Adı indiyədək çox hallanmayan, lakin xeyli böyük korrupsiya əməllərinin şübhəlisi kimi tanınan şəxslərdən biri də bir neçə gün əvvəl Binəqədi rayon icra hakimiyyəti başçısının birinci müavini vəzifəsindən çıxarılan Leysan Məmmədovdur. AFN.az-a L.Məmmədovla bağlı məlumat verən mənbə bildirir ki, müavin vəzifəsindən getdikdən sonra yeni vəzifəsi onu çox gözlətməyib. Belə ki, L.Məmmədovun Qarabağda gedən tikinti işlərində nəzarətçi olacağı bildirilir. Bu barədə onun özü ilə söhbətimizdə də təkzib etmədi. O haqda bir qədər sonra.

Onun haqqında apardığımız araşdırma zamanı olduqca maraqlı faktlar üzə çıxartdıq. Bakı Baş Tikinti İdarəsinin Təmir-Tikinti İdarəsində fəhlə kimi işə başlayan L.Məmmədov burada rəngsaz, baş mexanik, iş icraçısı, tikinti ustası işləyib, nəhayət rəis vəzifəsinə qədər yüksəlib. Tikinti sahəsində bir sıra vəzifələrdə çalışan "qəhrəmanımız” 1996-cı ildə Nazirlər Kabineti yanında Mənzil Kommunal Təsərrüfatı Komitəsinin nəzarət-təftiş idarəsində baş müfəttiş vəzifəsinə təyinat alıb.

Bir müddət burada işlədikdən sonra fəaliyyət sahəsini tamam fərqli sferaya dəyişib: 1998-ci ildən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin nəzdində Dövlət Əmək Müfəttişliyinin Mərkəzi Aparatında nəzarət şöbəsində əmək müfəttişi kimi çalışmağa başlayıb. Əmək Müfəttişliyində 8 ilə yaxın bas müfəttiş vəzifəsində işləyəndən sonra 2006-cı ildə başqa bir sahəyə keçib: Gənclər və İdman Nazirliyinin Tikilməkdə Olan Obyektlərin Müdiriyyətinə direktor müavini. Burada uzun müddət - 2009-cu ildən 2021-ci ilin yayına qədər direktor vəzifəsində işləyib. Elə onun haqqında danışan mənbəmiz bildirir ki, fəaliyyətinin ən "məhsuldar” dövrü də məhz burada çalışdığı illər olub.

Rəsmi məlumatlara inansaq, 2006-ci ildən başlayaraq vəzifədən çıxarılana qədər Leysan Məmmədovun bilavasitə rəhbərliyi altında respublikamızın əksər bölgələrində onlarla gözəl memarlıq nümunəsi olan olimpiya idman kompleksləri tikilərək gənclərin istifadəsinə verilib. Mənbəmiz bildirir ki, L.Məmmədovun GİN-dəki vəzifəsindən azad olunma tarixi və səbəbi heç yerdə açıqlanmır. Onun yüksək keyfiyyətlə tikib təhvil verdiyi bildirilən obyektlər sırasında Şəmkir, Hövsan, İsmayıllı, Şağan Olimpiya İdman Kompleksləri (2009-cu il); Ağdaş, Göyçay, Balakən OİK-ləri, Kür Avarçəkmə müəssisəsi (2010-cu il); Tovuz, İmişli, Sumqayıt, Qəbələ Olimpiya İdman Kompleksləri (2011-ci il); Astara OİK, Səadət Sarayının çox yüksək səviyyədə yenidən qurulması, Tofiq Bəhramov adına Stadionun yenidənqurma işləri (2012-ci il); Qobustan İdman zalı, Şirvan, Xaçmaz, Qax, Saatlı, Göygöl , Ağcabədi, Abşeron, Neftaçala, Goranboy, Tərtər, Lənkəran, Yardımlı, Yevlax rayonlarında və Qala qəsəbəsində Olimpiya İdman Komplekslərinin tikintiləri (2013-cü il); respublikamızın bölgələrində çoxlu sayda idman zalları, gənclər evləri, futbol meydançaları və digər idman obyektlərinin adları çəkilir.

