![]() |
|














Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Tarix 24.04.24, 11:09 |
|

Ülvi Mansurovun Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına olan yanaşması yəqin ki, gələcək zamanların lətifəsinə çevriləcək...
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı uzun illərdir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas prioretlərindən biridir. Bu barədə o qədər danışılıb, o qədər yazılıb ki...
Lakin bütün danışılanlara və gurultulu dövlət proqramlarına baxmayaraq Azərbaycan qeyri-neft sektorunun inkişaf mənzərəsi acınacaqlı olaraq qalmaqdadır. Vəziyyətin acınacaqlı olmasını görmək üçünsə heç də uzağa getmək lazım deyil. Sadəcə neft sektpru olmayan qonşu dövlətlərin iqtisadiyyatlarına göz atmaq kifayətdir. Neft sektoru olmayan Gürcüstan və Ermənistanın ÜDM artımı son illər Azərbaycanın ÜDM artımını dəfələrlə üstələməkdədir. Hesab edirik ki, bu artıq həyəcan siqnalının çalınması üçün böyük əsasdır...
Bəs Azərbaycan iqtisadiyyatında nə baş verir? Gürcüstan və Ermənistandan fərqli olaraq daxili sərmayə imkanları çox geniş olan Azərbaycanda iqtisadiyyatı neft gəlirlərinin asılılığından xilas etmək niyə mümkün olmur?
Əslində bu sualı yaradan çoxlu təməl səbəblər mövcuddur. Onlardan biri də Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafını təmin edilməsiylə və qeyri neft sektorunun sərmayələşdiriiməsi ilə məsuliyyətli olan Azərbaycan İnvestisiya şirkətinin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bəs artıq 18 ildir fəaliyyət göstərən bu dövlət şirkətinin bu uzun müddətdə Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına nail ola bilməməsi və qeyri-neft sektorunu iqtisadiyyatın aparıcı mexanizmninə çevirə bilməməsi nəylə bağlıdır?
Əslində bu sualın cavabı Hesablama Palatasının Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyətini auditi ilə bağlı yaydığı hesabatda açıq şəkildə ortaya çıxır.
Palatanın açıqladığı audit qiymətləndirməsindən aydın olur ki, AİŞ 2021-2022-ci illər üzrə riskli və səriştəsiz yatırımlar edib. Yatırım etdiyi şirkətlər sırasında cəmi bir şirkət divident ödəyib.
Nəzərə alsaq ki, AİŞ-i Müşahidə Şurası tərəfindən idarə olunur və bu Müşahidə Şurasına İqtisadiyyat Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Mərkəzi Bank, Neft fondu və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti daxildir, o zaman AİŞ rəhbərliyinin riskli və səriştəsiz yatırımlarına görə, bu hökümət üzvləri də məsuliyyət daşıyırlar.
Qeyd edək ki, Şirkətin rəsmi səhifəsində göstərilib ki, AİŞ-in prioritet vəzifələri Azərbaycanda həyata keçirilən əlverişli layihələrə investisiya qoymaq, birbaşa investisiyalar, istedad və texnologiyaların Azərbaycana cəlb edilməsi üzrə katalizator olmaq, qeyri-neft sektorunun inkişafına töhfə vermək, iqtisadiyyatın inkişafına, habelə iqtisadi diversifikasiya və idxal əvəzləyici proseslərə dəstək verməkdir.
Hesablama Palatası isə açıqlayıb ki, AİŞ bütün bunları nəzərə almayıb və əsas istiqamətini asan gəlir yeri kimi qiymətli kağızlara yönəldib. “AİŞ-in idarə olunan aktivlərinin böyük hissəsini dövlət və korporativ istiqrazlar təşkil edib, auditlə əhatə olunan dövrdəki gəlirlərinin əsas hissəsi bu qiymətli kağızlar üzrə ödənilmiş faizlər hesabına formalaşıb. Belə ki, auditlə əhatə olunan dövrün sonuna AlŞ-in idarə olunan aktivlərinin 60,1 faizini onun istiqraz portfeli təşkil edib, ümumiyyətlə, AİŞ-in 2021-ci ildə əldə etdiyi gəlirlərin 69,4 faizini, 2022-ci ildə isə 83,2 faizini istiqrazlardan gəlirləri təşkil edib”.
Diqqət edirsinizmi, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına məsul olan dövlət şirkəti bu illər ərzində sadəcə qiymətli kağızlala oynayaraq pul qazanmağa çalışıb. Qiymətli kağızlarla pul qazanmağın isə qeyri-neft sektorunun inkişafına hansı töhvə verməsi maraqlı məsələdir və hər halda bu, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı prosesdə gülməcə kimi ortaya çıxır.
Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına bu yanaşma yəqin ki, bir zamanlar lətifəyə çevriləcək...
Digər maraqlı məsələlərdən biri də Müşahidə Şurasının AİŞ rəhbərliyinin, o cümlədən şirkətin icraçı direktoru Ülvi Mansurovun bu kimi faəliyyətlərinə və vəzifə borcuna yanaşımına dözmələri və susqunluq nümayiş etdirmələridir. Bu susqunluq isə əslində peşəkar hökümət üzvlərini Ülvi Mansurovun məsuliyyətsizliyinin ortağı edir.
Palata həmçinin əlavə edib ki, AİŞ “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə və ona məxsus qiymətli kağızlara nizamnamə kapitalının 64,8 faizi həcmində investisiya edib. Bu da portfelin böyük hissəsinin bir aktivə yatırılması ilə bağlı konsentrasiya riski yaratmaqdadır.
Sual olunur, hələ sovet dönəmindən dövlət maliyyələşməsinə aid olan “Bakı Gəmiqayırma Zavodu” MMC-yə investisiya qoymaq niyə AİŞ-nin əsas prioritetləri arasına girib və bu investisiya geri qayıdacaqmı? Böyük ehtimalla qayıtmayacaq və “Bakı Gəmiqayırma Zavodu”na qoyulan sərmayə sadəcə korrupsiya əməliyyatı olaraq diqqət çəkməkdədir.
Aşkar edilən nöqsanlar bununla da yekunlaşmır. 2022-ci ildə “Azərbaycan Biznesin İnkişafı Fondu”nun yaradılması təmin edilmədiyindən onun üçün nizamnamə kapitalı kimi nəzərdə tutulmuş 43 milyon manat AİŞ-in nizamnamə kapitalına yönəldilib. AİŞ isə bir gün sonra həmin vəsaitin 46,5 faizini dövlət qiymətli kağızlarına yatırıb.
Yəni də söhbət hansısa qeyri-neft sektorunun inkişafından deyil, birja əməliyyatlarından gedir ki, bu əməliyyatların qeyri-neft sektorunun inkişafına təsiri sıfırdır.
Məsələ ondadır ki, 18 illik fəaliyyəti dövründə AİŞ peşəkar fəaliyyətdən kənarda hansısa yollarla pul qazanmağa çalışıb və bu fəaliyyət qətiyyən qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəlməyib. AİŞ 18 il müddətində sadəcə korrupsiya üçün müxtəlif qapi və pəncərə inşa etməklə məşğul olub və bu zaman hansı yollarlasa AİŞ üçün də gəlir əldə edərək özünü mənfəəft gətirən bir qurum olaraq təqdim etməyə çalışıb və bu zaman özünün əsas məqsədlərindən tamailə kanar fəaliyyətlə məşğul olub...(poliqon.az)
Xəbərin oxunma sayı : 1816
Gündəm
Xəbərlər
-
Polis Maştağada xüsusi əməliyyat keçirib - VİDEO
-
Xocalı kərpic zavodunun açılışı oldu - FOTOLAR
-
Azərbaycanlı müəllim Mədinədə öldü - Bəqi qəbiristanlığında dəfn edildi
-
“FS Club Badam”da kisəçi işləyən şəxs müştərinin başına oyun açdı - ŞOK TƏFƏRRÜAT
-
Prezident Xocalıda bu ailənin qonağı oldu - FOTOLAR
-
Bakının bu ərazisi plana düşdü: Söküntü işlərinə başlanılır
-
Fərhad Əhmədovdan gəmisinin həbsdən azad olunması üçün 6 milyon dollar rüşvət istənilib - MƏHKƏMƏ
-
Ağdamda tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - Fotolar
-
Bakı aeroportunda əməliyyat: brilyant qaşlar aşkar edildi
-
Futbol qaydalarında inqilab: Penalti və VAR dəyişir
-
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı olub - Fotolar
-
Bakıda 39, rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Naxçıvan “respublika“ statusunda qalmalıdırmı? - Zahid Orucdan maraqlı mesajlar
-
Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
-
İtkin şəhidimiz Xaçmaz rayonunda dəfn olundu - Fotolar
-
Qərb payızda ölkədə sabitliyi pozmağa cəhd göstərəcək - Gürcüstan parlamentinin sədri
-
Vəhdət Partiyası toplantı keçirdi:Sədr tapşırıqlar verdi
-
“İlin ilk yarısında cinayətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb” - Hərbi prkuror
-
Sakinlər qəzalı vəziyyətə düşmüş evlərin yarısının sökülməməsindən narazıdırlar - VİDEO
-
Rusiyanın növbəti gecə hücumları – Ukrayna isə Moskvanı hədəfə alıb
-
50 minə qəbir yeri satan şöbə müdiri həbs edilibmiş - Hökm oxundu
-
Bakıda dayanacağın işığı kəsilib, sərnişinlər çətinlik çəkirlər - VİDEO
-
Ələsgər Məmmədlinin səhhəti pisləşib - Tanınmış şəxslər Prezident İlham Əliyevə müraciət edib
-
Güzəştli şərtlərlə Qarabağda da ev almaq mümkün olacaq - VİDEO
-
Piylənmə ilə bağlı xərçəng ölümləri kəskin artıb - ARAŞDIRMA
-
Sənədsiz evlərlə bağlı dəyişiklik - VİDEO
-
Bu, Rusiya üçün son müddətdir – Ağ Ev
-
Neftimizi hansı ölkələrə və neçəyə satmışıq? - Tam siyahı
-
Yeni binalarda kombi olmayacaq? - Açıqlama
-
Əliyevlə Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər - FOTOLAR
-
“Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik“ - Ərdoğan
-
Paytaxtın bu rayonlarında qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Mandarin” bağçasında uşaq yıxılıb xəsarət aldı - Niyə nəzarət olunmur?
