![]() |
|



.jpg)





645.jpg)




Uyğur müsibəti Ukrayna müsibəti kimidir – “Politico”
Tarix 22.06.22, 20:42 |
|

ABŞ-ın “Politico” qəzeti Avropanı Çində uyğurların hüquqlarının pozulmasında iştirak etməməyə, əksinə – uyğurlara qarşı törədilən vəhşiliklərə sərt müqavimət göstərməyə çağırır.
Novator.az-ın məlumatına görə, qəzetin “Uyğurlar: Avropanın iştirakı və Çinlə münasibətlərdə mürəkkəb vəziyyət” başlığı altında dərc etdiyi məqalədə deyilir ki, Çinin Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda repressiyaya məruz qalan uyğurlarla bağlı bu yaxınlarda üzə çıxan minlərlə sənəd və fotoşəkil dəhşətli həqiqətlərdən xəbər verir: “Həmin sənədlər və fotoşəkillər Çində insan haqlarının pozulmasında Avropanın da iştirak etdiyinə dair müzakirələrə yol açır.
Avropa İttifaqı artıq Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədən bəzi ağrılı nəticələr çıxarıb. İndi avtoritar ekspansionizm orbitindəki daha dərin problemə – Çinə də eyni münasibəti sərgiləmək, eyni nəticələri Çinə də tətbiq etmək lazımdır.
Avropa İttifaqı daxilində iqtisadi motivlər Rusiya və Çinə yanaşmada tərəddüdlər də ortaya qoyub və bu, ittifaqın strateji mövqeyinə ciddi zərbə vurub. Ən başlıcası, bu bizim dəyərləri qorumaq missiyamıza xələl gətirir.
Avropa İttifaqının Rusiya ilə bağlı gələcək müzakirələrində, sözsüz ki, ilk yeri rus qoşunlarının Ukraynanın Buça və Mariupol şəhərlərində törətdiyi dəhşətlər tutacaq. Amma unutmamalıyıq ki, Çində də insan haqları eyni amansızlıqla pozulur. Uyğurların acınacaqlı halı bizim Çinlə münasibətlərimizə də təsir etməli, Pekinin iqtisadi asılılığından xilas olmaq istiqamətində müzakirələrə başlamağımıza rəvac verməlidir”.
Məqalədə vurğulanır ki, Avropa İttifaqı ölkələrinin Çinlə sıx iqtisadi əlaqələri Avropanı insan haqları pozuntularına şərik edir. Buna misal olaraq Çindəki kommunist rejiminin uyğurları pambıq tarlalarında qul kimi işlətməsi, sonra da həmin pambığı rahatca bütün dünyaya, o cümlədən demokratik ölkələrə satması göstərilir. Qeyd edilir ki, hazırda dünyada hər beş pambıq məhsulunun birində məcburi əmək yolu ilə istehsal olunan, “Sincan pambığı” adlanan pambığın nişanəsinə rast gəlmək mümkündür. “Uyğurlar: Avropanın iştirakı və Çinlə münasibətlərdə mürəkkəb vəziyyət” məqaləsində bu, dünyanın, o cümlədən Avropanın Çində insan haqlarının pozulmasına göz yummasının nəticəsi, faktiki uyğurlara verilən zülümlərə şərik çıxılması kimi qiymətləndirilir.
Məqalədə belə bir çağırış edilir ki, ukraynalıların müsibətinə necə yanaşılırsa, uyğurların müsibətinə də elə yanaşılmalıdır, çünki bunların hər ikisi eyni dərəcədə vəhşilik, xüsusi amansızlıqdır: “Mariupolun xarabalıqları kimi, Sincandakı əsir düşərgələri də bizim avtoritar rejimə insan əzabları üzərində əylənməyə imkan yaratdığımızdan soraq verir.
Avtoritarizmin demokratiya ilə savaşı təkcə Rusiyanın Ukraynaya hücumunda yox, Çinin uyğurlara hücumunda da özünü göstərir, ona görə bizim tək Rusiya siyasətimiz deyil, Çinlə bağlı siyasətimiz də dəyişməlidir.
Hər birimiz öz ölkəmiz daxilində bu istiqamətdə mübarizə aparmalıyıq. Biz dəyərləri necə qoruduğumuz, iqtisadi itkilər bahasına da dəyərləri müdafiə etməyə hazır olub-olmadığımız barədə özümüzü sorğu-suala tutmalıyıq. Biz kim olmaq istəyirik – mahiyyətcə buna cavab tapmalıyıq, məsələ məhz bu qədər ciddidir.