Mənbəmiz bizə təklif edir ki, internet məlumatlarını kənara qoyub L.Məmmədovun fəaliyyəti dövründə Hesablama Palatasının hesabatlarını araşdıraq. Biz də tənbəllik etmədən qurumun həmin illərə dair hesabatlarına göz gəzdirdik. Məlum olur ki, palatanın 2013-cü ildəki fəaliyyətinə dair hesabatında Gənclər və İdman Nazirliyinə ayrılan, tikintisi 2011-2013-cü illərdə başa çatmış obyektlər üçün nəzərdə tutulan büdcə vəsaitlərinin istifadəsində korrupsiya hallarına yol verildiyi əksini tapıb.

Məsələn, Daşkəsən rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə müəyyən tikinti-quraşdırma işləri yerinə yetirilir, lakin birdən-birə obyektin təyinatı dəyişdirilərək Gənclərin Təlim və İstirahət Mərkəzinə çevrilib. Tikinti işləri təzədən bu yöndə aparılır.

Hesablama Palatasının məlumatlarından aydın olur ki, 2 rayonda olimpiya kompleksinin tikintisi zamanı asfalt-beton işləri tamamlanmadığı halda bu obyektlər üzrə işlərin qəbulu haqqında akt bağlanıb. Bundan başqa, 5 rayonda olimpiya komplekslərinin tikilməsi prosesində bəzi inventar və avadanlıqlar obyektlərdə olmadığı halda qəbul aktlarına daxil edilib, 2 rayonda tikintisi başa çatmış kompleks istifadəyə verilsə də, dövlət qəbul komissiyasının aktlarının imzalanması bir ilədək gecikdirilib.Tikintisi başa çatmış 14 obyekt üzrə dövlət qəbul komissiyasının aktlarının başa çatdırılması tamamlanmayıb, 12 podratçı təşkilat üzrə kreditor borcun yaranmasına yol verilib.

Gənclər və İdman Nazirliyinin müvafiq dövrə aid məlumatına əsasən, 2012-ci ilədək ölkədə 33 OİK mövcud idi və onlardan 18-i istifadəyə tam hazır idi. Komplekslərdən 16-nı Gənclər və İdman Nazirliyi, 2-ni Qaçqınlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, 3-nü Milli Olimpiya Komitəsi, 12-ni isə müxtəlif özəl şirkətlər öz vəsaitləri hesabına tikib.

Əsas məsələ isə ondan ibarətdir ki, L.Məmmədovun rəhbərliyi dövründə tikilən olimpiya idman kompleksləri ayrı-ayrı rayonlarda fərqli məbləğlərə başa gəlib. Məsələn, Sumqayıtda OİK-in tikintisinə 16 milyon manat, İmişlidə təxminən 13 milyon manat, Tovuzda, Göyçayda və Qəbələdə təxminən 12 milyon manat, İsmayıllıda 11,5 milyon, Ağdaş, Şağan və Hövsanda 10, 5 milyon, Şəmkir və Balakəndə 10 milyon, Biləsuvar və Kürdəmirdə 9,2 milyon, Füzuli və Oğuzda 8,5 milyon, Ağdamda 3,6 milyon, Sabirabadda isə 837 min manat vəsait xərclənib.

Bu obyektlərin bəzilərinin göstəriciləri bir-birinə çox yaxın olsa da, qiymətlər arasında ciddi fərq diqqəti cəlb edir. Məsələn, Sabirabadın Qalağayın kəndində tikilən komplekslə Göyçayda və Qəbələdə inşa olunan kompleksin tamaşaçı tutumu və infrastrukturu arasında cüzi fərq olmasına baxmayaraq, xərclənən vəsait arasında 12 dəfə fərq var. Bu o deməkdir ki, həmin OİK-lərin tikintisinə ayrılan vəsaitlərin ən azı 70-80 faizi mənimsənilib.

