“Rusiya neftinin yuxarı satış qiyməti üçün 60 dollar/barel tətbiqini Avropa Komissiyası və G7 ölkələrinin Rusiyaya qarşı yeni sanksiyası kimi qəbul etmək olar. 5 dekabr tarixindən qüvvəyə minəcək bu qərarın əlbəttə ki, bazarlara təsiri olacaq”.

Bu sözləri Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban bildirib. Ekspert sözgedən qərarın dünya neft bazarına mümkün təsirlərini qeyd edib: “İlk təsir emosional faktorlardan qaynaqlanacaq: çünki bu hadisəni alovlandıran hər iki tərəfin - Qərb ölkələr və Rusiyanın bir-birinə zidd səsləndirdikləri fikirlər olacaq. Qərar cümə günü dünya birjaları faktiki olaraq bağlandığı zamana təsadüf etdiyindən biz onun təzahürlərini bazar ertəsi hiss edəcəyik. Amma elektron hərraclarda bu gün neft qiymətlərinin nəzərə çapmayacaq dərəcədə aşağı enməsini görürük, “Brent”in fevral fyuçersləri 85,5 dollar ətrafında ticarət edilir.

ABŞ Maliyyə nazirliyinin açıqlanan məlumatında bildirilir ki, Rusiya yuxarı hədd qiymətini keçməmək şərti ilə qlobal bazarlarda neft tədarükçüsü kimi iştirak edə bilər”.

İ.Şaban xatırladır ki, noyabr ayı üçün “Urals” markalı neftin orta satış qiyməti Rusiya Maliyyə Nazirliyinin açıqlamasına görə, 66,47 dollar təşkil edib.

“Amma noyabrda Rusiya neftinin ən ucuz partiyası 52 dollara satılıb. Yəni bu statistikadan çıxış etsək, Qərbin Rusiya neftinə qarşı atdığı son qadağa bazarda bərqərar olmuş vəziyyətin hüquqi müstəviyə keçirilməsidir. Məqsəd isə həm də Rusiyanın neft hasilatını azaltmağa vadar etməkdir”, - o əlavə edib.

Ekspertə görə, qlobal bazarda xüsusi çəkisi azalacaq Rusiyanın yerini digər oyunçular tutmalıdır. Onun sözlərinə görə, qazdan fərqli olaraq neftdə buna nail olmaq daha az müddət tələb edir: “Məsələn, ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı, İraq, Liviya və Venesuala nefti hesabına 2023-cü ildə buna nail olmaq daha real görünür”.

İ.Şaban deyir ki, gələn həftə əvvəli neft qiymətlərinə təsir edəcək daha bir hadisəni müşahidə edəcəyik.

“OPEC+ hasilatı azaltmaq haqda qərar verərsə, onda təbii ki, neft qiymətləri artıma doğru istiqamətlənəcək. Kartel bazara əlavə neft çıxartmaq fikrində olacaqsa, biz cari ildə neftin hətta 80 dollardan aşağı qiymətə satılan partiyaları ilə də üzləşə bilərik”, - o bildirib.

Azərbaycana gəldikdə İlhan Şaban deyir ki, bizim bazarlara çıxartdığımız neftin qiyməti beynəlxalq birjalarda təyin edilmir: “Sadəcə “Brent”in gündəlik spot qiymətinə oriyentasiyalı olduğundan qlobal bazarda artım və azalma ilə düz mütənasiblik əlaqələrində ticarət edilir. Amma “Brent” markalı neftdən daha böyük fərqlə baha qiymətə satışlarımız ola bilər. Çünki “Urals” markalı neftin Avropada satış həcmi azaldıqda yüngül neft markalarına ilk dövrdə tələbat artmalıdır, bu isə Türkiyə üzərindən qlobal bazara çıxardığımız “Ceyhan BTC Blend” markalı neftin həmin gün satılan “Brent”lə müqayisədə daha bahalı satılmasına səbəb ola bilər. Xatırladım ki, “Azeri Ligth” markası Supsadan ixrac edilən neftə şamil olunur, amma 8 aya yaxındır ki, bu terminaldan bazara xammal çıxarılmır”.