![]() |
|














Problemləri inkar edən Fransa Afrikanı itirdi: Növbədə “xarici ərazilərdir“ (TƏHLİL)
Tarix 19.05.24, 15:25 |
|

Bu gün Fransanın koloniyası olan Yeni Kaledoniyada baş verən etiraz aksiyalarının vətəndaş müharibəsi səviyyəsinə çatmasının səbəbi rəsmi Paris tərəfindən yerli əhalinin həddən artıq istismar edilməsidir.
Yeni Kaledoniya Fransadan 16 min kilometr aralıda-Sakit Okeanda Avstraliya materikinin yanında, 18,6 min kvadratkilometrlik əraziyə və 270 min əhaliyə malik adalar qrupudur. Bu adalar qrupu 1774-cü ildə dövrünün tanınmış səyyahı Ceyms Kuk tərəfindən kəşf olunub. Fransa 1853-cü ildə Yeni Kaledoniyanı özünün ərazisi elan edib. Zaman-zaman Yeni Kaledoniyada istismarçılığa qarşı etirazlar baş verib və bu səbəbdən də 1946-cı ildə Fransanın "xaricdəki ərazisi”, 1998-ci ildə isə "xüsusi statusu” olan "xaricdəki ərazisi” elan edilib. Adada Fransanın hərbi hissələri də yerləşir.
Yeni Kaledoniya faydalı qazıntılarla çox zəngindir. Burada tükənməz xrom, kobalt, molibden, mis, qızıl və nikel yataqları var. Yer kürəsində mövcud olan nikelin 11 faizi yeni Kaledoniyada yerləşir.
Bugünkü etirazların əsl səbəbi minlərlə miqrantın səs verməsi üçün Fransa Senatının konstitusiyaya düzəlişlər etməsi səbəb olub. Bu ilin aprel ayında Senat Yeni Kaledoniyada 10 ildən çox yaşayanlara seçki hüququ verdi ki, bu da qalan əhalinin etirazına səbəb oldu.
Rəsmi Paris 1980-cı illərdən başlayaraq fransızların adaya köçüb yaşaması üçün böyük imkanlar yaradıb. Onlar vergilərdən azad edilib, biznes üçün şərait yaradılıb və sair. Beləliklə 2023-cü ildə fransızların sayı yerli əhaliyə nisbətdə 60 faiz təşkil etdi. Qalan 40 faiz isə kanak adlanan yerli tayfalardan ibarətdir ki, onlar da işsizlik, sosial vəziyyətin ağırlığından əziyyət çəkirlər. Yeni Kaledoniyada münbit torpaqlar, şirkətlər, faydalı qazıntılar, daşınmaz əmlak, bir sözlə milli sərvətlərin 80 faizi fransızlara məxsusdur.
Yeni Kaledoniyaya daxil olan adalar Fransanın xam mal bazası hesab edilib. Fransa Yeni Kaledoniyadanı ağac, nikel, xrom, mis, Taiti-Polineziyadan subtropik meyvə, dəniz məhsulları, Qvianadan qızıl, qiymətli ağac növləri, şəkər çuğunduru, Martinka, Mayotta, Qvadelupa və Reynuon adalarını isə subtropik meyvə, kofe, dəniz məhsulları və digər xam mal bazası kimi istifadə edib. Bunların müqabilində isə yerli əhali işsizlik və yoxsulluqdan əziyyət çəkib.
Nəhayət, mayın 13-də yerli əhali etiraza qalxdı və əhalinin səsi eşidilmədi. Fransa hökuməti etirazlardan nəticə çıxarıb özünün hesab etdiyi adanın insanlarının problemini həll etmək əvəzinə başqa dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanı ittiham etməyə başladı. Yeni Kaledoniyanın paytaxtı Numea şəhərindəki etirazçılar benzindoldurma məntəqələrini, böyük marketləri, inzibatı binaları yandırdılar.
"Le Fiqaro” qəzeti Yeni Kaledoniyada baş verənləri vətəndaş müharibəsinin başlanğıcı adlandırıb ki, bu da təsadüfi deyil. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, yandırılan və dağıdılan mağaza və müəssisələrin hamısı yerli əhaliyə yox, gəlmə fransızlara məxsusdur. Adada doğulub illərlə burada yaşayan yerli əhalinin bir parça çörək tapa bilmədiyi halda Fransadan gələnlər bütün milli sərvəti daşıyıb aparır. Əlbəttə ki, belə vəziyyətin sonu ancaq vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxarar.