L.Məmmədovun fəaliyyət tarixçəsində fəxrlə vurğuladığı Avropa oyunları üçün obyektlərin tikintisinə rəhbərlik etməsidir. Avropa Oyunlarının keçirildiyi Su İdmanı Sarayının tikintisi 200 milyon manatdan çox, Bakı Stend Atıcılığı üzrə İdman Kompleksinin tikintisi 110 milyon manat, Avropa Oyunları Parkı 100 milyon manatdan bir qədər az məbləğə başa gəlib. Bu məbləğləri mərhum nazir Azad Rəhimov açıqlasa da, nazirliyin internet saytında bu məlumatlar yerləşdirilməyib.

Palatanın 2015-ci il büdcəsinin icrası haqda rəyində isə idman obyektlərinin tikintisinə xərclənən vəsaitlər haqda məlumat var. Məsələn, Su İdmanı Sarayının tikintisi - 20 milyon 499,7 min manata başa gəlib. Stend Atıcılığı üzrə İdman Kompleksinin sökülərək yenidən qurulması isə büdcədən 39 milyon 984,9 min manat aparıb. Avropa Oyunları Parkının tikintisi 8 milyon manata, BMX Velosipedi və Dağ Velosipedi yarışları üçün veloparkların tikintisi 7 milyon 648,0 min manata, Abşeron rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi 597,9 min manata, Yardımlı rayonunda İdman Kompleksinin tikintisi 196,7 min manata başa gəlib.

Qurum açıqlayıb ki, 2015-ci ildə I Avropa oyunlarının keçirilməsi üçün idman infrastrukturlarının yaradılması, hazırlıq və digər təşkilati işlərlə bağlı investisiya xərcləri 1 milyard 329 milyon 184,5 min manat təşkil edib.

Hesablama Palatası dövlət büdcəsinə dair rəyində bildirilir ki, 2017-ci ildə idman obyektlərinin tikintisinə dövlət əsaslı vəsait qoyuluşundan 330 milyon 300 min manat vəsait ayrılıb.

2018-ci ildə isə yeni idman obyektlərinin tikintisi və yarımçıq qalanlarda tikintinin tamamlanması üçün gələn ilin büdcəsindən 244 milyon manat vəsait ayrılıb.

2019-cu ildə dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərc maddəsi üzrə idman obyektlərinin tikintisinə 202 milyon manat xərclənib.

Pandemiya dövründə nəzərdə tutulan idman yarışlarının cüzi hissəsi keçirilsə də bu istiqamətdə ayrılan pulların hamısı L.Məmmədovun rəhbərlik etdiyi idarə tərəfindən xərclənib.

Hesablama Palatası Palata Gənclər və İdman Nazirliyinin Tikilməkdə Olan Obyektlərin Müdiriyyətində 2020-ci ilin 20 oktyabrından 10 noyabrına qədər audit həyata keçirib. Audit seçilmiş obyektlərin tikintisinə başlanma tarixindən 01.10.2020-ci il tarixinədək olan dövrü əhatə edib.

Hazırlanan hesabata əsasən, dövlət büdcəsinin dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu (investisiya xərcləri) üçün nəzərdə tutulan vəsait hesabına tikintisi 2020-ci ildə başa çatmış 5 obyekt üzrə Nazirliyə ayrılmış 70 milyon 894,3 min manat vəsaitə qarşı 70 milyon 807,13 min manat maliyyələşmə və 70 milyon 786,6 min manat kassa xərci aparılıb. 2019-cu ildə dövlət əsaslı vəsait qoyuluşundan ayrılan 197 milyon 207,7 min manatın 19 milyon 608,0 min manatı Olimpiya İdman Komplekslərinin tikintisinə yönəldilib. Auditə cəlb edilən obyektlərin tikintisinə 2012-2013-cü illərdə başlanıb, 2020-ci ildə tikinti-quraşdırma işləri başa çatdırılsa da, sənədləşmələrin ilin sonuna yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub.