Xeyli sayda avropalının hələ də Sincan pambığından hazırlanmış pal-paltar geyinməsi isə göstərir ki, biz Çini dəyişməmişik, əksinə, Çin bizi dəyişir. Bizim Çinlə bağlı müzakirələrimizdə bu məsələ başda durmalıdır”.
2022-ci ilin may ayında Çinin Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda repressiyaya məruz qalan uyğurlarla bağlı minlərlə sənəd və fotoşəkil yayılıb. Sənədlər və şəkillər 1990-cı illərdən ABŞ-da fəaliyyət göstərən Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fondunun internet səhifəsində yerləşdirilib. Fond materialları haker qruplarından əldə etdiyini bildirib. Hakerlər sənədləri və şəkilləri Çinin hökumət qurumlarının, hüquq mühafizə orqanlarının məlumat bazasına daxil olaraq ələ keçiriblər. Sonra isə materialları Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fonduna ötürüblər.
Fond materialları ictimai nümayişə çıxarmasını Çində uyğurlara qarşı repressiyaları ifşa etmək niyyəti ilə əsaslandırıb. Materaillara həbs olunan 2884 nəfər uyğurun fotoşəkli, 300 mindən çox adama açılmış şəxsi iş, tutulanlar haqda 23 mindən artıq qeyd və həbs düşərgələrində nəzarətçilərə verilən 10-dan çox təlimat daxildir. Sənədlər toplusundan bəlli olur ki, Çinin kommunist rejimi 2 miyondan çox uyğuru “ekstremist” hesab edir və onların “peşə təlimi mərkəzləri”ndə (Çin hökuməti uyğurların saxlandığı həbs düşərgələrini belə adlandırır) “tərbiyə olunmasını” zəruri sayır. Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fondunun rəyinə əsasən, hazırda ən azı 1 milyon nəfər, təxminən 2 milyon nəfərə yaxın uyğur Sincan bölgəsində həbs düşərgələrində saxlanır.
Fondun açıqlamasına görə, 2884 məhbusun şəkli 2018-ci ilin birinci yarısında Sincan Uyğur Muxtar Rayonunun cənubundakı polis bölmələrində, saxlama mərkəzlərində çəkilib. Onların arasında yüzlərlə foto var ki, Çin polisinin uyğurlara fiziki işgəncələr verdiyi anda lentə alınıb, ona görə işgəncə hallarını birbaşa sübuta yetirir.
Uyğurlar əsasən Çinin şimal-qərbində yerləşən Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayırlar. Uyğur Muxtar Rayonu guya etnik özünüidarəetmə rayonudur, əslində isə bu, tamamilə formal muxtariyyətdir. Rayonu idarə edən Kommunist Partiyası nümayəndələrinin, yəni yerli məmurların böyük əksəriyyəti, demək olar hamısı çinlidir.
Beynəlxalq qurumların hesabatlarına əsasən, Çində milyonlarla uyğur məcburi əməyə, işgəncəyə və cinsi zorakılığa məruz qalır, hökumət uyğurların kökünü kəsmək üçün qadınların uşaq dünyaya gətirməsinə də maneələr törədir. Dünyanın bir sıra demokratik dövlətləri, o cümlədən ABŞ uyğurlara qarşı hərəkətləri soyqırımına cəhd kimi qiymətləndirir.
2014-cü ildə Rusiya Ukraynanın Krım yarımadasını zəbt edərək özünə birləşdirib, Donetsk və Luqansk vilayətlərinin bir hissəsini də tutaraq hər iki ərazidə separatçı rejimlər qurub.
2022-ci il fevralın 21-də Rusiya Donetsk və Luqansk vilayətlərində qurulmuş rejimləri müstəqil dövlətlər kimi tanıyıb, fevralın 24-dən isə Ukraynada total hərbi əməliyyatlar aparır. Ukraynanın hərbi və mülki obyektlərinə, o cümlədən yaşayış evlərinə, xəstəxanalara, qadınların, uşaqların sığındığı binalara zərbələr endirilir, təxliyə olunmaq istəyən dinc sakinlər atəşə tutulur, şəhərlər bombalanır.