-
“Aİ öz maliyyə yardımı ilə Ermənistanı asılı vəziyyətə salmağa çalışır“ - Zaxarova
-
“Çinə vizasız rejim tələbə axınını artıracaq“ - Ekspert Aisa Aslanova
-
İsmayıllı rayonunda örüş sahəsində hotel tikilir - Sakinləri narazılıq edirlər
-
“Trampla dronlarla bağlı meqasövdələşməni nəzərdən keçiririk“ - Zelenski
-
Batma təhlükəsi ilə üzləşənlər belə xilas edildi - VİDEO
-
II və III qrup üzrə qəbul imtahanının nəticəsi açıqladı:kimlərin nəticəsi ləğv edilib?
-
Son 10 ildə azərbaycanlılar Türkiyədən 11 mindən çox mənzil alıblar - Statistika
-
“Atlant”ın sahibinin adı keçən cinayət işi: 90 min manatlıq mülki iddia qaldırıldı
-
İranda tragikomik olay - Pezeşkianın korteji yolda qaldı
-
Dilqəm Məhərrəmov lisenziyası olmadığı halda Aysunu necə əməliyyat edib? - VİDEO
-
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Şikayət
-
“İsrailin Suriya hücumlarını qətiyyətlə qınayırıq, dəstək verməyə hazırıq” - Türkiyə MN
-
Əliyev və Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bakıda bu ilin altı ayı üzrə 7 min 549 cinayət qeydə alınıb - Baş Prokurorluq
-
ABŞ İrandakı nüvə obyektlərindən cəmi birini sıradan çıxara bilib - Kəşfiyyat məlumatı yayıldı
-
Prezident “Dostluq” adlı atı Berdiməhəmmədova hədiyyə etdi - Fotolar
-
İsrail Dəməşqdə Baş Qərargaha dron zərbəsi endirdi - Şiddətli döyüşlərdə yüzlərlə insan ölüb
-
“Dəyənəklə, yumruq və təpiklə döyürdülər” - Əsirlikdə olan şəxs
-
Prezident Berdiməhəmmədovla Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət edib - Fotolar
-
Tramp 150-dən çox ölkəyə məktub göndərməyə hazırlaşır - Yeni tarifərlə bağlı...
-
Mbappe ilə bağlı araşdırmalar aparılır - Polisə rüşvət verib?
-
Naxçıvanda 41 dərəcə isti qeydə alınıb - Faktiki hava
-
İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Şuşada olublar - Fotolar
-
Bakı və Abşeronda ucuz evi haradan almaq olar? - VİDEO
-
Daşaltı kəndinin fonunda - FOTOLAR
-
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Aİ Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyə bilmir - Səbəb aşıqlandı
-
Dağıdılmış yerlərə baxdılar... - FOTOLAR
-
Laçında meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Berdiməhəmmədov Füzuliyə getdi, Prezident qarşıladı - Fotolar
-
“Suriya döyüşməyə hazırdır” - Əhməd Əl Şaraa
-
Müğənniliyə başlayan dırnaq ustasının qazancı mübahisə yaratdı - efirdə dava düşdü
-
Rusiyada döyüşlərə məcburi cəlb edilən azərbaycanlılar nə etməlidirlər? - VİDEO
-
“Evlərimizdə çatlar əmələ gəlib“ - MTK binanın qarşısında qaraj tikir?
-
Min bir dərdin dərmanı - Gündə 1 stəkan için
-
Suriyadakı toqquşmalarda 356 nəfər ölüb - Nə baş verir?