Məlum olub ki, başa çatdırılmamış qoyuluşların həcmi iki dövrdə ayrı-ayrı göstərilib. Belə ki, bu rəqəmlər 31.12.2019-cu il tarixinə maliyyə hesabatlarına əsasən 71 milyon 727,8 min manat göstərilsə də, Palataya təqdim olunan 24.02.2019-cu il tarixli məlumatda 55 milyon 832,9 min manat qeyd edilib.

01.10.2020-ci il tarixinə ayrılmış 8 milyon 159,3 min manat nəzərə alınarsa, yarımçıq qalmış tikintilərin başa çatdırılması üçün 40 milyon 471,1 min manat vəsait tələb olunurdu.

Audit zamanı o da məlum olub ki, auditlə əhatə olunan obyektlər (Lənkəran, Yardımlı, Beyləqan, Tərtər rayonlarında və Bakı şəhərində tikilən OİK-lər-red.) üzrə buraxılış layihələrini növbəlilik üzrə ayrıca əks etdirməklə, illər üzrə yeni və keçid layihələrin təsdiq edilmiş titul siyahıları, keçid layihələr üzrə bağlanmış müqavilələrin surəti, investisiya qoyuluşunun texnoloji strukturu, o cümlədən smetaya daxil edilən avadanlıq və qurğular barədə, layihə və layihənin əsas texniki və iqtisadi parametrlərini müəyyənləşdirmək üçün layihə qabağı aparılmış araşdırmalar barədə məlumatlar Dövlət İnvestisiya Proqramına daxil edilmək üçün İqtisadiyyat Nazirliyinə təqdim edilməyib. Auditlə əhatə olunan beş obyekt üzrə sifarişçi tərəfindən hazırlanmış binanın əsas texniki iqtisadi göstəriciləri, memarlıq həlləri, mühəndisi və texnoloji avadanlıqlara dair tələblər Layihə tapşırıqlarına daxil edilməyib.

Bundan əlavə, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına ("Obyektlərin, əsas fondların istifadəyə verilməsi və əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitlərdən istifadə edilməsi”) əsasən, 2019-cu ildə əsas kapitala 19 milyon 608,1 min manat, Maliyyə Nazirliyinin təqdim etdiyi hesabata (19 nömrəli əlavə) əsasən 197 milyon 207,7 min manat, Nazirliyin təqdim etdiyi hesabata əsasən isə 20 milyon 292,0 min manat büdcə vəsaiti yönəldildiyi göstərilib.

Şəhərlər üzrə OİK-lərin tikintisində baş verən pozuntular haqda da rəsmi sənədlərdə məlumatlar var. Məsələn, Lənkəran şəhərində Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə şəhər tikililərinin hüdudlarında yaşıllıq ərazilərin xüsusi çəkisinin 40 faizdən az olmamaq şərti ilə qəbul olunmasına baxmayaraq, obyektin Baş Planı üzrə yaşıllıq ərazisinin sahəsi 28,8 faiz qəbul edilib.

Tərtər Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisində bu göstərici müvafiq olaraq 25 və 21,39 faizdir.

Aşkarlanan digər nöqsan tikintilərin layihə sənədlərində tikintidə istifadə ediləcək tikinti materiallarının spesifikasiyasının (təsnifat və xarakteristikası) göstərilməməsidir. Həmçinin oObyektlərin layihə-smeta sənədlərinin tərtibi zamanı layihə iş həcmlərinin və iş növlərinin smeta sənədlərinə artıq daxil edilməsi nəticəsində 534 min 148,48 manat fərqin yaranmasına yol verilib.