"Fransanın parçaları” (La France en miette) kitabının müəllifi, akademik Benjamin Morel yazıb ki, Kaledoniyada baş verənlər illərlə yığılıb qalan problemlərin rəsmi Paris tərəfindən inkar edilməsinin nəticəsidir: "Biz etiraf etməliyik ki, Yeni Kaledoniyanın problemlərini həll etmədik, onları dondurub saxladıq və daha təhlükəli vəziyyətə gəlib çıxmasını seyr etdik”. Akademik Fransa hökumətinin vaxtı ilə Yeni Kaledoniyada insanların səsvermə hüququndan məhrum etməsini yanlış hesab edir. Akademik nəzərə çatdırıb ki, bu etirazlar bütün koloniyalara yayılacaq, o cümlədən Korsikaya da təsir edəcək. Alim bildirib ki, problemləri inkar etmək həmişə təhlükəli tendensiya olub.
Fransa mətbuatı rəsmi Parisin Yeni Kaledoniyada baş verənlərə görə Rusiya və Azərbaycanı ittiham etməsini gülməli adlandıraraq qeyd edir ki, problemlər yenə də inkar edilir. Bu da vəziyyəti nəinki düzəltməyəcək, əksinə, etirazlar, Korsika və Qvianaya da yayılacaq.
Benjamin Morel vurğulayıb ki, problemlərin inkarı Fransa üçün Afrikanın itirilməsi ilə nəticələndi, növbədə "xüsusi statusu” olan "xarici ərazilərdir”.//Azertac.az
Xəbərin oxunma sayı : 712
Analiz
Xəbərlər
-
Məhkəmədə tükürpərdən faktlar açıqlandı - Fotolar
-
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Bu il ÇL-də hansı klub nə qədər qazanıb? - SİYAHI
-
Azərbaycan-Gürcüstan-Ermənistan üçtərəfli görüşü müsbət atmosferdə keçib - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Deputatlar bu tarixdə toplanır - Hansı qanunlar dəyişəcək?
-
Polkovnikin cəzası açıqlandı - Xidmət rəisi də zalda həbs olundu
-
“Azərkosmos“da yeyinti - Palata nələri aşkarlayıb?
-
“Mobi Home” mağazasında dava - Döyülən satıcı 2 min tələb edib
-
Bakının 2 rayonunda söküntü işləri başlayır - ÜNVANLAR
-
Elm və Təhsil Nazirliyində yoxlama: nələr ortaya çıxdı?
-
Prezident hərbi qeydiyyatdan yayınanlarla bağlı qanunu təsdiqlədi - Cəzalanacaqlar
-
Rusiyadan gözlənilməz addım - “Taliban”a yaşıl işıq
-
Taksi sürücüsü olmaq istəyənlər imtahan verdi - 1470 nəfərdən 1210-u uğur qazanıb
-
DSMF-də maliyyə nöqsanları üzə çıxdı - Palatanın yoxlaması ilə
-
Bu Bakı məktəbliləri maksimum bal toplayıb - FOTO
-
“Fransa Cənubi Qafqazda sabitliyi hər vasitə ilə pozmağa çalışır“ - Zaxarova
-
Nazirə iki yeni müavin təyin olundu - Prezident sərəncamlar imzalayıb + DOSYELƏR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında müharibəni unudun“ - Nikol Paşinyan
-
Aqil Ələsgər Şimali Kipr mediasına: “Prezident İlham Əliyevin mövqeyi Türk dünyasına açıq mesajdır“
-
Orduxan da prokurorluğa çağırıldı - Barəsində həbs qərarı var
-
“İçərişəhər“də yoxlama: ciddi maliyyə pozuntuları aşkarlanıb
-
Daha 20 şagird 300 bal topladı - SİYAHI
-
Mikayıl İsmayılovun oğlu atalıqla bağlı qərardan narazıdır - Aliment vermir
-
25 yaşlı Aygünün dəhşətli qətli: Falçı ilə yazışmaları üzə çıxdı
-
Bu qida markalarında at və eşşək əti aşkarlandı - SİYAHI
-
Əvəz Zeynallı azadlığa buraxılacaq? - Məhkəmə bu tarixdə başlayır
-
Şəhidin övladı Sidneydə keçirilən olimpiadada qızıl medal qazandı - Fotolar
-
“Zülfəli İsmayılov dedi ki, içəridə ola-ola evini sökəcəm, səni də içində öldürəcəm” - ŞİKAYƏT
-
“Nazirlik bizə dəstək olmalıdır” - Lamiyə ərindən danışdı
-
“Şərur MTK“nın mənzilərini su basdı - Çilçıraqdan su axır (VİDEO)
-
Bu tarixədək hesabında 1 manat olanlar da pensiya alacaq - 25 il staj, kapital lazım deyil
-