Mart ayında rus qoşunları Ukrayna xalqının və ordusunun müqaviməti qarşısında bəzi məntəqələrdən, o cümlədən paytaxt Kiyev ətrafından geri çəkiləndən sonra azad edilmiş yaşayış yerlərində, xüsusilə Buça, İrpen şəhərlərində dinc ukraynalıların kütləvi surətdə qətlə yetirildiyi bəlli olub, kütləvi məzarlıqlar aşkar edilib.
Rus qoşunları daha kütləvi qətlləri Mariupol şəhərində həyata keçirib. Müharibənin başlandığı gündən aviasiya və artilleriya atəşinə tutulan, may ayının ikinci ongünlüyündə 81 günlük mühasirədən sonra rus işğalçılara təslim olan Mariupolda 20 indən çox ukraynalının qətlə yetirildiyi deyilir.
Xəbərin oxunma sayı : 682
loading...
Dünya
Xəbərlər
-
Baş nazir Ələt Azad İqtisadi Zonası ilə bağlı tapşırıqlar verib - FOTO
-
“Mançester Yunayted“ tarixinin ən yaxşıları - Ronaldo yoxdur
-
Sumqayıtda su və kanalizasiya xəttinə görə dağıdılan yol asfaltlanmayıb - VİDEO
-
Tanınmış vəkil həbs edilib - Təfərrüat açıqlanmır, amma...
-
Çin Tayvanı hərbi yolla geri almağa hazırdır - Rəsmi Pekin
-
Hücum rus ordusuna baha başa gəldi – Ağır itkilərlə geri çəkildi
-
Yıldız Tilbe yağışın altında rəqsi ilə diqqət çəkdi - VİDEO
-
“Azərbaycan Prezidenti ordunun bundan sonra da gücləndiriləcəyini vurğulayır” - Məhərrəm Əliyev
-
“Ərzaq təhlükəsizliyimiz təhdid altındadır“ - Moldova Prezidenti
-
Bu gün İlham Əliyevin “general-leytenant” rütbəsi verdiyi hərbçilər kimlərdir? - FOTO
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Rusiya Moldovaya hədə-qorxu gəldi: “Moskvadan cavab gecikməyəcək”
-
Oğuzda yarıməsrlik ağacları kim qurudub? - VİDEO
-
Bir qrup hərbçiyə ali hərbi rütbələr verilib - SƏRƏNCAM
-
Deputatdan Tahir İmanova cavab: “Mənim 250 minlik maşınım yoxdur” - VİDEO
-
Prezident Vətən müharibəsində fərqlənən bir qrup hərbçini təltif edib - SİYAHI
-
“Ukraynada müharibə uzun çəkəcək” - Stoltenberq
-
Avtobus az, tələbat çoxdur: Şuşaya nə üçün bilet tapılmır?
-
“Artıq Türkiyə başqalarının ssenarilərində fiqur deyil” - Çavuşoğlu
-
Sevil-Sevinc bacıları əsəbiləşdilər: “Bizi alan yoxdur” - FOTO
-
Bakının bəzi küçələrində avtomobillərin hərəkəti məhdudlaşdırılacaq - SİYAHI
-
“NATO ölkələri Ukraynaya tam yardım paketi ilə bağlı razılığa gələcəklər“ - Baş katib
-
“Yüzlərlə tələbi yerinə yetirmişik” - Zelenski
-
Füzulidə ermənilərin atıb qaçdıqları raket sistemi aşkarlanıb - VİDEO
-
Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Prezident Cozef Baydenlə görüşüb - FOTO
-
“Bunun adı qardaş köməyidir” - Türkiyə səfiri Azərbaycanın yardımı barədə
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Bu avtobuslarda kondisionerlər niyə işləmir? - VİDEO
-
“Sizin qələbəniz iradənin əyani sübutudur“ - Mehriban Əliyeva
-
İcra başçısı vergi borcu olan şirkətlə 440 min manatlıq müqavilə bağlayıb - FOTO
-
Rusiyaya təzyiq, Çinə nəzarət – “Reuters”
-
Bölgələrdə internet problemi nə vaxt həll olacaq? – VİDEO
-
“Meşə yanğınını törədənlərin cəzası edam olmalıdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi MDB-nin iclasında iştirak edib - FOTO
-
Nura Suri Kolumbiyada klip çəkdirdi - VİDEO
-
Asensio seçim qarşısında: “Milan“, yoxsa “Liverpul“?
-
“İnstagram“da yeni funksiya: Bəziləri sevinəcək, bəziləri...