-
Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı - FOTOLAR
-
Zelenski Ukraynanın yeni hökumətinin namizədlərini açıqlayıb - SİYAHI
-
Bakı-Sumqayıt yolundakı piyada keçidi bərbad vəziyyətdədir - VİDEO
-
“Həyatımın bir dövrünü bağladım” - İradə İbrahimova
-
PSJ finalda kabusuna dönən futbolçuya elçi düşdü - Razılaşsa, tarixə düşəcək
-
Vaşinqton İsrail və Suriya arasında gərginliyin yaxın saatlarda azalacağını gözləyir - Marko Rubio
-
Azərbaycanda mənzillər nə qədər bahalaşıb? - Qiymətlər açıqandı
-
Klinika direktoru arvadını buna görə güllələyib - Təfərrüat
-
Salyanda əqli qüsurlu qıza qarşı seksual zorakılıq edilib - Dəhşətli cinayətin təfərrüatı
-
Miqrantlar Rusiyaya daxil olarkən məcburi peyvənd oluna bilər - SƏBƏB
-
Azərbaycanda güclü zəlzələlər olacaq? - VİDEO
-
Nərimanov rayonunda aparılan tikintidə təhlükəsizlik qaydaları pozulur - VİDEO
-
ABŞ İsrailin Suriyaya endirdiyi zərbələrdən narahatdır - Rubio
-
Bakıda görünməmiş dələduzluq: Tanışının telefonu oğurladı, anasına yazdı...
-
İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTOLAR
-
“Tramp başa düşür ki, Putin ona yalan danışır” - Zelenski
-
Gül kollarının alınması məxfi məlumatdır? - Şabranda müəmmalı tender
-
Dini Komitə 800 min manata portal açır - “Amin“
-
İsrail ordusu Dəməşqə yeni zərbə endirdi - Ölənlər var + Video
-
Beyləqanda “Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimat mərasimi - Fotolar
-
Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - “Zon”a köçürüləcək
-
“Ermənistanda ikinci dövlət olmayacaq“ - Paşinyan
-
“Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” qanuna edilb - Fərman
-
“UNEC”in Sevda adlı müəllimi “Porshe”sindən düşərək vətəndaşı hədələdi - VİDEO
-
Marqarin idxalı kəskin artıb - Marketlərdə 2,6 dəfə baha satılır
-
Bakıda qadın güllələndi - Klinika direktoru olan həyat yoldaşı saxlanıldı
-
Prezident İlham Əliyev bəzi qanunlara dəyişikliyi təsdiqləyib - Detallar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu prospektdə yol hərəkətinin təşkili dəyişdi - Fotolar
-
Leyla Əliyeva Atabayeva ilə bir arada - FOTOLAR
-
Prezident ipoteka krediti ilə bağlı fərman imzaladı - Qayda dəyişdi
-
Beyləqanda qadın qətlə yetirilib - 23 yaşlı oğlan saxlanılıb
-
Sumqayıtda 67 kq narkotik dövriyyədən çıxarılıb - İki nəfər saxlanılıb
-
Mərkəzi Klinikanın həkimi əməliyyat etdiyi xəstəni qəbul etmədi - Kişi 8 gün sonra öldü
-
“Ermənistanın KTMT-dən çıxma ehtimalı daha yüksəkdir“ - Paşinyan
-
“270 nəfərlik müəssisədə 700 nəfər məhbus var” - Qadın kalonundan şikayət
-
Zelenski Trampdan narazıdır - “Bayden dövründə yardım daha güclü idi”
-
Rəsmi sənəddə qeyri-rəsmi ünvan: “Elmar marketin yaxınlığı...”
-
Magistraturaya qəbul imtahanında dəyişiklik gözlənilir - DİM rəsmisi
-
Şəmkir rayonunda maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırıldı - VİDEO
-
General vəzifədən azad edilib? - DSX xəbəri təkzib elədi
-
7 ildir ev alıblar, amma çıxarış yoxdur - VİDEO
-
“Az-Lead” şirkətin 1,7 milyon borcu var - “İndart Holding” də borclanıb
-
Sosial şəbəkələrdə dərman tövsiyə edənləri bu cəza gözləyir - VİDEO
-
Ünvanlı yardım alanların sayında 20 minlik artım - İqtisadçı əsas səbəbi açıqladı
-
Türkiyədə meşə yanğınları şiddətlənib - Çanaqqala və Tekirdağda kəndlər təxliyə edildi
-
Bu il ali məktəblərə qəbul planı 90 faizdən artıq dolacaq - DİM sədri
-
İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşü oldu - FOTO
-
“Melissa park” tikinti şirkəti ilə sakinlər arasında münaqişə yaşanır - Kim haqlıdır?
-
Naxçıvanda sahibkarların bank hesabları kəskin azaldı - Talıbovdan sonrakı bir ayda nə baş verib?
TOP 10
ARXİV