Prezident yeni səfirlərin etimadnaməsini qəbul etdi - FOTOLAR
-
Daha 3 itkin şəhidimiz dəfn olunacaq - Adlar + FOTO
-
Banklar 3 ayda faizlərdən 1 milyarddan çox pul qazanıblar - Tam siyahı
-
Sevgilisini yataqdakı fotoları ilə şantaj etdi - Nişan pozuldu, 7 il 6 ay cəza aldı
-
Ödənişli yol da su altında qalıb - VİDEO
-
Bakıya gətirilən bahalı avtomobil yolda yandı - VİDEO
-
Azərbaycanda 42 həkimin plastik cərrah kimi fəaliyyətinə icazə verilib - RƏSMİ
-
“Melissa Park“ın atdığı addım etik və praktik deyil - Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyası
-
“Nar” nitq və eşitmə məhdudiyyətli şəxslər üçün yeni peşə təliminə başladı - FOTOLAR
-
Qəbul imtahanları nə vaxt keçiriləcək? - Tarix açıqlandı
-
Ağdam, Füzuli və Xocavəndin neçə faizi minadan təmizlənib? - Açıqlama
-
“Zeytun Pharma”nın rəhbəri ölkədən nə qədər valyuta çıxarıb?
-
Azərbaycanlı boksçuya ağır cəza - 48 ay diskvalifikasiya olundu
-
Mallar su altında qaldı, ziyan ödəniləcək? - VİDEO
-
Avropa İttifaqı Cənubi Qafqazda nə qazandı, nə itirdi? - Tərəfkeş siyasət bölgədə gərginliyi artırır
-
Vətəndaşların bank kartlarından yenə pul oğurlandı -15040 manat
-
Beyləqanda “Mintonasiya” adlı stand-up konserti keçirildi - Fotolar
-
Su basmış yerlərdən 33 uşaq təxliyə olunub - VİDEO
-
“ABŞ İsrailin mayda İrana zərbə endirmək planını dəstəkləməyib“ - NYT
-
Pərviz onları seldən xilas etmək istəyərkən həlak olub - Video
-
İstədiyi qızı vermədilər, bacısını qaçırdı: 20 yaşlı qız başına gətirilən dəhşəti danışıb
-
Tramp Ukraynaya silahı pulla da satmaq istəmir - Bild
-
Video zənglərdə yenilik - “WhatsApp” görüntünü dəyişdi
-
“Başqasının ərindən uşaq dünyaya gətirirsiz...“ - Lalə Məmmədova
-
ABŞ bəzi Çin məhsullarına 245 % rüsum tətbiq edə bilər - Ağ Ev
-
Ər arvadını öldürüb özünü binanın 14-cü mərtəbəsindən atdı - Bakıda
-
Qeyri-sabit hava nə vaxta qədər davam edəcək? - VİDEO
-
“Azərbaycana səfər mənim üçün vacib idi” - Kavelaşvili
-
“İran nüvə silahı yaratmağa yaxındır“ - Qrossi
-
Sel Şabranda evi yerlə bir etdi - VİDEO
-
Prezident Kavelaşvili ilə görüşündən görüntülər paylaşdı - Video
-
Azərbaycanla Çin arasında vizasız gediş-gəlişi haqqında SAZİŞ
-
Rayonlarda yağıntının miqdarı normanı ötüb, bəzi çaylardan sel keçib - Faktiki hava
-
“O, Azərbaycanın dostu idi” - Prezidentdən başsağlığı
-
Kavelaşvilinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - Fotolar
-
Dövlət qurum “Pub 008“ obyektində yoxlama apardı - Bu tekila və viskilər saxta imiş
-
“Qarabağ” ev oyunlarını “Azərsun Arena”da keçirəcək - Bu tarixdən
-
Azərbaycan və Çin arasında İnvestisiya əməkdaşlığı üzrə İşçi Qrup yaradılıb - Fotolar
-
Sabunçu tunelində vəziyyət nə yerdədir? - VİDEO
-
Gürcüstan Prezidenti Milli Məclisdə olub - Fotolar
-
253 min manata avtomobil alan məmur kimdir? - FOTO
-
Sel avtomobil yolunu yararsız hala saldı - FOTO
-
“50 yaşım olacaq, “Avroviziya”da nə işim var?” - VİDEO
-
Bacısının başına yumuruq vurdu - Elektron qolbaqda gəzəcək
-
İki yeni nazir müavini təyin edildi - ƏSMN-də təynatlar
-
Prezident Təşkilat Komitəsində dəyişiklik etdi - Sərəncam
-
Mircəlal Kazımi ifadə verməkçün məhkəməyə gəldi - 1 milyonluq dələduzluq işi
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Xınalıqda qarın hündürlüyü 71 sm-ə çatıb – FAKTİKİ HAVA
-
Mehman Əliyev junalistikadan getdi - Açıqlama
-
Təcili yardım maşını da suda batdı - VİDEO
-
“Azərlotereya“nın cəmi 118 min manatlıq sponsorluq oyunu...