L.Məmmədovun rəhbərlik etdiyi idarə tərəfindən "Dövlət Satınalmaları haqqında” qanunun bəzi tələblərinə tam əməl edilməyərək satınalma müqavilələri bağlanıb. Məsələn, Tərtər Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidməti tərəfindən tikinti işlərinin yerinə yetirilməsi üçün bir mənbədən satınalma ilə bağlı müqavilənin bağlanmasına 28.02.2020-ci il tarixli məktubla razılıq verildiyi halda, podratçı təşkilatla 13.02.2020- ci il tarixində 645,7 min manat satınalma müqaviləsi bağlanıb. O cümlədən Lənkəran Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə malların (iş və xidmətlərin) satınalınması təcili tələbatın yarandığı səbəb kimi göstərilərək 30.01.2018-ci il tarixində bir mənbədən satınalma metodları tətbiq edilməsinə razılıq alınsa da, podratçı təşkilatla 2018-ci ilin may ayının sonunda, yəni 4 aydan sonra 4 milyon 585,0 min manat dəyərində satınalma müqaviləsi bağlanıb.

L.Məmmədovun idarəsi ilə podratçı təşkilatlar arasında 4 obyekt üzrə bağlanmış 8 satınalma müqaviləsinin 14.3-cü bəndində nəzərdə tutulan müddətlərdə işlərin yerinə yetirilməsi gecikdirilib və müqavilənin xüsusi şərtlərinin 8.1-ci bəndinin tələblərinə uyğun gecikdirilmiş 3513 günə görə hər gün üçün 0,01 faiz həcmində 2 milyon 88 min 705,7 manat cərimə hesablanması təmin olunmayıb. Tərtər rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə 3 halda gecikdirilmiş günlərin sayı 892, hesablanmalı cərimənin məbləği 323 min 68,4 manat, Lənkəran Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə gecikdirilmiş günlərin sayı 2 halda 1584, hesablanmalı cərimənin məbləği 1 milyon 38 min 76,0 manat, Beyləqan Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə gecikdirilmiş günlərin sayı 1 halda 358, hesablanmalı cərimənin məbləği 590 min 700,0 manat, Yardımlı Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi üzrə gecikdirilmiş günlərin sayı 2 halda 679, hesablanmalı cərimənin məbləği 136 min 861,3 manat hesablanır.

Bundan əlavə, obyektlərin smeta sənədlərində qüvvədə olan tikinti norma və qaydaları ilə müəyyən edilən "Qiymətləndirici”lərin düzgün tətbiq edilməməsi nəticəsində 1 milyon 28 min 671,27 manat məbləğində qiymət fərqinin yaranmasına yol verilib, "İşlərin qəbulu haqqında Akt”lara (F№2) əlavə iş həcmi daxil edilərək, podratçı təşkilatlara ƏDV ilə 415 min 572,57 manat məbləğində artıq vəsait ödənilib. Beyləqan rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə 170 min 583,0 manat, Bakı şəhəri F.Xoyski prospekti 98A ünvanında yerləşən Respublika Olimpiya Mərkəzinin təmir obyekti üzrə 63 min 662,0 manat, Tərtər rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə 165 min 540,0 manat, Lənkəran şəhərində Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə 15 min 787,57 manat ödənilib.

Maliyyə vəsaitlərinin idarəedilməsi üzrə düzgün olmayan qərarların qəbul edilməsi nəticəsində Tərtər Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi layihəsi üzrə 2014-cü ilin dekabr ayından 2015-ci ilin iyul ayına qədər 554,5 min manat, 2015-ci ilin iyul ayından 2016-cı ilin fevral ayına qədər isə 356,6 min manat dövlət vəsaiti podratçı təşkilatın istifadəsində qalıb, digər podratçı təşkilata təqdim olunan "İşlərin qəbulu haqqında Akt”la (Forma №2) qəbul edilən işlərin dəyərindən artıq vəsait ödənilməsi səbəbindən 965,0 min manat debitor borcun yaranmasına yol verilib.