-
“Ukraynada Rusiyanın 4 generalı və 21 polkovniki ölüb” - BBC
-
Mason emblemli malikanəsi olan generel təşvişdə - FOTO
-
Zaqatalada itkin düşən Hindistan vətəndaşının axtarışına təlim keçmiş itlər cəlb olundu - VİDEO
-
Prezident “Qida təhlükəsizliyi haqqında“ qanunu təsdiqləyib - Qanunun tam mətni
-
Elçin Babayevin rektor fiaskosu: Bakı Dövlət Universitetində nə baş verir?
-
Şuşada ilk binaları bu şirkət tikəcək – 15 milyon manata
-
Təhsil şöbəsinin müdiri direktora hücum edib? - İDDİA
-
Bakıda güclü külək əsəcək, rayonlarda yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
-
“Milli Ordumuzun hərb tarixinə yazdığı Zəfər səhifəsi 104 illik yolun təqdimatıdır“ - Vüqar Rəhimzadə
-
DTX əməliyyat keçirdi - İki nəfər saxlanıldı + FOTO
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Tahir İmanov meyvə ala bilməyən deputatı lağa qoydu: 250 minlik “Bentley”, yoxsa 8 manata gilas? - VİDEO
-
“ATƏT-in Minsk qrupu fəaliyyətini dayandırıb” - Lavrov səbəbini aşıqladı
-
“Azərbaycan sülh müqaviləsi üzərində işləməyə hazırdır” - Ceyhun Bayramov
-
Ərdoğan azərbaycanlı yanğınsöndürənlərlə görüşdü - FOTOLAR
-
Partiya sədrləri Həkəri çayına balıq buraxdılar - FOTO
-
“Sülh prosesi formatın girovu ola bilməz” - Azərbaycan XİN rəhbəri
-
Cozef Bayden 907-ci düzəlişin dayandırılması müddətini uzadıb
-
“Rusiya Ukraynada “Vaqner”in qırıcı təyyarələrindən istifadə edir“ - Britaniya kəşfiyyati
-
“Ermənilər Laçın istiqamətində mövqelərimizi atəşə tutub“ - Azərbaycan MN
-
“Qarabağın bərpasında QDTİB-in iştirakını zəruri sayırıq“ - Maliyyə naziri
-
Sergey Lavrov Şəhidlər xiyabanında - VİDEO
-
Türkiyədə cinayətdə ittiham olunan şəxs Azərbaycanda klinİka açır – Sensasiyalı faktlar + FOTOLAR
-
“Xarici ticarət dövriyyəsi 74 faizdən çox artıb” - Nazir
-
Bakıda memarlıq abidəsi olan yaşayış binası dağıdılıb: Sakindən şikayət - FOTO
-
Tərtərdə 21 yaşlı qızı iki dəfə qaçırdılar: Anasının yanında döyüb, nömrəsiz maşınla aparıblar - İDDİA
-
Qiyabi təhsil alan tələbələrə də təhsil krediti verilə bilər - Rəsmi
-
“Zərərsizləşdirilən Rusiya hərbçilərinin sayı 34 500-ü ötüb“ - Ukrayna Baş Qərargahı
-
“Neft və məhsulların qiymətləri nəzarətdən çıxıb” - ABŞ Federal Ehtiyatlar Sistemi
-
Sumqayıtda 1 milyon manatlıq abadlıq işləri görüləcək - TENDER
-
Paytaxt yollarında son vəziyyət: Sıxlıq olan küçələrin SİYAHISI
-
Bred Pitt kino karyerasını bitirir: “Son nəfəsdə olduğumu hiss edirəm”
-
“Belə savadsızın oxuduğuna qulaq asa bilmərəm“ - Qalmaqal+Video
-
Günün transfer xəbərləri: PSJ-nin yeni baş məşqçisi açıqlandı
-
“Dəqiq qalib gələcəyik” – Zelenski
-
Putinin dünya arenasına qayıdışı – CNN
-
Geyimi hədiyyə paketinə bənzədildi: Damla özünü Elzaya oxşadır? - FOTO
-
“Əminəm ki, göstərdiyimiz səylər Ermənistan tərəfindən müsbət qəbul ediləcək“ - Prezident
-
Məktəb direktoru intihara cəhd etməsinin səbəbindən DANIŞDI: Təhsil idarəsinin rəisi onu niyə hədələyir?