-
İşğaldan azad olunan rayonlarda nə qədər mal-qara var? - Siyahı
-
Sabunçu tunelini su basdı - FHN əməkdaşları ərazidə (VİDEO)
-
Pərvin Abıyeva peşmandır: “Kaş ki, aktrisa yox, müğənni olardım“
-
Əvəz Zeynallı həbsdən buraxılacaq? - Məhkəmə baxşı olacaq
-
Bu il Azərbaycanın daha 5 rayonunda donuzların kökü kəsilib - Tam siyahı
-
Ağsuda ekskavatora sığınanları sel apardı - Ölən var
-
Fərhad Əhmədovun lüks maşınlarına həbs qoyulub - Siyahı+ Foto
-
Zərurət yoxdursa, evdən çıxmayın! -Müraciət
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatla çıxış etdi - FOTOLAR
-
“Landmark“ Biznes Mərkəzi satıldı - Ofislər bağlandı
-
MEDİA II Mərkəzi Asiya Media Forumunda iştirak edir - FOTO
-
DİN əlavə polis naryadları cəlb etdi - VİDEO
-
Havaya görə bu sahədə işlər dayandırılmalıdır! - Rəsmi
-
Vətəndaşın 20 min manatını alıb geri qaytarmır - Makler dələduz Sərdar kimdir?
-
Azərbaycanın Türkiyədəki qüruru - Aygün Attar Həşimzadə
-
Külli miqdarda vergi borcu olan şirkət müflis oldu, bağlanır
-
“Yeni Konstitusiyada Müstəqillik bəyannaməsinə istinad olmamalıdır“ - Paşinyan
-
“Sədərək” Ticarət Mərkəzini su basdı - VİDEO
-
DSMF-yə yeni sədr təyin edildi - DOSYE
-
Prezident Kavelaşvili ilə təkbətək görüşdü - FOTO
-
92 marşrut avtobusu gecikir - RƏSMİ
-
Güclü külək paytaxtda 55 ağacı sındırdı - Fotolar
-
Banklar POS-terminallara görə ildə bu qədər qazanır - MƏBLƏĞ
-
Trampın hələlik Ukraynaya səfəri planlaşdırılmır - Ağ Ev
-
Su basmış yerlərdə uşaqlar belə təxliyə edildi - VİDEO
-
Bakıda bu əraziləri yenə su basdı - Yağıntılı hava şəraiti fəsadlara yol açıb
-
Azərbaycanda sərnişin avtobusu qəzaya uğradı - Çox sayda yaralı var
-
“Ukraynanın NATO-ya daxil olması geri dönməz prosesdir“ - Rutte
-
Bu gün Yer kürəsini maqnit qasırğaları bürüyəcək - Xəbərdarlıq
-
Fransa və Əlcəzair arasında gərginlik - 12 diplomat ölkədən çıxarılır
-
Yağıntılı hava şəraiti bir sıra fəsadlara yol açıb, bəzi əraziləri su basıb - FHN
-
Bu yollarda hərəkətə məhdudiyyət qoyuldu - Sürücülərin diqqətinə!
-
Çempionlar Liqası:“Barselona“ və PSJ yarımfinala məğlubiyyətlə yüksəldi
-
Röya idman zalında etdiyi məşqlə təəccübləndirdi - VİDEO
-
“Qarabağ”ın legioneri Səudiyyə Ərəbistanı klubuna gedəcək? - İDDİA
-
Azərbaycanda qeydiyyatda olan onkoloji xəstələrin sayı açıqlandı - VİDEO
TOP 10
ARXİV