Audit zamanı o da üzə çıxarılıb ki, obyektlərin layihələri ilə smeta sənədlərində göstərilən iş həcmləri arasında 534 min 148,48 manat fərqin yaranmasına, "İşlərin qəbulu haqqında Akt”lara (F№2) əlavə iş həcmi daxil edilərək podratçılara ƏDV ilə 415 min 572,57 manat məbləğində artıq vəsait ödənilməsi hallarına yol verilib.

Audit qrupu tərəfindən aşkar edilmiş faktlara (nöqsan və uyğunsuzluqlara) Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən təqdim olunan cavab məktubunda verilən izahatlara və yuxarıda göstərilənlərə əsasən qeyd etmək olar ki, dövlət büdcəsindən auditi aparılan obyektlərin tikintisinə və əsaslı təmirinə ayrılan vəsaitlərin istifadəsinin audit meyarları ilə müqayisədə əhəmiyyətli uyğunsuzluq halları mövcuddur.

Beləliklə, Hesablama Palatası L.Məmmədovun rəhbərliyi altında böyük məbləğdə pulların faktiki olaraq mənimsənilməsi faktını aşkara çıxarıb. Auditdən sonra L.Məmmədov tərəfindən "İşlərin qəbulu haqqında Akt”lara (F№2) əlavə iş həcmi daxil edilərək podratçı təşkilatlara ƏDV ilə artıq ödənilmiş 415 min 572,57 manat məbləğində vəsait, Tərtər rayonunda Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə podratçı təşkilata artıq ödənilmiş 10 min 700,0 manat və Lənkəran şəhərində Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi obyekti üzrə podratçı təşkilata artıq ödənilmiş 15 min 787,57 manat vəsait dövlət büdcəsinə qaytarılsa da, Palata Gənclər və İdman Nazirliyinin rəhbərliyinə tövsiyə malların (işlərin və xidmətlərin) satınalınması, eləcə də dövlət büdcəsindən və büdcədənkənar dövlət fondlarından maliyyələşən təşkilatların maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətində maliyyə qaydalarının pozulması, o cümlədən dövlət büdcəsindən və büdcədənkənar fondlarından, həmçinin məqsədli büdcə fondlarından ayrılan vəsaitdən təyinatı üzrə istifadə olunmaması ilə əlaqədar törədilmiş bəzi hüquqpozmalara görə müvafiq olaraq cinayət və inzibati məsuliyyətin müəyyən edilməsini tövsiyə edib. Lakin nazirlikdən hüquq-mühafizə orqanlarına hər hansı müraciət göndərilməyib.

2021-ci ilin aprelində A.Rəhimov vəfat edəndən dərhal sonra L.Məmmədov nazirlikdəki vəzifəsindən uzaqlaşdırılsa da, qısa müddətdən sonra Minatəmizləmə Agentliyinə aparat rəhbəri vəzifəsinə təyinat alıb. Mənbəmiz iddia edir ki, bu transferin səbəbi torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsindən sonra illərlə davam edəcəyi gözlənilən aktiv minatəmizləmə prosesinin əsas aparıcı qüvvəsinin isə Minatəmizləmə Agentliyi olmasıdır. "Quruma həm büdcədən, həm də xarici yardımlar hesabına böyük məbləğdə pullar ayrılır və bu həcm getdikcə artacaq. L.Məmmədov burada rahat "işləyə” bilərdi”. Lakin bu dəfə o bacarmadı. Hesablama Palatasının auditorları L.Məmmədovu təzə vəzifəsinin başında daha tez "salamladılar”.

L.Məmmədov əməkdaşımızla söhbətində bildirib ki, bütün qeyd edilənlərlə bağlı aidiyyatı qurumlar araşdırma aparıblar və qərar verilib: "Əgər qərar mənim əleyhimə olsaydı, bugünkü gündə vəzifədə olmazdım. İndi də Qarabağda bir MMC-də nəzarətçi işləyəcəm".

Mənbə: AFN.az