-
Körpə balıqlara qənim kəsilən şəxslər SAXLANILDILAR - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Sergey Lavrovu qəbul edib - FOTO/VİDEO
-
Meymunçiçəyi pandemiya elan olundu - “Milyonlarla insan öləcək, kor və əlil olacaq“
-
Quru sərhədləri nə vaxt açılacaq? - Deputat mərhələli həll variantı təklif edir
-
“Sual yaranır ki, bu xanım necə gəlib düşdü MM-ə?” - Siyavuş Novruzov
-
“Türk kəşfiyyatı İranın İsrail vətəndaşlarına sui-qəsd planını aşkara çıxarıb” - Yair Lapid
-
Atasını küt alətlə öldürən şəxsə hökm oxundu - 5 il həbs cəzası
-
Prezidentin tapşırığı ilə nardaranlılara verilən torpaq sahələri zəbt edilib - MÜRACİƏT
-
“Sel Goranboyda 306 məcburi köçkünün evinə ziyan vurub“ - “Qaçqınkom“
-
Məhkəmədə hakimlə vəkil arasında insident baş verib
-
İyunun 27-dək rayonlarda şimşək çaxacaq, güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycan və Özbəkistan böyük uğurlar qazanmış qüdrətli müstəqil dövlətlərdir
-
Son sutkada koronavirusa yoluxma sayı açıqlandı - Statistika
-
Azərbaycanda mal və qoyun ətinin ucuzlaşacağını gözləməyə dəyməz? - ARAŞDIRMA
-
Küləkli hava şəraiti nə vaxta kimi davam edəcək?
-
“Dövlət büdcəsinə transfertin azalması layihələrin maliyyələşdirilməsinə təsir etməyəcək“ - ARDNF
-
Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər yüksələn xətlə inkişaf edir
-
Sahibkarlara dəstək davam edir: Nazir ayrılan kreditlərdən yazdı - FOTO
-
Rəsul Rzanın ev-muzeyi yaradılacaq - SƏRƏNCAM
-
Azərbaycan və Özbəkistan dövlətlərinin regional və beynəlxalq məsələlərə dair mövqeləri üst-üstə düşür
-
Dilarə yataqdan görüntülərini paylaşdı: “Səhərlər də gözələm” - VİDEO
-
“İlan adası”nda Rusiya bölmələri və silahları məhv edilib - Administrasiya
-
“Qudyalçay” qum-çınqıl yatağında oğurluq: 48 min manatlıq ziyan dəydi
-
“Növbəti 7 ay üçün neftin büdcədə qiymətini 70 dollara kimi artırırıq“ - Samir Şərifov
-
İmzanlanmış siyasi Bəyannamə gələcək fəaliyyətimizin yol xəritəsidir
-
“Azərbaycan qeyri-neft ixracını 31% artırıb” - Mikayıl Cabbarov
-
“İşğalçılar ukraynalıları Rusiya pasportu almağa məcbur edirlər” - VİDEO
-
Fətullah Gülənin qardaşı qızı Yunanıstana qaçarkən tutuldu - FOTO
-
Məktəb direktoru olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ: Sənəd qəbulu başlayır
-
Prezident Rumıniya nümayəndə heyətini qəbul edib - FOTO/VİDEO
-
“Avtoş”luq edən əsgərin atası: “Adam öldürməyib, uşaqdır da, bir az gecikməsi olub” - FOTO
-
“Xəzər dənizində başqa ölkələrin təlimlərdə iştirakı qadağandır“ - İran prezidenti
-
“İsveç və Finlandiyanın tezliklə Alyansa üzv olacağına zəmanət verə bilmərəm“ - Baş katib
-
Beyləqanda pambıq yığımı zamanı kütləvi zəhərlənmə - Araşdırma aparılır
-
Azərbaycan pilotları “Anadolu Qartalı - 2022” təlimində - FOTOLAR
-
“Biz sizdən üstünük“ - Şəbnəmdən Səidəyə CAVAB
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Pensiya və müavinətlər artırılacaq - VİDEO
-
Media Reyestri ilə bağlı layihələr Nazirlər Kabinetinə təqdim olundu - VİDEO
-
Təhlükəsizlik Şurasının təcili iclası çağırıldı - Türkiyədən KRİTİK QƏRAR
-
Deputat yüksək qiymətlərə üsyan etdi: “İmkan edib təzə meyvələrdən ala bilmədim”
-
Sosial müdafiə xərcləri artırılır - VİDEO
-
Avtoşluq edən əsgər həbs edildi - RƏSMİ
-
“Danışılanlara əhəmiyyət vermirəm” - Rüstəm Usubov
TOP 10
ARXİV