
-
Direktor və müavinlər... - Daha bir kollecdə yeni təyinatlar olub
-
Əhali Prezidentin fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir - SORĞU
-
Böyük Britaniya və Fransa bəyannamə imzalayacaq - Nüvə sahəsində
-
Klublararası Dünya Çempionatı: PSJ "Real"ı darmadağın edərək finala çıxdı
-
Qeydiyyatdan keçmədən də Qarabağa gedə bilərsiz - Bu dəfə 5 gün
-
Abşeronda şok hadisə:Oğul anasını yandıraraq öldürdü - VİDEO
-
“İplik“ fabrikindən 10 minlik oğurluq - Gözətçilər saxlanıldı
-
Sabah bu ərazilərdə 4 saat işıq olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Bu müharibədə diplomatiya tükənib” - Merts məyusdur
-
Azərbaycanda neçə nikah müqaviləsi bağlanıb?
-
Usta Natiq birdən-birə necə “vəzifəli şəxs” olub? - TƏFƏRRÜAT
-
Sabah bəzi rayonlarda şimşək çaxacaq, dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
-
“Türkiyədə prezident seçkiləri 2028-ci ildə keçiriləcək“ - Ərdoğan
-
Bakıda ŞOK cinayət - 13 yaşlı qızın intim videolarını yaydı, həbs edildi
-
Prezident İlham Əliyev BƏƏ lideri ilə görüşdü - Fotolar
-
Avropada on gündə 2300 nəfər dünyasını dəyişib - İstilərə görə
-
Bu kəndlərdəki evlər təmir olunacaq - 30 milyona yaxın vəsait ayrıldı
-
Ərdoğandan İmamoğlu ilə bağlı təklifə reaksiya - “Xeyirli olar...”
TOP 10
ARXİV